Feuilleton.
No. 82.
Zaterdag 4 October.
Anno 1902.
Verwoeste Levens.
TROELSTRA PROFEET.
Brieuen, stukken en aduertentiën te zenden aan den Redacteur-Administrateur uan ,,ZELANDIA" te Zuiddorpe.
Prijs per 3 maanden i
franco per post 75 cent. Bij vooruitbetaling voor een geheel jaar bedraagt de abonnementsprijs
slechts f2,50 voor Nederland en voor België frs. 6,50.
Aan deze uitgave is verbonden een GEILH 8TREERI) ZOIVDAOSIÏLAÜ tegen den
prijs van 45 cent per 3 maanden, betaalbaar tegelijk met de abonnementsgelden.
Deze courant verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
Abonnementen worden aangenomen op post- en hulpkantoren.
A d v e r't entiën'i
van 1 tot 5 regels 50 cent, voor elke regel meer 10.
Bij driemaal plaatsing van dezelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Dienstaanbiedingen en aanvragen om dienstpersoneel ter grootte van hoogstens 8 regels worden
bij vooruitbetaling geplaatst voor AO cent per •advertentie.
Bij abonnement of herhaalde plaatsing belangrijke reductie.
Inzending van advertentiën vóór 3 ure op den dag der uitgave.
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
Wij beloofden in ons nummer van
j. 1. Zaterdag thans nog even te zullen
terugkomen op den feilen verkiezings
strijd, die aan de stembus van Amster
dam IX werd geleverd.
De socialisten zijn woedend, niet om
dat ze hun candidaat zagen vallen, zeg
gen ze, maar omdat hun candidaat, mr.
Troelstra, is gevallen door toedoen der
liberalen, aan wier hoofd Het Handels
blad van Amsterdam.
In een serie van artikelen kapittelt
het socialistisch hoofdorgaan van mr.
Troelstra, de houding van den heer
Charles Boissevain, die zijn liberale vol
gelingen aanspoorde te stemmen op
den anti-revolutionnair.
Wij begrijpen echter niet, dat Troel
stra daarover zijn verbazing en zijn ver
ontwaardiging zoo uitschalmeit.
De heer Troelstra vergeet zeker, dat
hij, juist door hetgeen aan de stembus in
IX gebeurd is, aardig op weg is om te
promoveeren tot profeet.
Wij zullen de zaak een oogenblik uit
dit oogpunt beschouwen, want het is
bepaald de moeite waard om het soci
alistische kopstuk een profetenmantel
tje aan te trekken, al zijn dan zijn
profetieën het noodlottigst voor hem
zelf.
In een zijner lezingen namelijk, ver
leden jaar te Zutphen gehouden na den
strijd tusschen Borgesius (lib.) en Tu-
tein Nolthenius, (nat.) zette mr.
Troelstra zijn gedachten uiteen en
trachtte met allerlei argumenten aan
Oorspronkelijke novelle
door
I*. IV. Itrouns.
1.) (O)
Wanneer ik des avonds, als alle le
vend wezen om mij heen zoo stil is en
rustig, alsof de dood alleen met mij
woonde op de wereld, wanneer ik
•dan den wind hoor gieren langs de da
ken, en den regen hoor kletteren tegen
de ruiten mijner stille kamer, dan
leg ik onwillekeurig het boek waarin
mijn geest zich verdiept had, ter zij,
om de duizende dingen te beluisteren,
die de donkere orkanen mij verhalen.
Die vele en velerhande geluiden schij
nen mij stemmen van geesten, die ik
wel hoor, maar niet zie, niet ken.
Het is of ze van verre, van zeer ver
re komen, en moe van hun rusteloos
zwerven, een rustplaats willen zoeken
aan mijn haard, die lustig knapperend
hen schijnt uit te nooden om te verha
len van de ellenden, die ze op hun wil
de zwerftochten aanschouwen onder de
kinderen der menschen.
En uit al die geesten schijnt er een
uit het verre verleden mijner kindsheid
mij te herkennen en op mij toe te ko
men, om voor mijn blik het somber
gordijn weg te schuiven, waarachter
vervlogen dagen rusten in de rust des
te toonen, dat de val van het liberale
ministerie was te wijten geweest aan
het feit, dat het liberale ministerie zijn
demokratischen jas aan de kapstok had
gehangen.
Ook de val van het christelijk mini-
sterie-Kuyper, werd door Troelstra
niet langer verschoven dan na het vier
jarig tijdperk, want ook dit ministerie
ging, volgens spr., aan hetzelfde euvel
mank, en had ook al zijn demokratische
plunje in de politieke kleerkast opge
borgen en den ouden conservatieven jas
aangetrokken.
Na dit exposé zou men meenen, dat
mr. Troelstra de logische conclusie zou
hebben getrokken Ergo na vier jaar
krijgen we een demokratisch ministe
rie.
Nietwaar, wanneer èn de liberalen
èn de christelijken door hun stem aan
de bus uitmaken, dat 't demokratisch
element 2 ministeries achter elkaar
doet tuimelen, omdat die ministeries
niet demokratisch genoeg zijn, dan is
een volk toch rijp voor een demokraten-
regeering.
Mis hoorTroelstra trok een heel
andere conclusie.
Hij besprak daarop nl. de zoogenaamd
nieuwe beginselen van Nolthenius, zoo
als deze ze had neergelegd in zijn ver
kiezingsrede en later in druk gegeven
in een brochure, getiteld Lente in de
politiek.
Deze richting is de nationale rich
ting. Ze werd het eerst verkondigt in
't Zulphensch Dagblad, door den hoofd
redacteur van dat orgaan, den heer C.
L. Rambonnet, en later ook aangeno
men door 't Dagblad van Zuid-Holl.
en 's-Hage, waarvan redacteur is Ba
ron van Haersholte van den Doorn.
Het zou mij te ver voeren de begin-
doods.
Ook ik meen dien geest te herken
nen, die in den storm is als getuige
van een vreeselijke katastroof uit een
vreeselijk jaar.
Zie,... nauwelijks is dat gordijn weg,
of daar tintelt licht door de donkere
velden van het verleden, eerst sche
merend en flauw, dan helder en hel
derder,... langzaam opglorend, evenals
de rooskleurige dageraad op een zomer
morgen.
De geest zwaait zijn tooverroede en
er waart verrijzenis door bleeke schim
men het knekelveld wordt een levend
tooneel; ik zie langzaam, langzaam be
weging komen in wat dood was en
rustte; wezens, die niet meer toeven
onder de levenden, maar reeds lang zijn
heengegaan naar die wondere oordeil,
vanwaar niemand wederkeert, verrij
zen om mij heenik hoor stemmen,
wier klank ik al lang had vergeten
ik herken gezichten, die ik gezien heb
jaren her; ik zie zachte heuvels en
weelderige dalen, waar ik als kind
bloempjes plukte en jacht maakte op
dartele vlinderslommerijke boschages
en vriendelijke woningen, waar in ie-
deren schaduw een droom ligt begraven
mijner jeugd, rijzen voor mij op, en om
mij heen ontwaar ik zilveren rivieren
en ruischende velden uit omgevingen,
waarin ik me bewogen heb, verre van
hier en lang geleden.
De werkelijkheid, die mij omringt,
versmelt in mystieke nevelenhet he
den is op zijn beurt doodik leef vol
op in andere tijden en andere streken;
selen dezer partij uiteen te zetten, en
dat ligt ook trouwens buiten het bestek
van dit artikel.
Maar mr. Troelstra, die den strijd in
Zutphen met zoo verrassend resultaat
zag gevoerd door de nieuwe partij, en
den liberaal Borgesius, ondanks de ge
waande onwankelbaarheid van zijn ka
merzetel voor Zutphen, bijna zag wip
pen, deed toen de pertinente profetie,
dat in het volgend vierjarig tijdperk een
nationaal ministerie aan 't roer zou
komen, dus dat de Lente in de politiek
zou aanbreken maar hij voegde er la
coniek bij»een koud voorjaar staat ons
te wachten..»
In Zutphen streed eendrachtig de na
tionale partij, saamgesteld uit Roomsch-
Katholieken, Anti-Revolutionairen, een
groot deel der Liberalen en zelfs eenige
Sociaal-demokraten
De nationale partij verzamelt onder
haar banier alle mannen van ernstig
geloof, om 't even op welke wijze en
onder welk godsdienstig stelsel ze hun
God belijden, maar mannen, die geza
menlijk trachten te werken in het be
lang en voor de welvaart van vader
land en volk.
Welnu, wat heeft zich in Amster
dam IX anders voorgedaanP
Is van daar niet, na Zutphen, een
tweede zwaluw de lente in de politiek
komen verkondigen, maar die den so
cialisten de boodschap brengt van een
koud voorjaar.
Men fluistert nu reeds van de forma
tie eener nieuwe partij.
Van sommige zijden wordt dit door
een pessimistischen bril bekeken, ande
ren echter verwachten er veel van.
Wij zullen de toekomst niet vooruit
loopen, maar blijkt niet uit hetgeen ik
hier uiteenzette, dat Troelstra inderdaad
geschiedenissen van vroeger dagen ont
rollen zich als een levend panorama
voor mijn oog.
Zie, dat is de herinnering, gedragen
door den geest van den storm, die haar
lichtende toorts opheft in mijn ziel.
't Is zij, die elk mensch met zich
voert ergens in een schuilhoek van zijn
hart,.... 't is zij, die ook mij op dit oo
genblik eenmaal beleefde dagen en be
leefde dingen doet herbeleven, zóó hel
der, alsof de werkelijkheid van het ver
leden weer de werkelijkheid ware van
het heden.
Zoo gaat het me van nacht.
Alles slaapt om mij heen.
Alleen een paar muggen dansen om
mijn heldere lamp, en verhoogen door
hun naaldfijn gezang de indrukken
van den storm, die daarbuiten gewel
dig raast en blaast.
Het is of die tonen,.... die aanhou
dende tonen, geboren uit zacht tril
lende muggenvlerkjes en avondlucht,
nu eens naderend en scherper wor
dend, tot vlak bij je oor, dan weer van
verder af, altijd, altijd even fijn en ge
heimzinnig doorneuriënd, de stem
men zijn van geesten des lichts, die rus
tig doorzingen in de kalme atmosfeer
mijner kamer, nu ginds de orkaan
jaagt over de velden en als met een le
ger van wildrammelende wagens door
de vlakten stuift, terwijl de wouden met
somber gesoes, als vervloekten ze den
storm, hun donkere kruinen buigen
voor de alles vernielende jacht van den
geweldige, die met de geesten des ver-
derfs door de lucht wervelt.
op weg is om te promoveeren tot pro
feet.
Wellicht is hij 't in 1905 heelemaal.
Troelstra Profeet in plaats van
President der Nederlandsche Re
publiek.
Buitenlandsch Overzicht.
ITALIË.
Vreeselijke stormen.
Op Sicilië zijn de vreeselijke overstroo-
mingen gepaard gegaan met nieuwe uit
brakingen der vuurspuwende bergen
Stromboll, Etna en Vesuvius.
In den omtrek van Modica heeft een
windhoos naar men schat 700 menschen
gedood. Eiken dag worden door de zee
talrijke slachtoffers op het strand gespoeld.
De windhoos strekte zich uit over een
lengte van ongeveer 200 kilometers.
Voor de provincie Syracusa alleen schat
men de schade op 5 millioen. Sinds vier
dagen staat de zee hol en loopen de sche
pen gevaar. Het Duitsche schip Caprara
werd zoo geweldig door de golven ge
schud, dat het beschadigd werd. De stre
ken in den omtrek van den Etria hebben
bijzonder geleden. De wijngaarden zijn
vernield.
De Etna spuwt vuur en steenen. Sinds
14 September zijn er twee nieuwe kra
ters op den Stromboli ontstaan. Zondag
werd de streek van Santa-Maria vanLas-
cala door een nieuwe orkaan geteisterd.
Zes huizen zijn verwoest en verscheidene
personen gekwetst. Troepen zijn ter plaat
se gezonden om de in nood verkeerende
bewoners ter hulp te komen.
Zondag telde men te Modica reeds 300
dooden. De lijken werden in de kerken
gelegd, daar de kerkhoven met slijk over
dekt waren, kon men de dooden er niet
heen brengen. Een groot aantal personen
worden vermist te Pozzallo en te Don-
naiogata. Ook te Sartino zijn een aantal
inwoners verdwenen.
In de rivier Anapo zijn lijken gevonden.
De rivieren zwellen en de velden staan
onder water. Eene brug over de Trininio
staat op 't vallende spoorbrug te Syra
cusa is gedeeltelijk weggespoeld en de trei
nen staan in het water geblokkeerd.
Te Belpasso en te Marina zij door een
windhoos de daken van de kerk, van het
paleis en van de meeste huizen verwoest.
Het was een vernielend weder.
DUITSCHLAIVD.
Weg met den fosfor us.
Er is een wetgevende maatregel in voor
bereiding om het gebruik van gelen fos-
forus bij de vervaardiging van lucifers te
verbieden. Den fabrikanten zal echtereen
paar jaren overgangstijd gelaten worden,
om zich anders in te richten.
BELtilE.
Weer een hom.
Te Brussel is weer eens met een bom
gewerktGisteravond, voor het huis van
den christelijk-democratischen afgevaar
digde Carton de Wiart. De bom heeft
ruiten verbrijzeld, doch de deur, waar
voor zij gelegd was, heeft weerstand ge
boden.
De waarschijnlijke dader, een man die
wegvluchtte uit de straat, onmiddellijk
na de ontploffing, is gevat; hij gaf op,
schrijnwerker te zijn.
FRANKRIJK.
Emile Zola
De lijkschouwing heeft bevestigd dat
verstikking door kolendamp die wegens
een gebrek in den schoorsteen ontsnapte
de oorzaak is geweest van Zola's dood.
Alle organen bleken zeer goed te zijn,
geen spoor van ziekte hebben de doctoren
gevonden.
De toestand van mevr. Zola is bevredi
gend.
Er is geen testament gevonden, zoodat
men over Zola's wensch omtrent zijn be
grafenis, die Zondag plaats heeft, niet is
ingelicht.
De Ligue des Droits de l'homme opender
een inschrijving voor een standbeeld voor
Zola, dat als eenig opschrift het woord
„Justice" dragen zal.
Een oogenblikje verzacht soms zijn
gebruis, en is het of er klagende me
lodieën gezongen worden in den schoor
steen en voor de ramen;.... maar dan
plotseling barst hij weer los met ver
dubbelde kracht en klettert de regen
weer tegen de ruiten mijner stille ka
mer, als waren het geeselstriemen, die
de storm om zich heen uitdeelt aan
zijn trawanten.
En zie, dat altes doet in mijn aan
dachtige ziel opnieuw de herinnering
ontwaken aan een wilde, bange nacht
uil^de tijden, dat ik nog een kind was
Is jou geest soms in den storm, vree
selijk meisje, wier geschiedenis zich
thans voor mijn gedachten ontspint
Ben jij het, die onder 't gesoes en ge
suis der luchten telkens op me toekomt
en zachtkens, door 't geheimzinnig ge
fluit der winden heen, tot mij schijnt
te lispelen «Weet je 't nog Zeg, weet
je 't nog
Om 't even, of jij nog niet rustig
rust, als de stormen loeien, om 't
even of jou geest rondzwalkt op de
wilde vleugelen van den donkeren or-"
kaan,maar weten doe ik het nog,
o zeker, als ware 't gisteren pas ge
beurd, en in deze nacht zal ik schrij
ven over de schrikkelijke dingen, die
ik van je ken, omdat je me in zulk
een onstuimige nacht eens den dood-
angst hebt gejaagd op het lijf, toen ik
nog maar klein was.
Ik wil alles verhalen, niet echter om
jou een verwijt te doen, want jij bent
dood,.... niet om wraak te nemén over
jou,.... arm kind,.... dat door een slech
ten tocht, die bruiste door je boezem,
vóór je tijd naar de andere wereld werd
gedreven.
Niet daarom
Maar.... misschien is je schim gerust,
ais de menschen je misdaden kennen,...
je misdaden, die als bergen gewogen
hebben op je jonge ziel, en die je hebt
uitgeschaterd in je harden en vreem
den doodstrijd, veel later.
Nooit heeft een sterveling ze van je
lippen vernomen, eer de ijzingwekken
de dood jou, in je volle jonkheid,
dwong, je te werpen in haar dorre en
knokkelige armen.
En toef), in je laatste oogenblikken
heb je de zonde, die op je leven druk
te, luidop uitgeschreeuwd tot allen,
die maar hooren wilden,.... maar nie
mand van je slachtoffers was nabij,
noch onder ons, die verslagen stonden
aan je doodsbed, noch onder al de
geesten, die voor jou krankzinnigen
blik zweefden, ijzig en bang!
Daarom zal ik verhalen, wat jou niet
meer gelukte, omdat je stervende mond
slechts wartaal sprak, die niemand be
greepéén, éen enkel oogenblik,
voordat je in slaap viel aan den boe
zem des doods, die je tot zich riep met
een schaterlach, kil en vreeselijk.
Misschien is je geest dan gerust, als
het weer nacht is, en de orkaan loeit
langs de daken en de regen klettert te
gen de ruiten mijner stille kamer.
Wordt vvrvolgd.)