Een sprong over
den grooten vijver
Winter in de Italiaansche
bergen»
In het centrum van de wereld?
Week-end in New-York.
door
G. L. MILAU.
WIE naar New York komt,
krijgt onmiddellijk den in
druk: dit is het centrum van
de wereld! Met mij ging
het al evenzoo! Toen het
schip het land naderde en
lie beroemde, uit tallooze foto's en platen
bekende wolkenkrabbers daar oprezen...
nis een magische sprookjesburcht uit den
bevel... steeds grooter en duidelijker wer
den en tenslotte, bestraald door de zon, be
wierookt door de witte rookslierten van
honderden scheepsschoorsteenen, vlak bij
ör s waren, was ik en mét mij alle an
dere passagiers enthousiast en ontroerd!
Het vrijheidsstandbeeld heb ik bij die enor-
Óien indruk, die de wolkenkrabber-wijk op
Ênij maakte, volkomen vergeten! Als
Inen later, na de drukte van de landing,
•chter eens in zoo'n steenen kast terecht
komt, rondloopt, omhoogsuisi, omlaag-
•chiet in expresseliften en geheel en al
overweldigd wordt door het onbehaaglijke,
door den geweldigen vooruitgang van de
techniek gedicteerde tempo, verlangt men
er hevig naar, zoo spoedig mogelijk weer
buiten te zijn; het duurt lang voor dat
men zich aan leven en lucht van die ge-
taarten gewend heeft!
Maar... men went snel. De eerste in
druk van New York is haast... beklem
mend! Op onze strooptochten door de stad
hebben wij de meest tegengestelde levens-
schakeeringen aangetroffen: naast het
enorme en indrukwekkende, het miezeri
ge, minderwaardige naast kostbare
heerlijkheden het diepste verval, naast
vrijwel volmaakte schoonheid de ergste
leelijkheid naast cultuur de tergendste
„kitsch". Nergens evenwicht! Gigantesk,
hetgeen menschenhand en ondernemings
geest hier gevormd hebben de ten he
mel strevende gebouwen, de geweldige
bruggen over den Hudson en East River,
de Holland-Tunnel onder den Hudson door,
die dagelijks door meer dan 20.000 auto's
gebruikt wordt. Trouwens auto's, auto's,
AUTO'S... óveral en in onafzienbare mas
sa's! Bij dag en nacht, ónophoudelijk:
auto's! Zij rijden hier zeer snel. Maar hoe
wel alles hier haast heeft en voorwaarts
snelt, bemerkt men nergens iets van onge
duld of oneenigheid. Niemand maakt over
bodig rumoer. Ieder houdt rekening met
den ander.
Een fantastische aanblik biedt de Broad
way vooral bij nacht, als hij prijkt in de
kleurenpracht van de millioenen flitsende,
blinkerende, gloeiende, lokkende, opdrin-
fende, schreeuwende, manende, verleidelij-
e, vonkende lichtreclames, die overal op
vlammen. Kilometers achtereen houdt de-
se sprookjesachtige lichttoevoer ons ge
vangen. Alle gevels, alle daken schieten
vonken, sproeien vuur... in dlle kleuren!
Zelfs vanuit de lucht, waar luchtschepen
ei^ vliegtuigen ons door lange, vurige stre
pen in lichtende letters bepaalde artikelen
aanbevelen... „Camel"-sigaretten zult ge
rooken en een nieuwe „Chevrolet" aan
schaffen. Fantastisch, fantastisch!
Natuurlijk waren wij ook op het Empire
State Building, het hoogste gebouw ter we
reld: 400 Meter namelijk. Een der 30 ex-
pressliften zeulde ons in precies 2 minuten
langs de 102 verdiepingen, die dit gebouw
telt! Het uitzicht, vanuit het nokje van dit
reuzengebouw op de geweldige stad, is on
beschrijflijk! Het steenen woud van New
York ligt daar aan onze voeten... Minder
dan 30 verdiepingen hebben ze geen van
allen, die steenen reuzen! Hier en daar
ziet men in de huizenzee een handjevol
park. Het zilveren lint der beide rivieren,
Hudson en East River, omspant Manhat
tan, de kern van deze reuzenstad. In het
Oosten, achter de geweldige paleizen, schit
tert de Oceaan. Naar liet Westen toe weer
een woud van wolkenkrabbers en daartus-
schen het groote C^Vra' Par' Tv> drt hieht
gonzen vliegtuigen n luchter!—rn. De
monstrueuse bruggen zien er vanaf dit ge
bouw uit, alsof de lange bogen door zijden
draadjes opgehouden worden. Een dof ge
bruis dringt vanuit de huizenzee omhoog.
Op het dak van een anderen wolkenkrab
ber ontdekken wij een wie'#»rbnan.
Verder gaan we... naar Wallstreet. Daar
zien we kans om het Bankgebouw van de
firma Morgan binnen te komen, hoewel
dat meestal maar niet zoo, zonder meer,
mogelijk is. Een plechtige stilte heerscht er
in de hallen. Geen klant is er te zien,
slechts een paar bedienden loopen hier en
daar. Met het kleine geldbedrijf van een
gewone bank geeft deze firma zich niet af:
Bank Morgan is geen wolkenkrabber, doch
slechts een gebouw van twee verdiepin
gen. Dat kan slechts Morgan, de geldko-
nirig, zich veroorloven! Enkele schre
den verder in die straat staat een eerbied
waardige grijsaard op een handwagen en
vervloekt met luider stemme den mam
mon en de begeerte naar geld! Vriende
lijk staat aan het einde van Wallstreet,
geklemd tusschen geweldige wolkenkrab
bers, het bescheiden, kleine Trinity-kerk-
je. De tallooze banken in de kleine park
jes, die wij passeerden, zijn bijna alle druk
bezet met krantenlezende mannenl
Op zekeren middag bezochten wij het
geweldige Rockefeller Centre, een nieuw,
nog onvoltooid stadsdeel. Daar staat de
grootste, prachtigste musichall ter wereld:
de Radio City Music Hall. De toeschou
wersruimte kan 6000 personen bevatten.
Wat Amerikaansche kunst en techniek
hier aan versiering en decoratie hebben
aangebracht, grenst aan het toppunt van
verspilling en is meer dan overweldigend!
Dikke tapijten, kostbare wandbekleedingen
in de foyers en op de breede trappen. Reus
achtige lampen in de meest-groteske vor
men, die een milddadig licht verspreiden.
Vorstelijke toiletruimten, voorzien van de
meest-geraffineerde voortbrengselen der
schoonheidscultuur, hoog-elegante ontspan
ningszalen... betooverend in één woord!
En... entréé: 65 cents!
Men speelt daar onophoudelijk, zonder
eenige onderbreking, van 's morgens tot
middernacht. Het theater is steeds bezet, 't
programma rolt door... film, afgewisseld
met variéténummers van den eersten rang.
Alles is natuurlijk op effect ingesteld! De
muziek is over het algemeen genomen, ma
tig. Een reuzenorgel vult de zaal met tril
lende tonen... nu eens zacht-tremoleerend,
dan weer donderend, bruisend, als een or
kaan... een honderd man sterk orkest rijst,
spelend en wel, langzaam uit den tooneel-
bodem omhoog!
Den volgenden dag wijdden wij aan de
groote warenhuizen, waar wij in allerlei
restaurants de uitgelezenste spijzen aten:
slaatjes voor zeer weinig geld... De „ser
vice" die overal tentoon gespreid wordt, is
hier waarlijk verbluffend. Het is een wé,re
cultuur geworden! Iedere klant wordt om
huld met duizendvoudige beleefdheden en
zorgen. Tegen middernacht kochten we op
Broadway nieuw ondergoed en kousen...
Wij hebben in Central Park op het sprieti-
ge gras gezeten, dat in deze wereldstads
Da fantastische sprookjesbelLchting der lichtreclames langs Broadway.
sfeer niet erg groeien wil wij hebben
in aandacht gestaan voor de oude Hol-
landsche meesters in het Metropolitan Mu
seum. Meer dan zes maanden zou het kos
ten om alles daar te zien en te verwerken.
En tenslotte is New York niet Amerika!
Om dit te bestudeeren, zou men verder
landwaarts moeten gaan...!
Zes maanden dan zou men pas de
ziel van dit land ontdekt kunnen hebben,
de ziel van dit land en deze grootsche stad,
die ons nu eens afstiet, dan weer met on
weerstaanbaar geweld aantrok! Den laat-
sten nacht leek New York ons wel een
groot gloeiend gebergte toe, dat ons met
millioenen lichtende sprookjes-oogen aan
keek... De sterren zagen wij niet meer...
De wensch om Amerika te bezoeken, kan
tegenwoordig gemakkelijker vervuld wor
den, dan een jaar geleden. De scheepvaart
maatschappijen hebben hun tarieven daar
heen veel verminderd. Zelfs met de groo
te, moderne snelstoomers kan men tegen
gematigde prijzen erheen varen! Ook ik
ben op die wijze over den Grooten Vijver
„gesprongen" en heb mijn „week-end" in
New York doorgebracht. Weliswaar was
het iets langer, dan men gewoonlijk onder
„week-end" verstaat, maar wie drie we
ken vacantie heeft, vaart in één week er
heen, blijft een week in Amerika en keert
de derde week weer terug. Wie Amerikaan
sche vrienden en bekenden heeft, is er na
tuurlijk bijzonder goed aan toe!
Er is tegenwoordig een groot aantal re
denen, waarom men Amerika eens moet
bezoeken, als men kan. Niet alleen daar
om, omdat Amerika nog niets van zijn
aantrekkelijkheid hééft ingeboet, die 'het
sinds vroeger steeds voor den mensch ge
had heeft, doch ook om het volk en zijn
organisaties daar te bestudeeren en ervan
té leeren... En bovendien... is Amerika 'n
verwant volk.Was niet Nieuw-Amsterdam,
thans Nieuw York, een plaats, waar Ne-
derlandsche kolonisten zich vestigen? Daar
bouwden zij een muur, om zich tegen de
aanvallende Indianen te beschermen en
naar die muur is er thans nog een straat
in New York, die „Wallstreet" genoemd
wordt. Dat waren Hollanders, ónze voor
ouders en onder de Amerikanen zijn er
ook nog vele met stamverwante namen...
Een Hollander is in New York altijd ©en
welkome gast!
Reeds vanuit de haven doet de aanblik van New York de adem stokken. In
de haven het snelle Llovdschin ..Bremen", dat thans door „Normandie" geslagen is.
Het jaargetijde lokt aan tot een reis naar
de bergen, weg uit den nevel en de van re
gen zware atmofeer der stad naar de witte
sneeufvelden, waar de tallooze skieërs druk
in de weer zijn. Hier vinden we in een
geheel andere omgeving en bij geheel an
dere vermaken hetzelfde publiek, dat ge
durende den zomer het zonnige strand der
zee-badplaatsen bevolkte.
Het zou verkeerd zijn, te meenen, dat in
Italië de lokstem van het wintersche ge
bergte minder dringend is.
Weliswaar is Italië het land van de
eeuwige lente, het land welks heerlijke
oorden de I.igurische Riviè.ra, de Golf
van Napels, Sicilë zich verheugen in een
altijd klaren hemel, een altijd blauwe zee
en een altijd groenen plantengroei, maar
het is ook het land, dat in het Noorden door
den hoogsten bergketen van Europa be
grensd en in zijn geheele lengte door de
hooge, prachtige Apenijnen doorsneden
wordt.
Waar moeten we zijn?
Bekijk op de kaart den langen keten der
Alpen eens, die Italië als een diadeem be
kroont en het land van het overige F.uropa
afscheidt... Welk ander gebergte heeft zoo
veel hooge toppen, zoo grootsche wouden,
zoo uitgestrekte sneeuwvelden en zulk een
verscheidenheid van natuur?
Daar is het dal van Aosta met zijn ro
mantische burchten, zijn oud-Romeinsche
herinneringen en zijn bergreuzen, die dit
gansche dal beheerschen. Daar zijn de Do
lomieten, die op de geheele wereld huns
gelijken niet hebben: fantastische, in den
loop van tientallen eeuwen verweerde
rotstorens, stille meren, waarin zich de
met sneeuw bedekte toppen spiegelen, uit
gestrekte dennenwouden, bloeiende da Ion
met lieflijke dorpen, waaraan de spitse
kerktorens, de oude uithangborden der her
bergen en de gezellig uitziende boerenhui
zen een eigen bekoring verleenen. In het
hart der Dolomieten ligt het gebied van
Ampezzo. Ook hier vinden wij bergkam
men en toppen, die de zon in schitterende
kleuren doet glanzen, blauwe meren, groe
ne wouden en dalen.
In de daarbij gelegen plaatsen heeft het
hotelbedrijf, de gelegenheden tot het be
oefenen van sport en de verkeersmiddelen
een hoogen trap van volmaaktheid bereikt
en zijn, vooral wat de hotels betreft, -zeer
voornaam te noemen. In andere plaatsen
zijn de hotels weer eenigszins bescheidener
en leenen zich voor een minder veel-
eischend publiek, maar overal vindt men
een gezellig verblijf en hartelijke, echt Ita
liaansche gastvrijheid.
De internationale D-lrein.
In elk opzicht uitstekend zijn overal de
verkeersmiddelen: de spoorwegen, die op
alle lijnen van Italië steeds doelmatiger
geexploiteerd worden, de prachtig aange
legde straatwegen, de kabelbanen, die den
toegang tot de toppen vergemakkelijken.
Tn het bijzonder dient hierop de nadruk
gevestigd te worden, dat de meeste Itali
aansche wintersportplaatsen in tegenstel
ling tot de omstandigheden in vele ande
re landen niet slechts gemakkelijk, maar
ook zeer snel van de groote steden uit te
bereken zijn. Men kan met een internatio
nalen D-trein bijvoorbeeld tot Stresa aan
de bloeiende oevers van het Lago Maggiore
rijden en dan in enkele minuten op den
Mottarone zijn. Evenzoo kan men te Tar-
visio overstappen en terstond daarop het
mooiste skiland voor zich hebben.
Van Turijn uit bereikt men op de inter
nationale lijn naar Modane zeer snel den
Colle di Sestrières, waar de laatste jaren,
met de meest moderne middelen een der
allermooiste wintersportplaatsen gescha
pen is. Van Milaan uit maakt een dicht net
van spoorwegen, auto- en straatwegen het
mogelijk, op gemakkelijke wijze en in kor
ten tijd naar de goede wintersportplaatsen1
in Boven-Lombardije te komen. Van Ven©
tië uit is het niet ver naar Cortina d'Amr
pezzo in 't hartje van de Dolomieten. Vai?
Florence uit rijdt men in weinig meer dan
een uur naar den Abetone, de belangrijk
ste wintersportplaats in de Apenijnen. OoK
van Rome uit is het geen lange, lastigf
reis om in de wintersportplaatsen van df
Abruzzen te komen, waaronder, wat be-
treft aangenaam verblijf en sportieve ma
gelijkheden, Roccaraso de eerste plaats in
neemt.
Welke zijn de wintersportplaat'
sen van Italië?
Een volledige opsomming zou te lan§
worden en wij moeten ons hier dus tot d«
belangrijkste beperken. In Piemont vinder
we, behalve het. reeds genoemde Sestrières
Courmayeur, Valtournanche, Gressoney, C\g
vières, Bardonecchia, Sauze d'Oulx, Limo
ne, Balme en de plaatsen in den Val For
mazza. In Lombardije hebben we den Mot
tarone, Oropa, Ponte di Legno, den Preso
lana-pas, den Aprica-pas, Schilpario, Bor-
mio en Livigno; in de Dolomieten Cortinc
d'Ampezzo, de plaatsen in den Val Garde
na, Corrara, Vipiteno, Colle Isarco, Bres-
sanone, de hoogvlakte van den Renon, de
Mendola, Avelengo, San Vigilio, de plaat
sen van het Ortler-Cevedale-massief en ir
de Pusteria, San Vigilio di Marebbe, de
Paganella, San Martino di Castrozza, de
plaatsen in den Val di Fassa en Val d:
Fiemme, en in Trentino de hoogvlakten
van Folgaria, Madonna di Campiglio, er.
Asiago. In de Julische Alpen ligt Tarvisic
en in de Apenijnen zijn behalve het reeds
genoemde Abetone de wintersportplaatsen
in de Abruzzen, in de eerste plaats Rocca
raso, van belang. Welke van alle de hiel
genoemde wintersportplaatsen vooraan
staan? Zonder twijfel Cortina d'Ampezzc
in de Dolomieten en Sestrières in Piemont
I
