f m.i
2e BLAD
ASPIRIN
DE LAGERE SCHOOL
N.V. F. WIBAUT Zn.
Ups and downs in drie jaar tijds,
/•4-^\Een frissche mond
i mei witte tanden
-mMm s)e Nederlandsche Tandpasta
„WAT MIJN HARDT MAAKT IS GOED»'
LIEFDE.
stbccfa £e£pt
ZEEUWSCH NIEUWSBLAD VAN VRIJDAG 8 FEBRUARI 1935. No. 5.
De openbare school zit
in den hoek waar de sla
gen vallen. Voortgezette
groei bij het Bijzonder
Lager Onderwijs. Meer
belangstelling voor Uit
gebreid Lager Onderwijs.
De molens van de statistiek malen lang
zaam, maar lijn. liet Geniraai bureau, vo^r
de Statistiek heelt thans ce.<ige gegevens ge
publiceerd beirelfende het gewoon en uit
gebreid lager onde.\\,j> i.i 1933. Het zijn
belangwekkende cijfers, onverschillig uit
weiken gezichtshoek men deze wil bekijken.
Voor de voorstanders van h o•■enbare on,
derwijs is'het geen prettige laak, de inklim,
ping van dit onderwijs in drie jaren tijds
ie moeten aanschouwen, een inkrimping, die
in het thans afgeloopen jaar werd voortge.
gezet. Zij zullen zich een duidelijk beeld
moeien vormen van de beteekenis van de
ze cijfers en moeten overwegen, wat in de
gegeven tijdsomstandigheden en met de be
schikbare middelen tegen verdere conden
seering der openbare school kan worden ge
daan. Zoo iels, dan leeren deze cijfers hen,
dat stilzitten uit den booze is.
Voor de voorstanders van het bijzonder
onderwijs zijn uit deze statistische gegevens
meer verhei gende conclusies te trekken, lïr
is vooruitgang over de gelieele linie.
GEWOON LAGER ONDERWIJS
In 1931 had ons land 3234 openbare scho
len met 441.208 leerlingen en 14.381 leer
krachten, dat is gemiddeld 134 leerlingen
en vier leerkrachten per school. Het daar
opvolgende jaar was het aantal scholen ge
daald tot 31/5, liet lceriingengeLal tot 427.u72
en het aantal leerkrachten tot 13.576. De
vermindering van het aantal scholen was
iels grooter dan de daling van het leerlin-
gcnlal, want het gemiddelde aantal leerlin
gen per school steeg tot 131.5; het aantal
leerkrachten was een fractie minder.
In 1933 zette de daling zich voort: op 3Ü85
scholen gingen 410.592 leerlingen, onderwe
zen door 12.855 leerkrachten, dat is gemid
deld 133 leerlingen per school met vier leer
krachten.
In drie jaren lijds verdwenen er. dus 199
openbare scholen, daalde het leerungcntal
met 30.616 en verlieten 1526 leerkrachten
deze school.
o
In 1931 waren er 4252 bijzondere scholen
met 759.595 leerlingen en 22.442 leerkrach
ten, dat geeft een gemiddeld leerlingengelal
per school van 178.5 met vijf leerkrachten
per school.
In 1932 hadden 4378 bijzondere scholen
772.521 leerlingen met 22.909 leerkrachten.
De uitbreiding van het scholental was naar
verhouding sterker dan den groei van het
leerlingêngetal, want het gemiddelde aanlal
leerlingen per school bedroeg 176. Het ge
middelde aantal leerkrachten bleef op vijf.
In 1933 gingen op 4432 bizondere scholen
765.161 leerlingen met 22.697 leerkrachten.
Trots de vermindering van het leerlingental
kwamen er dus meer scholen, hetgeen zich
duidelijk uitdrukt in het vcrhoudingscijfer
over dat jaar, n.l. 176 leerlingen per school.
Het gemiddelde aan'al leerkrachten onder
ging geen noemenswaarde verandering.
In drie jaren tijds steeg dus het aantal
bijzondere scholen mei 130 en bedroeg de
netto stijging van nel leerlingental 5566. Het
aanlal leerkrachlen vermeerderde met 255.
UITGEBREID LAGER ONDERWIJS
Over de geheele linie valt er g oei te
zien in het uitgebreid lager onderwijs. Het
totale aantal openbare scholen daalde we
liswaar iets, doch het leerlingental steeg
niet onbeduidend; ook de bijzondere scholen
hebben in dit opzicht geen reden tot klagen.
In 1931 waren op 266 openbare scholen
29.470 leerlingen met 1393 leerkrachten; de
ze getallen stegen het volgende jaar tot 269
scholen met 32.978 leerlingen en 1439 leer
krachten. In 1933 gingen op 260 scholen
35.430 leerlingen met 1480 leerkrachten.
Op 526 bijzondere scholen waren in 1931
37.784 leerlingen met 1888 leerkrachten. In
1932 bedroeg hef aantal scholen 533, het
aanlal leerlingen 42.262 en net aantal leer
krachten 2031. In 1933 waren op 538 scho
len 46.551 leerlingen met 2130 leerkrachten.
Wij staan steeds gereed om
U kwaliteitsbrandstof te
leveren Bestel deze bij
STEENKOLENHANDEL
Bellamypark 22. Tel. 90 Vlissingen
Dan stookt U tevreden. Vraagt
ook Uw leverancier om onze
stookproducten.
Wie de couranten aandachtig heeft door
gelezen, zal niet kunnen ontkomen aan
een gevoel van: er komt leven in de brou
werij. De Overheid geeft het goede voor
beeld, zooals blijkt uit het tweede driemaan-
delijksche rapport van het Werkfonds-be
stuur. Op 15 Dec. j.l. was door dit fonds
voor het doen uitvoeren van groote wer
ken een bedrag vastgelegd van bijna f 16.
250.000.—een aardig sommetje waarvoor
ongetwijfeld veel werkgelegenheid kan wor
den geschapen. De Gemeente Amsterdam
laat er tenminste geen gras over groeien;
reeds de volgende maand zal de uitvoering
aanvangen van zeven groote werken, waar
door tallooze werkloozen weer aan den ar
beid zullen kunnen gaan. Aan ingediende
plannen was overigens geen gebrek; het
waren er 776 tot een totaal bedrag van ruim
216 millioen.
Ook het particulier initiatief is met een
opmerkelijk plan voor den dag gekomen,
dat, indien het s'aagt, een werkgelegenheid
zal scheppen, zooals we die in de laatsle
jaren niet hebben ontmoet. We bedoelen
de plannen van den heer G. Barnstijn tot
stichting van e. n groot Nedcrlandsch film
centrum bij Wassenaar. Het is geen wis
sel op de verre toekomst die de heer Barn
stijn ons liier aanbiedt. 1 Mei a.s. zouden
de studio's reeds in gebruik worden ge
nomen.
Geweldig zal ongetwijfeld de gelegenheid
tot werkverruiming zijn in ion de plannen
in hun huidigen vorm voortgang kunnen
vinden. Niet alleen zal op het landgoed
Oosterbick een com» lete filmstad ver. ijzen
met studio's, kantoorgebouwen, canline's,
een elcclrische centrale, e n compleet the
ater om proef te draaien enz., doch het ligt
tevens in de bedoeling in de komende 3
jaar een zestigtal nieuwe bioscopen in ons
land te bouwen, waarin de vervaardigde
films kunnen worden vertoond.
Voorwaar een fantastisch plan dat wij
echter in dezen tijd, waar het particulier
inilialiel', voor zoover aanwezig, zoo vaak
aan banden wordt gelegd, met belangstelling
zien uitvoeren.
''6 door
Een minder feestelijk vooruitzicht leveren
de exploilalie-'ijfers der Nederlandsche
S: o rweg n o er 1931 op; de inkomsten over
dit jaar bedroegen weer r in elf millioen
gulden minder dan over 1933, elf millioen
gulden die de burgers en buitenlui in den
vorm van belastingen mogen bijpassen.
Op een vraag, dezer dagen aan de regee
ring gesteld, of het niet hoog tijd werd te
komen tot een herziening der vaste lasten
antwoordde de betreffende minister, dat die
bedrijven, welke hadden aangetoond, slechts
weinig levensvatbaarheid te be; ill én, maar
moesten verdwijnen. Ongetwijfeld een kras
se uitspraalv, die volgens velen zeer aan
vechtbaar zal worden genoemd.
Indien dit echter het positieve standpunt
der 'ï'egeering is, vraagt men zich af of
het verantwoord blijft het geheele volk te
doen bijdragen om een onderneming op de
been te houden, die met een vcrliestoena-
mc van elf millioen per jaar werkt.
Er gaat zonder dat reeds genoeg geld
verloren, dal waarlijk nuttiger had kunnen
worden aangewend.
Het wordt meer en meer de gewoonte van
politieke partijen van allerlei kleur om hun
overtuiging naar buiten uit te dragen in
den vorm van plakkaten, biljetten en kalk-
opschrii'ten. Waar dit meestal clandestien
gebeurt en op plaatsen waar dit niet is ge-
oorloof t, is het de taak der stadsreinigin
gen te zorgen, dat deze ongeoorloofde, pro
paganda weer verdwijnt. In een onderhoud
met den directeur der Amsterdamsche stad
reiniging bleek, dat de clandestiene propa
gandisten de toch al zoo berooide gemeen-
tefinanciën een extra sohadepostje van 7000
gulden hadden bezorgd, welk bedrag noo-
dig was geweest om de 60.000 plakkaten
van de laatste verkiezingen van de huizen
der hoofdstad te verwijderen.
Een merkwaardig staaltje van de geestes
gesteldheid die zich door den nood der tij
den van sommigen meester maakt, troffen
wij in de afgeloopen week te Rotterdam
aan. Het restaurant van de Bijenkorf werd
Als ik een Engelschman of een Amerikaan
was geweest zou ik 6 tegen 1 gewed hebben,
dat de heer, die op het laatste moment het
stationsperron kwam opstuiven, den trein
zou hebben gehaald. De heer was een goe
de dertiger, gezond, blozend, stevig gebouwd
en in het bezit van zijn volle mannelijke
krachten. De wijze waarop hij in verre ver
schiet van het perronshoofd zijn spurt in
zette gaf den indruk, dat hij in goeden vorm
was. Als je gevoel hebt voor sport zie je
dat aan allerlei kleine dingen. De kansen
voor den laten reiziger stonden niet slecht,
al moet ik daaraan onmiddellijk toevoegen,
dat hij zwaar gehandicapt werd.
De dikke medereiziger, die naast mij uit
het portierraam hing, schudde mismoedig
het hoofd.
,,Hij haalt 't nooit", zei hij, met een ver-
achtelijken krul in zijn kromme neus, die
duidelijk zijn verwantschap met den alou-
den stam der Israëlieten demonstreerde,
9,wahd-ik-je-smoes, meneer, hij haalt 't
nhooit".
Ik was daar nog niet zeker van. Op het
perron vormde de kaartjescontroleur de ee-
nige hindernis in de race van den heer,
maar evenals de chef en de conducteur en
tientallen treinreizigers was ook de contro
leur stond in gespannen houding met zijn
tang gereed om in recordtijd het kaartje te
knippen, de conducteur stond bij de geopen
de laatste coupé-deur van den laatsten wa
gon, zwaaide met zijn arm en brulde den
spurtenden heer aanmoedigende kreten toe
de chef hanteerde de stationsklok als een
chronometer.
De heer spurtte en de spanning onder de
toeschouwers steeg met sprongen. Want de
heer werd belaagd door talrijke hindernis
sen. Eerstens was er zijn vrouw, die in een
sukkeldrafje achter hem aanholde en voort
durend tegen hem praatte, hetgeen wel het
laatste was, dat zij in de gegeven omstandig
heden had bebooren te doen. Vervolgens
waren er aan de rechterhand van zijn we
derhelft twee kinderen en aan haar linker
hand drie kleine kinderen, die achter haar
aanzeilden als vliegtuigen in gevechtsforma
tie en, half gesjord door Ma hun korte
beentjes replen en schreeuwden, d els om
Pa aan te moedigen, deels om huilend te
protesteeren tegen dc waanzinnig snelle „pa
ce" die van hen verlangd werd. F.n ten slot
te had "Pa in iedere hand een koffer, waar
naar zijn sjouwen te oordeelen, het een en
ander in zat.
,,Dat is een verschrikkelijke optimist
die meneer zei ik tot den Abraham naast
mij in het raampje. .,Wat een moed heeft
die man om onder zulke omstandigheden
den trein nog te willen halen".
„Hij khomp er niet hij khornp er vast
niet", verzekerde Abraham, die besli t geen
optimist was.
De volksverhuizing, die den heer naar den
trein bracht was bij de kaartjesconlrole. De
reiziger zwiepte zijn koffers op den grond,
zocht in zijn zak naar het kaartje, vond het
niet, begon in andere zakken te snuffelen
haastig, zenuwachtig. Zijn vrouw achter
hem stortte haar woordenvloed over hem
uit wat zou zij hem in die luttele laatste
seconde toch allemaal nog te vertellen heb
ben? Zijn kinderen drongen en duwden,
huilden en joelden.
De toeschouwende menigte in trein en op
perron deed een verbijsterende ontdekking
Ma bleek in het bezit van zes perronkaart
jes de stam wilde Pa tot het bittere ein
de bijhouden. De bosjes reizigers in de cou
peraampjes kreunden en hijgden over zoo
veel halsstarrigheid, de conducteur bij de
coupédeur staakte zijn aanmoediging en
liet teleurgesteld het hoofd hangen, de chef
haalde de schouders op, wierp een weemoo.
digen blik op de klok en greep met een
wanhopig gebaar zijn pannekoekje.
De perronkaartjes werden het eerst ge
knipt Ma en kroost namen de leiding in
de race. Toen Pa's kaartje zich ergens in
zijn kleeding had laten vangen zeulde hqf
met zijn koffers achter zijn gezin aan
roodhoofdig, hijgend van opwinding en iu-i
spanning.
Wip. De groote wijzer van de stationsklok}
sprong op de vertrekminuut. Ik zou mijn
weddenschap verloren hebben, want de
heer was niet in den trein.
De chef bracht zijn fluitje aan den mond;
maakte aanstalten om zijn pannekoekje te
zwaaien en toen... toen gebeurde het won
der. De blik van den ambtenaar viel op
den worstelenden heer en... enhet is,
ongelooflijk, hij liet zich verteederen. De
trein moest enkele seconden wachten. De
menigte gaapte van verbazing. De conduc
teur zwiepte zich met een laatste krachtin
spanning lot enthousiasme op, trok de cou-
pêdeur opnieuw open en brulde wat. De
heer slingerde zijn koffers in de coupé, zet
te zijn voet op de treeplank...-
De chef. floot, zwaaide de trein be
gon te lijden. Op datzelfde ondeelbare oo-
genblik kreeg de Liefde den heer te pak
ken. Hij trok de voet van de treeplank,
draaide zich om, legde zijn hand liefkozend
op den schouder van zijn vrouw en gaf haar
een kus. Een echte, innige, welgemeende
hartelijke kus. Een authentieke filmkus,
waarvan de regisseur zegt: „Lengte 75 me
ter".
De toeschouwers stonden verslagen. Wat
de conducteur zei mag niet in de krant.
Hij slingerde zijn lichaam op de treeplank
en stapte in de coupé. Bens. Met een har
den slag viel de deur dicht. De koffers reis
den zonder hun baas.
„Aggenebbisj meneer", zuchtte mijn A-
braham, de liefde da's een raar ding,
zou m'n Sarah zeggen".
PLEUN ZEELAND
door de P.T.T. in omloop zijn gebracht. Zoo
ergens dan dient men hier in het oog te
houden, dat overdrijving een zaak meer
schade dan goed doet.
komen bij ons
klimaat ge
regeld voor;
hef product van vertrouwen.
n.l. verblijd met liet bezoek van een heer,
die een warme maaltijd bestelde in dien
met veel smaak verorberde. Toen er be
taald moest worden bleek deze consument
geen rooden duit op zak te hebben. Tot
zoover is alles niet zoo buitengewoon; het
is meer vertoond in den lande. Op het po
litiebureau verklaarde dit heerschap e liter
dat de inspecteur hein wel spoedig terug
zien zou. want dat de eenige en afdoende
wijze was, waarop hij zoo nu en dan een
warm maal binnen kree^
Hel is een bedenkelijk symptoon wan
neer dergelijke opvattingen ingang gaan vin
den, en dat nog wel waar zoowel door o-
verheid als van particuliere zijde veel wordt
gedaan om den nood te lenigen. In dezen
strijd tegen den crisis zijn bijzondere post
zegels steeds een bruikbaar wapen geweest.
Nu zal de post eerlang postzegels tegen ver
hoogden prijs in omloop gaan brengen,
waarvan de extra-opbrengst bestemd is voor
noodlijdende orkesten.
Wij vinden het doel prachtig en hulp
zeer noodzakelijk, maar kunnen ons an-
derszijds de wanhoop van postzegelverza
melaars wel voorstellen. Het zou wel e^ns
aardig zijn, uit te zoeken, hoeveel verschil
lende postzegels sedert laat ons zeggen 1924
NIEUW KALFTOESTEL
EEN MOOIE UITVINDING
In veeteeltkringen wordt den laatsten tijd
veel gesproken over een nieuw Kalfioesbl.
een uitvinding van Dr. U. Ransy, da» ons
van dusdanige beteekenis toeschijnl, .lat wij
meenen goed te doen hierop de aandacht
te vestigen van onze lezers.
In de buitenlandsche vakbladen is men
vol lof. Zoowel in België, Frankrijk, Lu
xemburg en Italië zijn er reeds duizend in
gebruik tot volle tevredenheid van degenen
die er mee werken.
De Belgische regeering die het kalftoestel
in handen heeft gegeven van een daarvoor
bevoegde Studie commissie, die het toe
stel. zoowel theoretisch als practisch heelt
onderzocht, heeft na langdurige proefne
mingen moeten erkennen, dat alléén dit toe
stel aan alle gestelde eischen voldoet en
heeft daarom ook alléén dit toestel uitge
kozen voor haar modelboerderij welke ge
bouwd zal worden op de Wereldtentoon
stelling van dit jaar, hetgeen toch als een
officieele aanbeveling mag worden be
schouwd. Aan den vakkundigen lezer zal
het voldoende bekend zijn dat de oude kalf-
toestellen, terecht den beruchten naam heb
ben van kalvertrekkers" of Moordtuigen".'
Deskundigen zijn het volkomen eens te ver-;
klaren, dat alle oude toestellen niet meer
