2e BLAD
Van Week tot Week
SlLjnr»- of l"CmkhoesE
Benauwdheid op de bord \Am Uw
AkKers Abdusi^oop-
Zenuwstillend
MIJNHARDT'S
zenuwtabletten
WEGELING'S NIEUWSBLD VAN VRIJDAG 12 JULI 1929 No. 28.
BINNENLAND.
Veel leven om niets. Afwachten is de
boodschap. Het spel kan beginnen.
Praat me niet overCuracao. De
Indische Gids concludeert. VanSpeyk
en van der Werf herdacht. De hand
boven 't hoofd gehouden. De I.K.K.
houdt een congres te Amsterdam.
Mannen van zaken aan 't woord. Een
tweesnijdend zwaard. Onze uitvoer van
aardewerk bedreigd. Groolsche be
stemming.
Als gebruikelijk is na de verkiezingen putten
de verschillende bladen zich uit in het geven
van beschouwingen omtrent den uitslag, be
schouwingen waarin al naar de politieke op
vattingen der schrijvers zijn, met meer of min
der voldoening wordt gesproken over het re
sultaat. Met betrekking tot dit resultaat en de
maandenlange voorbereiding in woord en ge
schrift alom in den lande, zou men kunnen
zeggen; „tant de bruit pour une omelette" en
de uitslag der verkiezingen beschouwende, voor
zoover het de samenstelling van de Tweede
Kamer betreft, kon men inderdaad tot de con
clusie komen dat het geweest is; veel leven om
niets .Wat intusschen toch voorbarig gezegd
zou zijn. Immers, het zal nog de vraag zijn van
welken invloed de uitslag der stemmingen on
geacht de samenstelling der Kamer, zal zijn
op de vorming van een nieuw Kabinet. De
vraag is of er een parlementaire meerderheid
gevonden zal kunnnen worden, m,a.w. op de
partijen der rechterzijde al of niet tot een ac-
coord zullen komen met de bedoeling geza
menlijk het regeerkasteel te bezetten, 't Is al
eenigen tijd geleden, dat door een politiek per
sonage van vrij algemeene bekendheid werd
beweerd: als het in 1929 niet lukt weer een
parlementair kabinet te vormen een kabinet
steunende op een meerderheid in het parle
ment dan is de kans voor jaren van de baan.
Pe partijen die zich thans al of niet geroepen
Zullen achten gezamenlijk op te trekken, zullen
zich hoogstwaarschijnlijk bij de bepaling van
hun plan niet laten beinvloeden door de hier
boven weergegeven opmerking, al kunnen ze
intusschen elk voor zich, afgezien van alle
andere overwegingen er van overtuigd zijn, dat
het voor Nederland hoog tijd wordt weer een
parlementair Kabinet te krijgen in de plaats
van het extra-parlementaire, dat als zoodanig
tenslotte maar weinigen bevredigt. Afwachten
is de boodschap. Ongetwijfeld zal zoo hier en
daar het hooge aantal der behaalde stemmen
aanleiding tot winste of meerdere winste heb
ben gegeven. -Maar, de bevolking van Neder
land neemt gestadig toe en ookde kiesdee-
ter. Verschuivingen van eenige beteekenis heb
ben bij de gehouden verkiezingen niet plaats
gehad en we kunnen het ons volkomen begrij
pen, dat van verschillende zijden de opmerking
gemaakt is, dat de uitslag der verkiezingen
„weinig zeggend" bleek. Enfin, we hebben een
nieuw Parlement, we krijgen (allicht) een nieuw
Kabinet. Het spel kan beginnen. Tijdens den
gjrooten oorlog, toen elk over den oorlog
sprak en ook in de openbare vervoermiddelen
zoo menig vurig debat werd gevoerd over de
kansen in den grooten krijg zoowel als over
de schuld aan den oorlog, in den grooten oor
log Heggen we, moet er een snaak geweest zijn,
die een knoopsgat van zSjn jasje versierde
met een „insigne", waarop te lezen stond: praat
tfie niet over den oorlog. Men kan van 't goede
te veel krijgen en niet ieder is er van gediend
op reis te worden lastig gevallen met maat
schappelijke of politieke kwesties. In dezie da
gen zou de snaak, waarop we doelen, er toej
kunnen komen het opschrift mee te dragen:
„praat me niet over Curacao". Dit doende
zou hij er echter blijk van geven de belang
rijkheid van het Curacaosche geval ©enigszins
te onderschatten. Kolommen vol worden als
nog aan den overval op Willemstad gevuld.
Het gaat er nu voornamelijk nog om of
zoo ja in welke mate de gouverneur van
Curacao in zijn plicht is tekort gescholen. De
„Indische Gids" geeft in een onlangs versche
nen nummer een overzicht van eenige pers
uitingen het Curacaosche geval betreffende,
en komt tot de cconclusie: dat de regeeriïig,
de gouverneur, de militaire commandant niet
indachtig zijn gebleven, dat Curacao het stam
land van den politieken-generaal-avonturier tot
naasten buur heeft. Dat zal wel betrekking
hebben op generaal Urbino, voor wiens bedrei
gingen de gouverneur gezwicht is en aan wien
door dezen een schip werd verschaft, waar
mede Urbino in staat was met een voorraad
Nederlandsche wapens en munitie naar Vene
zuela over te steken. De conclusie van de „In
dische Gids" luidt verder: De commandant en
de gouverneur hebben geen daad en geen
woord weten te vinden om als van Speyk
en Van der Werf de situatie met eere
ook voor de geschiedenis te redden. Inder
daad moeten noch de gouverneur noch de
oommandant den brand in het kruit
gesloken hebben (dat intusschen misschien al
was meegenomen) en dat een van hen als wij
len de Leidsche burgemeester, zijn hchaaara
als snij"* zou hebben aangeboden ook daar
van maken de meeste uitvoerige mededelin
gen ui» Willen stad geen melding. Of ie»? der
gelijks de situatie eered zou hebben? Wie zai
het ze-^en. Maar we» de gouverneur gedaan
of nagelaten mag hebben naar veler mea
ning it hJJ in zijn plicht têksfft
REISLIED.
In "t veld en onder de boo men
Dan zingenddan vroolijk stil
Maar bovenal recht lustig
Zij, hij, die rijzen wil.
Als 't daget in het oosten
Als alles nog zoo stil is en wijd
Dan stemt ons de wereld zoo heerlijk
In den schoonen lentdtjjd.
De leeuwrik, als morgenbode,
Zingt hoog in de wolken zijn lied,
En spreekt van de vreugde van het reizen
Van aj wat de wereld ons biedt.
Hoe heerlijk een berg te bestijgen....
Met uitzicht op bosch, veld en stroom....
En daarboven de blauwe hemel....'
Diep blauw als $en lieflijke droom.
Van de bergen vliegen de vogels....
De wolken, ze drijven zoo stil
De gedachten, die gaan veel verder....
Zoo ver als men denken wil.
De wolken, die dalen, vervliegen
De vogels zijn beperkt in hun kracht
Maar onze ziel. onze ïied'rea
Die zoeken de Hemelmacht. G. Koers.
maken, wordt nog gevreesd, dat de verhooging
van de Amerikaansche rechten een tweesnij
dend zwaard zal blijken. Te verwachten zou
namelijk zijn, dat andere staten (dezelfde moei
lijkheden in Amerika als wij) hun nog vermeer
derde overproductie op de Nederlandsche
markt zouden werpen, waar ons land tenge
volge van het geringe invoertarief van invoer
recht, daarvoor het meest in aanmerking zou
komen. Zoo zou tenslotte de verhooging der
Amerikaansche rechten op aardewerk op ons
land een terugslag kunnen hebben in dien zin,
diat ook hier stemmen zouden opgaan voor vef-
hooging der Nederlandsche rechten. Zoo zat
toch maar het een aan het ander vast.
Door H. M. de Koningin-Moeder is een be
stemming gegeven aan de gelden, die ter gele
genheid van Haar jubileum in ons land, 1q
Indië en in het overige buitenland zijn bijeen
gebracht. Het bedrag van de Nederlandsche
vrouwen hier en in het buitenland bijeenge
bracht zal worden besteed aan een door H. M.
in het leven te roepen stichting voor verple
ging en opleiding van en onderwijs aan licha
melijk gebrekkige kinderen. De geiden in Indib
bijeengebracht zullen worden besteed ten bate
kleine bebemdell- gy kefc beet m«.t
(Adv. in Blokschrift)
moeten er termen aanwezig zijn hem tot eenige
nadere toelichting te nopen. Waartoe de gou
verneur dan ook bereid moet zijn. Wat meer
is, hij heeft zich tegenover de Nederlandsche
regeering bereid verklaard af te treden indien
de regeering daarvoor de gronden aanwezig
achtte. Nu heeft de gouverneur aan de Kolo
niale Staten mededeeling gedaan van zijn ver
klaring aan de Nederlandsche regeering, en
de Koloniale Staten hebben hun hand al
reeds beschermend uitgestrekt over het hoofd
van den gouverneur, door vertrouwen in zijn
beleid uit te 6preken, niet alleen; maar ze
?ouden tevens het besluit genomen hebben tele
grafisch bij den Minister van Koloniën aan
te dringen op een onderzoek naar het optreden
der politieautoriteiten enop betere be
scherming van het grondgebied. In hoeverre
nu het optreden van de politieautoriteiten af
hangt van de voorschriften van den gouverneur
en in hoeverre deze laatste verantwoordelijk
gesteld kan en zal worden voor mogelijke
nalatigheden of verkeerd optreden van de po
Iitie, zal de tijd moeten leeren.
In Amsterdam is dezer dagen weer een groot
internationaal gezelschap bijeen, 't Zijn de
vertegenwoordigers van 75 bij de Internationale
Kamer van Koophandel aangesloten landen, be
nevens vele afgevaardigden uit landen, die nog
niet als leden tot de I. KL K. toetraden. Bij de
opening welke Maandag plaats had is door
verschillende vooraansl aande personen 't woord
gevoerd. Een Italiaansch afgevaardigd© her
innerde aan de door een onzer souvereinen ge
sproken woorden, volgens welke ons land groot
is op elk gebied, waarop een kleine natie groo\
kan zijn. Uit den aard der zaak zijn er bij de
plechtige opening over en weer veel vriende
lijkheden gezegd. De bedoeling van het oon-
gres is de internationale samenwerking tus-
schen zakenmenschen te bevorderen en zpp-
als onze Minister van Buitenlandsche Zaken
in zijn rede o.m. zei, de oplossing te vindein van
zekere problemen, welke het economisch wel
zijn in den weg staan. Waar deze menschen in
zekere mate geïnteresseerd zijn bij de samen
werking van zakenmenschen in dien zin, dat
door hun samenwerking de hinderpalen wor
den opgeruimd, die het economisch welzijn be
in vloed en, mag dus gezegd worden, dat het te
Amsterdam geopende oongres vruchtbaar kan
zijn voor de heele wereld en in zekeren zin
mag wellicht worden aangenomen, dat de I.K.
K. en het oongres een streven vertoonen, dat
parallel loopt met het streven van het econo
mische werk van den Volkenbond. Wat op het
Amsterdamsche (het vijfde, want de I. K. K.
dateert nog pas van 1920) gedaan wordt zal
misschien internationale beteekenis kunnen
zijn, mogelijk daarom juist van beteekenis om-
lat hier. naar we vermoeden, mannen van za
ken, menschen uit de practijk aan het woord
zullen zijn.
Er is op menig gebied nog steeds een sterke
wrijving fusschen de verschillende Staten on
derling. Het buitenland is in ruime mate van
onze artikelen gediend, doch, zoo af en toe ver
nemen we iets van strubbelingen. De zaak
voor den exporteur is nu eenmaal het verover
de afzetgebied te behouden. Jammer, dat zoo
hier en daar door de regeeringen in het buiten-
'and een kink in den kabel wordt gebracht.
7oo viel dezer dagen weer te lezen, daf Ame-
•ika zijn invoerrecht op aardewerk gaat ver-
hoogen. Dat is iets, waarbij een deel van onze
industrie van heel nabij betrokken is. Wij voe
ren heel wat aardewerk naar de Veroenigde
Staten uit. Van de zijde van de Ned. Vereeni-
ging van Aardewerkfabrikanten wordt in een
'dres aan den Minister van Buitenlandsche Za-
:en aangedrongen op een officieel protect bij
14Amerikaansche regeering. Als nu de Ame
rikaansche regeering wat mogelijk Is. zich niet
jan een eventueel protest van onze zijde stoort
sn ook niet bereid mocht blijken voor ons
«and «enig* gunstige uiutintiarln^ebepiling t*
van verschillende maatschappelijke en liefda
dige instellingen in de overzeeschei bezittingen.
Zeer zeker een grootsche bestemming.
BUITENLAND.
Gematigd optreden der Labour-regee-
ring. Kalm tempo. Over de ontrui
ming van het Rijnland. Het mes op de
Fransche en Belgische keel. Betrek
kingen met Rusland - maar, eerst
een belofte. Geduld, ook met de ont
wapening. Niet alle eieren in één nest.
Ratificatie van het accoord tusschen
Frankrijk en Amerika. Al óf niet on
der het kabinet Poincaré. Voor 1
Augustus de zaak in orde. Onrust
stokers op den Balkan. Een goed
woord van Engeland en Frankrijk. Een
negentigjarige.
Mac Donald, de Britsche premier heeft in
zijn troonrede het program ontvouwd, volgens
hetwelk de nieuwe regeering zal te werk gaan.
In het algemeen genomen ademt dit program
een geest van gematigdheid. Die gematigdheid
moge aan den kant der oppositiepartijen al ge
waardeerd worden, de mogelijkheid, dat zij
bij een deel van Mac Donald's partljgenooten
eenigen tegenstand zal ondervinden is niet uit
geslloten. De uiterste linkervleugel zal mogelijk
niet in alle opzichten accoord gaan met een
wijze van regeeren, die zich in de troonrede
als min of meer gematigd aankondigt en blijk
baar niet voornemens is zich aan gevaarlijke
experimenten te wagen. Minister Thomas, heeft
een uiteenzetting gegevenn van de regeerings-
voorstellen, welke betrekking hebben op de
voorgenomen oplossing van het werkloosheids
vraagstuk. In vele opzichten bestaat er eenige
overeenkomst tusschen wat de Liberale Partij
met Lloyd George aan 't hoofd, gewild zou
hebben en wat de Labour-regeering van plan
is te doen. Dat de huidige Britsche regeering
inderdaad van zekere gematigdheid blijk geeft,
komt uit in de plannen der bestrijding der
werkloosheid, plannen in iets gematigder tempo
uitgevoerd zullen worden dan* de leider der
Liberalen wel gewenscht moet achten.
Wat dit voordeel heeft, dat van de uitvoering
van de plannen van Thomas niet direct zulke
groote sommen noodig zullen zSjn. Dat neemt
niet weg, dat er ook voor de uitvoering van
Thomas' plannen heel wat millioenen noo
dig zullen zijn. In de eerste plaats voor de
verbetering der wegen waarmede een twee
ledig doel bereikt wordt, n.l. de bevordering
van het verkeer, dat aan handel en industrie
ten goede komt en de werkverschaffing.
Thomas legt verder een nauw verband tus
schen de oplossing van het werkloosheidspro
bleem en handel en induslrie. De Minister van
Buitenlandsche Zaken, Henderson heeft o.m.
gesproken over de ontruiming van het Rijn
land. Die ontruiming moet naar zijn meening
zoo spoedig mogelijk plaats hebben. Maar, of
de Engelsche regeering KÜt nu) al wil, daarmee
is de zaak niet afgedaan. Frankrijk en België
zijn er ook nog en of die nu zoo direct voor
een spoedige ontruiming te vinden zijn, dat is
de vraag. En, dat weet Henderson ook wel.
Hij heeft de opmerking gemaakt, of liever hij
heeft toegegeven, dat het niet in het belang
van den vrede in Europa zou zijn, de ontrui
ming in etappes plaats te doen hebben en In
verband daarmee wil hij trachten Frankrijk
en België er toe te bewegen gezamenlijk tot
denzelfden stap over te gaan. Het eerste optre
den van de Minister Henderson heeft, ook
met de betrekking to» de ontruiming nogal cri-
tiek uitgelokt. Zoo wordt onder meer de op
merking gemaakt, da: -;ij, minister Henderson
door al'een rijn bezwaren te ge^en tegen een
niet-algemeene ontruiming eigenlijk reeds den
invloed, den zedelijken invloed verzwak;, waar
van hij de kracht zou willen beproeven door
te probeeren of Frankrijk en België niet tot
aan gèaamenlijk optreden inzake de ontruiming
en zenuwsterkend is de werking van
Qlazen Buisje 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten
te bewegen zouden zijn. Er zijn er in Engeland,
die het flinker en meer effectvol gevonden
zouden hebben als Henderson bijv. gezegd had:
wanneer binnnen een zekeren lijd geen alge
meene ontruiming van het Rijnland plaats
heeft, zullen de Britsche troepen alleen hel
bezette gebied verlaten, waarmee dus in zeker
opzicht zoo aan Frankrijk en België het mes
op de keel gezet zou zijn. Ook over Rusland
heeft Henderson gesproken. Wat de Britsche
regeering ten opzichte van Rusland en de be
trekkingen met dit land zal doen, zal afhan
gen van wat de Engelsche Dominions zullen
zeggen in dit geval. Doch wat betreft de propa
ganda der Sovjets, uit wat Henderson gezegd
heeft blijkt wel, dat hij dezelfde opvatting heeft
als Mac Donald, dat namelijk Brittanniê niet
zal dulden, dat er propaganda gemaakt wordt,
die tenslotte neerkomt op een inmenging van
buiten in de inwendige aangelegenheden van
het Britsche Rijk in of buiten Europa. En,
als Rusland uit de ervaring, die het opgedaan
heeft iets wijzer geworden is, en er prijs op
zou stellen weder in normale handelsrelatie»
te komen met Engeland, dan zou naar Hender
son's meening veronndersteld mogen worden
dat Rusland niet alleen beloften zou geven,
maar er tevens voor zou zorgen, dat de belof
ten werden nagekomen. Dat het wachtwoord in
Engeland thans „geduld" is zou men ook
kunnen opmaken uit wat wordt gemeld betref
fende het standpunt der Labourregeering in
zake ontwapening.
Macc Donald heeft onlangs gezegd, „dat hij
en zijn ministers niet alle eieren in één mand
wenschen te leggen en ook niet het heele pro
gramma in één zitting wenschen af te doen.
Minister Alexander gaat op die eierenkwestie
of liever op den zin ervan door met betrek
king tot de ontwapening. Hij heeft o.m. er op
gewezen, dat er menschen zijn die binnen één
week een algeheele ontwapening tot stand zou
den willen zien brengen. Uit wat hij verder zei
blijkt, dat de Engelschen de verantwoordelijk
heid gevoelen van de belangrijke verplichtingen
welke ze In alle deel en van de wereld hebben
en dat er, zullen de Engelschen die verant
woordelijkheid kunnen blijven dragen een
redelijke grond zal moeten zijn voor vertrou
wen, steunende op een gerechtvaardigd gevoel
van veiligheid. Geen Labourregeering zal te
vinden zijn, die zich haasten zal zich van alle
bescherming te ontdoen, voordat er betere mid
delen tot instandhouding der veiligheid zijn
gevonden. Met de ontwapening blijkt de La
bour-regeering dus ook het noodige geduld te
willen oefenen.
In Frankrijk is men hel nog steeds niet eens
over de ratificatie van het schuldenaccoord.
Men wil er in dat land nog maar niet aan het
accoord, dat Frankrijk aan een bepaalde rege
ling ten opzichte van het betalen zijner schul
den bindt, te aanvaarden, ook niet al zijn de
herhaalde pogingen om nog wat van de schul
den aan Amerika af te krijgen mislukt. In des
kundige kringen moet men wel verwachten, dat
lenslotte toch de ratificatie nog voor den. len
Augustus zou plaats hebben, wat met het Oog
op een mogelijk uitstel van betaling van het
op dien datum vervallende bedrag van belang
is. Of Intusschen de ratificatie zal plaats heb
ben onder het huidige ministerie Poincaré,
wordt nog in 't geheel niet zeker geacht. Deze
week zal daaromtrent misschien wel meer
nieuws brengen.
Op den Balkan, waar al zoo menig vuurtje
ontstoken is, ook sinds de Turk daar zijn groo-
'e macht en invloed verloor, macht en invloed
die van dien aard waren, dat de onrust op het
Balkanschiereiland maar zelden week, op den
Balkan is het weer niet heelemaal pluis. Er
bestaat weer een zekere spanning tusschen Ser
vië en Bulgarije of misschien is het juister
gezegd, dat de spanning tusschen genoemde
landen zich meer dan gewoonlijk openbaart
Van weerszijden hebben er zoo af en toe in
vallen plaats en de laatste overvallen aan de
grenzen tusschen Bulgarije en Zuid-Slavië moe
ten van dien aard geweest zijn, dat er met
name in Frankrijk en Engeland groote bezorgd
heid gewekt is. Vandaar dat de vertegenwoor
digers van genemde landen zoowel te Belgrado
als te Sofia stappen hebben gedaan om de
ruziezoekers tot kalmte aan te manen en hen
ie wijzen op het belang dat zij beiden hebben
bij de handhaving van den vrede op den Bal
kan .Als de rakkers nu maar willen luisteren.
West-Europa heeft waarlijk nog genoeg de
handen vol om een Balkanconflict, dat wie
weet hoe gauw een Europeesch conflict in het
leven zou kunnen roepen, te kunnen missen.
Maandag beeft de bekende Amerikaansche
rpill'onnair Rockefeller rijn 90sten verjaardag
gevierd. Rockefeller, de groot-indushrioel
oliemagnaat, de man die wellicht zijn oiiren
rijkdom nooit gekend heeft, heeft indertijd, in
1925. Ae wereld verrast met de mededeeling
dat hij zijn geheele vermogen aan li Madighrid
wou besteden DocK een vr>rmorr',n a's da'
'rer. npgr n'ri *0^ W"T te fTe-
ven, in 't geheel heeft bij aan all^ri'M lLf
instellingen een rijf honderd mfioen bestek.
Gelukkig voor zijh familie bleef er in 1921,
toen hij de rest van zijn vermogen aan die fa
milie overdroeg, nog ..iets" over. Een vijf
honderd millioen dollar.