uit Zee en Moerassen.
De Zuiderzeedrooglegging
De golfstroom verlegd?
een meesterstuk van water
bouwkunde*
100 Jaar geleden begonnen wij onze
woonplaneet te vervormen.
Oorlogen om warmtebronnen
door Christiaan Christophe.
Land wordt gewonnen
Een heele provincie werd door de droog
legging van het „Teufelsmoor" gewonnen.
Mannen van den arbeidsdienst aan het
werk
IEDERE eeuw heeft haar utopieën, die
in een latere eeuw een vanzelfspre
kend iets worden en er is geen be
grip, dat zich in de wereldgeschiede
nis zoo geblameerd heeft, als dat van
de „onmogelijkheid."
Alles, wat de menschelijke herse
nen kunnen uitdenken, kan in de
praktijk verwezenlijkt worden! Men moet
de menschheid slechts tijd daartoe gun
nen! En zij hééft tijd, véél tijd! De astro
noom Jeans spreekt van 2000 millioen jaar!
Wat beteekent naast dit enorme tijdperk,
de 300.000 jaar, die naar, men zegt
reeds achter ons liggen, de jaren, waarin
de mensch zich van den primitieven steen-
tij d-jager tot cultuurmensch en technicus
ontwikkelde? Want het is vastgesteld, dat
de in den Bijbel genoemde aantallen jaren
slechts symbolisch opgevat moeten worden,
évenals de 7 dagen, waarin God de wereld
schiep, die 7 tijdperken zouden aangeven.
800.000 jaar hebben we dus reeds achter
ons en nog geen 100 jaar geleden is het,
dat de mensch begon de oppervlakte van
onze woonplaneet te vervormen, de schil
van die groote appel met kanalen te door
snijden, met tunnels te doorboren, met
stuwdammen en stuwmeren de loop der
rivieren te veranderen, de landkaart te wij
zigen... Het Suezkanaal, de doorsteking van
den Isthmus van Korynthe, de verbinding
[tusschen Noord- en Oostzee, het Panama
kanaal, het zijn alle mijlpalen in de ge
schiedenis der geologische veroveringen;
Inisschien echter is het pas een begin...
Evenals het individu zijn woonverblijf
zoo prettig en gemakkelijk mogelijk in
richt, zoo tracht ook de menschheid de
wentelende klomp, waarop zij moet leven,
zóó te vervormen, dat deze bruikbaar wordt
yoor dat doel: wegen worden aangelegd,
grondstoffen gedolven, voedsel verbouwd,
enz. Voor&l de strijd tegen den woestijn,
jtegen die dorre, onvruchtbare reuzenvlak-
fcen, die daar in de zon gloeien, is hevig!
De stuwdam van Assoean, een der groot
ste dalstuwen ter wereld, was de eerste
overwinning van de techniek op de
Woestijn!
Bij Gebel-Aulia en aan het Albert-Meer
ontstonden voorts nieuwe stuwinrichtin-
gen, die stuk voor stuk het woestijnland
in een bebouwbaar land herscheppen! Het
wemelt van plannen om de Sahara vrucht
baar te maken! Een kanaal van de Middel
landsche Zee naar de Lybische woestijn...
en het water giet zich uit over al de on
der den zeespiegel liggende landstreken
terwijl het hoogerliggende gebied dan
vruchtbaar en bewoonbaar wordt! Een vol
maakte wijziging van het Noord-Afrikaan-
eche klimaat zou ontstaan en een nieuw
woongebied voor millioenen menschen zou
klaar staan, de kolonisten te ontvangen!
Een toekomstdroom? Daarop zullen latere
generaties het antwoord geven!
Duitschland, Oostenrijk, Zwitserland zijn
de landen, waar men met den bouw van
dalstuwen voorbeeldig werk heeft verricht;
Nederland staat bekend om zijn slui
zen en zijn droogleggingsarbeid, b.v. van
de Zuiderzee, een werkstuk, dat door heel
de wereld met bewondering gevolgd is en
nog steeds de belangstelling trekt van
groepen buitenlandsche ingenieurs en tech
nici. In Uruguay in Zuid-Amerika, wordt
thans door Duitsche ingenieurs het groot
ste kunstmatige meer met electriciteitsfa-
briek gebouwd, dat er ter wereld bestaat!
Dit stuwmeer alleen is reeds drie maal zoo
De Pontijnsche moerassen vóór de drooglegging onder leiding en op
initiatief van Mussolini.
groot als het Boden-Meer bijvoorbeeld! Op
den grens, tusschen de Noord-Amerikaan-
sche staten Arizona en Nevada verrijst de
Boulder-dam, een reuzen-stuwdam, die de
wateren van den Colorado tegenhoudt en
reguleert. In de staat Washington is het de
Coule-dam met de 83 Meter hooge stuw-
muur. Op alle continenten grijpt de hand
van den technicus in, verandert de water
loop, de aderen van den wereldbol.
Nederland legde de Zuiderzee gedeelte
lijk droog, Italië dempte de Pontijnsche
moerassen, Duitschland legde heele stuk
ken grond tusschen de wadden-eilanden
droog. Waar water of moeras was, groei
den steden', strekken zich thans golvende
korenvelden uit... Polen is van plan de uit
gestrekte Rokitno-moerassen in vruchtbaar
land te veranderen, waar weer vele mil
lioenen menschen onderdak en eten zullen
vinden!
Herman Sörgel wil in de Middellandsche
Zee, door het verlagen van het waterpeil
(Atlantropa-project) hetzelfde verkrijgen!
Bij Gibraltar zou dan een stuwdam met 'n
geweldige electriciteitsfabriek de watertoe-
vloed uit den Atlantischen Oceaan keeren.
De verdamping van het water zou de zee
spiegel per jaar 1.60 M. doen dalen! Kilo-
meterbreede stukken land zouden uit zee
oprijzen! 160 millioen paardekrachten nut
tige kracht zou er door een Stuwdam bij
Gibraltar gewonnen worden: twee vliegen
in één klap! Doch de moeilijkheden bij de
verwerkelijking van dit plan schijnen on
overwinnelijk! Het is niet het bouwen van
de stuwdam, doch de politieke consequen
tie daarvan, die de verwezenlijking van
dit plan tegenhoudt! In de eerste plaats
zou de zeeweg naar Indië verloren gaan,
in de tweede plaats zou Engeland zijn
machtspositie aan den ingang van de Mid
dellandsche Zer- moeten derven. In de
derde plaats zou door een daling van den
zeespiegel iedere haven aan de Middel
landsche Zee door een strook land van zee
gescheiden worden, zoodat een nieuwe ha
ven gemaakt zou worden; voorts zouden
alle rivieren, die in de Middellandsche Zee
uitmonden, van stuwen en sluizen voor
zien moeten worden, wil men voorkomen,
dat zij totaal uitdrogen en leegloopen, waar
door het land zonder water zou komen te
staan en zou uitdrogen tot een dorre, on
vruchtbare woestijn!
Het ingrijpen in de geologische gesteld
heid heeft altijd zijn grenzen en gevaren!
In millioenen jaren heeft de aardbol zich
zelf uitgebalanceerd, zijn de zwaartepun
ten over den aardbol verdeeld. Grijpt de
mensch bij deze dingen in, dan zijn de ge
volgen dikwijls onafzienbaar!
De groote zeestroomingen zijn niet door
"+'/>-*»V,
Een der grootste stuwdammen ter wereld: De Nijldam bij Assoean.
Nieuw land nieuw leven: schapen gra
zen op het pas-gewonnen land: de herders
boeren en handelaars hebben te eten.
een toeval ontstaan. Aardwenteling, water
cirkelloop, luchtstroomingen zij hebben in
een volkomen samenwerking de richting
bepaald! Wij hooren van plannen, die erop
gericht zijn de loop der zeestroomingen te
wijzigen. In den Atlantischen Oceaan is
het de Golfstroom, die uit de Golf van
Mexico komt, die men door middel van ge
weldige stuwdammen wil verleggen, om
met de warme wateren de Oost-Amerikaan-
sche-Canadeesche kust te bespoelen en den
geweldigen ijsklomp Groenland te smol
ten! Voor West-Europa, dat zijn evenwich
tig klimaat aan dien Golfstroom te danken
heeft, zou dit een weer-catastrophe betee-
kenen: heete, korte zomer Siberische
winter het einde van onzen landbouw
en veeteelt!
Men meent door verlegging van zeestroo
mingen bepaalde werelddeelen te kunnen
verwarmen! Dat zijn gevaarlijke plannen:
wat het ééne land aan warmte wordt toe
gevoerd, wordt een ander land ontnomen!
En in de toekomst doemt het afschuwelijke
beeld op: oorlog om zeestroomingen oor
logen om de laatste warmtebronnen op 'n
steeds kouder wordende, verstarrende pla
neet!
De toekomsttechniek zal alles, alles, wat
thans onmogelijk schijnt, mogelijk maken!
Doch waar dat „onmogelijke" veroorzaakt
wordt door de eeuwige natuurwetten, wan
neer 't gaat om 't evenwicht op onzen aard
bol, moet er 'n grens gesteld worden aan de
voorwaartsstormende menschelijke geest!
De taak voor ons vernuft ligt op een an
der, meer nut afwerpend gebied! Wij
staan aan het begin van een volmaakte
beheersching en uitbuiting der natuur
krachten. Eén vulkaankrachtwerk bezit de
aarde reeds, een krachtbron, die de warmte
der aarde in electrische energie omzet!
Waarom de warmte in het binnenste van
de aarde ook niet gebruikt? Het krachtsta
tion Lardarello (Italië) werd in 1916 ge
bouwd, produceert 12.000 kilowatt en voor
ziet 5 steden van electriciteit! De heete
damp wordt in buizen opgevangen, die 120,
Meter diep in den grond steken. Daar de
stoomdruk constant blijft en ook de onuit
puttelijkheid dier dampbronnen, is het een
perpetuum mobile aan energie!
Ongebruikt is nog het eb- en vloed-ver
schil van de zee. Twee groote plannen zul
len spoedig verwezenlijkt worden: het
vloedwerk aan den mond van de Severn
bij Bristol en aan de Noord-Amerikaansche
kust bij Eastport in de staat Maine. De ge
durende den vloed in de Severn-monding
binnenstroomende watermassa, die men
schat op 500 millioen kubieke meter, wordt
dan opgevangen door een geweldige stuw
dam. Na het invallen van de ebbe stroomt
het binnengekomen water via turbines in
zee terug. Zoolang tot de binnenste en bui
tenste waterspiegels weer in evenwicht
zijn. Daar het verschil tusschen de water
hoogten bij eb en vloed circa 11 meter be
draagt, hoopt men in de zeven uren, waar
in de turbines dagelijks werken, een ener
gie van 10 millioen kilowattuur te winnen!
Het wemelt nog van ongebruikte kracht
bronnen. Millioenen paardekrachten slui
meren nog, alle ter beschikking gesteld
door de natuur zelve. Wij zullen den aard
bol vérder veranderen, continenten verbin
den door subtransoceanische tunnels, ka
nalen graven, woestijnen bedwingen