RADIONIEUWS
WEGELINCFS NIEUWSBLAD VAN VRIJDAG 20 DECEMBER 1029 No. SI.
SCHOOL-RADIO IN BELGIË.
In België heeft men thans ook h«t nut van
radio-uitzendingen voor de scholen Ingezien.
Voorloopig heeft men besloten bij wijze van
proef een drietal lessen uit te zenden en wel
op 11, 16 en 20 December van 14.2016J30
uur over den zender te Brussel
SAMENWERKING TUSSCHEN DUITSCHE
ZENDERS.
De omroepmaatschappdjen te Berlijn, Bres-
la u en Leipzig hebben zich aaneengesloten
met het doel de programm a- uitwissel in g tus-
schen deze zenders te bevorderen. Reeds in
de Kerstweek zullen de luisteraars van deoe
samenwerking kunnen profiteered
UITZENDINGEN VAN RADIO-TOURCOING.
De Fransche omroepzander Tourcoing zendt
den laatsten tijd weer eiken Zaterdag van
17 20—19.20 uur A T. en eiken Zondag van
9.20-10.20 uur op 180 M.
DE OPENING VAN HET 50 K.V/.-STATION
TE ROME.
Naar uit Italië wordt bericht, zal waar
schijnlijk bij de feestelijke opening van den
nieuwen zender te Rome de opera „Cavalleria
Rusticana" onder persoonlijke leiding van den
componist Pietro Mascagni worden uitgezonden
LUIDSPREKERS IN DE KERK.
Te Schmargendorf (Duitschland) wordt den
15den dezer maand een nieuwe kerk ingewijd.
In de voorhal van de kerk is een luidspreker-
Installatie opgesteld, zoodat, indien de kerk
rol is, ook daar de dienst zal kunnen worden
gevolgd i
SCHILLER LUISTERT NAAR DE RADIO.
Het geval' efieurder bij de „Norag". Er
zou een radio-première opgevoerd worden van
Schiller's „Jungfrau von Orleans", die door
de talrijke coupures slechts 50 pet. van het
wenMJke stuk uitmaakte.
Nauwelijks was de uitzending geëindigd en
het roode licht uit, of er verscheen een tele
grambesteller In de studio. Vol verwachting
opende de bewerker van het stuk het telegram,
omringd door een schaar van medewerken
den en las:
..M"t schrapping der scène niet acooord.
Wentel mij wegwis ooupeerlng van mooiste
gedeelten in ïnljn graf om. Overigens uitste
kende ontvangst. Schiller*.
HET OMROEPSTATION LEIPZIG.
Het omnoepstatlon Leipzig, flat aan een
grondige reparatie onderworpen wordt en dat
DE POLITIEK VAN SOVJET-RUSLAND.
Er zijn mij geen bezoekers van het Rijk der
SfO-vjets bekend, die nieit tot de conclusie
gekomen zijn, dat de economische toestand van
Rusland slecht, zeer slecht te noemen is. Prof.
Frij da, lid een er delegatie naar Rusland, waar
toe ook onze groote bouwkunstenaar Ber-
lege behoorde, heeft ons een en ander weer
eens bevestigd. Hij schatte "het gemiddelde
loon van den Russisahen arbeider op f12 per
week. een loon, dat iemand de haren te berge
doet rifzen. AU lichtpunt geldt dan de verkla
ring van Prof. Frijda, dat, speciaal te Mos
kon, hard gewerkt wondt voor de economische
reconstructie van Rusland. Het ligt In onze
bedoeling in het onderstaande de binnen- en
buitenlandsche politiek, door de Bolsjewis
ten gevoerd, eens zeer in het kort weer te
geven. Hoeveel ook overigens de buitenland-
sche nob'tiek van het tegenwoordige Rusland
van de Czairstische moge verschillen, In veler
lei opzichten vertoont z5j met deze laatste
gelijkenis. Zoo was de Russische buitenland
landsche politiek der laatste eeuw eroo ge
richt een ..vrije doorvaart** naar de Middel-
landsehe Zee te verkrijgen. Hiervoor werkte
men tnef EfrgeTand samen om Napoleon te
doen vallen, hiervoor is men hoofdzakelijk
ln 1914 met de Entente meegegaan. Zulke we-
reldnolitieke problema's worden natuurlijk
door de communisten nief één, twee, drie orv
ppin*t De Czaren voerden een Balkan-Politiek
de communisten evenzeer. Alleen verschillen
He methodes, werfce zTf gebruiken om' hun
doef te bereiken. We dienen in verband met
»n »nd«r de orvrneoen van de rg. Derde
T^tumfltteuaU, *finhang#el der SovUbregeering,
te onderscheiden in zulke, welke gericht zijn
op een Russisch, dus nationaal effect, en de-
rnike gericht ot> een internationaal effect.
Men begrijpe goed, dat deze tegenstelling door
tfp communisten zelf niet wondt aanvaard,
ornaat rnor h^n nationale Russische belangen
lampnvaRen m«t internationale proletarische*'
belangen Voor hen geldt: Rusland dienen wil
zecten de belangen dienen van het „wereld-
rvmiptariaat" t\\ -willen dus de geheeïe we-
reM rnssificieeren Alleen wordt dit laatste
nipt ripeds door de communisten der nfet-
Rn<?«t«?phe staten aanvaard, waaruit dan herrie
torchon de communisten in deze staten onder-
ïbm voortsnruit Heeft dus de buitenlandsche
no'itfrtV der RoWiewirii tweeslachtig V*-
r*vtoT- ip+s dergelijks vertoont hun inwendige
noiftiek.
w^et dat de oommrunisten zich stellen
on bet «rtaodount van de ..dictatuur van het
nrrt'^tprtflflt" Zooals. naar hun zegcen, In
A* ^!/%+.pnccicehp werdd bestaat de dictatuur
"ar bet Kapitaal" de democratie slechts de
"orm is waarin zich die dictatuur geldend
maakt en straks in een andere vorm kan om-
si«au rftmimne) zoo Imliüt Mf «ad lag
begin December gereed zou zijn, zal, naar
men mededeelt, door den omvang der werk
zaamheden eerst 1 Februari 1930 ln werking
kunnen treden.
HOE MEN „KIKKEREN" KAN VERMIJDEN.
Een moeilijk probleem opgelost
Een onaangenaam verschijnsel dat zich nog
al eens voordoet bij ontvangers met meerdere
t pappen 1 a agfreq uent- ver sterking is het z.g.
„kikkeren", hetwelk ontstaat door oscilleeren
in een zeer lage frequentie. Inderdaad heeft
deze storing wel iets weg van het kwaken van
een kikkergemeente in een zomersch slootje.
Het verschijnsel wordt veroorzzaakt door
eleotrische koppeling tusschen de verschillende
anodekringen, als gevolg van. het feit dat de
inwendige weerstand van de hoogspannings
bron voor alle anodekringen gemeenschappe
lijk is. De trillingen die hierdoor verwekt
worden, kunnen van zeer verschillende fre
quentie zijn. In sommige gevallen wopdt een
hooge, snerpende fluittoon veroorzaakt, terwijl
de frequentie in andere gevallen zoo laag is,
dat het toestel werkelijk „kikkert". Het kan
zelfs voorkomen, dat men met tusschen poozen
van enkele seconden telkens een knappend
geluld hoort
Men zou het „kikkeren" kunnen vermijden
door een plaatstroombron te gebruiken met
een uiterst lage impodantie; een dergelijke
stroombron is echter zeer moeilijk te con-
strueeren.
Een andere methode om het kikkeren te
verhinderen en welke eenvoudiger toe te pas
sen is, staat bekend als het „oentraal-fcatterijn
systeem"; deze methode wordt ook in de
telefoon-techniek toegepast. Het principe hier
van Is, dat elke anode-kring gevoed wordt
door een stroom, welke een combinatie van
een laag-frequent smeerspoel (of een weer
stane; en een condensator moet passeeren.
Op deze wijze worden de verschillende anode-
kringen volledig ontkoppeld en worden ze
volkomen onafhankelijk van elkaar.
Wanneer men van een gewoon plaatstroom-
apparaat gebruik maakt, is het noodzakelijk,
dat men de bovengenoemde „anti-kikkerf'-me-
thode toepast, wanneer een ontvanger ven-
schillende laagfrequent-trappen bezit. Bij de
constructie van de Philips plaatstroomappa-
raten 3003 en 3002 heeft men met het on
aangename verschijnsel echter rekening ge-
houdeen; in deze aparaten is n.l. reeds een
ontkoppelingslnrichting aangebracht. MJf der
zes anodespannlngs-contacten worden in het
plaatsfl^ora-apparaat voorafgegaan door een
weerstand en een condensator. Indien- men
voor elke plaatketen een afzonderlijke af
takking gebruikt en men de juiste volgorde
proefondervindelijk heeft vastgesteld, kan 'n
volkomen stabiele werking van den ontvanger
worden verkregen zonder dat men indert
hulpmiddelen behoeft toe te passen. Zelfs
die gevallen, waarin de onderlinge terugwer
king van de plaatketens niet direct leidt tot
„gillen of kikkeren" zal de toepassing van
een dergelijk plaatspanningsapparaat in vele
gevallen een aanmerkelijke verbetering van
da geluidssterkte, zoowel als van de geluids
kwaliteit tengevolge hebben,
HET NIEUWE STATION TE ROME GEREED
Naar wij vernemen, is men met da construe
tie van den nieuwen 50 KW.-zender te Rome
juist gereed gekomen, zoodat men binnen zeei
korten tijd proef uitzendingen tegemoet kan zien.
DUITSCHE STATIONS.
Er bestaan ln Engeland plannen om in de
toekomst regelmatig programma's van Duitsche
stations aan de Britsche luisteraars door te
geven. Waarschijnlijk zal reeds den 3en Jan.
1930 de eerste heruitzending plaats hebben.
Op dien datum zullen in Duitschland de nieuwe
telefoonkabels, welke de stations verbinden,
beporefd worden door het uitzenden van een
programma over alle Duitsche zenders. Een
klassiek concert zal op den avond van dien
dag ten gehoore Worden gebracht Reeds twee
andere Duitsche programma's voor een her
uitzending door Engeland zijn ln voorberei
ding, n.l. een uitzending van lichte muziek en
een van een variété-programma.
NATIONAAL OMROEPCONGRES IN
FRANKRIJK
Van 14 tot 16 November zal er te Parijs
een omroepcongres plaats vinden, waar alle
vraagstukken van den Franschen omroep be
handeld zullen worden. 0.a. zullen bespre
kingen worden gehouden over het onderwerp
„Radio en» de Pers".
PROEVEN IN FRANKRIJK MET RADIO-BA
KENS VOOR DE LUCHTVAART.
Ook in Frankrijk is men druk bezig met het
beproeven van radiobakens voor het aangeven
van den koers voor vliegtuigen.
Uitgaande van een particulier vliegveld te
Vaux-sur-Seine, is men er in geslaagd een
vliegtuig gedurende 45 minuten uitsluitend door
middel van radio-bakens den koers aan te ge
ven, Daarna maakte het vliegtuig ozndor moeite
een geslaagde landing
OMROEP EN VOLKSONTWIKKELING,
Hoewel de radio-omroep in Rusland nog
niet zoo ver ontwikkeld! is als In W.-Europa,
zijn de uitzendingen toch van het grootste
belang voor het Russische «m'k Dï program
ma's drïtafe er een - o^yoc-kmclg ka
rakter, waht daar er n KusAni e-m groot te
kort bestaat aan onderwijzers, is he radio-
omroep het aangewcze,n middel om hier in
een dringende behoefte te voorzien.
Daar het Russisoie \.*k van een zeer ver-
Schillende ontwikkeling ia, is het buitenge
woon moeilijk programma's uit te zenden, die
voor allen interessant zijn. Het Commissariaat
van onderwijs en opvoeding verleent bij de
samenstelling der programma's haar volledige
Znerieiwegking. De radio-lessen, welke uitge
zonden worden, worden gewoonlijk onderga-
bracht in dein vorm van „schoolcursussen",
Een leerling kan ziah( bij ©en dergelijken cur
sus laten inschrijven, hetgeen hem na ailoop
der lessen recht geeft op het afleggen van
een examen, waardoor hij ln het bezit kan
komen van een diploma.
Een van de belangrijkste cursussen, welke
ujUgetzonden wonden is wel die, waarin de
boeren op de hoogte worden egsteld van de
moderne landbouwmethoden. Andere onderwer
ken, die jjegel matig voor de microfoon be
handeld worden zijn lezen, schrijven, reke
nen, terwijl er voor meer gevorderden be
sprekingen plaats vinden over bedrijfsefficien
cy, algemeene ontwikkeling en lichamelijke
opvoeding. Zelfs kan men door middel van
den radio-omroep een opleiding ontvangen voor
onderjwij'zer.
Men beschikt In Rusland over zestig sta-
Mons welke alle onder controle van de P. T. T.
staan. Niet alle stations zijn echter eigendom
van de P. T. T., daar arbeidersvereenigijngen
°n groote maatschappijen soms ook zenders
bezitten. De grootste Russische ziender is die
te Moskou, welke ongesteld is in het hoofd
gebouw van de P. T. T.
OPERA-UITZENDINGEN DOOR WEENEN.
De RAVAG heeft een reeks zeer belangrijke
uitzendingen van opera's voorbereid. In de
maand November zal men nog kunnen genieten
van Humperdinck's „Krtnigskinder", en van
Hugo Roehr's „Coeur Dnme"; in December
wordt „Russalka" van Dvorak en „Faust" van
Gounod ten gehoore gebracht, terwijl in Ja
nuari Rossini's „Barbier von Sevilla" en Jullua
Rittner's „Musikant" op het programma staan,
De Nibelungen^rilogie wordt waarschijnlijk
ln Februari voor de microfoon uitgevoerd.
komt met hun omgeving of dat ze soms iets
hooger is? en
dat alles toegeven niet goed, maar niets toe
geven nog slechter is?
dat een theelepeltje radium ongeveer zes
honderd duizend gulden waard is? en
dat de Amerikaansche autofabrikanten ver
wachten 1 millioen auto's te exporteeren? eo
dat in de landen om de Roode Zee de sla
venhandel nog welig tiert en daar jaarlijks
nog 2000 slaven uit Oost-Afrika naar de ver
schillende Arabisch# markten worden ver
kocht? en
dat slechts zij, die richzelven weinig te ver
wijten hebben, toegevender zijn ten opzichte
van de fouten van anderen?
dat er in de geheele wereld zes adverteerders
zijn, die elk per jaar 12 millioen gulden aan
advertenties üitgeven? en
dat verschillende Londensche warenhuizen
elk 6 millioen gulden aan hun reclame be
steden? en
dat zij die vooruitzien en geld sparen de
beste burgers, de ruggegraat van den staat zijn?
dat tin-tetrachloride tijdens den oorlog ge
bruikt werd voor het maken van rookgordij
nen, thans toegepast Wordt voor het verven
van zijden stoffen? en
dat men kan ophouden over zijn dood en t©
treuren, maar dat men ze niet kan vergeten?
dat er niets is dat den arbeid zoo verlicht
als een opgeruimd gemoed?
LEF EN ONDERNEMINGSGEEST.
„Gij zijt te jong", zei iemand die een adver
tentie had geplaatst voor fabrieksbaas te Man
chester, nadat hij den 'sollicitant slechts even
had opgenomen.
„Vier jaar geleden placht men dat 'als een
bezwaar aan te voeren" antwoordde Robert
Owen, „maar thans had ik dat niet verwacht".
„Hoe vaak zijt gij in de week dronken?"
,,Ik ben nog nooit in mijn leven dronken
geweest", zei Owen, terwijl hij een kleur
kreeg.
„Wat voor salaris vraagt ge?"
„Driehonderd pond per jaar".
„Wel, ik heb ik weet niet hoeveel sollïattans-
ten hier gehad vanmorgen, en al wat "zij vra
gen. is samen nog niet zooveel als wat gij
hebben wilt".
„Wat de anderen ook vragen, ik kan het niet
minder doen. Ik maak driehonderd pond. per
jaar met mijn «gen zaak".
De jonge man, die nooit in een groote ka-
toenfahriek werkzaam was geweest, werd de
directie toevertrouwd van een fabriek waarin
vijfhonderd arbeiders werkten. Door 's nachts
machines, katoen en verschillende wijzen van
bewereking te bestudeer en, was hij in korten
tijd meester van elk onderdeel der zaak en
was hij weidra d# eeral# in aljn vftta Mm-
#2laster.
Sovjets de dictatuur, de heerschappij van het
proletariaat Onder „proletariaat" (de men-
schen, die niets als hun proles kroost be
zitten moet dan worden verstaan de „wer
kende massa in de stad en op het land"). Men
krijgt dus de heerschappij der werkenden. Wat
hiervan in de practijk terecht komt is een
rnf'frc zaak. Trotikv, de verbannei leider,
sprak van eene dictatuur van Stalin. Onder
eene zoodanige dictatuur van het proletariaat
nu, heeft slechts „het proletariaat" rechten;
wie hiertoe niet gerekend wordt is rechte
loos. Worden el rechten aan andere bevol
kingslagen toegekend, dan Is dit slechts nood
gedwongen slechts tijdelijk, welke rechten op
houden tegelijk met het verdwijnen dier be
volkingsgroepen (tegen hen wordt ©en doorloo
penden strijd gevoerd), De dragers van het
particulier Initiatief (privaat-productie) worden
dus zoolang geduld als dit aan de Sovjets
voordeel en biedt; hun leven hangt dus aan
een zijden draadje. Men ziet hieruit het twee
slachtige der Bolsjewistische interne politiek.
Men vergete echter niet, dat door deze twee
slachtigheid het Bolsjewistisch bewind eenige
soepelheid verkrijgt, welke soepelheid een der
stille steunselen van het Sovjet-bewind is.
Alleen leidt dit systeem tot het doen van al-
lerüei concessies en kan, bij al te veel „toe
geeflijkheid" voeren naar den ondergang der
Bolsjewisten. Immers is het gevolg van de
doorwerking van het particuliere initiatief, dat
de meest krachtigen en arbeidzaamste® naar
voren komen, er ontstaan „koelakken", rijke
boeren, die een doorloopend gevaar voor de
regeerders zijn. De vraag is nu, hoever moet
men gaan b^j de bestrijding der „koelakken";
de llnkiche en rechtsche strooming in de Rus
sische Bolsjewistische partij ontstaat en hier-
mede ontbrandt de strijd tusschen Stalin, Trot*-
ky, Boecharin, en*.
Men diene t# bedenke®, dat Rusland ia een
overwegend agrarisch land; de landbouw is er
dus hoofdmiddel van bestaan. Men kan zich
dezen landbouw niet primitief genoeg voor
stellen. De ijzeren ploeg is nog uitzondering,
al vindt men er natuurlijk ook stoomploegen.
Nadat men de boeren, door hun het land der
grootgrondbezitters te beloven, in de commu
nistische actie had betrokken, heeft men deze
verder grootendeels ongemoeid gelaten, fcven
wel is bijna de geheele handel gesocialiseerd
en zijn de boeren dus voor den verkoop hun
ner producten op de Regeering aangewezen.
Deze socialisatie van den handel is mede een
krachtig middel ter bestrijding der koelakken.
Het z.g. 5-jaars plan doet ernstige pogingen
om den landbouw te sociariseeren De kracht
welke de koelakken zullen kunnen ontwikkelen
(ze moeten van socialisatie niets hebben) en
de voordeelen, die men aan de zeer arme
boeren zal kunnen aanbieden, zullen het suc-
oes van het plan bepalen.
V«t brandpunt flor aommwiietiadh» actie
is de industrie der steden, speciaal Moskou.
Hoe verder men zich van Moskou verwijdert,
des te minder wordt de kracht der Bolsjewis
ten. Het voornaamste deel der Bolsjewisten ls
om de industrie zoo spoedig mogelijk omhoog
te brengen, als gevolg waarvan men een fun
deering der communistische macht verwacht.
Zullen de „kapitalistische" Staten door het
verstrekken van leeningen aan een zoodanigen
opbouw medewerken? De Nederlandsahe re
geering heeft onomwonden vorklaard, dat zij
daartoe niet bereid i». Hu
WAT X-STRALEN ZIJN.
Wanneer men een glazen buisje neemt waar
van de beide uiteinden, hoewel gesloten, door
boord zijn door twee electrische geleiders (elec
trode®), en men doet binnen, in dit buisje een
zeker luchtledig ontstaan en roept tusschen
de electrode® een zekere electrische spanning
in het leven, zal men zien, dat het overblij
vende gas (onder een zeer zwakke drukking;
in de buis, verlicht wondt, en een kleur aan
neemt, veranderlijk naarmate van den aard van
dit gas. Mem heeft aldus een buis van Geisler
vervaardigd. Wanneer het luchtledige in de
buis nog vergroot wordt, straalt er van de
negatieve electrode (cathode een stroom van
uiterst kleine lichaampjes uit (electronen) die
negatief Worden geêlectriseerd en tegen de an
dere electrode (anode) ingaan. Deze cathodische
stralen worden door de magneet afgeleid, zij
worden opgeslurpt, zoodra rij zich in de lucht
vertoon en. Wanneer men een van deze bundels
electronen afleidt om ze te laten neerdalen op
een weerstandbiedend vlak, zal hun aard ver-
anderen. De nieuw verkregen uitstralingen zijn
de X-stralen. Door Rdntgen in 1895 ontdekt,
zijn de X-stralen voor het oog onzichtbaar.
Zij bewegen zich in rechte lijn voort en worden
niet langer door den magneet beïnvloed. Zij
bezitten eigenaardige eigenschappen: zij ont
laden electrische lichamen, laten hun1 invloed
«relden op fotografische platen en dringen met
STOot gemak door verschillende zelfstandighe
den, zooals hout, lucht, aluminium enz. Men
weet, dat zij gebruikt wordt bij de geneeskunst.
WEET GIJ?
dat echte edelgesteenten kouder aanvoelen
dan val sche? en
dat het eerste vondelingenhuis in het jaar
787 te Milaan werd geopend? en
dat de land- en tuinbouwproducti© te Ne
derland per jaar circa 1250.000.000 gulden
waarde vertegenwoordigt, waarvan één derde
wordt uitgevoerd? en
dat ih Duitschland in 1872 op iedere 1000
inwoners 41 geboorten en in het jaar 1928 nog
slechts 18 per 1000 inwoners kwamen? en
dat de lichamen van insecten geen eigen
warmte beaitten? en
dat h#n famparftiutf bfcna steads ovwaaa
