No. 104.
Zaterdag 20 December.
Anno'JO
FEUILLETON.
Een Offer der Zee.
Brieven, stukhen en advertentiën te zenden aan den Redacteur-Administrateur van „ZELAl/D/A" te Zuiddorpe, 'fe-
Sociale hervormers.
Deze courant verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
Abonnementen worden aangenomen op post- en hulpkantoren.
Inzending van advertentiën vóór 3 ure op den dag der
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
Zij die zich met 1 JANUARI
a. s. op ons blad wenschen te
abonneeren, ontvangen de nog tot
dien datum verschijnende num
mers gratis.
GIFTEN
Buitenlandsch
OverzicMjood
iu.v 'tb
dm
,007 >INTJ.
)nnlin den
9^01nan te
j rkocht:
,<qo\
,0191
rffsllo
sd atn
auq t
391100
rJ itm/j
Prijs per 3 maanden t
franco per post 75 cent. Bij vooruitbetaling voor een geheel jaar bedraagt de abonnementsprijs
slechts f2,50 voor Nederland en voor België frs. 6,50.
Aan deze uitgave is verbonden een GEÏLLUSTREERD ZONDAGSKLAD tegen den
prijs van 45 cent per 3 maanden, betaalbaar tegelijk met de abonnementsgelden.
Ard vertentiën t
19 (I9>
ililem
/A-
tbiow.
JG.
E.
van 1 tot 5 regels 50 cent, voor elke regel meer 10. safogr
Bij driemaal plaatsing van dezelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berek4tfff4-"
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Dienstaanbiedingen en aanvragen om dienstpersoneel ter grootte van hoogstens 8 regels jvorden
bij vooruitbetaling geplaatst voor 40 cent per advertentie.
Bij abonnement of herhaalde plaatsing belangrijke reductie.
lui 9(1
9ii nogét
ncI 9(1
i i O.; 4
'fiOfVOOI
Het Kerstnummer zal a. w.
Woensdag verschijnen.
Voor liet Ne«lerlan«lscli College
te ROME.
Vorige opgaaf f 30,65
W. Schets, pastoor v. St. Jansteen.10,
Conferentie kapelaans Hulst 30,
Totaal
f 70,65
Er heeft in de laatste eeuw geen
man geleefd, die de nooden der wereld
en de misstanden in de maatschappijen
zoo duidelijk heeft doorzien en zoo juist
en krachtig aangetoond, als onze thans
regeerende Paus.
De eerste groote baanbreker der Ka
tholieke sociale beweging was baron von
Ketteler, bisschop van Mainz.
Deze is de groote voorlooper geweest
van Joachim Pecci, gelijk hij zelf het
eens heeft getuigd.
In 1864 vooral trad baron von Ket
teler op als de Bisschop der werklieden
door 't uitgeven van zijn boek Het
vraagstuk der arbeiders en hei Chris
tendom.
Windhorst, de beroemde leider van
Het was in Cassis, een klein havenstadje
van het veelgeprezen Province, ten ein
de September.
De morgen was mooi geweest, maar in
den namiddag werd het weer onstuimig.
De oostenwind woei krachtig, zware wol
ken pakten zich aan den horizon op, het
water der zee scheen zwart als inkt. Alle
natuurkrachten schenen gereed, zich te
ontketenen, de zee was onstuimig en steeds
hooger sloegen de golven. Ondanks den
wind en den regen begaf ik mij naar den
havendam, om vandaar het woeden van
den storm gade te slaan. Groote bedrij
vigheid heerschte in deze kleine, anders
stille haven. Zeelieden en visschers, door
hun vjouwen en kinderen omringd, trok
ken hun booten uit het water en sleepten
ze zoo ver mogelijk op den oever. De klei
ne koopvaardijschepen en stoomers wier
pen hun hulpanker uit en haalden hun
zeilen in.
De vuurtoren werd aangestoken. De ge-
heele stad was vlijtig aan het werk
onder den regen en onder het woeden van
den storm, wiens woede van uur tot uur
toenam.
In de verte rommelde de donder, van
tijd tot tijd schoot een bliksemstraal uit de
lucht.
de Duitsche Centrumspartij, getuigde
eenmaal van dit boek „een krachtdadi
ger oproeping, om zich met de levens
vragen der Christelijke maatschappij,
met de belangen der armen en zwak
ken bezig te houden, een duidelijker
blootlegging der eenzijdigheid en der
gebreken van de naturalistische het
zij liberale of sociaal-democratische
pogingen tot oplossing ken ik niet."
In dit boek schildert hij met de meest
schrille kleuren den toestand der arbei
dende klassen en hij besluit aldus
Het stoffelijk bestaan van nagenoeg
den geheelen arbeidersstand, alzoo van
verreweg het grootste deel der men-
schen in onze moderne Staten, het be
staan der huisgezinnen, de dagelijksche
behoeften aan brood voor man, vrouw
en kinderen staat bloot aan al de wis
selingen van vraag en aanbod. Ik ken
niets beklagenswaardiger dan dit on
loochenbaar feit. Welke gewaarwor
dingen moet dit teweeg brengen in de
zielen van die ongelukkigen, die in
alles wat zij noodig hebben en bemin
nen, dagelijks aan de wisselvalligheden
van den marktprijs onderhevig zijn.
Het is de slavenmarkt van ons liberaal
Europa."
In September van jaar 1869 bracht
hij het arbeidsvraagstuk ter sprake op
de bijeenkomst der Duitsche Bisschop
pen te Fulda.
In een belangrijk rapport stelde hij
de volgende vier punten voor aan de
aandacht zijner medebisschoppen «Be
staat in Duitschland de sociale quaestie
zoo ja, kan en moet de Kerk hierbij
helpend optreden over welke midde
len beschikt zij Hoe kan zij bijdragen
tot een steeds ruimere verspreiding van
de arbeidsinstellingen
De wolken hadden zich zoo opeenge
hoopt, dat het om vier uur inden middag
volledig donker was geworden. Door den
wind voortgestuwd, namen zij de zonder
lingste en vreeselijkste vormen aan. Haar
gestalte wisselde onophoudelijk en nu en
dan lieten zij een lichtstraal door.
De geheele opervlakte der zee was vree-
selijk om aan te zien. De golven sloegen
hoog op, stormden woedend tegen den oe
ver en werden tegen de- rotsen te pletter
geslagen.
Plotseling verscheen te midden der gol
ven een zwarte, donkere vorm. Het was
te ver om te onderscheiden wat het was.
Op hetzelfde oogenblik drong een door
dringenden toon tot aan de haven door.
Het was als het geruisch van een reus-
achtigen schelphoorn.
Men bemerkte nu een hulpelooze brik.
De masten waren gebroken de verschan
singen weggeslagen en zoo dreef het schip
hopeloos naar de rotsen. Het was een vree-
selijk gezicht. Nu eens verdween het in
den afgrond, dan weer verscheen het hoog
in de lucht, gedragen door de golven, men
hoorde het gekraak der balken, die lang
zamerhand uit hun voegen weken.
En in dit wrak, geheel overgegeven aan
de willekeur der ontketende elementen,
bevonden zich menschen. En deze men-
schen, brave, wakkere mannen, moes
ten sterven, niets kon hen redden en zij
hadden vrouwen en kinderen, die hen
met angst verbeidden, ginds aan de ha
ven, waar zij waren uitgegaan.
Intusschen had de tijding van den ramp
zich als een loopcnd vuur door de stad
verspreid. Van alle zijden snelde men toe,
ondanks den woedenden storm was d<»
Bij honderden gelegenheden deed mgr.
von Ketteler zijn stem hooren.
Een jaar vóór zijn dood, in 1876, gaf
hij een proeve uit van een politiek pro
gram, waarin hij aan den Staat ver
schillende eischen stelde van sociale
wetgeving. Dit program van Yon
Ketteler is geworden het program van
het Centrum, de Katholieke Staatspar
tij in Duitschland, en het is aan Wind-
horst met zijne vrienden gelukt dit
program in den Duitschen Rijksdag te
doen zegevieren.
Aldus is Mgr. von Ketteler in Duitsch
land, ter zelfder tijd dat Lasalle, En
gels en Marx het Socialisme begonnen
te prediken, opgetreden om de Christe
lijk-sociale beginselen te verkondigen
en heeft hij op sociaal gebied eene
machtige Katholieke beweging in het
leven geroepen, welke thans door eene
groote schare van uitnemende mannen,
zoo geestelijken als leeken, geleid wordt.
In Frankrijk was het vooral graaf
Albert de Mun, die de Katholiek soci
ale beweging begon en leidde.
In den kerstnacht van 1871 ont
stond het werk der Katholieke arbei-
dersvereenigingen in Frankrijk.
In Oostenrijk as de eerste, die op
trad baron von Vogelsang.
Hij heeft persoonlijk, daarin gehol
pen door een Pastoor in Moravië, een
stelselmatig onderzoek ingesteld naar
den toestand der arbeiders in Oostenrijk,
en hij heeft daardoor bewerkt, dat de
Oostenrijksche regeering op hare beurt
een dergelijk onderzoek instelde. Met
hem werkten mede, en bleven na zijn
dood voortwerken in denzelfden geest,
Prins von Lichtenstein, Graaf Kuef-
stein, Graaf Blome en Graaf Belcredi.
In Zwitserland was het dr. Decur-
havendam dicht met mensehen bezet. En
zij allen, regen en wind trotseerend, onbe
kommerd om het gevaar, waaraan zij zich
op den smallen dijk blootstelden, volgden,
over den afgrond starend, met schrik de
afwikkeling van het vreeselijke drama,
dat voor hun oogen werd afgespeeld.
Het was ontzettend voor die brave zee
mansharten te moeten aanzien, dat daar
menschen, broeders, reddeloos een zekeren
dood te gemoet gingen. En tranen rol
den over de gebruinde wangen van meer
dan een arme oude vrouw, die wellicht
eens haar man, haar zoon had zien uitva
ren, om niet meer terug te keeren.
Het wrak, onophoudelijk door de golven
heen en weer geslingerd, naderde de rot
sen. De koude, onverbiddelijke dood strek
te zijn armen naar deze ongelukkigen uit,
bereid, hen tot zich te trekken.
Te midden van dén algemeenen angst
ging plotseling een schok door de menigte.
Het gehuil van den storm, het geklots der
golven oveistemmend. klonk de stem van
een klok. Het was de kerk der kleine
stad, die aan de algemeene smart deelnam,
die de martelaars der zee een laatsten
troost wilde aanbieden, en hun te kennen
geven, dat een gansehe bevolking voor
hen bad, dat alles met hen leed, en deze
heldere zilveren stem vond ingang in de
harten dier zeelieden, en sprak hun van
verheven, heilige dingen, waarbij alle
lijden en droefheden nietig schijnen.
En langzaam, voorop het kruis, naderde
de pastoor in wit koorhemd, de handen
gevouwen, door de nog overige vrouwen
en kinderen van het stadje gevolgd. En
de luidende klokken vergezelden den stoet
met haar zachte muziek.
tins, de begaafde volksman, die door
zijn stalen energie een werkkracht de
Katholieke werklieden-beweging van
Zwitserland een der eerste plaatsen in
Europa hegft doen veroveren.
Aan hem is het te danken, dat in
Zwitserland de sociale wetgeving groo-
ter vorderingen heeft gemaakt dan in
welk land ook.
Nog mogen wij niet onvermeld laten
de namen van Kardinaal Gibbons in
Amerika, van Kardinaal Manning in
Engeland, van Mgr. Doutreloux, den
Bisschop van Luik in België met zijne
sociale Congressen aldaar gehouden, en
van Mgr. Dr. Schaepman in ons Va
derland.
Gelijk uit dit vluchtig overzicht blijkt,
ontstond er door geestelijken en leeken
van verschillende landen in de Katho
lieke Kerk eene grootsche, machtige,
steeds zich uitbreidende sociale bewe
ging tot oplossing van het maatschap
pelijk vraagstuk.
Al deze werkten met grooten ijver
en bezieling, elk in zijn kring, in zijn
land.
Doch niet lang bleven ze geïsoleerd
voortwerken, want al spoedig ontstond
een internationale katholieke vereeni-
ging van sociale studiën, die eerst te
Rome, later sinds 1884 te Freiburg in
Zwitserland haar zittingen hield.
Wij meenen dat de lezer zeer zeker
belang er in stelt een weinig te weten
van de geschiedenis der sociale kwestie,
waarvan onze Paus de groote wetgever
is geworden voor geheel de Katholieke
wereld, en aan de oplossing waarvan
thans duizenden en duizenden zoowel
met het woord als met de p^n in alle
Bij het verschijnen van den priester
hadden allen zich op de knieën geworpen.
Een diep zwijgen heerschte onder de aan
wezigen, al deze geloovigen luisterden
nog alleen naar de stem van den geeste
lijke, die op plechtigen toon bad.
Plotseling hief de priester de armen op
en breidde ze over de zee uit, in de rich
ting der schipbreukelingen. En met
krachtige, van ontroering bevende stem
sprak hij
„Benedicat vos pater omnipotens"
Op hetzelfde oogenblik scheurde de on
dergaande zon de wolken uiteen en be
scheen het wrak. Zij schenen aan boord
begrepen te hebben, dat men voor hen bad,
de vrouwen meenden de schipbreukelingen
op de knieën te zien, in de houding voor
het gebed.
„Mijne broeders" zei de priester, „onze
plicht is niet geëindigd. Wij moeten deze
ongelukkigen redden Wij moeten het,
al zouden wij zelf het leven daarbij laten
Zet een boot uit en laten wij hen halen
Een boot te water, bij dezen storm
Dat was ondenkbaar, dat was eenige
menschen meer aan den dood offeren
Bij dit weer Bij deze zee
Vooruit gebood de geestelijke. Ik
wacht. Indien het moet, waag ik het
alleen 1
Reeds waren twee krachtige jongeman
nen in een achter den havendam beves
tigde boot gesprongen en maakten zich
voor den strijd gereed.
De priester nam met hen plaats, op het
laatste oogenblik sprong nog eene knaap
overmoedig in de boot en greep een der
roeiriemen.
..,«#119^l .ipiaurd A.
In den naam van God Zei de priester
ooiv9ra
«is leed
landen werkzaam zijn. nl ioob
In een volgend artikel dus nog^Përfi1-'
ge woorden erover. (J
V nev
ITALIË.
dngqo
iaisH
Een Koningskind gedoopt, ncv
In de groote balzaal van het Quirifiaè'I'
heeft, daartoe ingericht, de doopplecttt/g1-^
heid plaats gehad van de ItaliaanstSife'
prinses Mafalda. 1
Voordat de doopplechtigheid een daïi-'
vang nam, ontvingen de Koning en W
Koningin van Italië, de zestien kanuflW8
ken van de Hofkerk te Bari, aan
hoofd de abt schreed, in wiens hand^fr
koningin Helena in 1896 het Grieksch-*^
thodoxe geloof al heeft afgezworen.
De prinses werd binnengedragen door
gravin Guicciardini, hofdame der Koninginn
en gevolgd door de meter, koningin Maria^
Pia van Portdgal de koningin-weduwe
Margaretha en den peet, den hertog vkjn
Genua.
Het is dus onwaar, wat wij uit eeif
Belgisch blad onlangs hadden overgeno-'
men dat de Koningin van Portugal en
koningin-weduwe Margaretha, boos op den'
Koning wegens zijn slecht katholiek-zijn,'
de doopplechtigheid niet zouden bijwonend
De doop werd verricht door den pastoor5
van St. Anastasius, bijgestaan door Mgr.
Lanza, hofkapelaan. Na de plechtigheid
werd de doopeling door gravin Guicciar
dini de zaal rond gedragen en kregen alle
aanwezigen gelegengeid een blik kop de
kleine te slaan. f
ENGELAND.
"Werkeloosheid en armoede.
John Burns heeft in het Lagerhuis de
werkeloosheid en armoede in het land ter
sprake gebracht. Hij vroeg of de regeering
de plaatselijke overheden niet zou aanschrij
ven om met werkverschaffing te beginnen
en zich met liefdadige vereenigingen te-
verbinden tot leniging van den nood. Mi-
en men stiet van wal.
En nu begon een heete strijd tusschen
de woedende zee en het kleine vaartuig
Twintig maal verdween het in den bo-
demloozen afgrond, toen telkens verscheen
het weer op het water, bereid, nieuwe
gevaren te trotseeren.
Wat een angst stonden de menschen
op den havendam uit! Het waren immers
de hunnen, wier leven thans op het spel
stond. Het waren de echtgenooten, de zo
nen dier brave vrouwen, die zich daar op
offerden voor de redding van anderen.
Het was hun moedige pastoor, die, achter
in de boot zittend, den moed der redders
aanwakkerde, die den dood trotseerde om
zijn plicht te doen
Welk een gil telkens, als een golf de
boot bedekte Maar het broze vaartuig
hield stand steeds verder voer het....
Thans nog eenige slagen en het wrak
was bereikt. Doch neen, een geweldige
golf wierp de boot terug... Zij spahden hun
laatste krachten in.... thans waren zij op
nieuw dicht bij het wrak men wierp
hun een touw toe... Goddank! zij hadden
het bereikt, het reddingswerk kou begin
nen.
Een luid gejuich klonk van den oever.
Men weende, men omhelsde elkaar. En
toch, het moeilijkste moest nog geschieden
De bemanning had de een na den ander
in de boot plaats genomen; wat zou
uit dit zwakke vaartuig, overladen als
het thans was, op den terugweg worden?
De boot had de brik verlaten. Met
krachtige armen werden de ^r.q^iepqe^
geh<mteeTfL/f9''^S£gmW MA^rtpjg.
naar fie v^ese.j^.
heen en weer geslingerd. Naarmate het
