r
PUkOL
-huid
OP DE PLANKEN
WEGEL IN G'S NIEVWSBLAD VAN VRtföAtt I NOVEMBER 1»» Not
DRAlSMAvANVALKiriBURCi'S''
r-LEWmROEti- J
Alg. Bond van Handels- en Kantoorbedienden
den R. K. Bond van Winkelbedienden em, de
Chr. Ver. van Winkelpersoneel, werd besloten
een conferentie aan te vragen met da winka-
1 Ier* vereen. „Gemeenschappelijk Belang", ten-
dnde met elkaar tot overeenstemming te ko
men in verband met de nieuwe werktijden en
den hal ven vrijen dag voor het winkelperso
neel
Tot tijdelijk onderwijzer aan de Herv.
s<hool te Onstwedde (Gr.) is benoemd de heer
A. van Kesselen.
In het Alhambra-theater sprak voor het
Instituut voor Arbeidersontwikkeling de heer
P. Scheffelaar Klots over „Schepping en on
dergang van werelden".
Op feestelijke wijze Is het gebouw der
Geref. Jeugdvereenigingen geopend. Ds. H. A.
Wiersinga sprak het openingswoord, na lezing
van 1 Sam. 3. Do hoer J. Blanken sprak als
vooruitte- der commissie van beheer, de heer
C. d" Klerk hield een beschouwing over de
„Jeugdorganisaties", Mej. van Wouw sprak
over „Veisjeslevem Verder werd de avond ge
vuld met zang, voordrachten, reciteerwedstrijd
enz. ei:z.
In de sluiskolk viel iemand te water, die
do-* het sluispersoneel werd gered.
-• Door roetaanlading ontstond in de Nieuw
st raai een schoorsteenbrand, welke de politie
bluichte.
Van een Engelsch stoomschip zijn twee
sh. v.aways aan wal gezet, een Nederlander
en ecu Joego-Slaaf. De laat sta werd over de
gruizen geleid, De grwcmda Italiaan is op be
vel der politio per automobiel overgebracht
nam* de ziekenkamer van het huis van bewa
ring te Middelburg. Na voldoende genezing
zul ook hij over de grenzen geleid worden.
Aan het gehouden ontwikkieltngs-examen
voor assistent-conducteur en hoofdbesteller bij
den postdienst, voldeden de heenen A. Laport
en J. P. Steketee.
VIDDELBURG. Op de voordrecht voor on
derwijzer aan de O. L. School te Nieuwdorp
i komt voor de heer P. C. J. Smith alhier.
Geslaagd voor het examen handenarbeid,
aanvulling papier, carton en klei de heer F.
lRipmeester.
B. en W. van Eindhoven stellen den raad
\oor te benoemen aan de gemeentelijke H. B
S. en Hoogere Handelsschool voor den cursus
1929-1930 als hulpleeraar in de Fransche taal
de heer J. F. Kakebeeke en als hulpleerares
in de Duilsche taal Mej. J. M. van der Meijden.
In een alhier gehouden vergadering van
den Alg Bond van Handels- en Kantoorbe
dienden, ook toegankelijk voor niet-leden en
patroons, heeft de heer Smit, bondsvoorzitter,
het winkelwerktijdbesluit besproken, .en kwam
tot de conclusie, dat een vrije middag in de
week met verplichte winkelsluiting moet wor
den ingevoerd. Indien overleg met winkeliers
niet baat, zal men zich tot den gemeenteraad
wenden met verzoek een vrijen middag In de
verordening vast te leggen.
De afd. Middelburg van den Chr. Me-
taalbewerkersbond hield ln de Bogardstraat
een openbare propaganda-avond,, waar de heer
Grotenhuls sprak over „Onze Kracht'' en de
heer Wetsclaar over „In stijgende lijn". De
heer Siebesma declameerde,
De Markt bewoners vergaderden en vorm
den uil hun midden een buurt commissie voor
de viering van den 50sten jaardag van H. M.
de Koningin.
De Zeeuwsche propaganda-commissie van
de Ned. Ver. tot afschaffing van sterken drank
heeft aan 130 artsen in Zeeland een. schrijven
gezonden, ten einde het oordeel der medici
te vernemen over het gebruik van sterke en
van alcoholhoudende dranken bij kinderen en
zoogende vrouwen, a. als geneesmiddel, b, als
versterkend middel. Ontvangen werden 39 ant
woorden, waaruit de heer L. J. C. Poppe deze
conclusie trekt Ouders, geeft uw kinderen
nimmer een druppel ai 1 co hol, onder welken
orm ook.
In het gasthuii U overleden de heer J.
Noordhoek. veldwachter der gemeente Sint-
La uren s, die op den Nieuwen Vlissingschen
weg met een motorrijwiel over den kop sloeg.
Zaterdag trad in het Schuttershof voor
de zwemvereeniging „Lucior et Emergo" ais
spreker op, de heer A. J. Meijerink' uil Haar
lem. Hei gesprokene werd door lichtbeelden
verduidelijkt.
In café „De Eendracht" vergaderde de
v«ree ilging Schoolmuseum. Het jaarverslag her
innerde aan de benoeming van den heer Red-
singer tot administrateur en aan het bedanken
als bestuurlid door de heeren Mollema. Dou-
ma en Brandsma. In hun plaats werden ge
kozen de hoeren de Wit en de Wolf. Het ver
«lag van den penningmeester wees een goed
rio' Bin van f37 90i/,. De behandelde begroo
ting wees een som van f1190 aan.
Geslaagd voor het ontwikkelfngsexamem
voor assistent-conducteur en hoofdbesteller bij
flen postdienst de heer H. de Nooïjer.
AAGTEKERKE. De brievenbesteller A. Triel
ier is overgeplaatst naar Domburg
BIGGEKERKE. Geslaagd voor het diploma-
rieken verpleging de heer L. Janse thans ver-
pleger te 's-Gravenhage die 2 Vnv <rppla«tst
I
wordt bij den geneeskundigen dienst der Phi-
lipsfabrieken te Eindhoven.
Alhier vergaderde de afd. „Patrimonium"
waar de heer G. de Bruin van Middelburg
over „Arbeidsvreugde en ^urbeidsellende".
DOMBURG. Benoemd lot kweekeling met
akte aan de Chr. School de heer H. van Sighem
te WestkApell*
KOUDEKERKE. Gestangd voor machinisten-
examen (diploma C) theoretisch gedeelte, de
heer C. M. W. Suk.
ST.-LAURENS. De collecte voor de nationale
stichting „Tehuis voor alleenstaande blinden"
te Wolrhezen, heeft de som van f25.17 opge
bracht.
In de Ned.-Herv. Kerk zal de petroleum
verlichting vervangen worden door eene elec-
trische.
SOUBURG. Alhier circuleerde een adres van
winkeliers aan den raad met het doel tot een
wettelijke winkelsluiting te geraken.
Op den Middelburgschen weg brak een
zgm dwarsladder. waardoor een voer hooi om
sloeg en het verkeer werd gestremd.
VEERE. Zaterdagmiddag had het afscheid
plaats van den burgemeester, waarbij Dr. Weij-
tand, Herv. predikant het woord voerde als
e>ê,ro'e 'spreker eri de heer De Wolf hoofd
der Chr. School ais tweede spreker, die tevens
een blijk van hulde namens de gemeente aan
bood. Het initiatief was daartoe genomen door
een damescomité.
WESTKAPELLE. Voor den tweeiarigen cur
sus in landbouw pn veeteelt onder leiding
vr»n de hoeren Sninnaalj utt Middelburg en
Vnn Afaei saecke uit Gapinge. gaven zich 15
deelnemers oo.
'T Z4ND. De heer M. J Hack slaagde voor
bef evg-merhandenarbeid, aanvulling papier,
carton en klef.
70UTET.ANDE. T>4 Unie-collecte bracht al
hier op de som van f45.—
De afdeelIng Tooneel van de Gemengde
Zangvereeniging „De Volksstem" geeft Zater
dag 2 November een opvoering van .,0p Hoop
van Zegen", tooneelspel in 4 bedrijven van
Herman Heijermans. des avonds 8 uur precies,
in het Concertgebouw te Vlissingen.
JAN PIETERSZOON COEN (1589-1629).
Van algemeene bekendheid is de hardheid
en wreedheid, welke aan de maatregelen van
Coen soms verbonden waren. Men aarzelt hem
te volgen, wanneer hij schrijft: „Alle de steden
ende sterckten van Banda door Godts genaede
ingenomen, geraseert, verbrandt ende omtrent
1200 zielen bekomen...." Men schrikt, wan
neer men hem hoort Adviseren, de BancUnee-
zen te beoorlogen, „met de nooteboomta te
vernielen, dat lichtelijck en met minder pe-
rfjckel sail konnen geschieden dan hun vaste
nesten te overweldighen".
Maar het zou oneerlijk zijn hier den nadruk
op te leggen en niet naar voren te brengen,
dat eenerzijds Coen iemand was „ervaren in
den koophandel, alsmede in saken van state,
seer eerlljck. altijd laborieus zonder eenigen
tijd te verliezen", waarvan de eerste gouver
neur-generaal Pieter Both verzekerde, „dat hier
noovt iemand en is geweest, die syn cloeck-
heid gepasseerd heeft, noch komen en zal",
anderzijds te gedenken het groote ideaal, dat
Coen bezielde" daer can ln Indiên wat
•nvvVs verricht worden".
moed. Hoe scherp klonk niet zffri
verwij* tegen de Bewindhebbers der Compag
nie hoe hekeld ehij niet de slapheid en kort
zichtigheid van de heeren Zeventien, hunne
misplaatste zuinigheid. „Ick sweer U bfij den
APerhoogsten. dat de Generale Compagnie geen
riianden heeft die haer meer hinder en schade
d»rtnwe'emfhevt en onbedachthevt.
die onder UEd regueeri en de verstandiger
overatemnt" Het is niet moeilijk te reg«mn
w*t thsrs met een Jndisehew bewindhebber zon
geschieden die zulke boodschappen naar Den
Haag zou sturen.
Hoe h ad iemand den moed met een maritie
me macht van nauwelijks 30 groote en kleine
vaartuigen, verspreid over Indiê en de Philip-
pijnen, tot ln China en Japan toe, gesteund
door een op een aantal forten verspreid leger
tje van 15 1600 sa am#* raapte soldaten van
allerlei landaard en ras, aan ton wereld, maar
dan ook ren wereld, van vijanden zoo ver
van huis, het hoofd te durven bicden. Meer
nog, hoe durfde hij eraan te denken, met zulke
middelen het Nederlandsch gezag voorgoed in
den Archipel te vestigen. En deze vestiging was
noo^ig. Jarenlang hadden de Nederlanders er
naar gestreefd langs minnelijken weg aan de
moeiilijkheden, die de Compagniehandel onder
vond. een einde te maken. De feiten hadden
maar al te duidelijk gesproken: de handel leek
op den duur onbestaanbaar, wanneer geen vei
lige nederzetting werd toegestaan en deze ne
derzetting kon slechts veroverd worden.
Het is Jan Pieterszoon Coen geweest, die
aan de Nederlanders de veiligheid in ïndié
heeft gegeven. In den loop van 1619 'en 1620
konden op de plek „olim Jacatra" de grond
slagen gelegd worden voor een nieuwe stad,
die in 1621 officieel begiftigd werd met den
naam Batavia en bestemd was om de koningin
van den Archipel te worden.
't Was op het einde van 1618. Op het fort
Jacatra zag zich Coen allengs meer bedreigd
door Engelsche batterijen en bolwerken was
omringd ..als in een oouwe". Duizenden Java
nen lagen aan de landzijde en hadden Jacatra
reeds meermalen ln een moeih'iken toestand
gebracht. Daarbij was de En eel sche vloot va"
15 schepen, die haar opera'ies met den roor
van een Nederlandsch schip' begonnen was
aantocht De zeven beschikbare Nederlandse*^
schenen konden onmogelijk aan de overmach'
der Engelscheu weerstand bieden. Alles stond
on het snel: gehikte het thans niet de zege te
behalen, dan was het met de Nederlandsche
heerschanpii in Indié waarschijnlijk voor goed
peda an. Reffritot ge met hoeveel trots Coen la
ter kon schrijven ,siet en considereert doch,
wat ppD goede oorrage vermach".
Af et angst en vrees gaf Coen het commando
nvpr *»ot Jacatra over aan van ..den Broeck
o tt, rrif mot ri in schenen naar de Mol ukken
te var on om daar versterking te halen. De
vrees van Coen, dat van den Broeck niet de
rechte man op de rechte plaats was, bleek
maar al tp zeer gerognïT te zijn. Na een schijn
verdrag van vrede liet van den Broeck zich
'ioor de a anbipdi-ngen der Javanen verlokken
om het Hof van den Regent van Jacatra te be
zoeken waar hij met een aantal der zijnen ver
raderlijk werd gevangen genomen; de anderen
hl oven zich nog iwnimen tijd in het fort ver-
teftpn de verbonden Engel schen en
Ta vnn en maar ook zij begonnen weldra met de
overmacht te onderhandelen. Toen er 31 Ja
nuari tot de overgave besloten werd. ontstond
er tusschen de overwinnaars verschil em de
Bantamsche regeerinig deed hare rechten pp
Tacatra krachtig gelden. Het fort werd zoo goed
mogelijk hersteM en men besloot aan. den in-
landschen vijand het hoofd te bieden, t Werd
half Mei. 't Ging als een loopend vuurtje
de blijde tijding dat er 18 zeilen aan den hori
zon zchtbaar waren. Coen was er. En met de
komst van Coen was het gevaar geweken. 30
Mni 1619 weTd mei het zwaard in d evuist
het weing verdedigbare Jacatra verdelgd en
5 Aug kon Coen. schrijven ..In deser vougen
hebben wij voet ende dominie ln 't land van
Java beoomen. Het fondament van soo lange
gewenste rendezvous is nu gelegt". In Coen
leefde het Christendom; zijn brieven zijn ge
tuigen van zijn geloof ln de voorzienigheid
Gods Dat geloof kon hem ook sterken in moei-
'Mke 'ijden en de ondergrond van zijn bekend
woord En desepereeri nimmer", is bij CotQ
-ker pc wees' zijn vertrouw*' God.
en springende iïppen
U Aovvm *>-60 m 90 lub* 80 Apotfc m
SCHEL AUTOMAAT.
„Dat geizanik met die bel toch,
't Is vandaag weer meer dan bar.
Al het werk weer in de war.
Pas ben ik aan iets begonnen,
Heel den morgen sluurt het waarlik
Met den lepel sta ik klaar
Om het vleeseh nog vlug te zouten,
Of weer iemand is er daar
Aan de bel. Wat zal 't weer wezen?
Slager, bakker, pas geweest.
Zeker demand met zoo'n boekje,
Waar toch niemand ooit ln leest.
Of een man met vilten sloffen,
Postpapier of kachelglans.
'k Zal hem wel eens even loeren,
Man, ga door, je hebt geen kans.
Of, een van die vele zwervers,
Van wie ieder 't wenschelïjk acht
Huis aan huis te gaan vertellen,
Dal hij steeds op werk nog wacht
En Intusschen heel stoutmoedig,
Schoon hij heel verlegen kijkt,
Aan de bel trekt en nieuwsgierig
Doör het voordeur-raampje kijkt
't Kan ook zijn, dat een heerschap,
Of een juffrouw, is, die belt,
Die komt vragen om een steentje:
Voor een nuttig doel in geld.
Moog'lijk is het ook die man wel,
Die al tweemaal deze week
Aan de deur kwam om te vrog«n
Of 1 k dikwijls kopjes breek.
En die mij dan aan wou pratea
Kil lijm van de beste soort
Dnl zou dan al driemaal weten
Hebt ge 't ooit zou zot gehoord?
Kom 'k wil nu toch even kijken,
Wie er daar te bellen staat
'I Zal nu spoedig toch voorbij af)o,
Dat gebel, want de automaat
Dien ik aan mijn deur laat maken,
Zorgt, dat niemand hier meer belt
Die bij ons niets heeft te maken.
Doet hij 't wel, het kost hem geld
Hij slechts, die een cent wil werpen
In 'I gleufje bij de bel
Krijgt gehoor en al d'anderen
Zeker, die verloeren 't wel
Overal maar aan te bellen
Want de bel niet overgaat
Ala niet eerst een cent zij ofï'ren
In die mooie automaat"
FOREST.
WAT HET KLEINSTE ZOOGDIER TER
WERELD IS.
Dit uiterst kleine diertje, de dwergmuis, tn
den „Zoo" te Londen aangekweekt, is afkomstig
uit Gambia. Het was geen gemakkelijke zaak,
die vijftien soorten, diie men had vreten te
•angen. gedurende de reis te bewaren; onï
ie waarheid te zeggen, waren zij bij aankomst
'"-ruggebracht tot zes. De anderen hadden kans
■^zfen,. te ^"tsnappen door een opening ^fe
nauwelijks g-oo'er was dan een sleutelgaatje,
Er bestaat gnen tfzeren vlechtwerk, waarvan
de mazen dicht genoeg zijn om dit kleine
'•naaedfer gevangen te houden. Men heeft in
den ..Zoo" dus ontzettend veel moeite ze gen
^angen te fiouden. en de oppasser, die met
de zorgen voor hen heiast is. vraagt zieh
*n#*t angst af hoe lang "het nog duren zal. dat
nSfi, por zal hebben ..de kleinste zoogdieren
"an. de Wereld" aan het mibtiek te verioonen.
wanneer de vrijheidszin dez^r allerliefste dier-
lies deze aan de gevangenschap doet ontsnap
pen. Zij rijn door zooveel gemakken omringd, dat
rij thans vrede hebben met hun lot. naar het
schijnt, en zelfs een familie gesticht hebben,
waarvan er een massa in een lucifersdoosje
kunnen worden geborgen.
De teere muizen vereischen veel zorgen en
moeten met veel meer zorgvuldigheid worden
otmtaVwcpV* dan hu* kolosaa1* en verre bloed"
verwart de olitent. Daar men van deze kleine
vmAriktiörsche diersoort zeer weinig afweet,
ritn de geleerden zeer in hun schik, haar einde-
nik te kunnen bestudeeren. Zij haasten zich
dan ook. dit te doen, voor de diertjes weg-
loopen.
Hoogwater te Vlissingen op
Zaterdag 2
Nov.
v.m
1.34
n.m
1.4G
Zondag 3
n
i.
2 07
n
2.18
Maandag 4
n
2.37
*t
2.54
Dinsdag 5
H
ii
3.12
t*
8.29
Woensdag 6
H
3.47
n
407
Donderdag 7
U
tt
4.24
tt
4.51
Vrijdag 8
ft
tt
5.09
tt
5.40
WIELRIJDERS, LICHT s
Zaterdag 2
Zondag 3
Maandag 4
Dinsdag 5
Woensd. 6
Honderd. 7
Vrfidap 8
Nov.
te 4 59
uur
H
te 4 57
u
te 4.55
tt
tt
te 4.53
tt
tt
Ie 4.51
tt
II
te 4.50
tt
♦1
te 4.48
tt
t