KERK EN SCHOOL
I Wem'n AKKER
De Nederlandsche Pijnstiller
Daarom moet Ue eiua
even voor Mina Bak-
graag ruiken! Wé.ar
je ook komtoveral die lek
kere baklucht! Nou, dan weet
U het even goed als Mina hé?
Waar je zóó iets ruikt, daar
wordt PANKO gebruikt!
EIDS-
boren in
epen om
ormulier
ureau te
itoren in
s leveren
vermeld
Januari,
gebore-
in 9.30
an 912
fdrukken
ons bezit
.atsen.
tijde van
le levens-
zooals zij
volkeren
Wanneer
werd het
sjewisme.
:t precies
ilsjewisti-
zou het
of hier
ik was
ist en ik
as immers
ou Stalin
zou hem
en bolsje-
bent een
den nek.
.artoe be-
nverdach-
den Wen-
an Roose-
ische ver-
gemaakt,
l heeft nu
heeft hij
it-Rusland
generaties
it een sa-
is, is tot
ide geble-
dus door
een schot
hoten28
'S, 75.000
en onder-
lectueelen,
eren.
i zijn daar
n weg ge-
rgeroorlog
menschen
lillioen an-
ar Siberië
De bloed-
sinds 1917
menschen.
die opeens
olsjewisme
ouwing is,
n. Zij, die
onerika en
i weten of
;n vooruit-
Maar voor
;re opzich-
verbeterd
o erg, voor
men. Sinds
uen 20.000
00 wegge-
het geheel
In Letland
ierd en om-
inderen en
,st met ons
rocent der
gesleept en
t alles ge
en nu wil
duivels in
orden zijn.
zij vragen
iewisme te-
over deze
heeft men
de Wes-
jaar 1933
bestredén
een ding
democratie-
aiet bestre-
het bolsje-
ten. Wat zij
waren bin-
ïet commu-
die binnen-
1 Westelijke
al niet wat
iet dan be-
sadigden' in
lat
ts
"1.
NED. HERV. KERK. Drietal: te Gors-
sel, J. Dirkse te den Andel (Gron.), D. Scha
kel te Helenaveen en P. L. Schoonheim te
Gelselaar.
Zestallen: te Kampen (vac. Ds Wessel-
W. Glashouwe^ MuiderbergH. G.
Groenewoud, Wageningen; J. Loos, Workum;
0. G. H. de Loos, Parrega; J. N. de Ruiter,
Sneek; S. "Visser, Kortenlioef; en (vac. Ds W.
Willemse), O. Aalbers, WommelsjG. v. Doorn,
Vollenhove; H. A. Jellema, Hattem; A. M.
Knottnerus, Oppenhuizen; L. Knier, Bunnik;
W. G. v. d. Ree, Oosthem.
GEREP. GEM. Beroepen: te Middel-
hainis, A. v. Stuivenberg te ïer.seke.
HULPPREDIKERS. Nod. Herv. Ke.rk.
Benoemd te Oegstgeest, J. M. Barendrecht,
cand. te Amstei-dam.
Gerf. Kerken. Benoemd te Zevenhui
zen en te Zuidkorn, J. Groeneboer Jr, cand.
te Assen.
UIT DE GEREP. KERKEN. De Part.
Synode der Geref. Kerken in de prov. Utrecht,
heeft de afvaardiging naar de Generale Synode
der Geref. Kerken als volgt samengesteld: pri-
mi: Ds P. de Jong te Bunschoten-Spaken
burg en Ds G. v. d. Zanden te De Bilt en
de ouderlingen, P. Koning te Amersfoort en
B. Simons te Utrecht; secundi: de 'predikan
ten Ds S. J. Popma te Amersfoort en Ds S.
Wouters te Soestdijk en de ouderlingen B.
Kamphuis te Vreeland en T. Spreij te Utrecht.
KORTE BERICHTEN. Ds H. E. Grave-
meijer herdenkt a.s. Woensdag, dat hij de Ned.
Herv. Gemeente van Amsterdam 25 jaar als
predikant heeft gediend.
De classis Haarlem der Geref. Kerken
heeft praeparatoir geëxamineerd en beroep
baar verklaard den heer P. H. von Meyenfeldt
te Heemstede, cand. in de theologie. Adres1:
Van Slingelandtlaan 16, j Heemstede.
Ds J. H. G. Kamsteeg, die met emeritaat
gaat, neemt 30 Mei, 's middags half drie, af
scheid van de Ned. Herv. Gemeente van
Gorssel.
Geslaagd te Bergen op Zoom voor prak
tijk-diploma maehinesehrij ven, w.o. 10 met
snelheidsproef: de dames A. Boidin, E. Haai
man, M. Huisman, J. Nauta, allen te Oost
burg C. Wijffels te Schoonaijke, K. Snoep
te Groede, W. Jacobs te Breskens en de heeren
Clir. Ameele, G. Malkus, G. Mornout, allen
te Oostburg en A. v. d. Lijke te Aardenbufg.
Engeland en Amerika met hun moraal?
Die weten heelemaal niet, wakr het hier
om gaat.
Politiek in Nederland.
Ik heb eenig inzicht gekregen in het
geen aan politieke pogingen en moge
lijkheden, hier in Nederland, naar voren
zou willen komen. Daar dit, van het
standpunt onzer tegenstanders gezien,
geschiedt op een oogenblik waarop zij
zich tot het Uiterste moeten inspannen,
moet ik aannemen, dat dit werkelijk
het beste is, wat zij kunnen produ-
ceeren.
Erbestaan drie groepen: de eerste
groep, die zich om den Ordedienst
schaart, is een gezelschap reactionnai-
ren, officieren, adellijken en geldaris-
tocraten. Die willen niet politiek den
ken. De tweede groep zijn zij, die uit
de vroegere democratische partijen
voortkomen en zich als een soort Be
vrijdingscomité willen voordoen. Deze
tweede groep danst onafgebroken de
oude wals. Daarin bestaat geen, dra
gende en stuwende gedachte. Het is
volkomen hopeloos te gelooven, dat zij
die zoo denken, zooals zij 20 of 30 jaar
geleden gedacht hebben, tegen het bols
jewisme ook maar naar denkbeelden e"n
energie, zijn opgewassen. Want wat daar
gebeurt, is eigenlijk het wederzijdsche
wantrouwen, dat een van deze partijen
op het gegeven oogenblik de andere
zou kunnen overvleugelen. Om u slechts
een voorbeeld te noemen: men moest
toch gelooven, dat wanneer eenmaal
deze grootsche tijd der bevrijding komt,
dan zoo spoedig mogelijk weer al die
democratische, liberale vrijheden en
rechten worden ingevoerd, bijv. dat de
couranten, die immers zoogenaamd door
ons zoo gekneveld worden, terstond
weer vrij kunnen schrijven. Ja, wat
dan? In een desbetreffend ontwerp was
voorzien, dat als eerste maatregel de
persvrijheden volkomen zou verdwijnen,
dat alle courante,. uilen ophouden te
bestaan en dat er dan nog slechts een
eenheidseourant uitkomt, die door een
enkelen man geschreven wordt. Dat is
de persvrijheid, die zich dit liberalen be-
vrijdingscomité voorstelt. Een volkomen
capitulatie derhalve voor den toestand.
Wij weten, dat wij niet onvoorwaar
delijk de vrijheid kunnen geven, die tot
bandeloosheid wordt, maar wij zien met
gelaten kalmte, de plannen en het stre
ven tegemoet, waarvan wij tot ons zelf
zeggendenken moet de mensch en
waarom zou hij zijn gedachten niet uit
spreken in variaties, in verschillende
vormen, wanneer hij zich slechts op den
weg van het gemeenschappelijke, ver
standelijke welzijn beweegt?
Maar er bestaat nog een derde groep,
dat'is de commune. En ik moet iets uit
mijn rede te Heerlen scherper belichten.
De commune maakt zich hier zelfstan-
Bij rug-, lende-, spier-
of zenuwpijn en bij
spit of rheumatiek zijn
AKKERTJES weldadi
ge pijnverlossers. Laat
de AKKERTJES U
daaromdadelijkhelpen.
L
dig. Ik doe thans een beroep op de
heeren samenzweerders aan den ande
ren kant voor zoover ze nog in vrijheid
zijn. Zij moeten eens nagaan, hoe de
toestand zich ontwikkeld heeft, zij moe
ten eens er over denken, of niet, zeggen
wij in het jaar 1940 of 1941, allen nog
op de een of andere wijze in - een ge
meenschappelijke groepeering waren,
ook degenen die zich niet bepaald als
communisten hebben voorgedaan, maar
van wie zij geweten hebben, dat zij in
het communistische kamp aanhangers
hebben. En nu moeten die heeren eens
nagaan, waar die communisten dan ge
bleven zijn. Zij zullen opeens tot de ont
dekking komen, dat zij niet meer bij
hen zijn. Die hebben zich zelfstandig
gemaakt, scheppen zich hun eigen orga
nisaties, met het eenige doel, om op het
oogenblik, waarop men er op gaat los
slaan, de leiding naar zich toe te trek
ken.
En tot welk doel? Het doel vertoont
u Polen, want eens zal Stalin stellig
ergens een Nederlandschen emigrant te
voorschijn tooveren en als Nederland
sche regeering presenteeren, onverschil
lig of de Nederlanders hier dat willen
of niet. Wanneer het bolsjewisme eens
over midden-Europa is losgestormd, dan
zou juist de commune, die door de ver
blindheid der Westelijke mogendheden
is losgebroken, de macht naar zich toe
trekken met de gewetenloosheid die
haar eigen is. Ik beveel dus aan te on
derzoeken, wat de commune hier doet.
Gevaarlijk wordt zij -miet, want daar
voor is mijn politie te goed.
Kameraden, men zegt altijd, dat
de troepen, die de Engelschen
en Amerikanen zullen oversturen, abso
luut zullen verhinderen, dat 't bolsjewis
me in het land komt, ook wanneer
Duitschland zou ineenstorten. Zullen zij
dat kunnen? Men stelle zich maar eens
voor, wanneer zulk een lawine aan het
rollen gaat en alles meesleept en dan
de macht van 3400 millioen zou los
breken. Zouden dan Engelschen en
Amerikanen die macht kunnen tegenf-
houden, terwijl zij door pacten van
vriendschap thans gebonden zijn? Dat
is n.l. heel iets anders, dan het niet-
aanvalspact van het jaar 1939, dat
Duitschland heeft geslotéh. Dat was
een niet-aanval^pact, waarbij Duitsch
land geen enkelen bolsjewiek over zijn
linie zou hebben laten komen. Dat heeft
Stalin precies geweten: wanneer hij on
der bescherming van dit niet-aanvals-
pact een agent naar Duitschland ge
stuurd zou hebben, zou deze tegen den
muur gezet zijn.
De pacten van vriendschap der En
gelschen en Amerikanen openen de
poort voor het bolsjewisme en verraden
alle anderen. In deze vriendschapspac
ten is Polen, is de Balkan, is Iran, is
het geheele Baltische gebied, althans
voor zoover wij het weten, al verkocht
en versjacherd. Wat er verder nog ver
kwanseld is, daarop zullen wij niet ko
men, want dat zal Duitschland verhin
deren. Verdragen, die met de bolsje
wieken zijn gesloten, hébben een bijzon
dere belichting gekregen sinds wij de
meeningen kennen van mevrouw Kol-
lontay, de gezante der Sow jet-Unie in
Zweden, en van Kaganowitsj, den
schoonzoon en rechterhand van Stalin,
die verklaard hebben, dat verdragen
met burgerlijke regeeringen er niet zijn
om te wordén nageleefd. Dat is een mo
raal, die heel duidelijk in het joodsche
wetboek, in de Talmoed staat. In de
Talmoed wordt gezegd: wie geen jood
is, is geen volledig mensch. En wanneer
men met een niet-jood een .verdrag
sluit, is men moreel niet gebonden. Ne
derlanders, daarin moet ge toch den
samenhang zien tuschen jodendom en
bolsjewisme, een samenhang, die daar
te voorschijn treedt en die 'de1 geheele
linie van het bolsjewisme kenmerkt.
Wat de Westelijke democratieën kun
nen beteekenen, dat hebben- wij sinds
Versailles ondervonden. Zij beteekenen
v$or ons geestelijke versplintering,vma-
terieele pauperiseering, en yooral het
loslaten van het jodendom en dat is de
zekerste weg naar het bolsjewisme.
Het Duitsche volk zal zich nooit als
beulsknecht van de Anglo-Amerikanen
laten gebruiken. Het Duitsche volk zal
alleen in het nationaal-socialisrne en al
len onder de leiding van Adolf Hitler
vóór Europa en tegen het bolsjewisme
strijden.
Dat moeten wij duidelijk inzien. Alle
andere mogelijkheden zijn uitgespeeld.
Het rad der geschiedenis kan niet wor
den teruggedraaid en wanneer Duitsch
land valt, dan is het ook met Europa
gedaan.
De Amerikanen kunnen -en willen in
het geheel niet voor Europa opkomen.
Er zijn thans verschillende besprekin
gen aan den gang, bijv. over de vraag,
hoe de Amerikanen zich een wereldpoli-
tie voorstellen. Daarbij denken zij han
luchtsteunpunten. Dit is voor mij het
beste bewijs, wanneer de Amerikanen
van luchtsteunpunten spreken, dat door
het isolationisme, dus het zich verwij
derd houden van Europa zoo sterk ge
worden is, dat zij ten hoogste nog aan
vliegtuigen en hun bemanningen den
ken doch nooit meer aan een of ander
grootere deelneming, aan een krachtig
optreden. Zij zouden precies zoo wegloo.
pen als in 1918, nadat zij het ongeluk
mede aangericht hadden. En zij hebben
toch tenslotte een groote buit te ver
teren. Wat hebben die niet reeds alles
ten koste van hun bondgenooten inge
palmd. Waarom nog meer risico? Zij
hebben bovendien hunv joden. Deze her-
sentrust van Roosevelt bestaat toch al
leen maar uit joden. De Vereenigde Sta
ten bieden thans het kenmerkende beeld
van een menschengroepeering, die door
joodschen geest wordt geïnfluenceerd.
Dientengevolge staat Europa slechts
voor de keus, voor het geval dat de» an
deren zou overwinnen, of de Amerika
nen laten Europa aan zijn lot over, dan
komt het bolsjewisme onmiddellijk, of
de Amerikanen laten het geheele nihi
lisme, waarmede de joden steeds andere
volken overstroomen, over ons komen.
Dan zouden wij het bolsjewisme uu, de
tweede hand hebben, d.w.z. een over
winning van de anderen zou alleen de
vraag opwerpen, of het Joodsche we
reldcentrum te Moskou of te Washing
ton zou komen.
Europa ontwaak!
Neen kameraden. Met het oog op de
zen toestand is er slechts een parool en
dit parool heet: Europa ontwaak!
Voor u, Nederlanders, is dat niet ge
makkelijk, het beteekent op geestelijk
gebied een verlaten van het humanisr
me, dat reeds eenigszins met de wereld
onbekend en misschien een beetje hoo-
vaardig geworden is en uit een eonfes-
sioneele binding, die zoo ver gaat, dat
zij het volk verdeelt. Het beteekent
oeconomisch het overschakelen van een
overzeeschen handel, welke verloren is,
op Europa. Wanneer werkelijk het ge
val zich zou voordoen, dat de Ameri
kanen met hun schepen en hun troepen
Nederlandsch-Indië zouden heroveren,
gelooft u dan, dat zij Indië zouden aan
bieden op het presenteerblad der emi-
grantenregeering in Londen? Hebben
-deze plutocraten de Amerikanen al niet
beter leeren kennen? Maar u weet heel
goed, dat het zoo niet zal gaan. U ge
looft echter, dat u dan misschien een
uitkeering van 10, procent zal kunnen
krijgen en dat is altijd nog meer dan
niets. Doch dat deze uitkeering vari 10
procent tevens zou beteekenen, dat,hSt
geheele Nederlandsche volk in een anti-
Europeesch systeem zou worden ge
sleurd, dat, laat deze lieden totaal on
verschillig.
Dit ontwaken beteekent ook een ver
laten van de getallendemocratie, want
deze getallendemocratie is een vorm, die
in oogenblikken van de beslissende wor
steling om het zijn or het niet-zijn niet
standhoudt. Er is echter geen andere
weg. Deze weg kan den Nederlanders
niet bespaard worden. Hij kan hun
slechts gemakkelijker gemaakt worden,
doordat men hun verklaart, waarom
het gaat en hoe het gaat.
Het nationaal-socialisrne is nu een
maal de levensvorm van den strijd om
dat wij thans hard moeten strijden en
hieraan het individu ondergeschikt ma
ken. Doch het nationaal-socialisrne raakt
de innerlijke vrijheid van den mensch
niet aan, want datgene, wat gij thans
ziet, deze energieke en aan initiatieven
rijke discipline van den Duitschen sol
daat is geen dressuur. Het is een vrij
willige tucht, die elkeen zich oplegt er-
wille van het groote doel, dat hij voor
oogen heeft, terwille van de groote idee'
van het volksche bewustzijn, dat ons
zegt, dat wij allen volksgenooten zijn
van één bloed. Daarenboven zijn wij
Germanen uit één bloedfamilie, en wij
allen zijn Europeanen, gedragen door de
Arische basis van ons bloed, dat de be
langrijke bijdrage geleverd heeft tot de
cultuur der wereld. En daarom, omdat
wij van éénzelfde bloed zijn, hebben wij
ook allen dezelfde verantwoordelijkheid.
Want voor hen, die van hetzelfde bloed
zijn, zijn er geen klachten, is er geen
vereeniging, zijn er geen religies die de
volksgenooten van elkander scheiden.
Iedereen heeft dezelfde levensrechten en
voor iedereen afzonderlijk moet het ge
heele volk opkomen.
Kameraden, ik vraag u met het oog
op dezen toestand, moeten er hier nog
eens dergelijke stakingen komen? Moet
men steeds weer in botsing komen met
een noodzakelijke ontwikkeling? Is het
niet veel beter, hier vrijwillig mede te
werken, opdat het Nederlandsche volk
zichzelf bewaart en zichzelf de plaats
verovert en dan behoudt, die het op
grond van zijn bloed en zijn groote kwa
liteiten verdient? Wat kunnen in dezen
toestand uitingen van rouw of van wre
vel of van een zenuwachtige toorn, zoo
als wij Zondag in de kerken gehoord
hebben, helpen?
De kerker».
Dte Hervormde kerk heeft uiting ge
geven aan haar diepe ontsteltenis
Over deze gebeurtenissen moeten de
Nederlanders ontsteld zijn. Zij "moeten
thans slechts de juiste consequenties
trekken. Wanneer de kerk oproept tot
gebed, dan. bewandelt zij den weg dien
zij zich gegeven ziet om haar taak te
vervullen. Maar ik geloof, dat overigens
het beeld te somber is geschilderd.
De studeerenden, die tewerkgesteld
worden, kan men thans niet meer als
zoodanig beschouwen, want zij hebben
de mogelijkheid, den weg, dien hun door
hun superieuren was geboden, niet ge
bruikt. Deze loyaliteitsverklaring, die
eigenlijk de vanzelfsprekendheid, om
verordeningen der bezettingsautoritei
ten en van de eigen autoriteiten op te
volgen aan het eigen weten en geweten
vastknoopt, is ongeveer het uiterste,
wat ik op dit gebied nog kon doen.
Doch moesten alleen de Nederlandsche
arbeiders voor den arbeidsinzet in aan
merking komen en diegenen, die studee-
ren en zonen van rijke ouders zijn, die
zouden niet voor den arbeidsinzet in
aanmerking komen? Bij mij bestaat zoo
iets niet.
Overigens, mijne kameraden, men moet
deze jongelieden in hun verzamelkampen
gezien hebben. Daar viel een onbevan
gen vroolijkheid waar te nemen. Het was
alsof zij van hun nachtmerrie bevrijd
waren. Waarschijnlijk is het de voortdu
rende ophitsing van enkele professoren,
waarvan zij thans, God zij dank, be--
vrjjd zijn. Daarom zijn zij zoo onbevangen
opgetreden. En dan kan ik nog zeggen,
dat er zeer zorgvuldig tewerk gegaan
wordt bij de tewerkstelling. Zoo komen
bijvoorbeeld de medische studenten in
hospitalen, en wel in zeer mooie streken. I
Daartoe behoort ook mijn geboorte-
grond. Ik ben ervan overtuigd, dat zg
daar veel zullen leeren en dat zij, wan-
neer zg eens na een bepaalden tijd te
rug komen, zich dankbaar zullen herin
neren, dat zij in dezen tijd van histori
sche grootte, waarin men stand moet
houden, toch nog een zekeren inzet ge
presteerd hebben.
Zeker, de niet gewilde arbeidsinzet in
her rijk is een beproeving. Ik geef dat
toe, doch het is werkelijk een gebod van
dezen noodtijd van Europa, dat mij hét
recht geeft en ook de volkomen rustige
verantwoordelijkheid om dat te ver
langen.
Denkt u er toch eens over nahoeveel
millioenen Duitsche mannen, ook vaders,
ook broeders, ook zoons, zijn thans reeds
jarenlang van hun gezinnen weg, niet
om ergens veilig met een dak boven het
hoofd te werken, doch daarbuiten, in de
steppen van het Oosten, staan deze man
nen en vormen daar den wal van ijzer
en bloed, opdat deze steppenhorden ons
niet zullen overvallen. Denkt u toch eens
aan deze millioenen mannen, aan wie
toch ook de Nederlanders het te danken
hebben, dat zij drie jaar lang weliswaar
onder bepaalde beperkingen, maar toch
in omstandigheden geleefd hebben, die
veel meer overeenkomen met vredestijd,
dan die, die daar buiten met hun leven
voor Europa opkomen. Dat moet men
zich toch voor oogen houden. Het te
werkstellen van deze mannen in het Duit
sche rijk geschiedt onder waardige voor
waarden en het is een groote belevenis.
Het nieuwe Europa vormt zich aan de
fronten, het vormt zich echter ook in de
fabrieken en de werkplaatsen, die thans'
■^por de fronten werken. De gruwelpro-
pagandisten zullen hun God weet wat
vertellen hoe 't er daar uitziet. Wanneer
dat waar zou zijn, zouden onze productie
resultaten niet zoo schitterend zijn en
alle plannen overtreffen. Het verbazing
wekkendste feit na het helfdhaftige op
treden van onze soldaten aan het front
is, dat daar de Europeesche arbeiders in
hun werkgemeenschap bijeen zijn.
20 tot 24 naties hebben hun mannen
gezonden, die werken daar in de werk
plaats bij hun gemeenschappelijken ar
beid voor een gemeenschappelijk doel.
Zij leeren elkaar kennen. De een ver
heugt zich over den ander, over de cul-
tureele prestaties, over de dansen, over
de liedjes van den ander. Daar wordt
Europa opgebouwd en daar wil de Ne
derlander niet bij zijn? Ja, wilt gij u ab
soluut afzijdig houden wanneer dit
nieuwe Europa^ komt?
Mijne kameraden, deze menschen zul
len ons eens dankbaar zijn, dat wij hen
daarheen geleid hebben waar het nieuwe
Europa gebouwd wordt.
Nationaal-socialisten hoe bitter boos
en toornig klonk het andere herderlijke
schrijven. Daarin wordt gesproken van
een zedelijk gevaar en van het verlies
der levensvreugde. Ja, de tijd van heden
is helaas niet de tijd van de levens
vreugd?. Daarmede zou men zich zelf
bedriegen. Waneer wij thans de levens
vreugde in elk opzicht zouden laten gel
den, dan zou het bolsjewisme zich over
ons heen storten, neen, thans is het de
tijd van den levensernst. Deze generatie
moet ernstig zijn, opdat de toekomst,
althans de toekomst van onze kinderen,
weer blijder wordt. Elk ander parool is
valsch en een zedelijk gevaar. Ik heb
overigens van de Nederlanders 'n betere
meening, dan dat ik zou .vreezen, dat
zij ergens zedelijk gevaar zouden kunnen
loopen. Voor onze nationaal-socialisten,
in vyelken toestand zij ook komen, zou
ik geen zorg hebben, dat zij in een zede
lijk gevaar zouden kunen geraken.
Al hebben wij ons opvoedend werk nog
niet generaties lang geleverd, toch weten
wij, wien wij kunnen vertrouwen wan
neer wij op nationaal-socialisten ver
trouwen. Er wordt ook gesproken over
de Babylonische gevangenschap. Ik ben
altijd van meening, dat een te sterk op
schroeven en overdrijven de kracht der
overtuiging verzwakt. Ik zou het niet
graag willen, dat de Nederlanders ver
geleken worden met Gods uitverkoren
volk. Ik heb een betere meening van de
Nederlanders om een dergelijke verge
lijking te maken. Ik zou echter willen
zeggen, dat mij niet bekend is, dat er
in de Babylonische, gevangenschap ver
lof, briefwisseling en het doorbrengen
van vrijen tijd bestaan heeft.
Er is ook over gesproken, dat de
Nederlandsche priesters niet met hun
arbeiders kunnen meegaan. Dat begrijp
ik heelemaal niet, i want ik geloof, dat
er in Duitschland geen gebrek aan ka
tholieke priesters is. Ik zou veel beter
de opmerking begrijpen, wanneer b.v.
de Nederlandsche artsen kwamen en
zouden zeggen: kijk u eens mijnheer,
de Duitsche artseiT staan aan het front
en moeten de gewonden verzorgen, laat
u ons toch naar Duitschland gaan, op
dat wij de medische zorg voor cqjze
Nederlanders op ons kunnen nemen. Ddt
zou ik begrijpen. Ik geloof ook niet, dat
eenig wantrouwen jegens de katholieke
priesters in Duitschland.op zijn plaats
is. Zouden zij wantrouwen opwekken,
omdat zij met het nationaal-socialis
tische systeem op de een of andere wijze
tot overeenstemming zijn gekomen?
Weest gerust, het komt hier ook.
Van één ding ben ik min of meer over
tuigd, n.l. dat het Nederlandsche volk
den oorlog nietgewild heeft. Des te
grooter is de verantwoordelijkheid van
degenen die de leiding hadden. En wan
neer men met vuur speelt, dan Vil. zich
over het algemeen niemand daaraan
branden. Maar wanneer men te dicht
bij het vuur komt, brandt men zich
tbch.
En kan het neutraal genoemd wor
den, wanneer men dat misbaksel van af
gunst en duivelsch denken daarginds,
dien pater Muckermann, die alles wat
Duitsch en nationaal-socialistisch is,
heeft belasterd, wanneer men dien hier-
heen haalt en hem in het vroegere
klooster te Valkenburg, als in' de cen
trale van een giffabriek en van propa
ganda laat doen wat hij wil
Het is niet juist wanneer er gezegd
wordt, dat het Christendom de eenige
macht is, om die tegen het bolsjewisme
te keeren. Het politieke Christendom
stellig niet, dat weten wij beter; wij -
hebben immers de rood-zwarte coalitie
in Duitschland meegemaakt, die zwart -
roode coalitie van het centrum en soci
aal-democraten, die deels uit domheid,
deels uit kwaadaardigheid, de wegbe-
reidster was voor de bolsjewiseering van
het Duitsche volk, dat alleen door Adolf
Hitler en het nationaal-socialisrne, van
den rand van den afgrond kon worden
gered.
Ik geloof, dat men ook zeer voorzich
tig moet zijn, wanneer men spreekt over
geloofsvrijheid en gewetensdwang, juist
in dit land, dat zijn heldhaftige groot
heid gevonden heeft in een tijd, waarin
het voor zijn eigen geloofsvrijheid ge
streden heeft, tegen een front waarin
toentertijd de katholieke kerk stond en
in een tijd, waarin bijna in elke stad hier
en in Vlaanderen, de brandstapels wer
den aangestoken. Het beste bewijs voor
de grootmoedigheid en vrijheid die wij
geven is het feit, dat zulk een herder-
lijken brief ongehinderd kan worden
voorgelezen.
Kameraden, bij ons zijn geen marte
laren te halen.
Het is echter juist, dat er priesters
zijn, die in de gevangenis zitten. Ik ken
elk afzonderlijk geval. Dat zijn echter
volkomen reëele overtreders, die zich
hebben vergrepen, of wel hebben zij
Duitschland; het nationaal-socialisrne en
den Feuhrer, gesmaad en wel in een
vorm, die men zich niet kan laten wel
gevallen, of wel zij hebben spionnage be
dreven, of zij hebben den vijand begun
stigd. Dan bestaan er ook nog kleinere
overtreders, die zich vergrepen hebben
aan de wetten van de voedselvoorzie
ning, maar martelaren zijn dat niet.
Om aan elke verdere bespreking een
eind te maken, stel ik de verantwoorde
lijkheid vast.
Wie zich tot ongehoorzaamheid laat
verleiden, die mag zich niet op den
kafisel beroepen; die zal de gevolgen in
al zijn hardheid moeten drageh, zooals
zij in deze maand Mei door ons bewe
zen werd.
Men heeft mij soms voorgehouden,
dat ik op elk gebied van het openbare
leven, het nationaal-socialisrne den voor
rang geef. Dat is voor mij geen verwijt,
dat is mijn historische opdracht, die ik
hier te vervullen heb, want dit Europa
valt slechts te redden, wanneer het
nationaal-socialistische Duitschland zich
als een wal voor deze golf uit het Oos
ten werpt en dit optreden, deze afweer,
dat geeft juist de aanspraak op de lei
ding. Ik zal altijd als nationaal-socialist
handelen, dat beloof ik u allen.
Dat beteekent echter niet, dat ik ook
maar aan een enkel mensch het natio
naal-socialisrne wil opdringen.
Daar is geen sprake van. Het natio
naal-socialisrne is een zaak van de in
nerlijke overtuiging. Ik heb niets aan
iemand, die slechts napraat, wat hem
wordt voorgezegd. Op zoo iemand kan
ik in ernstige tijden niet vertrouwen.
Nu zijn er hier twee groepen van or
ganisaties. De eene zijn de politieke or
ganisaties, waarbij ik er waarde aan
hecht, dat elk lid afzonderlijk tot het
nationaal-socialisrne komt. Dat zijn ech
ter volkomen vrijwillige organisaties en
wanneer binnen het bereik van die orga
nisaties ergens dwang wordt uitge
oefend, dan ten hoogste een dwapg
door vele geestelijken om de lieden uit
de organisatie te halen. Daarnaast be
staan er beroepsorganisaties! Dat ziin
de organisaties, die» een bepaalde taak
moeten vervullen, welke voortvloeit uit
de noodzaak van dezen tijd en die wordt
opgedragen aan de afzonderlijke be
roepsgroepen. Daarbij is het mij ook on
verschillig welke gezindheid iedere man
afzonderlek heeft, wanneer hg slechts
