No. 92. Zaterdag 8 November. Anno 1902.
Raiffeisenbanken.
I'euilletönT
Verwoeste Levens.
Nieuws- en A.dLvertentieblad voc r Zeeland.
Brieuen, stukken en aduertentiën te zenden aan den Redacteur-Administrateur uan „ZELANDtA" te Zuiddorpe,
Deze courant verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
Abonnementen worden aangenomen op post- en hulpkantoren.
Inzending van advertf ntiën vóór 3 ure op den dag der uitgave.
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
Meer licht.
(S)
III.
3°. De algemeene vergadering stelt
het hoogste bedrag vast tot hetwelk de
bank spaarstortingen mag ontvangen.
Oorspronkelijke novelle
door
I'. X. Rrouns.
(Slot.)
Nauwelijks waren deze woorden,
hoe zacht dan ook de lippen des
opzichters ontvloden, of de stervende
trok haar mond tot een bijna on merk
baren glimlach. Dan opende ze zacht
en dankbaar haar brekende oogen,
maar toen ze zóóveel belangstellenden
zag om haar heen, nu ze op vertrekken
stond naar eeuwige onbekende oorden,
leed plotseling een vlaag van groote
verwondering over haar wezen.
Strak en star richtte ze haar blik op
ons allen, ook op mij, die terzijde van
haar ledekant stond.
Werkelijk, ik had dat wezen meer
ontmoet, en ook zij scheen verwonderd,
'k Meende, dat ze schrok, en dat een
lichte rilling door haar leden liep.
Toen vielen haar oogleden als zwaar
vermoeid, dicht.
We dachten: »dat is de dood.»
Een duidelijk zichtbare schok deed
haar zwak en uitgeput lichaam trillen;
dan draaide ze haar hoofd weer in de
Zij stelt ook de hoogste som vast die
aan hetzelfde lid in eens of in verschil
lende keeren mag geleend worden door
den bestuursraad. Voor hoogere ver
schotten wordt de toestemming ver-
eischt van den raad van toezicht.
De Raiffeisenbanken hebben ook voor
algem eenen regel zonder uil zondering,
van eiken ontleener voldoenden waar
borg te eischen en zich nooit te verge
noegen met zijn enkele handteekening.
Die waarborg bestaat gewoonlijk in een
borg.
Vermits de deelgenooten elkander
zeer nauw kennen en het veelal om
kleine leeningen te doen is, zoo kan de
Bank bijna altijd geld verschieten tegen
enkele borgstelling d. i. tegen handtee
kening van den ontleener en van ee
nen vriend of kennis. Die waarborg
is voor het Genootschap voldoende en
voor den ontleener met geene onkosten
verbonden.
Het stellen van borg wordt van iede-
ren geldaanvrager geeischt zelfs van
de welhebbendsten, omdat wanneer in
enkele gevallen daarvan afgezien zou
worden, algemeene nalatigheid, onte
vredenheid en twist zouden ontstaan.
49. De Raiffeisensche leenbanken be
zitten geen maatschappelijk kapitaal in
vorm van aandeelen, nochtans als de
gelijke kredietinrichting zorgen zij voor
een appeltje tegen den dorst, voor een
zekere waarborg bij een mogelijk ver
lies.
Dit is ook een belangrijke grondre
gel, aangezien op die wijze het genoot
schap zelf een zeker vermogen ver
krijgt en van den anderen kant noch
bestuurders, noch andere leden zullen
uitgelokt worden om gewaagde onder
nemingen te doen, die andere maat
schappijen zoo dikwijls ten gronde
richten.
5°. Eindelijk komen wij aan het
richting waar ik stond, opende haar
oogen en staarde me zoo diep en on
wijs aan, wel een minuut lang, dat ik
er koud van werd.
Het was of er nog iets peinsde in
dat halfdoode lichaam, alsof er nog een
macht uit de geestenregionen in schuil
de, die het organisme geweld aandeed,
om nog eenmaal, voordat zij de stof
losliet, de beelden des levens uit de
buitenwereld tot haar over te brengen
Eindelijk vielen haar oogen weer
zachtjes dicht, en op haar gezicht ver
scheen zoo'n uitdrukking van aandacht
en verwondering, alsof ze de visioenen
reeds aanschouwde van 't andere leven.
,,De dood treedt onmiddelijk in",
zei de dokter. »'t Is de laatste bewe
ging, die ze gemaakt heeftnu doezel
haar geest zachtkens weg uit dit leven,
en ze slaapt in voor eeuwig."
Een poosje slechts, want eensklaps
hief ze met een bewonderenswaardige
kracht haar arm op, streek met haar
hand over 't bleeke voorhoofd, als wil
de ze de nevelen verdrijven die haar
verstand omhulden, en opende wagen
wijd de oogen.
Ze zocht iets en kreunde zacht.
Wat was dat vreemd.
„Maar hoe verbaasd waren wij toen de
stervende haar lichaam werkelijk
krachtig overeind riclfte, en als met
bovenmenschelijke inspanning van haar
legerstede stapte.
't Was een vreeselijk gezicht, een
grondbeginsel waar hoofdzakelijk het
Raiffeisen's stelsel op steunt en dat zoo
veel in den beginne afschrikt van het
lid worden eener dusdanige Bank.
a. Wezen der onbeperkte verbinte
nis. Ieder lid der Raiffeisenbank
slaat met zijn gansch vermogen in
voor al de verplichtingen van
de Genootschap.
Die verbintenis moet beschouwd
worden ten opzichte van de medele
den jegens den schuldeischer en ten
opzichte van de medeleden onder
elkander. Elke deelgenoot staat in
voor de geheele schuld, d. i. als de
anderen niet kunnen betalen moet
een alleen de schuld betalen. Dit
schijnt wel verschrikkelijk, maar is
een geval dat om zoo te zeggen on
mogelijk kan voorvallen. Men mag
er acht dagen op droomen om een
geval uit te denken, waarin er van
bijv. 25 leden eener Raiffeisenbank,
allen fatsoenlijke en oppasssende per
sonen er maar eenc ióu zijn die een
weinig geld zou hebben, want in ge
val ieder van de 25 leden maar een
beetje geld heeft, is hij verplicht voor
zijn part in de schuld mede te beta
len.
Bijv. nemen wij aan dat het ver
lies zij 300 gulden. De som zal nooit
groot zijn, want voor grootere som
men wordt er een genoegzame waar
borg vereischt. Ieder van de 25 le
den is verplicht zijn 25ste deel bij te
leggen of f 300 25 12 gulden.
b. Noodzakelijkheid van deze bepa
ling.
Om leeningen te kunnen doen
moet de bank zelf geld ontvangen.
Dit nu zal niet gebeuren of zij moet
genoegzame waarborg kunnen ge
ven. Die waarborg krijgt men in
een naamlooze Vennootschap door het
vormen van een maatschappelijk ka-
stervend meisje zoo te zien herleven
uit de dood.
Nu herinnerde ik me wie 't was.
Voor de derde maal in mijn leven
zag ik haar terugvoor de derde maal
ontmoette ik haar blik, want ik her
kende haar.
Het was dezelfde vreemde vrouw, die
ik zoo wild en gejaagd had gezien
vóór de dijkdoorbraak in 't noodweer,
en wier blik ik daarna ontmoet had
in den hollen nacht daaropvolgend,
toen Anna in zwijm viel om haar.
Daar stond ze plotseling, 't werk
van één minuut recht voor ons.
Haar starre blik staarde verwilderd
als in de eindelooze diepten van 't ver
leden, en uit dat verleden scheen de
herinnering als bij tooverslag zich hel
der van haar meester te maken.
Haar gelaat nam een vreeselijke
uitdrukking aan, haar tanden klapper
den op elkaar, en haar blik was zóó
wild als van een getergde leeuwin.
Toen stamelde ze, wild en onwijs
rondkijkend
„Ik heb me gewroken, hé?
„Ha, wat was dat mooiniet
aan je bruiloftsdisch, niet in 't woud
maar later, later
O, als ik geen spade had gehad, om
den dijk door te steken, dan had ik hem
doorgekrabbeld met mijn nagels, zóó,
zie jezóó."
En ze maakte een vreeselijke bewe
ging, met haar krampachtig gekromde
pitaal. Zulk een naamlooze vennoot
schap kan niet worden toegepast voor
een boerenleenbank, omdat alle klei
ne en arme boertjes die geen aan
deel storten kunnen er deel moeten
kunnen van maken, en omdat de
welgestelde boeren die desnoods zou
den kunnen storten, veel beter dat
geld kunnen besteden in de boerderij.
Dus opdat de leenbank inderdaad
werkdadig zij, moet de verbintenis
onbeperkt zijn.
c. Gevaarloosheid van deze bepaling.
De opmerkzame lezer zal reeds be
merkt hebben dat met de inrichting
der leenbanken, zooals wij die heb
ben voorgesteld, een verlies niet denk
baar is.
Herzien wij even de bepalingen der
statuten van de leenbanken, bepa
lingen welk een verlies bijna onmo
gelijk maken.
1°. Het Genootschap staat voorschot
ten toe alleen aan zijne leden, die
dus ook verantwoordelijk zijn.
2». Alleen inwoners ééner parochie
of gemeente kunnen als leden aange
nomen worden.
3°. De algemeene vergadering van
al de leden, stelt de hoogste totale som
vast boven welke het Genootschap geen
geld mag aanvaarden.
Zij bepaalt ook tot welke som (niet
boven 500 1000 gulden) aan een lid
door den Bestuursraad geld mag uitge
leend worden.
4°. Elke ontleener moet verklaren
waarvoor hij het geleende geld wil ge
bruiken, hij mag 't niet besteden aan
gevaarlijke ondernemingen. Hij moet
daarbij goede waarborg stellen.
5°. Alle zaken met eenig gevaar ver
bonden zijn aan het Bestuur, onder
persoonlijke verantwoordelijkheid ver
boden. Alle wisselhandel is uitgesloten.
6o. Daar de toestand der schuldenaars,
die goed was bij de bewilliging der
voorschotten, vóór den tijd der terugbe
taling verslechten kan, is de Raad van
Toezicht verplicht alle drie maanden
de geheele zaakvoering na te zien.
Daarbij moet de kassier borgstellen
en wordt jaarlijks het geheele boekhou
den nagezien door den inspecteur van
de Centrale Bank.
7°. Het bestuur oefent zijn ambt on
bezoldigd uit, alle persoonlijk winstbe
jag blijft dus uitgesloten. De bestuur
ders, die leden zijn, zijn dus daarvoor
ook verantwoordelijk met al wat zij
bezitten, zij besturen dus zoowel hun
eigen vermogen als dat van anderen.
Eindelijk de ondervinding heeft ge
leerd dat de praktijk hier geheel en al
de theorie staaft. In Duitschland be
staan de Raiffeisenbanken reeds meer
dan vijftig jaar, meer dan 3000 zijn in
volle werking en nochthans is in al
dien tijd geen enkele bankroet ge
gaan, geen enkele heeft ooit hare le
den een cent moeten doen betalen ten
gevolge van de onbeperkte verbinte
nis.
Agricola.
Slot volgt.)
Buitenlandsch Overzicht.
vingers.
En terwijl eensklaps haar gezicht,
als uitgelaten van vreugde, een heel
anderen gloed vertoonde, alsof er een
wilde zonnestraal over lichtte
„Ja, dat was mooi!toen jij feest
vierde, was ikik het einde van
dat feest, ik, die dood en verdelging
deed spoken over heel de omgeving,
om jou, en je bezitting, te treffen,
zie jejou alleen.
«Dat zwoer ik, weet je, toen ik
krankzinnig was
„Ha, die nachtkijk, daar,
daar bruisen de wateren, ik zie daken
drijven, en menschen en dieren wor
stelen met de dood in de wateren
de vervloekte woning is verdelgd,
hij in de golven vergaanAnna
een weeuw in dien nachtHa, dat
deed ik!Maar die menschen.......
al die bravemenschendie
niets misdedend&Ar zie,
daar zweeft de dood boven alles op
ze trekt me naar zich toedèAr,
dAArO God, o God"
Een oogenblikje slechts had dit vree
selijk tooneel geduurd want de arme
krankzinnige stortte, terwijl ze in haar
zielsverukking een geweldige poging
wilde doen om vooruit te snellen in
de armen der dood, plotseling in el
kaar en de geest had haar lichaam
losgelaten.
Terwijl ze levenloos neerplonste op
de vloer, klonk uit den anderen hoek
der zaal uit een der legersteden, die
kraakte, een langgerekt en smartelijk
gehuil als van een wild dier, dat ge
wond wordt.
Dat was 't eenig geluid, dat ik nog
vernam. Toen werd alles doodstil, en
wij gingen zwijgend verder, wijl de
strijd, door die krankzinnige gestreden
op de grenzen des levens, ons getroffen
had.
Thans echter was mij een licht op
gegaan, dat helder scheen over de
droeve katastroof van de Decembernacht
van 't jaar '80.
En nu begreep ik ook waarom Frans
en Anna niet gelukkig waren, en
waarom ze, toen ze beiden uit de gol
ven gered waren, zoo ver zijn wegge
gaan, en nooit weer terugkeerden in
de streek, waarover zulk een vreese
lijke ramp was neergekomen om hen.
Het leven echter heeft zich zwaar
gewroken èn op Frans, wien de
wroeging misschien nog verteert, èn
op Jans, wier boetetijd reeds lang om
is.
Arme Anna
Ziedaar de geschiedenis, die zich soms
nog voor mijn geest ontrolt in de nacht,
als de orkanen loeien langs de daken
en de regen klettert tegen de ruiten
mijner stille kamer.
EINDE.
Prijs per 3 maanden
franco per post 75 cent. Bij vooruitbetaling- voor een geheel jaar bedraagt de abonnementsprijs
slechts f2,50 voor Nederland en voor België frs. 6,50.
Aan deze uitgave is verbonden een GEÏLLUSTREERD ZONDAGSKLAD tegen den
prijs van 45 cent per 3 maanden, betaalbaar tegelijk met de abonnementsgelden.
A d v e r t'e ntiën i
van 1 tot 5 i
Bij driemaal plaatsing, van deze
Groote lette
Dienstaanbiedingen en aanvragen
bij vooruitbeta
Bij abonnement
^50 cent, voor elke regel meer 10
vertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend
len naar plaatsruimte berekend.
nstpersoneel ter grootte van hoogstens 8 regels worden
geplaatst voor 40 cent per advertentie,
uaalde plaatsing belangrijke reductie.
Met genoegen namen wij kennis van
het besluit, genomen in de jongste
gemeenteraadszitting van St. Jansteen,
waarin, op voorstel van den heer Staal, be
sloten werd, een flinke verlichting aan te
brengen, ten einde langs dien weg de
talrijke diefstallen te beperken en wellicht
geheel te voorkomen.
Van harte juichen wij het voorstel van
den heer Staal toe, en brengen hulde, zoo
wel aan hem als aan de 5 leden, die van
de 7 vóór het voorstel hun stem uitbrachten.
Alleen dan, wanneer wij een nachtelijke
verlichting hebben in de dorpen en langs
de wegen, zullen de dieven zich wel
wachten om runderen weg te halen of
langs die wegen te vervoeren, terwijl zij
weten, dat de politie een waakzaam oog
kan houden op hun daden.
Thans zijn de dieven beschermd door
den stikdonkeren nacht, waarin ook een
politieman vaak op geen 5 pas afstand
eenig voorwerp kan onderscheiden, en zoo
voelt de dief zich veilig.
Men denke trouwens slechts aan 't oude
spreekwoord, dat luidt>xle dief schuwt het
licht."
En dit heeft zich hier in Zeeuwsch-
Vlaanderen, naar wij meenen, ontelbare
malen door de droeve ondervinding terdege
bewaarheid.
Of twijfelt daar nog niemand aan
St. Jansteen heeft thans 't voorbeeld
gegeven hopen wij, dat dit weldra alge-
meene navolging vinde, dan zullen onze
boeren gerust zijn, en hun beste vee niet
hoeven te verliezen door de handige listen
van geslepen dieven, die steeds onvindbaar
blijven.
11.) (O)
CHINA.
Ze slapen niet.
Aan de Times wordt uit Peking gemeld,
dat de Chineesche regeering openlijk in
strijd handelt met de bepaling in het vre-
des-verdrag, welke haar verplicht, den in
voer van wapens' tegen te gaan.
De gouverneur van Kwang-si heeft in
een ambtelijk rapport de handelwijze ge
prezen van een ambtenaar, die er in ge
slaagd was, duizend Mausergeweren en
300,000 patronen binnen te smokkelen, en
de gouverneur stelde de regeering voor,
dezen vaderlandslievender! ambtenaar tot
mandarijn der eerste klasse te bevorderen,
hetgeen bij keizerlijk besluit geschied is.
