No. 60. Zaterdag 19 Juli. Anno 1902. FEUILLETON. Wedergevonden. Brieven, stukhen en advertentiën te zenden aan den Een vriendelijk verzoek. Prijs per 3 maanden t franco per post 75 cent. Bij vooruitbetaling voor een geheel jaar bedraagt de abonnementsprijs slechts f2,50 voor Nederland en voor België frs. 6,50. Aan deze uitgave is verbonden een GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD tegen den prijs van 45 cent per 3 maanden, betaalbaar tegelijk met de abonnementsgelden. Deze courant verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond. Abonnementen worden aangenomen op post- en hulpkantoien. Advertentiën i van 1 tot 5 regels 50 cent, voor elke regel meer 10. BijTdriemaal plaatsing van dezelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. A Groote letters worden naar plaatsruimte berekend. Dienstaanbiedingen en aanvragen om dienstpersoneel ter grootte van hoogstens 8 regels worden bij vooruitbetaling geplaatst voor 40 cent per advertentie. Bij abonnement of herhaalde plaatsing belangrijke reductie. Inzending van advertentiën vóór 3 ure op den dag der uitgave. Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel. Ter voorkoming van alle moei ten en vertraging, verzoeken wij vriendelijk maar dringend, alle stukken, artikelen, berichten, ad vertentiën, adresveranderingen, enz. voor ons blad steeds te rich ten aan den Redacteur-Adminis trateur, en alle opmerkingen of klachten enkel en uitsluitend de verzending der courant be treffende, aan den Drukker-Uit- gever A. MOERDIJK. P. N. BROUNS, Redacteur-Administrateur. Boerenleenbanken of Raiffeisen-banken. Mij dunkt, dat de meeste lezers wel al eens iets vernomen hebben omtrent de banken, die ik aan het hoofd van dit opstel genoemd heb. In den laatsten tijd toch heeft men meermalen in de nieuws bladen kunnen lezen, dat ergens een Raiffeisenbank werd opgericht, of de stichting werd voorbereid. Ook jaarver slagen van in werking zijnde banken (zoo o. a. dat van de bank te 's-Heeren- hoek, in „Zelandia" van 7 Mei j.l.) verschenen in meerdere bladen. Zij, die belang stellen in het buiten- landsch nieuws, hebben kunnen verne men, dat dezer dagen te Neuwied een standbeeld opgericht is voor Raiffeisen, die niemand anders is dan de stichter »Zult gij dat nog langer doen in tegen woordigheid van deze dingen?" En den doek er afnemend, die bovenop lag, ver toonde hij de net opgevouwen zijden ja pon, de wijde kraag, de broche en de ver welkte rozen, die onderaan lagen. «Juffrouw Daniels heeft ons verzekerd, dat deze dingen aan de naaister Emily behoorden dat zij ze hier heeft gebracht. Durft gij zeggen, dat het niet dezelfde zijn, die op het portret beneden zijn afge schilderd De heer Blake slaakte een kreet en viel op zijne knieën voor de lade. «Mijn God! mijn God!" was zijn eenig antwoord, «wat is dat Plotseling stond hij op, zijn gan- sche liehaam sidderde, zijne oogen brand den. «Waar is Juffrouw Daniels?" riep hij uit, terwijl hij haastig naar de deur ging en belde. «Ik moet haar terstond spreken. Zend de huishoudster hier," beval hij, toen Fanny, zedig glimlachend, aan de deur verscheen. «Juffrouw Daniels is uit," antwoordde het meisje; «zij is uitgegaan, zoodra de gasten weg waren, meneer." «Uitgegaan, op dit uur?" «Ja, meneer zij gaat tegenwoordig zeer dikwijls uit.-' Haar meester fronste het voorhoofd. van de bankinstellingen, welke naar hem genoemd worden, doch die in ons land meer en meer den naam van boe renleenbanken gekregen hebben, het geen ze ook werkelijk zijn. Dat men voor den stichter der boerenleenbanken een standbeeld opricht en hem daardoor alléén wil eeren, als den oprichter van die schoone instelling, pleit toch zeker wel voor de verdienstelijkheid van zijn werk en is een bewijs te meer, dat zijn arbeid door het nageslacht gewaardeerd wordt. Raiffeisen was burgemeester van een dorp in Duitschland. De boeren in zijne gemeente werden uitgezogen door de winkeliers, hetgeen hem, als goed bur gervader, aan het hart ging. Hij zocht en vond het middel om aan dien onge zonden toestand een einde te maken, door het stichten zijner leenbanken. In betrekkelijk weinig jaren zijn in Duitschland naar dit model meer dan tienduizend leenbanken opgericht. In Nederland telt men er nog maar 130, doch het aantal neemt jaarlijks toe, vooral in Noord-Brabant en Limburg. Als ik me niet vergis, bezitten we in onze provincie nog maar ééne* Raiffeisen bank en wel in 's'Heerenhoek. Hoe moet dit verschijnsel voor Zeeland verklaard worden Zitten de landbou wers hier allemaal zoo goed in hun contanten, dat ze nooit gebrek aan geld hebben Wordt voor het geld, dat men hier ter leen kan bekomen, zulke matige rente berekend, of wordt het op zeer gemakkelijke voorwaarden verstrekt? Of is misschien onbekendheid met de boerenleenbanken oorzaak, dat wij voor uitstrevende Zeeuwen in deze zaak zóó achterlijk zijn? Geen van deze vragen zal n. m. m. zóó gereedelijk en zoo volmondig een «Zend haar naar mij toe, zoodra zij terug keert," beval hij en liet het meisje gaan. «Ik weet niet, wat ik hiervan maken moet," zeide hij nu op een zonderlingen toon, terwijl hij weer de open latafel met haar roerenden inhoud naderde met een blik, waarin verlangen en twijfel op eene vreemde wijze vermengd waren. «Ik kan de tegenwoordigheid van die dingen in deze kamer niet verklaren maar als gij beneden wilt komen, zal ik zien, wat ik doén kan om u het andere begrijpelijk te maken. Hoewel het onaan genaam voor mij is, iemand in mijn ver trouwen te nemen, zijn de zaken te ver gegaan, dan dat ik hopen kan langer mijne private aangelegenheden geheim te houden." IX. «Heeren," zeide hij, terwijl hij ons weer in zijne studeerkamer liet, «gij hebt het gewaagd, en niet zonder reden moet ik bekennen, de gevolgtrekking te maken, dat het origineel van dit portret en de vrouw die zoolang in mijn huis als naai ster heeft gewoond, een en dezelfde zijn. Gij zult echter niet langer aan die mee ning blijven vasthouden, als ik u verze ker, dat dit portret, hoe vreemd het u uok moge toeschijnen, de afbeelding mijner vrouw is." «VrouwIk neem aan, dat wij bei den verbaasd waren, maar het was mijue stem, die sprak. Wij wisten niet, dat gij ooit eene vrouw hadt gehad." «Ongetwijfeld," ging onze gastheer voort, bitter glimlachend; «dat is tenminste aan bevestigend antwoord uitlokken als de laatste. Daarom wil ik trachten die nut tige instelling wat meer bekend te ma ken, dan kan ieder in zijn kring na gaan, of ook daar een boerenleenbank reden van bestaan heeft. De boerenleenbanken werken coöpe ratief, hetgeen zeker geen nadere uit legging behoeven zal. Sinds wij een coöperatieve suikerfabriek in onze nabij heid hebben, heeft ieder wel een juist begrip van dat woord. Als slechts een achttal flinke welge stelde landbouwers zich vereenigen en de zaak willen aanpakken, dan is de oprichting verzekerd. Is men zóóver, dan is het aanbevelenswaard om zich in verbinding te stellen met een cen trale bank (daar waar nog geen afdee- ling van den boerenbond bestaat, moet men zich tot de Centrale bank te Utrecht wenden), om aansluiting daarbij te be komen. De statuten van die bank, wel ke zoowel in het belang der plaatselijke bank als van de 1c \-n zelve zijn, moe ten overgenomen worden. De plaatselijke bank ontvangt daardoor niet alleen eene subsidie van het Rijk (1), doch zij kan dan ook bij de centrale bank terecht om voorschotten te verkrijgen. In den regel wordt tot f 20,000 cre- diet gegeven, tegeneen rente van 4'/» zonder verdere onkosten (ik cursiveer); alléén de leden van de bank kunnen een voorschot krijgen. Geld brengen kan er iedereen en daarvoor wordt een rente van 3% gegeven. Als men nu weet 1°. dat de bestuursleden op zware geldboeten tot geheimhouding verplicht zijn; 2°. dat alleen personen die te goeder naam en faam bekend zijn lid mogen (1) Om daarmeê de oprichtingskosten te bestrijden de waakzaamheid der détectives ontgaan. En toen, met eene terugkeer tot zijne gewone, beleefde manieren. «Ik heb haar nooit als mijne vrouw erkend, en wij heb ben nooit samen geleefd; maar als pries terlijke zegen een man en eene vrouw kan verbinden, is de vrnuw, die gij daar ziet, mijne wettige echtgenoote." Hij stond op en keerde het liefelijke, e- nergieke gelaat weer naar den muur toe, zoodat wij de donkere, schitterende beel tenis zijner nicht weer voor ons hadden. «Ik zou u er niet meer van behoeven te zeggen," zeide hij. «Ik heb u medegedeeld wat tot dit uur niemand ooit van mijne lippen heeft vernomen, en het is voldoen de om mij te bevrijden van de onjuiste ach terdocht, welke gij hebt opgevat. Maar voor iemand van mijn karakter is een ge heim schandaal en de praatjes, die daar uit voortvloeien, bijna even erg als eene algemeene openbaarmaking. Indien ik dit onderwerp nu laat varen, zult gij duizen derlei veronderstellingen gaan maken, en mijn naam, zoo niet de hare, zal, eer ik er iets van weet, het onderwerp van praat jes worden, of aan nog ergere vermoedens blootstaan dan nu reeds. Heeren, ik houd u voor rechtschapen menschen echtgenooten misschien, en vaders ook trotseh op uwe wijze en naijverig op uw goeden naam en dien van de uwen. Indien het mij gelukt u te overtuigen, dat mijne handelingen in den laatsten tijd volstrekt niet in betrekking staan tot het meisje, in welks zaak gij alleen beweert belang te stellen, mag ik dan op uw stilzwijgen rekenen met be- worden 3°. dat de leden samen verantwoor delijk zijn voor alle verbintenissen der bank dan moet men tot de overtuiging komen, dat men met een solide instel ling te doen heeft, die onder alle op zichten vertrouwen verdient. Een groot bezwaar voor sommige per sonen is het gezamenlijk verantwoorde lijk zijn. Wordt dat bezwaar niet over schat Immers 1°. wordt alleen geld verstrekt aan leden 2°. wordt slechts geleend voor bepaal de en behoorlijk gecontroleerde doelein den uitsluitend in het belang van den landbouw); 3°. wordt slechts geleend onder het stellen van persoonlijke of zakelijke ze kerheid 4°. wordt in de statutenjbepaald hoe veel schuld de Bank jaarlijks maken mag; 5°. staat de administratie onder toe zicht van een speciale commissie en van den Inspecteur der Centrale Bank, wel ke Bank weêr gecontroleerd wordt van wege de Nederlandsche Regeering (2). Het moeten bekend maken waarvoor men geld noodig heeft, achten sommi gen nog al onaangenaam. Men bedenke, dat het bestuur tot ge heimhouding verplicht is en dat men zonder geldelijk onderpand geld krijgt tegen een intrest van 4 tot 4'/» procent zonder kosten. Zijn de onaangenaam heden, welke men bij andere geldschie ters ondervindt dikwijls niet nog groo ter (2) ,,De banken in Duitschland zetten jaarlijks voor millioenen om. Alleen de Centrale Bank te Neuwied heeft een reservefonds van bijna ƒ3,000,000 en geen enkele Bank heeft daar tot dus verre eenig verlies geleden." trekking tot die handelingen en de wer kelijke beweegredenen er toe »U kunt op mijne bescheidenheid re kenen met betrekking tot alles, wat mijn plicht als politiebeamte mij niet verbiedt," antwoordde Gryce. «Ik heb niet veel tijd tot babbelen." «En uw begeleider, hier?" «O, hij zwijgt, waar hij er belang bij heeft." «Heel goed, ik*kan dus op u vertrouwen.' En met gefronst voorhoofd en samenge- knepen handen, als een trotsch, terughou dend man, die misschien voor het eerst van zijn leven gedwongen is zijn innerlijk aan de wereld te openbaren, begon hij zijn verhaal in deze woorden «Hoe moeilijk het ook voor mij is, in een verhaal zooals dit, mijns vaders naam te noemen, ik zal het moeten doen om u mijn gedrag bij eene oogenblikkelijke le venscrisis begrijpelijk te maken. Mijn va der was iemand met een krachtigen wil en eenige sterk uitkomende vooroordeelen Vastbesloten, dat ik de reputatie van rijk dom en achtenswaardigheid der famillie zou ophouden, gaf hij mij van mijne vroeg ste jeugd af te verstaan, dat ik, zoolang ik mij naar zijn zin gedroeg, slechts mij ne wenschen behoefde te doen kennen, om ze onmiddelijk vervuld te zienterwijl ik zoo ik tegen zijn wil handelde door mij aan uitspattingen over te geven of dingen te doen, die mijn naam onwaardig waren niet langer op zijne genegenheid of den bijstand zijner beurs behoefde te reke nen. Toen ik daarom op een zeker tijdstip Een goede, ijverige kassier is onmis- aaar voor een Raiffeisenbank. In de meeste gevallen wordt hiertoe een on derwijzer, een gemeente-ontvanger of secretaris aangezocht, en tegen een sa laris van f 100,— per jaar benoemd. De overige betrekkingen in bestuur en Raad van toezicht worden kosteloos vervuld, van daar ook dat die Banken zoo goedkoop kunnen werken. Bij ernstig nadenken zal ieder niet alleen de talrijke financieele, maar ook de groote moreele voordeelen inzien, welke eene Raiffeisenbank aanbiedt. Daarom houd ik me overtuigd, dat de tijd niet ver meer is, dat ook hier in Zeeland vele boerenleenbanken zullen verrijzen, en dat dan binnen niet al te langen tijd opnieuw blijken zal,,waar het den boer goed gaat, gaat het ieder goed." A. Z. Buitenlandsch Overzicht. RUSLAND. Vorstelijk bezoek. De Koning van Italië toeft bij den Czaar van Rusland. Zondagavond had op het paleis te Peter hof een feestmaal plaats, dat de Czaar ter eere van zijn gast, den Koning van Italië, had aangericht. De Czaar onderhield zich met de Italiaansche ministers die met den Koning zijn medegereisd, terwijl Victor Emmanuel een gesprek met graaf Lams- dorff, den Russischen minister van buiten- landsche zaken, aanknoopte. De Czaar bracht aan het maal den volgenden toast uit: „Met levendige en diepe genoegdoening begroeten wij de aanwezigheid van Uwe Majesteit. Het is ons bijzonder aangenaam, dat U. M. haar reis begonnen is met tot ons te komen. Geheel Rusland ziet hierin een nieuw bewijs van de banden van waar achtige vriendschap, welke ons vereenig- van mijn leven ontdekte, dat de bekoor lijkheden van mijne nicht Evelyn een sterkeren indruk op mijne verbeelding maakten dan bevorderlijk was voor mijne gemoedsrust, vroeg ik eerst, hoe zulk eene verbintenis mijn vader zou bevallen, en toen ik ontdekte, dat ze geheel strijdig zou zijn inet zijne begrippen, overlegde ik, wat ik doen moest om mijn hartstocht uitte- roeien. Ik dacht aan reizen en deed een uitstapje naar Europa. Maar het zien van nieuwe gezichten deed mij slechts verge lijkingen maken, die alles behalve nadee- lig waren voor de schoonheid van haar, die toen voor mij het model van alle vrouwelijke bekoorlijkheid was. De natuur en de sport, met een woest leven verbon den, waren toen mijne toevlucht. Ik ging toen over land naar Californië, zwierf rond in de oranjeboschjes van Florida en on derzocht de wildernissen van Canada en onze Noordelijke Staten. Op een van die laatste uitstapjes had er eene gebeurtenis plaats, die den gewich- tigsten invloed op mijn leven heeft uit geoefend, ofschoon ze mij toen niet meer dan voorbijgaand trof. Ik was juist uit Canada teruggekomen, en bevond mij aan het George Meer, waar ik genoot van een prachtigen herfst, toen ik een brief ontving van een vriend, die in de buurt was, met eene dringende uit- noodiging hem te komen opzoeken in een zeker dorpje inVermont, waar een overvloed van forellen in de rivieren gevonden werd en, wat onder zulke omstandigheden zelden voorkomt, toch niet veel visschers waren. Wordt vervolgd. LANDIA 22.)

Krantenbank Zeeland

Zelandia | 1902 | | pagina 1