No. 81.
Woensdag 1 October.
Anno 1902.
FEUILLETON.
Wedergevonden.
Brieven, stukken en aduertentiën te zenden aan den Redacteur-Administrateur van ,,ZELAND!A" te Zuiddorpe.
Deze courant verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
Abonnementen worden aangenomen op post- en hulpkantoren.
Inzending van advertèntiën vóór 3 ure op den dag der uitgave.
Monsterachtig.
De heer Van Kol.
Buitenlandseh Overzicht.
LANDIA
Prijs per 3 maanden i
franco per post 75 cent. Bij vooruitbetaling voor een geheel jaar bedraagt de abonnementsprijs
slechts f2,50 voor Nederland en voor België frs. 6,50.
Aan deze uitgave is verbonden een GEÏLLUSTREERD ZOXDAGSIILAD tegen den
prijs van 45 cent per 3 maanden, betaalbaar tegelijk met de abonnementsgelden.
A d v e r[t entiënj»
van 1 tot 5 regels 50 cent, voor elke regel meer 10.
Bij driemaal plaatsing van dezelfde a ivertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend
Groote letters w den naar plaatsruimtc\berekend*;
Dienstaanbiedingen en aanvragen om .enstpersoneel ter grootte van hoogstens 8 regels worden
bij vooruitbetaling geplaatst voor 40 c®t per advertentie.
Bij abonnement of herhaalde plaatsing belaiigrijke reductie.
Het Centr. geeft een driestar van den
volgenden inhoud
De Middelburgsche Courant, nog naplei-
tende over de Amsterdamsche verkiezing,
blijft de houding der liberalen met veel
nadruk veroordeelcn.
Dat zij ditmaal hun hulp aan de cle-
ricalen verleenden, blijft in onze
oogen niet alleen een tactische fout,
neen, meer dan dateen verloochening
van de beginselen, waarvoor de partij
steeds gestreden heeft. Ja, hun daad
versterkt het «monsterachtige" karakter
van het «monsterverbond."
Blijkbaar zouden de liberalen dus hun
beginsel niet verloochend hebben, wanneer
zij op den socialist hun stem hadden uit
gebracht.
Daarin was niets «monsterachtigs" ge
weest.
Hoe men in het stille Middelburg, waar
men weinig of niets gewaar wordt van de
woeling in de groote steden, de zaken toch
gemoedelijk beoordeelen kan
Blijkbaar ook heeft de frissche strooming,
die elders aan de anti-clericale vooroor-
deelen reeds een einde maakte, in die pro
vinciestad nog niet hare heilzame werking
doen gevoelen.
Men is wat achterlijk in het mooie land
stadje en vermeit zich daar nog in de be
schouwingen vaneen verleden tijd, die het
socialistisch gevaar niet kende.
De heer Van Kol schrijft in het „Volk"
over zijne zgn. „politieke bekeering":
Zeker, in de beoordeeling der toestan
den, vooral in het verre, nog veel te wei
nig bekende, Indië, kon ik mij vergissen,
doch in den regel werd ik versterkt in
mijn vroegere inzichten...
Mijn beginsel bleef onaangetastde At-
jeh-oorlog blijft „onrechtvaardig" al zijn
onze wapenen het sterkste gebleken. Het
afwentelen der kosten van Nederlandsche
veroverings-oorlogen op den hongerlijden
den Javaan blijft „prostitutie onzer natio
nale eer", al erken ik dat doch dit al
léén in de allerlaatste tijden terugtrek-
42.)
SLOT.
Hoe kunt gij dat overeenbrengen met
uwe denkbeelden omtrent toewijding,
Luttra
Mijne gedachten over toewijding zien
verder dan heden, meneer Blake. Om u
jaren van afmattende angst te besparen
stem ik er in toe u eene voorbijgaande
smart te veroorzaken."
Hij trad stoutmoedig eene schrede nader.
«Luttra, gij kent een mannenhart niet. U
nu te verliezen zou mij niet alleen eene
voorbijgaande smart veroorzaken, maar de
kiem leggen voor een verdriet, dat met
mij ten grave zou dalen."
«Gij meent dus," begon zij, maar hield
blozend op.
Juffrouw Daniels maakt van de gelegen
heid gebruik haar aan den anderen kant
te naderen.
«Lieve mevrouw," zeide zij, «gij hebt
ongelijk met hierin te volharden." En
hare houding verried iets van de eigenaar
dige ontroering, die haar vroeger in hare
geheime verlegenheid eigen was geweest.
«Ik, die de familie, welke ik zoo lang
heb gediend, boven elke andere in dit
land heb vereerd, zeg u, dat gij haar gee-
ne grootere weldaad kunt bewijzen, dan u
nu bij haar te voegenof haar grooter
schade toebrengen, dan door halsstarrig te
ken onmogelijk is geworden, en de oorlog
in de gewesten die ik bezocht, Groot-At-
jeh, de Noordkust en de Oostkust zijn
einde nadert...
Is echter blijkens de laatste gevechten
de vrede minder nabij dan ik door eigen
oogen meende te zien Dat zal de naaste
toekomst ons zeggen. Van misleiding door
generaal Van Heutsz en een groot aantal
officieren en soldaten is geen sprake.
Wie een blik op de kaart werpt en de
door mij gevolgde reisroute nagaat, moet
dadelijk gevoelen dat het onmogelijk is,
zulk uitgestrekt terrein schoon te houden
van vijanden Meer d£^n 370 kilometer, een
afstand gelijk aan dien van Den Haag naar
Parijs, werd door mij, voor een gedeelte
zonder dekking, ongewapend te paard af
gelegd terwijl 240 kilometer langs zee
werd gevaren. Die weg over land liep
door bergen en dorpen, door oerwouden en
bouwvelden, dikwijls door woest en berg
achtig terrein. Welke enorme troepen
macht zou er noodig zijn, om uit ravijnen
en heuvelen, bosschen en kampongs alle
benden te verdrijven, terwijl soms eerst
's avonds iaat door mij de tocht voor den
volgenden dag werd vastgesteld, waarbij
steeds zooveel mogelijk de brandpunten van
vroeger verzet werden uitgekozen.
De Atjeh-rapporten die (in strijd met de
vroegere «blauwe leugens") sedert bet op
treden van generaal Van Heutsz de volle
waarheid bevatten, zouden dan tal van
gevechten in die maand Maart 1902 moe
ten vermelden talrijke verliezen aan doo-
den en gewonden, bij zulk gevaarvol co-
mediespel, moeten aangeven; en dat is
geenszins het geval.
En trouwens, wat de toekomst ons lee-
ren moge, ik was als eerlijk man verplicht
rondweg mede te deelen, wat ik zag, te
schrijven wat mij waarheid toescheen.
Binnenkort zal blijken, dat ik niet
«ontrouw werd aan mijne beginselen;"
niet mijne «oude plunje" wegwierp, doch
beter gewapend en geharnast dan vroeger,
vuriger dan ooit den strijd zal aanbinden
tegen kapitalisme en imperialisme, die ten
vloek werden'voor onze koloniën; de oor
zaak van honger, ellende en onrecht, voor
millioenen inboorlingen dier schoone ge
westen.
weigeren de positie intenemen, waarin God
u geplaatst heeft."
«En ik," zeide eene andere stem, die
van de Gravin de Mirac, welke zich tot
nu toe op den achtergrond had gehouden,
maar nu vooruittrad en zich bij de overi
gen voegde, «ik, die den naam Blake ge
dragen heb, en nog in mijn hart de
trotschte der geheele familie ben, ik, de
Gravin de Mirac en de nicht van uw echt
genoot, herhaal, wat deze goede vrouw
gezegd heeft, en vraag u, terwijl ik u mij
ne hand toesteek, mijn neef gelukkig te
maken en zijne familie tevreden te stel
len, door die positie in zijn huis intene
men, waarop de wet en zijne liefde u
recht geven."
Het meisje zag naar de keurig gehand-
schoende hand, die haar toegestoken werd,
bloosde licht, en legde de hare er in.
«Ik dank u voor uwe goedheid," zeide
zij, terwijl zij met half droevige, half be
wonderende blikken naar het eenigszins
bleeke gelaat der schoone brunette keek.
«En gij wilt toegeven aan onze veree-
nigde beden
Zij wierp een blik naar de plek, waar
haar vader en broeder geboeid hadden ge
legen, en schudde het hoofd.
«Ik durf niet," zeide zij.
Nu stak juffrouw Daniels, wier ontroe
ring steeds was toegenomen, sedert zij het
laatst gesproken had, hare hand in haar
zak en haalde er een opgevouwen papier
uit.
«Mevrouw Blake," zeide zij, «indien
men u kon overtuigen, dat, wat ik u ge-,
zegd heb, waar was, en dat gij uw echt 1
ITALIË.
Don Alberterïo.
Wij meldden reeds het overlijden van
don Albertario, den redacteur van de Os-
servatore cattolico te Milaan.
Deze journalist in wien de Roomsche
kerk in Italië een harer vurigste en be
kwaamste voorvechters op journalistiek
gebied verloren heeft, had een leven ach
ter zich, dat ook al niet zonder emoties is
geweest.
Hij werd in 1846 te Righeva bij Pavia
geboren. Hij was het vierde van veertien
kinderen en koos de geestelijke loopbaan.
Zoodra hij gewijd was, trad hij in de re
dactie der Osservatore cattolico te Milaan.
En dertig jaar lang heeft dat blad, voor
al onder zijn leiding, zich een der onver-
zoenlijkste organen van de strijdende kerk
getoond.
In 1883 kvam deze volijverige zoon van
Rome niettemin in moeilijkheden met de
bisschoppelijke curie van Milaan, die hem
beschuldigde zijn koffie te nuttigen alvo
rens de mis gevierd te hebben. Hij werd
ook veroordeeld, maar wendde zich tot
Rome zelf. De kerkelijke commissie, die
zijn zaak onderzoeken moest, bevond hem
onschuldig. Daarmede begon de zon van
don Albertario weer te rijzende Paus
nam hem weer in genade aan, zijn in
vloed steeg voortdurend en menig kardi
naal hield hem sedert dien in het open
baar de hand boven 't hoofd tegen zijn vij
anden en belagers.
In 1888 kwam don Albertario weer in
moeilijkheden, maar nu met de burgerlij
ke, beter gezegd met de militaire over
heid. Beschuldigd tijdens de onlusten van
dat jaar te Milaan de revolutionare bewe
ging te hebben aangezet, werd hij door
den krijgsraad tot, drie jaar gevangenis
straf veroordeeld. In de gevangenis van
Finalborgo nabij Savona, waar hij was
opgesloten, knoopte hij vriendschap aan
met de redacteuren van de Secoio, die
daar ook zatenhet gemeenschappelijk be
roep bracht priester en leek tot elkaar
naast gemeenschappelijke straf. Na een
iaar werd don Albertario losgelaten we-
genoot en zijne belangen onherstelbaar
zoudt benadeelen door te volharden in uw
besluit hem te verlaten, zoudt gij er dan
niet in toestemmen op dat besluit ierugte
komen, hoe vast het ook schijnt te zijn?"
«Als men mij daarvan kan overtuigen,
zeer zeker," astwoordde zij met eene zacn-
te stem, wier bevende toon verried, hoe
veel het haar kostte haar genomen besluit
trouw te blijven. «Maar dat is onmoge
lijk."
«Misschien zal het zien van dit papier
u helpen," zeide zij. En zich tot den heer
Blake wendend, riep zij uit«Ik vraag u
vergiffenis voor wat ik geroepen ben te
doen.
Een plicht is mij opgelegd, waaraan ik
mij niet kan onttrekken, hoe hard het
ook voor eene oude bediende is, dien te
vervullen.
Dit papier, maar het is niet meer dan
billijk, dat gij, meneer, het eerst ziet en
en leest." En met eene hand, die beefde
van vrees of eene even sterke aandoening,
overhandigde zij het hem.
De uitroep, die op deze daad volgde, deed
ons allen verschrikken. «Het schrift van
mijn vaderwaren zijne woorden.
«Onder mijn oog geschreven," merkte
juffrouw Daniels op.
Zijn blik vloog snel over het blad en
bleef op de onderteekeuing rusten.
«Waarom is dat voor mij verborgen ge
houden vroeg hij, zich streng tot juf
frouw Daniels wendend.
«Uw vader wensckte het," was haar
antwoord. «Een jaar lang," was zijn be
vel, «zult gij mijn laatsten wil en testa-
gens den slechten staat zijner gezondheid,
die hem intusschen nog dertien jaren ge
legenheid heeft gegeven zijn werk voort
te zetten. Sedert twee jaar was zijn Os
servatore cattolico het belangrijkst orgaan
der christelijke democratie in Italië. Na
dien tijd hield de samenwerking van zijn
blad met de andere groote katholieke bla
den als de Unita cattolica van Florence,
maar vooral de bekende Vaticaansche Os
servatore romano, die niets van christelij-
ke-democratische politiek moeten hebben,
niet alleen geheel op, maar voerde hij dik
wijls strijd met deze.
Geen meelooper.
De Italiaansche Regeering is niet op
haar gemak over de weinige sympathie
die Oostenrijk-Hongarije toont tegenover
Italië.
Zooals bekend is, heeft keizer Frans Jo
zef nooit het Quirinaal willen bezoeken en
ook de Oostenrijksche kroonprins heeft
voor eenige maanden op een reis door Ita
lië zorgvuldig het Italiaansche hof verme
den.
De reden hiervan is, dat men geen aan
stoot te Weenen wil geven aan het Vati-
caan, waar men den Italiaanschen ko
ning blijft beschouwen als den onrechtma-
tigen heerscher over Rome.
Bij gelegenheid der herdenking op 20
September van de inname van Rome, deed
de Oostenrijksche legatie nabij het Quiri
naal gelegen niet mee, terwijl de Fransche
legatie wel de vlag had uitgestoken.
De Italiaansche liberale pers spreekt met
verontwaardiging over dit feit en zegt
met het onnoozelste gezicht der wereld,
dat de Oostenrijksche legatie aanstoot had
kunnen vermijden door de vlag uit te ste
ken.
Z. H. Leo XIII zou zich ongetwijfeld
niet beleedigd hebben gevoeld, indien de
Oostenrijksche legatie dezen vorm in acht
had genomen.
Wij vinden het flink, dat de Oostenrijk
sche Gezant zich niet een meelooper heeft
getoond zooals dat de Gezant heeft ge
daan van de Fransche Republiek.
Hevige Itrtiiul.
Te Marcerata-Marciamso heeft een hevi
ge brand gewoed, waardoor 20 huizen wer-
ment, dat ik stervend aan uwe zorg toe
vertrouw, geheim houden voor de wereld.
Zie of na verloop van dien tijd de vrouw
van mijn zoon aan het hoofd van de tafel
haars echtgenoots zitis dat het geval en
is zij gelukkig, verbrand dit testament
danmaar als zij om eene andere reden
dan de dood niet daar is, breng het dan
naar mijn zoon en zeg hem, dat hij, als
hij mijne nagedachtenis eert, moet zorgen,
dat mijne daarin vervatte wenschen on
middellijk ten uitvoer worden gebracht."
Het papier trilde in de hand van den
heer Blake.
«Gij weet, welke die wenschen zijn
vroeg hij.
«Ik bestuurde zijne hand, terwijl hij
schreef," was haar droevig en ernstig ant
woord.
De heer Blake wendde zich met een blik
vol onuitsprekelijken eerbied tot zijne
vrouw.
«Mevrouw," zeide hij, «toen ik u zoo
vurig smeekte uw lot aan het mijne te
verbinden en mijn huis te eeren, door het
bestuur er van op u te willen nemen,
meende ik, dat ik u uitnoodigde zoowel
het genot van rijkdom als de liefde van
een eenzaam man te deelen.
Dit papier opent mij de oogen. Luttra,
de schoondochter van Abner Blake, niet
Holman, zijn zoon, is degene, die door de
erfenis zijner millioenen het recht heeft
hier te bevelen."
Met een onderdrukten kreet nam zij het
testament van hem aan, welks inhoud
haar in 't kort nu medegedeeld was.
«O, hoe kon hij dat doen, hoe kon hij
den in de asch gelegd en waarbij 10 men-
schen, waaronder 1 kind, om het leven
kwamen. Deze brand richtte voor drie
honderdduizend lire schade aan.
Te Saint-Eufemia d'Espromonto woedde
een nog veel ernstiger brand. Aangewak
kerd door een hevigcn wind, heeft het
vuur daar honderdvijftig huizen vernield,
zoodat vijfhonderd menschen dakloos zijn.
Bijna ongelooflijk is het feit, dat hier nie
mand den dood vond.
Een belangrijke aankoop.
Z. H. de Paus heeft voor een half mllli-
oen lires de rijke bibliotheek der prinsen
Barbarini gekocht. Deze verzameling, die
zeer kostbare handschriften bevat, is aan
gelegd onder Paus Urbanus VIII, die een
Barbarini was. In het Vaticaan zal een
bijzonder lokaal worden ingericht, dat den
naam zal dragen van „Barbarini-biblio-
theek."
FRAIVKRIJK.
Raar logement.
Twee Parijsche agenten wandelden in
de Champs Elysées, bij avond. Het was al
niet vroeg meer en het was stil. Plotse
ling zagen ze, dat een man klom in een
boom. Toen zij stonden onder den boom,
zagen zij niets meer van den man. Zij
riepen hem aan, geen antwoord volgde.
Hadden ze wellicht een schaduw gezien
Even hebden zij getwijfeld, toen heeft de
een een ladder gehaald. Met die ladder
ging hij naar boven en toen, ja, daar zag
hij een gevaarte, 't Bewoog. het gaf
ten slotte antwoord. Uit den boom
kwam een kolonel, weliswaar in burger-
kleeding, weliswaar een Venezolaansche,
maar een echte kolonel toch, ex-adjudant
van generaal Castro: kolonel Rosario Paz,
op wiens hoofd een prijs gesteld is, en die
nu, na nog net bijtijds uit zijn land ge
snapt te zijn, voor dat hoofd geen andere
legerstede meer wist te vinden, dan in
een hangmat, welke hij aan twee takken
had gehangen in een boom van de Champs
Elysées.
De kolonel is, na de noodige explicaties
ten politiekantore, zijns weegs kunnen
gaan, mits belovende, voortaan een ander
logies te zoeken.
dat doen riep zij uit, terwijl zij het
blad las en het toen krampachtig tegen
hare borst drukte. «Begreep hij niet, dat
hij mij geen grooter onrecht kon aandoen?''
En toen, terwijl haar vrouwelijk hart
eindelijk bezweek voor den krachtigen
hartstocht, waaraan zij zoo lang weerstand
had geboden, zeide zij met eene stem,
welker gemengde verrukking en vastbera
denheid mij zelfs nu nog in de ooren
klinkt «En zal zoo iets, zoo iets, dat
slechts nietige geldelijke belangen betreft,
den afgrond overbruggen, die u en mij
scheidt Zal het geven of verkrijgen van
een vermogen de eeuwige vereeniging van
twee menschen noodig maken, over wier
leven een heiliger invloed en verhevener
hoop heeft gestraald
Neen, neen, bij den glimlach, waarmede
uw stervende vader mij aan zijne borst
trok, liefde alleen, met de hoop en ver
trouwen, die zij geeft, zal de band zijn,
die ons vereenigt, en van de twee geschei
den werelden waar wij staan, een gemeen-
schappelijken grond maken, waar wij el
kaar kunnen ontmoeten en gelukkig zijn."
En met een enkel gebaar scheurde zij
het testament, dat zij in de hand hield, in
stukken, en zonk, blozend, met de verhe-
venste vreugde eener vrouw in de armen,
die uitgestrekt waren om haar te ont
vangen.
Ik was tegenwoordig bij de bruidspartij,
die te hunner eer door de Gravin te Mirac
in hare elegante vertrekken in het Wind-
sorhotel gegeven werd. Nooit heb ik een
