No. 60.
Zaterdag 19 Juli.
Anno 1902.
FEUILLETON.
Wedergevonden.
Brieven, stukhen en advertentiën te zenden aan den
Een vriendelijk verzoek.
Prijs per 3 maanden t
franco per post 75 cent. Bij vooruitbetaling voor een geheel jaar bedraagt de abonnementsprijs
slechts f2,50 voor Nederland en voor België frs. 6,50.
Aan deze uitgave is verbonden een GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD tegen den
prijs van 45 cent per 3 maanden, betaalbaar tegelijk met de abonnementsgelden.
Deze courant verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
Abonnementen worden aangenomen op post- en hulpkantoien.
Advertentiën i
van 1 tot 5 regels 50 cent, voor elke regel meer 10.
BijTdriemaal plaatsing van dezelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
A Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Dienstaanbiedingen en aanvragen om dienstpersoneel ter grootte van hoogstens 8 regels worden
bij vooruitbetaling geplaatst voor 40 cent per advertentie.
Bij abonnement of herhaalde plaatsing belangrijke reductie.
Inzending van advertentiën vóór 3 ure op den dag der uitgave.
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
Ter voorkoming van alle moei
ten en vertraging, verzoeken wij
vriendelijk maar dringend, alle
stukken, artikelen, berichten, ad
vertentiën, adresveranderingen,
enz. voor ons blad steeds te rich
ten aan den Redacteur-Adminis
trateur, en alle opmerkingen of
klachten enkel en uitsluitend
de verzending der courant be
treffende, aan den Drukker-Uit-
gever A. MOERDIJK.
P. N. BROUNS,
Redacteur-Administrateur.
Boerenleenbanken of
Raiffeisen-banken.
Mij dunkt, dat de meeste lezers wel
al eens iets vernomen hebben omtrent
de banken, die ik aan het hoofd van dit
opstel genoemd heb. In den laatsten tijd
toch heeft men meermalen in de nieuws
bladen kunnen lezen, dat ergens een
Raiffeisenbank werd opgericht, of de
stichting werd voorbereid. Ook jaarver
slagen van in werking zijnde banken
(zoo o. a. dat van de bank te 's-Heeren-
hoek, in „Zelandia" van 7 Mei j.l.)
verschenen in meerdere bladen.
Zij, die belang stellen in het buiten-
landsch nieuws, hebben kunnen verne
men, dat dezer dagen te Neuwied een
standbeeld opgericht is voor Raiffeisen,
die niemand anders is dan de stichter
»Zult gij dat nog langer doen in tegen
woordigheid van deze dingen?" En den
doek er afnemend, die bovenop lag, ver
toonde hij de net opgevouwen zijden ja
pon, de wijde kraag, de broche en de ver
welkte rozen, die onderaan lagen.
«Juffrouw Daniels heeft ons verzekerd,
dat deze dingen aan de naaister Emily
behoorden dat zij ze hier heeft gebracht.
Durft gij zeggen, dat het niet dezelfde
zijn, die op het portret beneden zijn afge
schilderd
De heer Blake slaakte een kreet en viel
op zijne knieën voor de lade. «Mijn God!
mijn God!" was zijn eenig antwoord, «wat
is dat Plotseling stond hij op, zijn gan-
sche liehaam sidderde, zijne oogen brand
den.
«Waar is Juffrouw Daniels?" riep hij
uit, terwijl hij haastig naar de deur ging
en belde. «Ik moet haar terstond spreken.
Zend de huishoudster hier," beval hij, toen
Fanny, zedig glimlachend, aan de deur
verscheen.
«Juffrouw Daniels is uit," antwoordde
het meisje; «zij is uitgegaan, zoodra de
gasten weg waren, meneer."
«Uitgegaan, op dit uur?"
«Ja, meneer zij gaat tegenwoordig zeer
dikwijls uit.-'
Haar meester fronste het voorhoofd.
van de bankinstellingen, welke naar
hem genoemd worden, doch die in ons
land meer en meer den naam van boe
renleenbanken gekregen hebben, het
geen ze ook werkelijk zijn. Dat men
voor den stichter der boerenleenbanken
een standbeeld opricht en hem daardoor
alléén wil eeren, als den oprichter van
die schoone instelling, pleit toch zeker
wel voor de verdienstelijkheid van zijn
werk en is een bewijs te meer, dat zijn
arbeid door het nageslacht gewaardeerd
wordt.
Raiffeisen was burgemeester van een
dorp in Duitschland. De boeren in zijne
gemeente werden uitgezogen door de
winkeliers, hetgeen hem, als goed bur
gervader, aan het hart ging. Hij zocht
en vond het middel om aan dien onge
zonden toestand een einde te maken,
door het stichten zijner leenbanken.
In betrekkelijk weinig jaren zijn in
Duitschland naar dit model meer dan
tienduizend leenbanken opgericht. In
Nederland telt men er nog maar 130,
doch het aantal neemt jaarlijks toe,
vooral in Noord-Brabant en Limburg.
Als ik me niet vergis, bezitten we in
onze provincie nog maar ééne* Raiffeisen
bank en wel in 's'Heerenhoek.
Hoe moet dit verschijnsel voor Zeeland
verklaard worden Zitten de landbou
wers hier allemaal zoo goed in hun
contanten, dat ze nooit gebrek aan geld
hebben
Wordt voor het geld, dat men hier
ter leen kan bekomen, zulke matige
rente berekend, of wordt het op zeer
gemakkelijke voorwaarden verstrekt?
Of is misschien onbekendheid met de
boerenleenbanken oorzaak, dat wij voor
uitstrevende Zeeuwen in deze zaak zóó
achterlijk zijn?
Geen van deze vragen zal n. m. m.
zóó gereedelijk en zoo volmondig een
«Zend haar naar mij toe, zoodra zij terug
keert," beval hij en liet het meisje gaan.
«Ik weet niet, wat ik hiervan maken
moet," zeide hij nu op een zonderlingen
toon, terwijl hij weer de open latafel met
haar roerenden inhoud naderde met een
blik, waarin verlangen en twijfel op eene
vreemde wijze vermengd waren.
«Ik kan de tegenwoordigheid van die
dingen in deze kamer niet verklaren
maar als gij beneden wilt komen, zal ik
zien, wat ik doén kan om u het andere
begrijpelijk te maken. Hoewel het onaan
genaam voor mij is, iemand in mijn ver
trouwen te nemen, zijn de zaken te ver
gegaan, dan dat ik hopen kan langer
mijne private aangelegenheden geheim te
houden."
IX.
«Heeren," zeide hij, terwijl hij ons weer
in zijne studeerkamer liet, «gij hebt het
gewaagd, en niet zonder reden moet ik
bekennen, de gevolgtrekking te maken,
dat het origineel van dit portret en de
vrouw die zoolang in mijn huis als naai
ster heeft gewoond, een en dezelfde zijn.
Gij zult echter niet langer aan die mee
ning blijven vasthouden, als ik u verze
ker, dat dit portret, hoe vreemd het u uok
moge toeschijnen, de afbeelding mijner
vrouw is."
«VrouwIk neem aan, dat wij bei
den verbaasd waren, maar het was mijue
stem, die sprak. Wij wisten niet, dat gij
ooit eene vrouw hadt gehad."
«Ongetwijfeld," ging onze gastheer voort,
bitter glimlachend; «dat is tenminste aan
bevestigend antwoord uitlokken als de
laatste. Daarom wil ik trachten die nut
tige instelling wat meer bekend te ma
ken, dan kan ieder in zijn kring na
gaan, of ook daar een boerenleenbank
reden van bestaan heeft.
De boerenleenbanken werken coöpe
ratief, hetgeen zeker geen nadere uit
legging behoeven zal. Sinds wij een
coöperatieve suikerfabriek in onze nabij
heid hebben, heeft ieder wel een juist
begrip van dat woord.
Als slechts een achttal flinke welge
stelde landbouwers zich vereenigen en
de zaak willen aanpakken, dan is de
oprichting verzekerd. Is men zóóver,
dan is het aanbevelenswaard om zich
in verbinding te stellen met een cen
trale bank (daar waar nog geen afdee-
ling van den boerenbond bestaat, moet
men zich tot de Centrale bank te Utrecht
wenden), om aansluiting daarbij te be
komen. De statuten van die bank, wel
ke zoowel in het belang der plaatselijke
bank als van de 1c \-n zelve zijn, moe
ten overgenomen worden. De plaatselijke
bank ontvangt daardoor niet alleen eene
subsidie van het Rijk (1), doch zij kan
dan ook bij de centrale bank terecht
om voorschotten te verkrijgen.
In den regel wordt tot f 20,000 cre-
diet gegeven, tegeneen rente van 4'/»
zonder verdere onkosten (ik cursiveer);
alléén de leden van de bank kunnen
een voorschot krijgen. Geld brengen
kan er iedereen en daarvoor wordt een
rente van 3% gegeven. Als men nu weet
1°. dat de bestuursleden op zware
geldboeten tot geheimhouding verplicht
zijn;
2°. dat alleen personen die te goeder
naam en faam bekend zijn lid mogen
(1) Om daarmeê de oprichtingskosten te
bestrijden
de waakzaamheid der détectives ontgaan.
En toen, met eene terugkeer tot zijne
gewone, beleefde manieren. «Ik heb haar
nooit als mijne vrouw erkend, en wij heb
ben nooit samen geleefd; maar als pries
terlijke zegen een man en eene vrouw kan
verbinden, is de vrnuw, die gij daar ziet,
mijne wettige echtgenoote."
Hij stond op en keerde het liefelijke, e-
nergieke gelaat weer naar den muur toe,
zoodat wij de donkere, schitterende beel
tenis zijner nicht weer voor ons hadden.
«Ik zou u er niet meer van behoeven te
zeggen," zeide hij. «Ik heb u medegedeeld
wat tot dit uur niemand ooit van mijne
lippen heeft vernomen, en het is voldoen
de om mij te bevrijden van de onjuiste ach
terdocht, welke gij hebt opgevat. Maar
voor iemand van mijn karakter is een ge
heim schandaal en de praatjes, die daar
uit voortvloeien, bijna even erg als eene
algemeene openbaarmaking. Indien ik dit
onderwerp nu laat varen, zult gij duizen
derlei veronderstellingen gaan maken, en
mijn naam, zoo niet de hare, zal, eer ik
er iets van weet, het onderwerp van praat
jes worden, of aan nog ergere vermoedens
blootstaan dan nu reeds.
Heeren, ik houd u voor rechtschapen
menschen echtgenooten misschien, en
vaders ook trotseh op uwe wijze en
naijverig op uw goeden naam en dien van
de uwen. Indien het mij gelukt u te
overtuigen, dat mijne handelingen in den
laatsten tijd volstrekt niet in betrekking
staan tot het meisje, in welks zaak gij
alleen beweert belang te stellen, mag ik
dan op uw stilzwijgen rekenen met be-
worden
3°. dat de leden samen verantwoor
delijk zijn voor alle verbintenissen der
bank dan moet men tot de overtuiging
komen, dat men met een solide instel
ling te doen heeft, die onder alle op
zichten vertrouwen verdient.
Een groot bezwaar voor sommige per
sonen is het gezamenlijk verantwoorde
lijk zijn. Wordt dat bezwaar niet over
schat Immers
1°. wordt alleen geld verstrekt aan
leden
2°. wordt slechts geleend voor bepaal
de en behoorlijk gecontroleerde doelein
den uitsluitend in het belang van den
landbouw);
3°. wordt slechts geleend onder het
stellen van persoonlijke of zakelijke ze
kerheid
4°. wordt in de statutenjbepaald hoe
veel schuld de Bank jaarlijks maken
mag;
5°. staat de administratie onder toe
zicht van een speciale commissie en van
den Inspecteur der Centrale Bank, wel
ke Bank weêr gecontroleerd wordt van
wege de Nederlandsche Regeering (2).
Het moeten bekend maken waarvoor
men geld noodig heeft, achten sommi
gen nog al onaangenaam.
Men bedenke, dat het bestuur tot ge
heimhouding verplicht is en dat men
zonder geldelijk onderpand geld krijgt
tegen een intrest van 4 tot 4'/» procent
zonder kosten. Zijn de onaangenaam
heden, welke men bij andere geldschie
ters ondervindt dikwijls niet nog groo
ter
(2) ,,De banken in Duitschland zetten
jaarlijks voor millioenen om. Alleen de
Centrale Bank te Neuwied heeft een
reservefonds van bijna ƒ3,000,000 en
geen enkele Bank heeft daar tot dus
verre eenig verlies geleden."
trekking tot die handelingen en de wer
kelijke beweegredenen er toe
»U kunt op mijne bescheidenheid re
kenen met betrekking tot alles, wat mijn
plicht als politiebeamte mij niet verbiedt,"
antwoordde Gryce. «Ik heb niet veel tijd
tot babbelen."
«En uw begeleider, hier?"
«O, hij zwijgt, waar hij er belang bij
heeft."
«Heel goed, ik*kan dus op u vertrouwen.'
En met gefronst voorhoofd en samenge-
knepen handen, als een trotsch, terughou
dend man, die misschien voor het eerst
van zijn leven gedwongen is zijn innerlijk
aan de wereld te openbaren, begon hij
zijn verhaal in deze woorden
«Hoe moeilijk het ook voor mij is, in
een verhaal zooals dit, mijns vaders naam
te noemen, ik zal het moeten doen om u
mijn gedrag bij eene oogenblikkelijke le
venscrisis begrijpelijk te maken. Mijn va
der was iemand met een krachtigen wil
en eenige sterk uitkomende vooroordeelen
Vastbesloten, dat ik de reputatie van rijk
dom en achtenswaardigheid der famillie
zou ophouden, gaf hij mij van mijne vroeg
ste jeugd af te verstaan, dat ik, zoolang
ik mij naar zijn zin gedroeg, slechts mij
ne wenschen behoefde te doen kennen, om
ze onmiddelijk vervuld te zienterwijl ik
zoo ik tegen zijn wil handelde door mij
aan uitspattingen over te geven of dingen
te doen, die mijn naam onwaardig waren
niet langer op zijne genegenheid of den
bijstand zijner beurs behoefde te reke
nen.
Toen ik daarom op een zeker tijdstip
Een goede, ijverige kassier is onmis-
aaar voor een Raiffeisenbank. In de
meeste gevallen wordt hiertoe een on
derwijzer, een gemeente-ontvanger of
secretaris aangezocht, en tegen een sa
laris van f 100,— per jaar benoemd.
De overige betrekkingen in bestuur en
Raad van toezicht worden kosteloos
vervuld, van daar ook dat die Banken
zoo goedkoop kunnen werken.
Bij ernstig nadenken zal ieder niet
alleen de talrijke financieele, maar ook
de groote moreele voordeelen inzien,
welke eene Raiffeisenbank aanbiedt.
Daarom houd ik me overtuigd, dat de
tijd niet ver meer is, dat ook hier in
Zeeland vele boerenleenbanken zullen
verrijzen, en dat dan binnen niet al te
langen tijd opnieuw blijken zal,,waar
het den boer goed gaat, gaat het ieder
goed."
A. Z.
Buitenlandsch Overzicht.
RUSLAND.
Vorstelijk bezoek.
De Koning van Italië toeft bij den Czaar
van Rusland.
Zondagavond had op het paleis te Peter
hof een feestmaal plaats, dat de Czaar ter
eere van zijn gast, den Koning van Italië,
had aangericht. De Czaar onderhield zich
met de Italiaansche ministers die met den
Koning zijn medegereisd, terwijl Victor
Emmanuel een gesprek met graaf Lams-
dorff, den Russischen minister van buiten-
landsche zaken, aanknoopte. De Czaar
bracht aan het maal den volgenden toast
uit:
„Met levendige en diepe genoegdoening
begroeten wij de aanwezigheid van Uwe
Majesteit. Het is ons bijzonder aangenaam,
dat U. M. haar reis begonnen is met tot ons
te komen. Geheel Rusland ziet hierin een
nieuw bewijs van de banden van waar
achtige vriendschap, welke ons vereenig-
van mijn leven ontdekte, dat de bekoor
lijkheden van mijne nicht Evelyn een
sterkeren indruk op mijne verbeelding
maakten dan bevorderlijk was voor mijne
gemoedsrust, vroeg ik eerst, hoe zulk eene
verbintenis mijn vader zou bevallen, en
toen ik ontdekte, dat ze geheel strijdig zou
zijn inet zijne begrippen, overlegde ik, wat
ik doen moest om mijn hartstocht uitte-
roeien. Ik dacht aan reizen en deed een
uitstapje naar Europa. Maar het zien van
nieuwe gezichten deed mij slechts verge
lijkingen maken, die alles behalve nadee-
lig waren voor de schoonheid van haar,
die toen voor mij het model van alle
vrouwelijke bekoorlijkheid was. De natuur
en de sport, met een woest leven verbon
den, waren toen mijne toevlucht. Ik ging
toen over land naar Californië, zwierf rond
in de oranjeboschjes van Florida en on
derzocht de wildernissen van Canada en
onze Noordelijke Staten.
Op een van die laatste uitstapjes had er
eene gebeurtenis plaats, die den gewich-
tigsten invloed op mijn leven heeft uit
geoefend, ofschoon ze mij toen niet meer
dan voorbijgaand trof.
Ik was juist uit Canada teruggekomen,
en bevond mij aan het George Meer, waar
ik genoot van een prachtigen herfst, toen
ik een brief ontving van een vriend, die
in de buurt was, met eene dringende uit-
noodiging hem te komen opzoeken in een
zeker dorpje inVermont, waar een overvloed
van forellen in de rivieren gevonden werd
en, wat onder zulke omstandigheden zelden
voorkomt, toch niet veel visschers waren.
Wordt vervolgd.
LANDIA
22.)