mwABPUSmntA
2e BLAD
Van Week tot Week
HEEREN-BAAI
Sproeten komen vroeg in het
AI» Uw
BRONCHITIS U ovenalt,
nSHBONBON?
nieuws' Het t« gelokt Abdijsiroop te
Vraagt lïur Winkelier 'n pakje D*E
WHGELÏNG'S NIEUWSBLAD TAN" VRIJDAG 7 MAART 1930 Ne. 0.
BINNENLAND.
Maart Toert rijn staart misschien.
Laatste troeven van heer Winter,
Over Sovjet Rusland. Ook in ons
land tal van protesten. Een studie
oommissie. Lange lijst van misdaden
in ons land. Waartoe de talrijke woor
den Aanleiding gaven. Vragen aan
den Minister. Scherpere maatregelen
de doodstraf. Groote verwachtingen
Opening van het tweede gebouw door
de Koningin. Prinses Juliana naar
Oost-Indië. De eerste der Oranjes
di e In sul inde bezoekt
Aangezien de Enkhulzer Almanak nog steeds
vermeldt dat de Lente in de nu pas aangevan
gen maand officieel begint en de mensch zoo
niet is of hij wil gaarne het beste gelooven,
■pitsen we ons op de negen mooie dagen,
welke Lentemaand ons meer gegeven heeft,
dan* t geen ze feitelijk verplicht was te geven,
al zouden ouden van dagen kunnen getuigen
van bittere koude, «neeuw en ijs, die alle lie
felijke gedachten aan de Lentemaand gewijd
tot ironie zouden maken en de gedachte aan
een naderenden zomer verre zouden houden,
ial» we niet wisten, dat in de Maartsche buien
|(het roeren van den staart) heer Winter zijn
riantste troeven ultipeolt om het tonslottetoch
[altijd te verliezen,
In deze dagen gaat een storm van veront
waardiging over Europa en dus ook over ons
land, naar aanleiding van de godsdienstver
volging in Rusland. Er rijn er, die beweren,
dat die anti-godsdienstige beweging in Rusland
niet van den laatsten tijd is, dat het in Rus
land, wat betreft de kerk en de geloovlgen, al
too lang precies gaat zooals het den laatsten
tijd ging en, de vraag is geopperd, waarom
nu speciaal de aandacht er in zoo ruime
mate op gevestigd wordt hier en overal elders.
De mogelijkheid bestaat intusschen, dat er
in het optreden der Sovjet-autoriteiten tegen
over al wat met de kerk in verband staat, een
cjlimax waar te nemen is, en dat al wat zich
nog aan kerk en geloof laat gelegen liggen
het er nu eindelijk over eens is, dat een krach
tig protest geuit moet worden. Of 't helpen
(zal? Dat is missefhien niet in de eerste
plaats de vraag. Ook in ons land dus worden
de protesten vernomen en het opmerkelijke
feit doet 'zioh voor, dat de geloovigen van
[verschillende en velerlei richting nuanceering
zich broederlijk vereenigen om het protest
zoo krachtig mogelijk en zoo luid klinkend
mogelijk te maken. Nu wordt er van sommige
rijden beweerd, dat men met het aanvaarden
van berichten omtrent godsdienstvervolging
in Rusland voorzichtig moet zijn. Voorzich
tigheid is altijd de moeder van de porcelein-
kast geweest en waarom zou voorzichtigheid
ook niet geboden zijn, waar het geldt de vele
berichten uit een ver land, die maar niet
zoo te oontroleenen zijn, berichten, waaraan
menigeen zoo gaarne een tendenzieuze strek
king toeschrijft. Het hoofdbestuur van deVrij-
denkersvereeniging „De Dageraad" te Amster-
•dam heeft besloten (naar we lezen in verband
met het overstelpend aantal berichten be
treffende godsdienstvervolging in Sovjet-Rus-
Land) ©enige bekende Nederlanders van ver
schillende geestesrichting te verzoeken een
studiereis naar Sovjet-Rusland te ondernemen.
Dat is geen kwaad idee. Waarheid en klaar
heid moet er komen, al was het alleen maar
om eens een maatstaf te krijgen voor het be-
oordeelen van de waarde der berichten uit
Rusland, waarmede men thans „overstelpt"
wordt en een einde te maken, zoo mogelijk,
aan de bewering dat 'we van Rusland „n.ets"
weten „omdat" er zooveel over Rusland ge
schreven wordt Nu is 't een andere vraag, of
al düe menschen, en' t zijn er vele, die al
protesteerden of nog protesteeren of zullen
protesteeren, hun protest alleen gebaseerd heb
ben op de on-dits, de geruchten. Men zou toch
mogen aannemen, dat er onder al die protes-
teerenden wel meerderen zullen zijn, die iets
meer van de zaak afweten, ook door eigen
aanschouwing. Hoe dit rij, het kan zeker geen
kwaad, dat mannen van verschilende gees
tesrichting eens op onderzoek uitgaan, als ten
minste de voor het bezoek aan Rusland aan
gezochte heeren aan de uitnoodiging gehoor
willen geven, wat ons niet bekend is.
Aan de lange lijst van misdaden in ons
land is de vorige week weder een nieuwe mis
daad toegevoegd. Reeds aan het einde der
vorige week werd bekend gemaakt, dat het de
politie gelukt wias de hand te leggen op een
personage, tegen wien ernstige aanwijzingen
zouden rijn, o.a. deze, dat de dame, die in
gezelschap van het slachtoffer was toen de
aanranding plaats had, pertinent beweerd
heeft hem als den dader te herkennen. Er is
een zucht van verlichting door Ede gegaan
(zoo zei het „Hbid.") toen de arrestatie van
den vermoedelijken dader bekend wend.
Intusschen bleef de evrdachte hardnekkig
ontkennen. Een zucht van verlichting. Het is
te begrijpen, al was het alleen maar om' de
simpele reden, dat herhaling van dergelijke
of soortgelijke daad door hetzelfde individu
mogelijk blijft, zoolang de dader op vrije, yoe-
ten is. Het geval heeft, ook dat is te begre
pen, groote ontroering gewekt. Maar we leven
snel, en de gebeurtenissen van den ©enen dag
verdringen de belangrijkheid van wat den vo-
rlgeo dag gebeurde. Zelfs de indruk van een
zoo ernstig moordgeva.1 als het hierbedoelde
bij Bennekom, verflauwt lichtelijk in een tijd
als de onze, waain de eene misdaad na de
andere soms binnen zeer kort tijdsbestek de
aandacht vraagt.
Een der Eerste Kamerleden heeft tot den
minister van Justitie een tweetal vragen ge
richt. De eerste vraag luidt: „Is de minister
niet van oordeel, dat op schrikbarende wijze
de openbare veiligheid van stad en land ver
mindert, onder meer blijkende uiut de moor
den van de laatste maanden in Voorburg, den
Haag, en «nu wederom de afsahuwelijkemoord
te Bennekom?" Vermoedelijk zal deze vraag
met een volmondig „ja" beantwoord kunnen
worden. De toeneming van de misdaad is inder
daad schrikbarend. De tweede vraag luidt als
volgt: „Acht de minister hel thans niet plicht
maatregelen te beramen tot het verkrijgen van
meerdere veiligheid in het bijzonder op de
buitenwegen, en tot het overwegen van ver
scherping van straffen, op misdrijven in de wet
gesteld, bepaaldelijk tot wederinvoering van de
doodstraf?" Het zwaartepunt ligt in het laat
ste gedeelte van de vraag. Wederinvoering
van den doodstraf. Daarover is al meer ge-
nraat en geschreven in ons land, ook in ver
hand met het geval Giessen-Nieuwkerk, waar-
Door velen wondt het van zeer veel belang
geacht, dat onze toekomstige vorstin ook het
overzeesohe deel van haar gebied uit eigen
aanschouwing leert kennen. Zooals bekend is
wordt Indië meermalen door vreemde vorsten
bezocht, we herinneren slechts aan de reis
naar en door Indië welke de kroonprins en
de kroonprinses van België verleden jaar ge
maakt hebben.
voorjaar, koop tijdig een pot SpPUtOl-
Bij alle Drogisten
de prikkelende hoestbuien U zoo
benauwd maken en het slapen be
letten, grijp dan naar de slijmop-
lossende, hoeststUlende Akker'i
Abdijsiroop, welke Uw adem
haling weer diep en vrij
.„stollen" tot gemakkelijk mede te nemen-
[ABDUSIROOP-BOHBOM'teMdttóMH^
van de hernieuwde behandeling tot het resul
taat heeft geleid, dat twee veroordeelden we
der in vrijheid gesteld werden. De volvoering
van den doodstraf is iets onherroepelijks, en
hiermede houdt veler verwerping van de dood
straf oomiddelijkverblnd. Ook natuurlijk met
de overweging, dat zelfs in het meest verdor
ven gemoed nog een enkel sprankelt je ver
soholen kan rijn van het goede, dat tenslotte
tot verbetering zou kunnen leiden. Men Wijst
in verband met de door velen gewenschte we
derinvoering van den doodstraf in ons land,
op andere landen, waar de doodstraf nog niet
werd afgeschaft en waar desondanks de mis
daad nog welig tiert. Uit den aard der zaak is
moeilijk uit te maken of in die landen het
aantal misdaden grooter zou zijn, indien de
doodstraf er niet bestond. De aandacht voor
een mogelijke wederinvoering va.n den dood
straf zal vermoedelijk door de tot den minister
gerichte vrageri weer iets grooter geworden
rijn. Opnieuw gewekt behoefde die gedachte
intusschen niet. Ook in verkiezingsdagen is de
vraag „doodstraf of niet" op veler tong ge
weest en had het desbetreffende vraagstuk
een eenigszins politieke tint.
De twee-en-twintigste Jaarbeurs staat voor
de deur, zal gehouden worden te Utrecht van
elf tot twintig Maart. Er is sinds de eerste
geopend werd heel wat veranderd en verbeterd.
Sloegen de eerste te Utrecht gehouden beur
zen geweldig in, in verband met den econo-
mischen toestand van ons land kwam er een
teruggang, een inzinking, die zich echter in
den loop der jaren herstelde al moet de toe
stand wel eens zoo geweest zijn, dat het be
stuur ,zich afvroeg of het wel verantwoord
zou zijn te blijven voortgaan op den ingeslagen
weg en of het mogelijk niet l.-eter zou zijn mei
de proef als niet geslaagd op te houden. Men
heeft doorgezet en, het eerisle jaarbeursgebouw
waarvan Prinses Juliana in 1920 den eersten
steen legde, is nu gevolgd door een tweede ge
bouw, dat naar gemeld wordt, op den elfden
Maart door de Koningin geopend zal worden.
Verwacht wondt, dat het bezoek aan de aan
staande beurs dat aan vorige beurzen gebracht,
aanmerkelijk zal overtreffen. Geen hoekje van
de groote ruimte moet onbesproken rijn. De
deelneming uit het buitenland tnoet wederom
aanzienlijk zijn. Wellicht hebben de latere
beurzen iets van hun tentoon slellingsk arak ter
verloren, is de jaarbeurs meer een zaken-in
stituut geworden waar in hoofdzaak de zaken-
menschen elkaar ontmoeten. Maar al ware
het dat de jaarbeurs geheel buiten het gewone
publiek omging, hebben We er dan nog niet
allen belang bij, dat de beurs schitHefrend
slaagt, afhankelijk als we toch rijn van wat
er aangeboden wordt op allerlei gebied en
waar en hoe?
Er gaan geruchten omtrent een voorgenomen
bezoek van H.K.H. Prinses Juliana naar In-
sulinde. Geen der Oranjes heeft nog een be
zoek aan Nederlandsch-Oost-Indiè gebracht
BUITENLAND.
De Fransche Kabinetscrisis weder
opgelost. Geen carnavalsministerie. Hel
leven van het kabinet Tardieu moet
voor deze week wel verzekerd zijn.
De douane-wapenstilstand. Frankrijk
wil zich de handen niet binden. Ook
niet door tijdelijke bestendiging der
handelsverdragen. Londensche con
ferentie. Frankrijk wil een grootere
vloot. Een drie mogendheden over
eenkomst? De Duitsche pantserkrui
ser van tachtig mfllioen. De dag
komt, dat de pantserkruisers waarde
loos zullen zijn. De Amcrlkaansche
delegatie doet 'niet genoeg voor de
vermindering der bewapening De En-
gelschen zullen de heerschappij moe
ten laten varen. De Vcrvlaomschlng
der Gentsche Hoogeschool, Een oor
log zonder weerga op komst in
Britsch-Indlê?
Den gemiddelden levensduur van negen maan
den, waarover we de vorige week spraken,
heeft het Fransche kabinet Chautemps niet
mogen bereiken. Het bleef er verre onder,
na een misschien heel voorspoedige, althans
vrij vlugge geboorte heeft het nieuwe kabinet
Chautemps het moeten afleggen. Maar dan
met een regeeringsverklaring in zee steken
heeft het feitelijk niet gedaan, en de golven
op de politieke zee gingen al gauw zoo hoog,
dat het scheepje vastliep, dat bij de meer
derheid in de Fransche Kamer niet in vol
doende mate vertrouwen wekte. En nauw ver
schenen ging het alweer henen. Nu mag het
waar zijn, dat men in Frankrijk vlug zijn mi
nisteries verslijt, even waar is het dat men
er in den regel heel gauw weer een in elkaar
heeft Misschien dat de snelheid, waarmede
het ministerie Chautemps tot stand kwam al
bij voorbaat aanleiding kon geven tot het reeds
bij het totstandkomen opgedoken gerucht, dat
het geen langen levensduur zou hebben. Is dan
Chautemps hard opgeschoten met de vorming
van zijn kabinet, Tardieu, die hem als kabi
netsformateur opvolgde, wist zich ook te haas
ten. Niet genoeg echter naar den zin van en
kele partijen, die hem het verwijt deden toe
komen, dat hij niet opschoot. Door de socialis
tische kamerfractie werd zelfs een motie aan
genomen, welke de blijkbare bedoeling van
Tardieu brandmerkte de regeeringscrisis slee-
pende te houden. Wij Nederlanders vinden 't
toch zeker al heel vlug als een kabinetsforma
teur minder dan een week noodig heeft om
een kabinet te vormen, maar in Frankrijk
denkt men er anders over. Er werden dan voor
}iet „talmen" van Tardieu allerlei redenen
opgegeven, o.a. deze dat Tardieu niet (nu
verschenen) Dinsdag met zijn kabinet voor de
Kamer wou verschijnen, omdat dat de dag
van het carnaval was en hij er niets voor ge
voelde mogelijke grappen op een „carnavals
ministerie" te vernemen, Maar er waren ook
andere redenen. Tardieu moest links en rechts
polsen en ook wel eens op onderzoek uitgaan
of en zoo ja welke, leden van het parlement
waren die ofschoon tot de oppositie behoo-
rende, voor een portefeuille in aanmerking
konden komen of wenschten te komen. Nu
heeft de oppositie het Tardieu niet zoo erg
moeilijk gemaakt, althans door een deel der
oppositie is al bij voorbaat gezegd, dat hij,
Tardieu, de man niet was om de ware repu
blikeinen te groepceren om een program van
vrede en vooruitgang, reden waarom ze hem
hunne medewerking weigerden. Zaterdagavond
of Zondagmorgen had Tardieu het ministerie
in elkaar, dat hij deze week Woensdag aan
de Kamer zou presenteeren. In een beschou
wing over den gang van zaken vonden we de
opmerking, voor Tardieu heel bemoedigend,
dat zijn kabine- er voor deze week het leven
wel zou afbrengen ai bleef de toesiand dan
nog min of meer onzeker.
Het douane-bestand, waarvoor de gedele
geerden der verschillende landen in Genève
in het geweer gekomen zijn is wat de hoofdbe
doeling betreft, op niets uitgeloopen. Frank
rijk heeft ronduit geweigerd in den door de
andere mogendheden bedoelden zin mede te
werken, geweigerd de conventie te teekenen
en de mededeeling hiervan geschiedde door
llen gedelegeerde, die aan de samenstelling
van het ontwerp-bestand had meegewerkt. De
voornaamste reden van Frankrfjk's weigering
moet liggen in de crisis welke de industrie
doormaakt en ook in de crisis op landbouw
gebied. Volgens de verklaring van Serruys,
den gedelegeerde, die van Frankrijk's weige
ring mededeeling mocht doen, wenscht Frank
rijk zich tijdens de in Europa heerschende
consumptie-crisis niet de handen te binden.
Vermoed werd, dat Frankrijk misschien zou
willen meedoen aan een bestendiging voor
den tijd van twee of drie jaar, van de thans
bestaande, reeds geconsolideerde rechten. De
bestaande handelsverdragen zouden dan ge
durende twee of drie jaren van kracht moeten
blij ven. Doch Maandag werd namens de Fran
ECHTE FRIESCHE
20 50 ct. per ons
sche regeering medegedeeld dat zij zich voor
het oogenblik zelfs in dit opzicht niet kan
binden. Wanneer Frankrijk niet precies zegt,
tvat het wil, -is het niet uitgesloten, dat de
conferentie te Genève stop gezet wordt, als
wanneer men zou kunnen zeggen: wij reke-
iien den uitslag stiptmaar tellen het
doel. alleen en dan blijft alles voorloopig bij
het oude en kan bijv. ongehinderd hier en daar
nog een kleine ophooging van de tolmuren
worden aangebracht en kunnen de bestaande
handelsverdragen uitsluitend naar nationale be
hoefte van elk land gewijzigd worden.
Te Londen is men bijeen om te beraadsla
gen over de maritieme kwesties, beperking
van bewapening, enz. enz. Maar het wil niet
al te best vlotten, al zijn vermoedelijk alle
gedelegeerden namens hunne regeeringen be
zield met de beste wenschen voor een te berei
ken accoord. In verband met de Kabinetscrisis
te Parijs had een verdaging plaats van dé be
sprekingen, maar misschien omdat men, wat
dit betreft, wel aan heL verdagen zou kunnen
blijven, is men tot een aanvunkolijk voorloo-
pige hervatting overgegaan. De drte mogend
heden, Amerika, Jupun en Engeland, die ook
in .J927 geprobeerd hebben het onder elkaar
eens te worden, over een regeling van de
vlootverhoudingcn, zouden naar beweerd werd
ook thans weer willen beproeven een over
eenkomst te sluiten, een dricmogendhedenover-
eenkomst, maar dan zou het nog de vraag
zijn of Frankrijk of Italië zich tevreden zou
den stellen met een eenvoudige aanvaarding
van wat er tusschen de drie overeengekomen
was. Frankrijk heeft zich nu eenmaal plan
nen gemaakt, en het heeft de geldmiddelen
om die plannen te volvoeren, om zijn vloot
eens aardig op te knappen en aan tb vullen,
land- en luchtbewaponlng hebben eenige jaren
belemmerend gewerkt op het op poll houden
van de bewapening ter zee. Maar nu zou het
er van kunnen komen. Dat Frankrijk meent te
moeten gaan bouwen aan zijn vloot' zou, naar
beweerd wordt, voor een deel zijn oorzaak
vinden in het feit dat Duitschland een nieu
wen gepantserden kruiser heeft. Eén, welis
waar, maar dat is er een die klinkt als een
klok, met groote snelheid en geduchte bewar
pening, een niet te onderschatten tegenstanr
der. Het is te begrijpën, dat er stemmen op
gaan, die uiting geven aan verbazing over de
meening, dat Frankrijk (of welk ander land
ook) zijn vloot zou moeten uitbreiden omdat
Duitschland (het als ontwapend erkende
Duitschland) er nu eens een gepantserden
kruiser op na houdt, die het tegen slagschepen
zou kunnen opnemen. En dit te meer, daar
zelfs in Duitschland, hoe ingenomen men er
ook is met de schitterende en doelmatige in
richting en bewapening van dien eenen krui
ser dat men in Duitschland in sommige krin-
egn al vrees begint te koesteren, dat het schip,
dat tachtig millioen heeft gekost, ver beneden,
de gevechtswaarde zal blijven, welke men er
momenteel aan zou willen en kunnen toe
kennen. Volgens een Duitsch ingenieur zal
de dag komen, waarop de slagschepen waaide-
loos zijn, vermoedelijk In verband met het
onder zees che en het lucht wapen. En dan zou
het blijken, dat men in Duitschland voor zijn
tachtig millioen wellicht iels beters had kun-
Ipien bekomen. Of, en in welke mate er te
Londen ernstig naar een oplossing gestreefd
wordt, wie zal het zeggen. Dat het met het
streven naar vermindering der vlootbewape-
ning aan de zijde der Amerikaansohe dele
gatie niet overhoudt, werd onlangs gezegd door
een Amerikaan. Een Amerikaansch Senaats
lid stelde voor de Amerikaansche delegatie
terug te roepen, daar deze, naar zijn meening,
geen enkele gelegenheid heeft aangegrepen om
op te komen voor vermindering van de viool
bewapening. Maar de beste stuurlui staan aan
wal. De Amerikaansche senator Borak heeft
zich in een voor Engeland misschien minder
prettigen zin uitgelaten. Hij heelt namelijk
gezegd, dat Engeland er zich op moet voor»
bereiden de heerschappij ter zee maar te laten
varer.. Om die heerschappij blijkt be misschien
'och nog maar altijd te gaan. En, sen a or
Borak merkte ook op, dat de wereld thans
sterker bewapend is dan in, en voor 1914,
Ondanks de beweringen van hem die de dele
gatie terug wil roepen zijn er in Amerika nog
wel menschen, die er den moed in houden.
Uit naam van twaalfduizend bekende Ameri
kaansche personen (bekend in Amerika) is te-
lergafisch een beroep gedaan op de delegatie
te Londen om de vlootbewapening niet alleen
te beperken maar ook te verminderen. Of 't
helpen zal?
De lange strijd welke in België gevoerd is
voor de vervlaamsching van de Gentsche hoo
geschool heeft tot resultaat gehad dat te be
ginnen met het academie-jaar 1930-'31 het on
derwijs aan genoemde Hoogeschool in het
Vlaamsch gegeven zal worden.
Medegedeeld wordt, dat de campagne voor
burgerlijke ongehoorzaamheid (eenige weken
geleden reeds in het vooruitzicht gesteld) bin
nen veertien dagen zou beginnen in Britsch-.
Indië. Een van de medestanders van Gandhi
zou gezegd hebben, dat binnen eenige dagen
een oorlog zou beginnen, zonder weerga in
de wereldgeschiedenis. Dat moet dan wel heel,
heel erg zijn.
