No. 70.
Zaterdag 23 Augustus
Anno 1902.
voor
Na een eeuw.
FEUILLETON.
Wedergevonden.
Brievenstukken en aduertentiën te zenden aan den Redacteur-Administrateur van „ZELANDIA" te Zuiddorpe.
Deze courant verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
Abonnementen worden aangenomen op post- en hulpkantoren.
Inzending van advertentiën vóór 3 ure op den dag der uitgave.
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
Even onzaglijk als de strijd is de
zegepraal die de Roomsche Kerk be
haalt over hare vijanden.
Het eertijds machtige, ruwe en drei
gende heidendom verheft zich wel weer
in onze dagen, maar het alvermogen
van den godsdienst schittert boven het
werk der duisternis in het helderste
licht.
Diepe verdorvenheid treedt op met
brutale kracht met zijn kunsten en we
tenschappen, met zijn onhandelbaar
heid en verlokkende valsche bescha
ving, om de Kerk afbreuk te doen.
Niets echter vermag ruw geweld, dat
wij vooral in onze dagen aanschouwen
in Italië, Frankrijk en Spanje tegen de
Kerk die over de geheele wereld zich
ontwikkelt.
De Roomsche Kerk kan den meest
woedenden storm en den meest verbol
gen oceaan trotseeren, haren vooruit
gang te stuiten is niet mogelijk. Dit
blijkt dan ook duidelijk uit een over
zicht over verschillende landen, dat wij
hier laten volgen.
In 1800 had ons land, waar de pries
ter de Mis toen nog niet kon lezen dan
in een in het oog gehouden vertrek,
slechts 300,000 kath. zonder bisschop,
door een apostolischen gemachtigde be
stuurd. In 1900 telt het 1 millioen
888,000 kath., bestuurd door 5 bischop-
pen en door 2.794 priesters, alle vol-
edlige vrijheid genietend.
In Zwitserland was het aantal kath.
in 1800 slechts 422.000. Op dit oogen-
blik zijn er 1 millioen 223,000 met
6,000 priesters en 6 bisschoppen.
In 1800 waren er in Denemarken,
Zweden en Noorwegen slechts 200
kath. verspreid. Irr 1885 waren er in
Denemarken 14,000 kath. met één Je-
suïeten-college, 1,145 kath. in Zweden
en 875 in Noorwegen.
Het Ottomaansche Rijk, zoo langen
tijd de nachtmerrie van het Westen,
heeft Griekenland, Kreta, Egypte, Roe
menië, Servië, Bulgarije, Tunis, Algiers
welke nu aan Christenen behooren,
verloren. De Middellandsche Zee is an
dermaal een Christen meer.
Het Chineesche keizerrijk had, in
1800 187,000 kath., het heeft er onge
veer 1 millioen in 1900.
Indo-China had in 1800 230,000 kath.,
in 1900 telt het ongev. één en een
haif millioen.
Hindostan, van af Afghanistan tot
China, telde in 1800 475,000 kath. met
22 missionarissen, in 1900 heeft het 2
millioen kath. met 2000 missionaris
sen.
Australië en Nieuw Zeeland, die in
1800 niet éen priester kenden, tellen in
1900 één millioen geloovigen.
In de tallooze eilandengroepen- in
Australië oefent het kath. apostolaat
pas zijn werking uit van af het jaar
1860. Die eilanden tellen in 1900
100.000 geloovigen en geheel Australië
is het cijfer van 1,150,000 katk. te bo
ven.
Japan heeft 45,000 geloovigen, be
stuurd door vijf bisschoppen.
Algiers en Tunis bezaten in 1830 niet
meer dan 7000 en Egypte 7000 kath.
In 1900 tellen die landen er 500,000
waarvan 400,000 voor Algiers.
Zuid-Afrika, in acht diocesen ver
deeld, telt 40,000 geloovigen.
Madagascar had in 1860 nog geen en
kelen kath. inboorling, in 1901 telt het
Afrikaansche eiland bij de 400,000 ca-
tecumenen.
Zuid-Amerika telt in 1900 meer dan
40 millioen kath.
De Yereenigde Staten hadden in 1800
slechts een enkelen bisschop, 30 pries
ters en 30,000 kath. In 1900 telt men
er 92 bisschoppen, waarvan 12 aarts
bisschoppen, 9000 priesters en 11 milli
oen katholieken.
In 1800 had Canada 63000 kath., in
1900 heeft het er 2 millioen.
In Newfoundland bestond de kath.
Kerk niet in 1800. In 1900 telt zij
75,796 geloovigen.
Engeland met Schotland had, in
1800, slechts 6 apostolische vicarissen
120,000 kath.
In 1900 zijn er 2 millioen kath.
en meer dan 3000 priesters.
Duitschland, in 1800, had 6 millioen
kath. en eenige duizenden verspreid;
in 1900 20 millioen katholieken.
In 1800 bedroeg het aantal kath. in
Roemenië, Bosnië, Her*:- gowina, Bul
garije, Servië, bisdom van Athene,
60,000; in 1900 is het 530,000.
Onder het droeve en barbaarsche be
stuur der Turken zijn de katholieke
gemeenten verviervoudigd. Te Con-
stantinopel, in Bulgarije, te Smyrna,
te Aleppo, in Armenië, klommen de
katholieken der verschillende ritussen
in 1900 van 164,000 tot 421,000 zie
len.
Voegen wij bij die welsprekende sta
tistiek deze bijzonderheid.
Pius IX heeft gedurende zijn regeering
130 bisdommen, 2 vicariaten en 13
apostolische prefecturen gesticht.
Leo XIII heeft vanaf 1878 twee pa
triarchaten, 101 bisdommen, 61 vicari
aten en 24 apostolische prefecturen ge
vestigd.
Zal men, tegenover deze cijfers en de-
ze feiten, durven volhouden, dat de
Roomsche Kerk achteruit gaat?
Buitenlandsch Overzicht.
ZELANDIA
Prijs per 3 maanden:
franco per post 75 cent. Bij vooruitbetaling Voor een geheel jaar bedraagt de abonnementsprijs
slechts f2,50 voor flederland en voor België frs. 6,50.
Aan deze uitgave is verbonden een UltLlJSTBEERD ZONDAGSBLAD tegen den
prijs van 45 cent per 3 maanden, \b?taalbaar tegelijk met de abonnementsgelden.
Advertentiën
van 1 tot 5 regels 50 cent, voor elke regel meer 10.
Bij driemaal plaatsing van dezelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Dienstaanbiedingen en aanvragen om dienstpersoneel ter grootte van hoogstens 8 regels worden
bij vooruitbetaling geplaatst voor AO cent per advertentie.
Bij abonnement of herhaalde plaatsing belangrijke reductie.
31.)
Zij spiong verheugd op. »Gij hebt haar
lief? O, Goddank!" herhaalde zij weer,
maar ditmaal zacht fluisterend bij zichzelf.
»Goddank en weenend van onbedwing
bare vreugde, trok zij zich in een hoek
terug.
Natuurlijk was al, wat er nu voor ons
te doen overbleef, samen te raadplegen over
de beste wijze van onze nasporingen naar
het ongelukkige meisje voort te zetten, die
nu dubbel belangrijk voor ons waren door
de feiten, die wij juist hadden vernomen.
Dat zij weggevoerd was van het huis, dat
haar eene schuilplaats verleende, door
haar vader en broeder, was natuurlijk niet
langer aan twijfel onderhevig.
Die beiden op te sporen, zou ook zijn
haar te vinden. Het is dus niet vreemd,
dat„ van het oogenblik, dat wij het huis
van den heer Blake verlieten, de gevan
genneming dier beide dieven het hoofd
doel van ons beider leven werd.
XV
Den volgenden morgen kwamen Gryce
en ik bijeen om ernstig te overleg
gen.
Hoe en in welke richting zouden wij
het onderzoek uitstrekken, dat noodig
was tot de ontdekking dezer Sc hoen ma-
kers?
«Ik ben er voor de Duitsche wijk gron
dig te doorzoeken," zeide hij.
«Schmidt en Rosenthal zullen ons hel
pen het resultaat moet wel bevredi
gend Ajn."
Maar ik schudde het hoofd hierover.
«Ik geloof niet," zeide ik, »dat zij zich
verbergen onder hunne landgenooten. Gij
moet bedenken, dat zij niet alleen zijn,
maar eene jonge vrouw bij zich hebben
van een oenigszins voornaam uiterlijk,
wier verschijning in zulk eene dichtbe
volkte wijk zeker opzien zou verwekken,
iets, dat zij voor alles moeten wenschen
te vermijden."
«Dat is waar; de Duitschers zijn vreese-
lijke babbelaars."
«Indien zij haar slecht durfden kleeden
of mishandelen, zou het eene andere zaak
zijn.
Maar zij is voor hen eene kostbare be
zitting, ziet gij een uitgezocht voor
werp van waarde, dat het in hun belang
is in goeden staat te bewaren, tot de dag
komt om er over te beschikken.
Want ik neem aan, dat gij er niet aan
twijfelt, dat het is met het doel om den
heer Blake geld aftepersen, dat zij zijne
jonge vrouw ontvoerd hebben."
«Om die reden of eene dergelijke. Hij
is een invloedrijk man, misschien hebben
zij gehoopt, dat hij hen zou helpen uit
het land te vluchten."
«Zoo zij zich niet verborgen hebben in
de Duitsche wijk, zeker zullen zij niet in
de Italiaansche, Fransche of Iersche wijk
zijn.
Wat zij noodig hebben, is dichtbij te
blijven en geen opzien te verwekken. Ik
denk, dat wij hen ergens verder op de ri
vier zullen vinden of dat zij naar Jesey
zijn gegaan.
Het zou ook niet kwaad zijn Schmidt
eens naar Hoboken te zenden."
«Gij vergeet, wat zij op hun geweten
hebben; bovendien zou zulk een in 't oog
vallend gezelschap als zij zijn niet in eene
landelijke wijk kunnen wonen, zonder
meer aandacht te trekken dan in het
dichtstbevolkte huurhuis in de stad."
«Waar denk\ gij dan, dat zij vermoede
lijk heengegaan zijn?"
«Wel, na rijp nadenken over dit onder
wei p," antwoordde Gryce, na een oogen
blik gewacht te hebben, «kom ik tot dit
besluit.
Gij zegt, en ik ben het met u eens, dat
zij zich met die vrouw belast hebben al
leen met het doel later van haar gebruik
te maken in hun plan om den heer Blake
geld af te persen.
Hij moet dus de spil zijn, waarom hun
ne gedachten draaien en waarop alle plan
nen en ondernemingen, waarin zij mis
schien gewikkeld zijn uitgeloopen. Wat
volgt hieruit? Als een paar mannen het
plan hebben ontworpen, eene bank te be
stelen, wat is dan het eerste, dat zij
doen? Zij huren, als het mogelijk is, een
huis naast het bewuste gebouw, dat zij
van plan zijn binnen te gaan, en werken
maandenlang aan de geheime verbinding,
waardoor zij de brandkast en haar inhoud
hopen te bereiken; of zij sluiten vriend
schap met den man, die de schatten be-
ITALIË.
Uit Home.
Gelijk ieder jaar op St. Joachim, den
feestdag van des Pausen Patroon, heeft
ook Zondag de H. Vader in de particulie
re bibliotheek audiëntie verleend.
I)rie-en-twintig kardinalen en een nog
grooter getal andere prelaten waren aan
wezig, die, zoo wordt gemeld, met eeni
ge spanning verwachtten, wat de H. Va
der zeggen zou aangaande den strijd die
in Frankrijk wordt getreden. Maar over
dezen strijd werd door Z H. niets gezegd.
Wel werd meermalen Frankrijk genoemd
en o. a. verklaarde de H. Vader: ,,Het
heeft altijd aan het hoofd der katholieke
naties gestaan," terwijl een suortgelijk
woord van lof werd gezegd naar aanlei
ding van den bloei der missies op Mada
gascar.
De H. Vader sprak /uitvoerig over de
bijdragen, door verschillende volken
waaronder zooals men weet ook het Ne-
derlandsche bijeengebracht tot stich
ting van kapellen in de St. Joachimskerk.
De H. Vader sprak zijn groote ingeno
menheid uit met deze offervaardigheid en
maakte in 't bizonder weer melding van
de 50,000 franks, voor dit doel in Frank
rijk bijeengebracht, wat de H. Vader in
verband met de tegenwoordige omstan
digheden een groot bedrag noemde.
FRANKRIJK.
De KIooh ter vervolging;.
Alle decreten omtrent 't sluiten der scho
len zijn thans uitgevoerd en de zaak der
congregaties treedt in een nieuw stadium
dat der rechterlijke behandeling.
In afwachting van de eerste uitspraken
der rechtbanken en vooral van de uit
spraak van den Raad van state en het
Tribunaal des Conflicts, vallen nog eeni
ge merkwaardige feiten te vermelden.
De campagne tot weigering van het be
talen der belastingen wordt krachtig voort-
waakt, en den portier, die de deuren o-
pent en sluit. In 't kort, zij sluipen om
hunne prooi heen, voor zij er op toeschie
ten. En dat zullen die Schoenmakers ook
doen bij den eenigszins anderen diefstal,
dien zij vroeg of iaat denken uittevoeren.
Wat hen op dit oogenblik ook beweegt
zich rustig te houden, de heer Blake en
diens huis, dat is het punt, waarheen hun
ne oogen gericht zijn, en als wij tijd had
den
«Maar dat hebben wij niet," viel ik hem
driftig in de rede. 't Is vreeselijk er aan
te denken, dat die edele vrouw weg
kwijnt in de macht van die schurken."
«Als wij tijd hadden," hield Gryce vol,
«zou alles, wat wij te doen hadden, zijn,
eenvoudig te wachten; zij zouden ons e-
ven gemakkelijk en natuurlijk in de han
den vallen als een valk in het net van
een vogelaar.
Maar, zooals gij zegt, dat hebben wij
niet, en daarom zou ik er voor zijn, de
buurt van het huis van den heer Blake
eens te doorzoekenwant, indien mijne
ervaring mij niet bedriegt, zijn de men-
schen reeds dicht bij de prooi, die zij wil
len verslinden."
«Maar," zeide ik, ik woon zelf in die
buurt, en weet nu alle bijzonderheden van
elk huis in den omtrek.
Er is geene plek in de Laan, wel tien
blokken ver, waar zij zich twee dagen,
laat staan twee weken, zouden kunnen
verbergen.
En wat de zijstraten aangaat, wel, ik
zou tot op een grooten afstand de namen
kunnen noemen van hen, die er wonen'
gezet. Zoo hebben o. a. te Perpignan 200
personen besloten te weigeren hunne be
lasting te betalen.
Er is weer een nieuw feit voorgekomen
van dienstweigering door een officier.
Ditmaal is het een kapitein, Lerdy Ladu-
rie geheeten, die geweigerd heeft de zus
ters te gaan verdrijven te Douarnenez De
weerspannige officier is opgesloten in de
vesting Port Louis.
De Conseils generaux, die thans aan 't
vergaderan zijn, hebben zich bijna allen
bezig gehouden met de zustervervolging.
Waar de meerderheid regeeringsgezind
was werden adressen van felicitatie aan
Combes gestuurd, waar ze anti-ministeri
eel was, werden moties van afkeuring
aangenomen.
De FTansche bladen prijken nog altijd
met namen van burgemeesters, die ontsla
gen werden, omdat ze naar Combes' zin
te veel in den geest der vervolgde zusters
optraden.
Do Grande Chartreuse.
De Karthuizers hebben hun klooster, de
Grande Chartreuse, tegen een jaarrente
van acht millioen francs verkocht. De
Fransche paters zijn tot groot nadeel voor
Frankrijk naar Oostenrijk vertrokken.
Het klooster de Grande Chartreuse met
zijn uit de 14e—17e eeuw stammende ge
bouwen en kerk ligt in de Westelijke
Alpen van het departement Isère in een
dal door wonden en steile rotswanden om
geven, aan den voet van den Grand-Som.
In de nabijheid staat een kapel op de
plaats van de voormalige hermitage van
den Heiligen Bruno, den stichter van de
Karthuizer orde.
Over de geheele aarde zijn de groene,
gele en witte kruiden-likeuren, die de
monniken in het naburige plaatsje Four-
voirin bereiden en die onder den 'naam
Chartreuse in den handel komen, bekend.
DUITSCHLAND.
Tentoonstelling te Diisscl<Io>*|>.
De Tentoonstelling te Dusseldorp werd
Vrijdag door 75,189 personen bezocht.
Dit was het hoogste cijfer dat tot nog
toe op een dag bereikt was.
Maar als gij wilt, zal ik aan .het werk
gaan
«Doe dat; en intusschen zullen Schmidt
en Rozenthal de Duitsche wijk doorsnuffe
len, en zelfs tot Williamsburgh en Hobo
ken gaan. Het doel rechtvaardigt alle
moeite, die in deze zaak kan genomen
warden."
«En gij?" vroeg ik.
«Zal het mijne doen, als gij uwe taak
vervuld, hebt."
XVI.
En welk resultaat had ik van mijn
werk. Het best mogelijke. En hoe ik
dat bereikte? Door de eenvoudigste, aar
digste ontdekking, die ik deed. Maar
laat mij het uitleggen.
Toen ik, na een verinoeienden dag te
hebben doorgebracht met vruchtelooze na
sporingen in de buurt, weer naar mijne
kamer ging, eene bovenvoorkamer, zooals
gij u zult herinneren in een hotel garni
tegenover het huis van den heer Blake,
was ik zoo afgetrokken, misschien moet
ik zeggen zenuwachtig, door de spanning,
waarin ik eenigen tijd had verkeerd, dat
ik een tweede trap opstrompelde en zon
der het te bemerken de deur van de ka
mer boven de mijne beproefde te openen.
Het verwondert mij nu nog, dat ik zulk
eene vergissing kon begaan, want de gan
gen geleken niets op elkaar, de boven
gang was veel nauwer dan de beneden
gang, en bevatte ook een grooter aantal
deuren.
Wordt vervolgd.
