1878-1902.
No. 17.
Woensdag 19 Februari 1902.
le Jaargang.
FEUILLETON
Brieuen, stukken en aduertentiën te zenden aan den Redacteur-Administrateur uan „ZELANDtA" te Zuiddorpe.
De Fortuinzoeker.
De Christelijke democratie.
Prijs per 3 maanden t
franco per post 75 cent, voor België frs. 2.50. Bij vooruitbetaling voor een geheel jaar bedraagt
de abonnementsprijs slechts f2,50 voor Nederland.
Aan deze uitgave is verbonden een GEÏLLUSTREERD ZOIVDAGSRLAD tegen den
prijs van 45 cent per 3 maanden, betaalbaar tegelijk met de abonnementsgelden.
Deze courant verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
Abonnementen worden aangenomen op post- en hulpkantoren.
Advertentlën t
van 1 tot 5 regels 50 cent, voor elke regel meer 10.
Bij driemaal plaatsing van dezelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend,
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Dienstaanbiedingen en aanvragen om dienstpersoneel ter grootte van hoogstens 8 regels worden
bij vooruitbetaling geplaatst voor 40 cent per advertentie,
Bij abonnement of herhaalde plaatsing belangrijke reductie.
Inzending van advertentiën vóór 3 ure op den dag der uitgave.
Lijnt van giften voor Z. H.
«len Puim.
Vorig bedrag f 240,55.
N. N. De eerste gift voor den
Paus uit Sas van Gent, op hoop
van navolging 1,00.
Totaal fZ 41,55.
Zij, die zich met April a. s.
op ons blad abonneeren, ont
vangen de, vóór dien datum
verschijnende, nummers GRA
TIS.
Wij verzoeken hen, tiie zich
bij vooruitbetaling hebben ge-
abonneerd op Zelamlia
en 't bedrag nog niet mochten
hebben Ingezonden, dit vóór
«len len Maart a. s. te willen
doen.
Zij, die vóór i Maart dit be
drag niet hebben voldaan,
worden beschouwd als abon-
né's per kwartaal.
Breekt los in jubeltonen,
Heft aan uit volle borst!
Gij, Rome's trouwe zonen:
«Heil, Leo Paus en Vorst!"
't Jaar acht en zeventig!
Nog treurt de Christenschare
Bij 't versch gedolven graf
Daar klinkt van land tot land
De kreet: «Paus Leo heil
»Dat Gode Hem ons spare,
Hem heilige en onttrekke,
aan 's Vijands snoode hand.
Verheugt U Christenvolk!
Ziet, op de duistre wolken
Van rouw en bange vrees,
het schittrend Licht ontvlamt!
De ster van Bethlehem,
15
voor d'afgedwaalde volken
Het schild van Christus' Kerk,
dat 's vijands kracht verlamt.
't Zijn vier en twintig jaar.
Bij 't jublen der accoorden,
Verschijnt van 't zilvren feest
deez eerste morgenstond.
Een kreet barst juichend los
aan Rome's Tiberboorden,
Rolt altijd zwellend voort,
langs 't breede wereldrond:
«Viva il Papa nostro!"
Het klinkt in duizend talen
«Heil, aan Paus Leo heil!"
Moog van de Hemelstad
Nog lang dat Hemelsch Licht
met nieuwe glansen stralen,
Een ster den volkeren,
op 't duistre levenspad.
H. A.
Wij lezen in Het Centrum het vol
gende, omtrent hetgeen kardinaal Ram-
polla over de democratie heeft uitge
vaardigd.
Op last van den Paus heeft kardinaal
Rampolla twee zeer uitvoerige en be
langrijke documenten gericht aan alle
Bisschoppen van Italië, beide gedagtee-
kend van 27 Januari 1902. Het eerste
is een memorie van niet minder dan
105 bladzijden druks en heeft betrekking
op de organisatie en werkzaamheid der
katholieke Congressen, waaromtrent
verschillende wenken en raadgevingen
worden ten beste gegeven.
Het tweede aktestuk vormt een bro
chure van 17 bladzijden druks, is on
derteekend door kardinaal Rampolla,
gaat uit van de «Congregatie voor bui
tengewone kerkelijke aangelegenheden"
en betreft de christelijke democratie in
Italië. Zooals de kardinaal-Staatssecre
taris zegt, heeft dit tweede document
ten doel, opheldering te geven aangaan
de sommige punten, den ijver aan te
moedigen en de eenheid te bevorderen,
welke door allen zoo vurig gewenscht
worden en den H. Vader zoo nauw ter
harte gaan.
Van deze gewichtige instructie geven
wij den hoofdinhoud in uittreksel weer.
De kardinaal begint met op te mer
ken, dat vooral in den laatsten tijd on
der Italië's Katholieken meenings-ver-
schil is ontstaan omtrent den aard der
christelijk-sociale beweging, en zoodoen
de storing in hun onmisbare eenheid.
«Daarom beval Z. H., deze instructie
aan de Hoogw. Bisschoppen van Italië
te zenden, opdat elke grond voor mis
verstand en twist onder de Katholieken
uit den weg geruimd worde en tegelij
kertijd een antwoord volge op meerde
re vragen, die van verschillende zijden
aan den H. Stoel werden voorgelegd."
In negen paragrafen worden nu deze
vragen beantwoord.
Eerst komt ter sprake de verhouding
der christelijke democratie en de poli
tiek, zooals die in de Encycliek Graves
werd omschreven.
«De christelijk-democratische veree-
nigingen, zoo verklaart thans de kardi
naal, moeten slechts, welke haar ka
rakter ook moge zijn, beschouwd wor
den als uitingen der christelijke volks
actie, die berust op de natuurwetten en
de voorschriften van het Evangelie.
Men behoort ze derhalve niet te be
schouwen als middelen voor bepaalde
politieke doeleinden, en evenmin als
werktuigen voor een of andere wijzi
ging van den Staatsvorm. De christe
lijk-democratische actie heeft, gevestigd
als zij is op den grondslag van gerech
tigheid en Evangelische naastenliefde,
zulk een uitgestrekt gebied van werk
zaamheid, dat zij voldoet aan de groot
moedigste strevingen der Katholieken
en «zelfs de actie der Kerk ten bate
van het volk omvat."
(Slot.)
John herstelde langzaam, ofschoon hij
het aan zijne sterke natuur en den bij-
zonderen bijstand Gods te danken had, dat
hij het leven had mogen behouden.
Het was blijkbaar dat de jongeling hem
had willen bestelen. Hij was een agent
van den jood Aaron, en door dozen omge
kocht om John van zijne 10,000 dollars te
berooven
Het is eenige jaren geleden dat op den
avond van een schoonen zomerdag, in de
nabijheid eener eenvoudige doch nette ja
gerswoning in de Rijnprovinciën, een rij
tuig met twee paarden bespannen, stil
hield.
Er zat een bejaard man in het rijtuig,
in wien wij terstond iemand zouden her
kend hebben, die eertijds den naam van
Johnn Wills droeg, doch dien wij thans
weder Dorner zullen noemen.
De koetsier had zijne paarden aan den
zoom van een bosch ingehouden, en wees
met zijne zweep op de genoemde jagers-
woning, zeggende »Daar zal het moeten
zijnDorner had echter reeds het portier
geopend, en sloeg kort daarop het Voedpad
in dat naar de woning voerde. Het rijtuig
moest een omweg maken.
In de jagerswoning was het doodstil, al
leen hoorde men het brommen van een
hond, die op den dorpel lag, en welks oo-
gen mistrouwend op den vreemdeling ge
richt waren, hoe meer deze naderde.
Deur en vensters stonden wijd open om
versche lucht binnen te laten komen.
Dorner bleef in de nabijheid van het
huis staan en luisterde naar de stemmen
welke hem uit een venster der eerste ver
dieping te gemoet klonken.
Het scheen dat de huisvrouw de kinde
ren te bed bracht, want zij spoorde hen
aan om op hunne knietjes het avondgebed
op te zeggen.
De zon was ondergegaan en de avond
schemering dekte het dal met een valen
sluier.
De kinderen baden het Onze Vader met
heldere stem, en de moeder verbeterde de
kleine fouten met al den ernst welke bij
zulk eene handeling past.
Toen een gedeelte van Jiet avondgebed
ten einde was, zeide de moeder»Nu nog
Deze gedachten worden nader toege-
lich door een passage uit het pauselijk
schrijven van 10 Juli 1895 aan den
kardinaal-aartsbisschop van Mechelen.
Verder wordt aan de christelijk-de
mocratische vereenigingen en couran
ten het volgende program voorgeschre
ven «Daar kunnen alle vragen behan
deld worden, die samenhangen met de
zegepraal der gerechtigheid en met de
beoefening der Charitas ten bate van
het volk en welke het eigenlijk doel
der christelijke democratie uitmaken.
De christelijk-democratische nieuwsbla
den kunnen ook hun oordeel uitspre-
over politieke gebeurtenissen en opvat
tingen, maar zonder den schijn aan te
nemen, dat zij dan spreken in naam
der Kerk, en zonder hun meening op
te dringen, wanneer het gaat over za
ken, wier bespreking vrij is, alsof
degenen, die anders denken, geen op
rechte Katholieken zouden zijn."
Hierbij sluit zich aan een hernieu
wing van het vroegere Non expedit,
dat de Italiaansche Katholieken zich
van deelneming aan staatkundige ac
tie behooren te onthouden, ,,'tls ech
ter niet voldoende, dat de christen-de
mocraten vermijden, in naam der Kerk
te spreken, wanneer zij louter politie
ke qusesties behandelenzij moeten
zich in Italië ook onthouden van deel
neming aan elke politieke actie," be
halve wat betreft de verkiezingen voor
den gemeenteraad. Deze onthouding is
strikt noodig om zeer gewichtige rede
nen met het oog op den ondragelijken
toestand, waarin de Paus zich als Sou-
verein nog altijd bevindt.
De volgende paragraaf handelt over
de verhouding tusschen de pers en het
Episcopaat. De plicht der christelijk-de
mocratische en van alle katholieke jour
nalisten vordert, „dat zij in alles wat
de werkzaamheid der Kerk aangaat,
zich geheel met hun verstand en wil
evenals alle andere geloovigen onder
werpen aan den Paus en de bisschop
een Onze Vader voor uw ongelukkigen
grootvader, opdat God hem in leven of
dood genadig moge zijn."
In Dorners oogen schoten tranen van
weemoed en liefde, hij vouwde de handen
en bad insgelijks.
Hij had intusschen niet gezien dat ge
durende het gebed van de andere zijde
van het huis een man in jachtgewaad,
vergezeld van een paar honden, genaderd
was, die vol verwondering op den vreem
deling en het nabijstaande rijtuig blikte.
Toen deze vreemdeling de handen bid
dend vouwde, werd de nieuwsgierigheid
des jagers nog grooter, ofschoon hij niet
kon begrijpen wat dat alles te beduiden
had.
Het grijze hoofd, de gekromde gestalte,
het door de zon gebrande gelaat en de
zonderlinge houding van den vreemdeling
in de nabijheid zijner woning, dat alles
maakte zijne belangstelling in de hoogste
mate gaande.
Toen* de kinderen hun gebed geëindigd
hadden, en de vreemdeling den jager in
zijne nabijheid zag, verbleekte hij zicht
baar, doch herstelde zich spoedig en zeide
in een vreemden tongval»Ik ben ver
dwaald geraakt; zoo gij hier heer en mees
ter zijt, vergun mij dan een oogenblik rust
in uw huis."
De jager groette hem en zeide deelne
mend: »De graaf zal op gindsch kasteel
pen, hun voorschriften ten uitvoer bren
gen en openbaar maken, hun onder
nemingen met volle bereidwilligheid
ondersteunen, hun beschikkingen in
acht nemen en doen eerbiedigen."
Wanneer de christelijk-democratische
pers stoffen, die behooren tot het ge
bied der geloofs- en zedeleer en der na
tuurlijke ethica, behandelen wil, dan
moet het drukwerk, alvorens te ver
schijnen, eerst van de bisschoppelijke
keuring zijn voorzien. Eveneens moe
ten de statuten van katholieke veree
nigingen door de bisschoppen worden
goedgekeurd. Op Seminarie's mogen
geen couranten worden gelezen, dan
met toestemming van den bisschop.
Ook moeten priesters en leeken eerst
de toestemming van hun bisschop ver
nemen, wanneer zij redevoeringen gaan
houden over de christelijke democratie
en zich bij disputen stipt houden aan
de bepalingen, welke de „Congregatie
der Bisschoppen en Regulieren" 31 Ju
li 1894 heeft uitgevaardigdnamelijk
dat apologetische disputen niet verbo
den, maar aan de bisschoppelijke toe
stemming onderworpen zijn en dat zij
niet moeten plaats hebben dan wanneer
ze werkelijk noodig zijn en door men-
schen van degelijke kennis.
Inzonderheid wat contradictoire de
batten met sociaal-democraten betreft,
verwijst kardinaal Rampolla naar een
decreet der Propaganda, dat zulke
debatten wel niet verbiedt, maar de
gevaarlijkheid ervan uiteenzet en erop
aandringt, dat ze in geval van nood
zakelijkheid alleen worden gevoerd door
personen, die in staat zijn om de waar
heid zegevierend te verdedigen.
Ten slotte wordt nogmaals herinnerd
aan verschillende uitspraken, die paus
Leo XIII vroeger omtrent soortgelijke
vragen en moeilijkheden gedaan heeft.
wel beter huisvesting hebben dan zijn ja
ger; maar ook mijn huis is groot genoeg
om u gastvrijheid te schenken.
Wanneer gij dus mijne woning voor lief
wilt nemen tot ik u op den rechten wi
zal brengen, wees dan zoo goed binnen te
treden. Maar waar moet dat rijtuig heen?'
Dorner gaf geen antwoord, maar wenk
te den koetsier het rijtuig nader bij te
brengen.
Intusschen was de jonge vrouw uit het
huis gekomen en zag met klemmende ver
wondering den vreemdeling aan de deur,
die zoozeer begon te beven, dat hij zich
met beide handen moest vasthouden.
De jager wist evenmin als zijne vrouw
wat hij van dit alles moest denken.
Toen het rijtuig voor de woning stond,
liet Dorner een paar zware koffers in huis
dragen en betaalde den koetsier, die zijne
zweep over de paarden legde en snel weg
reed.
Dit alles geschiedde zonder dat er een
enkel woord tusschen de verschillende per
sonen gewisseld werd.
Eerst toen het rijtuig uit het gezicht
was, ging Dorner in huis, zonder plicht
plegingen de geopende huiskamer binnen
zette zich ijlings op een stoel neder, en
brak nu, zijne aandoeningen niet langer
meester zijnde, in een vloed van tranen
uit.
»Wie zijt gij toch? riep dc jager, de
hand van den vreemdeling vattend.
Ik ben uw ongelukkige vader, die
een klein plaatsje verzoekt om bij de zij
nen te kunnen sterven," weende Dorner.
De jager viel met een luiden kreet om
dan hals van den ouden man en snikte,
tot in de ziel bewogen »Mijn vader, mijn
arme vader, heeft God u tot ons terugge
voerd
Kunt gij het mij vergeven, dat ik u
en uwen broeder eens in de diepste ellen
de heb achtergelaten?
Vergeven? herhaalde de jager, de
handen zijns vaders kussende; wij willen
God danken dat Hij ons gebed verhoord
heeft."
De kinderen, die in hun slaapvertrekje
den kreet des vaders gehoord hadden, kwa-.
men in hun nachtgewaad te voorschijn;
Johannes, de oudste, liep tot zijne moeder,
die weenend de ontmoeting tusschen va
der en zoon bijwoonde en vroeg: »Is die
vreemde man onze grootvader?" en toen
de moeder nu toestemmend met het hoofd
knikte' ging hij vrijmoedig naar den ou
den man, viel hem om den hals en zeide
»Wij hebben dagelijks voor uwe terug
komst gebeden, nu heeft onze lieve Heer
ons gebed verhoord." Dorner liet de hand
zijns zoons los en drukte zijn kleinzoon
aan de borst.
Zoo zalig, zoo gelukkig had hij zich
nooit gevoeld; zulk eene ontmoeting was
VI.
BIJ DK ZIJNEN.
