Jarenlang rheumatiek en
ischias.
Thans weer nor
maal aan 't werk.
UIT DE PROVINCIE
FEUILLETON.
MIDDELBURGSCHE BRIEF
GEMENGD NIEUWS
RECHTSZAKEN
LAND- EN TUINBOUW
Zij, die kwamen en gingen.
Neem'n AKKER
De Heer E. R. te D.
schrijft, dd. 27-3-'40i
„Sedert jaren leed ik ssn
de linkerzijde van mijn
lichaam zoo hevig aan
rheumatiek en ischias,
dat ik steeds in den
herfst en het voorjaar
met werken moest ophouden. Dit jaar probeerde
ik Uw Ovaaltjes en kon reeds na enkele dagen weer
normaal mijn werk doen. Allen, die dergelijke pijnen
hebben, kan ik de Ovaaltjes ten zeerste aanbevelen."
Bij rheumatiek, ischias, spit, verkoudheid,
griep, zenuw- en hoofdpijn helpen de Ovaaltjes
van het Trineral Agentschap. Deze hebben geen
schadelijken invloed op hart, maag en darmen.
Neem direct de proefOrigineele verpakking van
20 tabletten slechts 60 as. In alle apotheken
en drogisterijen verkrijgbaar.
Trineral Agentschap, Nassaukade 373, Amsterdam.
LIJSTCOLLECTE WINTERHULP.
Vandaag, morgen en a.s. Maandag wordt
in hët geheele land wederom een lijstcollec-
te voor Winterhulp gehouden. De landelijke
leiding verwacht, dat de opbrengst van deze
collecte die van de vorige (die weer hoo-
ger was dan de eerste en ook dan het vorig
jaar) zal overtreffen. Immers de collectan
ten karnen niet voor zichzelf, maar voor
de minder bedeelde landgenooten. Ver
trouwd wordt, dat er niet maar gegeven,
doch geofferd zal worden.'
evenwel van twee weken loon of een halve
maand salaris. Voor de hier bedoelde grati
ficaties is het derhalve niet noodig nog af
zonderlijke toestemming van den gemach
tigde voor den arbeid aan te vragen. Dit
laatste is wel noodig voor zoover men voor
nemens is een gratificatie te verstrekken,
welke de hierboven genoemde bedragen
overschrijdt. m
Tenslotte is'bepaald, dat gebruikelijke gra
tificaties, als hoedanig zijn aan te merken
gratificaties, welke sedert drie onmiddellijk
aan het loopende jaar voorafgegane jaren
regelmatig zijn uitgekeerd, ook voor 't ver
volg kunnen worden toegekend tot zoodanig
bedrag als gebruikelijk was en zonder dat
voor de uitkeering daarvan nadere toestem
ming van den gemachtigde voor den arbeid
zal zijn vereischt.
Korte, berichten.
De bekende Haagsche journalist D. Hans,
wordt vandaag 60 jaar.
Bij de gevechten in Noord-Afrika is ver
loren gegaan de Nederlandsche torpedojager
Isaac Sweers.
WANNEER VERDUISTEREN?
Zaterdag 5 December 1942.
'sM. tot 8.30 u. 'sAv. van 16.31 u.
Reorganisatie distributiedienst.
In den distributiekring 's-Heer Arendsker-
ke, waar 19 gemeenten van West Zuid-Bq-
veland bij zijn aangesloten, op Goes na, dat
een eigen dienst heeft, zal met 1 Jan. a.s.
een reorganisatie worden ingevoerd.
Tot nu toe was er in iedere gemeente een
-agent van de distributie. In de toekomst,
worden echter vier of vijf gemeenten tot
één agentschap vereenigd en in ieder zoo'n
agentschap worden twee ambtenaren aan
gesteld, die bij toerbeurt zitting houden in
de verschillende tot zoo'n agentschap be-
hoorende gemeenten. Men noemt dit het
stelsel van de reizende ambtenaren.
Alleen Wemeldinge behoudt zijn eigen
agentschap, wat in verband staat met
de uitreiking van distributiebescheiden aan
schippers.
Het ligt in de bedoeling om deze reorga
nisatie langzamerhand tot andere Zeeuwsche
kringen uit te breiden.
Middelburg.
M. W. deed bij de politie aangifte van
diefstal van zijn rijwiel uit een gang nabij
zijn woning.
De politie heeft aangehouden mej. T.
M. de W., die eenige dagen geleden ten na-
deele van P. de K. een hoeveelheid melk
had ontvreemd. Nadat p.v. was opgemaakt,
is zij heengezonden.
Mej. C. B. uit Serooskerke heeft bij
de politie aangifte gedaan van vermissing
van haar handtasch, welke zich in haar rij-
wieltasch bevond. Haar fiets had zij eenige
oogenblikken onbeheerd voor een winkel in
GEBROKEN TROTS.
door H. Kingmans.
14) o—
„Even voorstellen", zegt mevrouw Offen
bach. „Kea Steendam Lasterie uit Utrecht."
„De riieuwe onderwijzer?" zegt het meisje.
Zij heeft een fijne stem, in tegenstelling met
de meeste stemmen op het platteland, die schel
klinken.
„U hebt het precies geraden',antwoordt
Lasterie, geamuseerd: het halve of heele dorp
weet natuurlijk, wie Lasterie is.
„Nu, dan ga ik maar opstappen, mevrouw.
Dus we houdéfi het voor afgesproken".
„Ik jaag u toch niet weg?" vraagt Lasterie.
„Neen, neen, mijnbeer, ik was toch van plan
te gaan," steekt Kea Steendam hem de hand
toe.
Dan is zij meteen de kamer uit, tot me-
v-ouw Offenbach nog zeggend: „Ik vind het
wel, hoor, blijft u maar hier."
De weduwe spreekt niet over het meisje,
dat juist vertrokken is en natuurlijk vraagt de
bezoeker niets, hoewel hij wel wat meer van
dat aardige ding zou willen weten.
„U komt op den brief,, dien ik u geschreven
heb? Ja, kijk eens, 'k zal het. u vertellen, je
kunt niet alies schrijven. Ik heb geen enkele
erva. ing als hospita. Maar mijn huis is veel
te groot voor mij alleen. En je hebt eigenlijk
een doelloos leven. Dat heeft mij op de ge
dachte gebracht, op uw advertentie te schrijven.
Dan heb ik aanspraak ea weet ik, dat ik voor
Iemand te zorgen heb".
Dominee Vervoorn heeft dus gelijk gekre
gen in zijn vermoeden, denkt Lasterie.
„Als u en ik het met elkaar eens kunnen
worden, dan heb ik veel zin, hier te komen.
J? fci«r te dk gml rustig «j dat komt
Amice,
Volgens afspraak nu iets over den Mid-
delburgschen predikant Caspar van. der Hey-
den. Nauwelijks in Middelburg aangekomen
in 1574 werd hij afgevaardigd naar de Syno
de der Kerken van Holland en Zeeland, te
houden te Dordrecht van 16 tot 28 Juni. Op
deze eerste Synode der Gereformeerde Kerk
in Holland en Zeeland werd Van der Heij
den tot voorzitter benoemd. Dit teekent den
invloed, die Van der Heijden in het kerke
lijke leven van die dagen had.
Het volgend jaar wordt de Middelburg-
sche Gemeente zwaar getroffen door het
overlijden van Gelein de Hoorne (zie mijn
vorige brief). Na zich tevergeefs tot Petrus
Dathenus te hebben gewend, werd Johannes
Boreel beroepen, die den 5den April 1576 in
Middelburg werd bevestigd. Deze heeft
slechts kort hier gearbeid; in den aanvang
van 1577 overleed hij. De opengevallen
plaats werd ingenomen door Johannes Seu,
die hier tot aan zijn dood in 1613 voorgan
ger was en zich gedurende dien tijd, volgens
een geschiedschrijver, in des Heeren wijn
gaard zonderling gekweten heeft.
Door den bloei der Middelburgsche ge
meente, moest men omzien naar een derden
predikant. Deze vond men in Michiel Pan-
neel, die hier in 1577 den herdersstaf opnam
en tot in 1604, het jaar van zijn verscheiden,
ijverig in de gemeente werkzaam was.
Door zijn omgang met Prins Willem I en
Marnix van St Aldegonde, wier achting en
vriendschap hij genoot, door zijn vermanend
optreden tegen de Doopsgezinden, die in die
jaren een grooten invloed hadden ook in
Middelburg, door zijn synodale werkzaam
heden en zijn optreden in het algemeen, ver
wierf Van der Heijden hier een groote ach
ting. Door zijn vertrek naar Antwerpen pre
dikte hij hier op 2 October 1579 afscheid.
Een geschiedschrijver prijst zijn groote
ijver voor de zaak des Heeren, terwijl ook
de mildheid en nederigheid hem sierde. Hij
was een beminnelijke figuur, doorkneed in
de kennis der Goddelijke Bijbelwaarheden
en wordt een der grondleggers genoemd der
Nederlandsche Hervormde Kerk.
Hij stierf in het jaar 1586 op 56-jarigen
leeftijd te Bacharach, een stadje aan den
linker-Rijnoever.
Als steeds, STENTOR.
de Langeviele neergezet. De tasch bevatte
haar persoonsbewijs, geld en eenige distri
butiebescheiden.
A. V. V. had langs den weg van den
vischkoopman v. B. uit Arnemuiden 2 kg
schardijn gekocht. Bij naweging bleek de
hoeveelheid slechts 1 kg te zijn. De politie
stelt een onderzoek in.
Goes.
KOEK ZONDER BON. Het was aan
ambtenaren van de Prijsbeheersching ter
oore gekomen, dat de banketbakker A. L.
alhier koek zonder bon tegen hoogen prijs
verkocht. Woensdagmorgen ging de mare
chaussee op onderzoek uit. Toen een wacht
meester in den winkel kwAm kocht juist een
dame een half pond koekjes van f 3,25. Dit
prijsje aanvaardde de bakker zonder arg
waan, doch dit werd hem noodlottig, want
hiermede was hij op heeterdaad betrapt.
L. gaf toe zijn koek voor f 1,30 per ons
te? verkoopen en voor speculaas nog een
hoogeren prijs te bedingen, terwijl hij taar
ten voor f 10 verkocht.
Ondanks deze hooge prijzen waren er af
nemers genoeg en deze kwamen allen voor
ire- het bestellingenboek. Ruim honderd klan
ten stonden er genoteerd. Teneinde vol
doende te kunnen leveren, kocht hij in den
zwarten handel boter- en suikerbonnen te
gen f2,50 en f4 a f5. De bonnenkooperij
kostte hem maandelijks zoo'n f 400. Deze be
trok hij van B. uit 's-H.hoek. Het ernstige
van het geval is, dat de bakker de grond
stoffen, welke hij voor normale prijzen op
zijn toewijzingen kreeg ook voor het fabri-
ceeren van dure koek gebruikte.
De marechaussee ging na de bekentenis
van L. over tot inbeslagname van zijn voor
raden. Koek en boter zijn onder de Goesche
ziekenhuizen verdeeld. De marechaussee zal
ook optreden tegen de koopers(sters) van
de te dure lekkernijen. Het onderzoek in de
ze zaak wordt voortgezet.
GOUDEN BRUILOFT. Woensdag
vierde het Vlissingsche echtpaar Lourier-
Bostelaar, dat tijdelijk in de Wijngaardstr.
alhier woont, zijn 50-jarig huwelijksfeest.
Zuid-Beveland.
's-HEER ARENDSKERKE. Bij besluit
van den wnd burgemeester dezer gemeente
zijn de opcenten der Personeele belasting
verhoogd van 125 op 150.
OVEZANDE. Met ingang van 1 Jan. a.s.
is aan dhr K. Dellebeke, agent van den dis
mij van pas, want ik moet voorloopig veel
en hard studeeren."
Ze bekijken de kamers, die boven gelegen
zijn. Hij kan een mooie zitkamer krijgen en
een frissche slaapkamer. De roeubileering van
beide laats niets te wenschen over.
„Maar als ik nu eens zin heb, een praatje
te maken, je kunt niet altijd over de boeken
gebogen zitten, mag ik dan beneden komen?
Thuis heb ik het zoo gezellig: vader, moeder,
een broer, twee zusters.... dat zal afvallen,
als ik hier alleen op de kamer kom te zitten."
Mevrouw Offenbach glimlacht moederlijk.
„Dat is nu net, wat ik wil. 'k Heb wel ken
nissen natuurlijk, maar ik ben toch vaak al
leen. 'k Heb er ook, als u er iets voor voelt,
niets op tegen, dat u samen met mij beneden
eet."
„Daar heb ik niet het minste bezwaar te
gen. Ik vind het zelfs heel gezellig. Me dunkt,
als u het goed vindt, moesten we maar direct
beslissen. Het lijkt me hier wel. Tenminste,
wanneer we het eens kunnen worden over de
vergoeding."
„Dat is nu voor mij juist het moeilijkste
punt. Ik weet niet, wat te vragen. U begrijpt,
dat het mij niet te doen is om die inkomsten.
Ik kan mij best redden van mijn pensioen,
'k Heb ook niet willen vragen ergens, hoeveel
er tegenwoordig betaald wordt. Niemand weet,
dat ik op uw advertentie heb geschreven
want men heeft er niet mee te maken. Het is
vroeg genoeg, dat men het weet, als u hier
eenmaal is. Dus u begrijpt: ik weet niet, wat
ik vragen moet. U weet het misschien beter
dan ik, hoeveel er in Utrecht wordt betaald.
Dan is er tenminste een maatstaf. Natuurlijk
ga ik daar beneden, want het leven is hier
goedkooper en ik behoef er niets van over te
houden."
(Wordt vervolgd.)
tributiekring 'a-Heer Arendskerke alhier a^s
zoodanig eervol ontslag verleend.
RILLAND. Bij den landbouwer G. G. J.
Michielsens in den Damespolder werden in
twee nachten uit een uienren, door verbre
king van het latwerk, een partij i\ien ont
vreemd. In den Volkepolder werd een be
zoek gebracht aan het kippenhok van den
arbeider M. C. Engelaar. De eigenaar vond
'a morgens alleen de koppen der kippen. De
politie stelt een onderzoek in,
BORSSELE. Doodelijk ongeluk.
De landbouwer D. reed met een volgeladen
wagen over .den Westsingel, toen van tegen
overgestelde zijde het twaalfjarig zoontje van
M. K. op zijn fiets kwam aanrijden. Bij den
wagen gekomen slipte de fiets waardoor de
jongen viel en onder den wagen terecht kwam.
De voerman stopte onmiddellijk. De jongen
bleef op den weg liggen en bleek op slag te
zijn gedood, doordat een achterwiel van den
wagen over het hoofd was gegaan.
's-GRAVENPOLDER. Met ingang van 1
Jan. 1943 is aan den heer J. W. Geelhoed,
agent van den Distributiedienst alhier, eervol
ontslag verkend als zoodanig.
's-H. ABTSKERKE. De gemeentebegroo-
ting voor het dienstjaar 1943 is voor deze ge
meente opgemaakt tot een bedrag van f 6709.89
in ontvangsten en f 9812.84 in uitgaven. Na-
deelig slot f 3102.95. In den kapitaaldienst zijn
geen bedragen geraamd.
Walcheren.
ARNEMUIDEN. Het 5-jarig zoontje van
B. J. de M. viel in een pan kokend water.
Een arm was met brandwonden overdekt, zoo
dat doktershulp noodzakelijk was.
AAGTEKERKE. Dinsdagmorgen had alhier
de eerste inenting tegen diphterie plaats. 55
kinderen werden ingeënt.
Schouwen-Duiveland.
ZIERIKZEE. De burgemeester heeft tot
directeur van het op 1 Januari a.s. te centrali-
seeren bouw- en woningtoezicht en toezicht op
de gemeentewerken op de eilanden Schouwen-
Duiveland, Tholen en St. Philipsland benoemd
de heer A. J. Argelo, hoofdopzichter van ge
meentewerken te Dordrecht. (Z'. Nsbd.)
De strijd tegen den clandestienen handel
en prijsopdrijving.
Het was de politie bekend geworden, dat
in de buurtschap Stompwijk een partij
graan zou worden opgeslagen. Het etablis
sement, waarin de partij onderdak zou vin
den, behoorde aan D. aldaar. Toen men op
een oogenblik den tijd voor onderzoek rijp
achtte, vond men echter niets van de partij,
doch wel een spoor dat ging naar een schip,
toebehoorende aan H. aldaar. Hier trof men
aan 34 balen, inhoudende tarwe, capucijners,
gerst en erwten. Van de partij was een baal
gestolen en deze kwam tfe voorschijn bij D.
aldaar, die spoedig door de mand viel en
tevens S. aldaar aangaf als zijnde de man,
die hem de partij ten opslag had aange
boden. Het pnderzoek naar de herkomst van
deze goederen wordt voortgezet, daar het
niet uitgesloten is, dat zij bovendien nog van
diefstal afkomstig zijn.
Doodelijke ongelukken.
Bij het oversteken van een spoorwegover
gang te Echt is een 14-jairige Belgische jon
gen met zijn rijwiel door een trein gegre
pen en gedood.
De 10-jarige schippersjongen A. L. uit
Rotterdam is te Maasbracht uit een roei
boot gevallen en verdronken.
Dindsdagnacht is de 46-jarige rail wachter
T. H., te Meppel, tuschen Meppel en Hooge-
veen door een trein overreden en op slag
gedood.
Te Merkelbeek is het zevenjarige zoon
tje der familie A. C., toen hij uit school huis
waarts keerde, onder een vrachtwagen geval
len. Het kind werd zwaar gewond en het is
tijdens de overbrenging naar het ziekenhuis
overleden.
Ernstige botsing. Gister
avond is de blauwe tram bij het passeeren
van het park Leeuwesteyn te Voorburg in
botsing gekomen met een vrachtauto. In de
cabine van de auto bevonden zich drie per
sonen: de chauffeur N. v. V. uit Den Haag,
kneusde zijn been en kon, na behandeld te
zijn huiswaarts keeren. De beide andere in
zittenden J. v. V. en H. J. uit Den Haag,
werden zoo zwaar gewond, dat zij naar' het
ziekenhuis moesten worden vervoerd. De
conducteur van de blauwe tram liep verwon
dingen aan het gelaat op.
Verstoorde feestvreug-
d e. De St Nicolaaspret voor de meisjes
leerlingen van de school van de zusters
Kaalheide-Kerkrade is bij voorbaat bedor
ven, daar alle geschenken gestolen zijn. De
daders, drie jongelui uit Kerk^de, zijn te
Amsterdam gearresteerd waar zij de ge
schenken hadden verkocht en het geld ver
teerd. Hetzelfde drietal heeft zich ook aan
diefstal in een kleedingmagazijn en aan en
kele fietsendiefstallen te Kerkrade schuldig
gemaakt.
Millioenendiefstal. Twee
mannen, vermomd als politieambtenaren,
drongen een woning te Vichy binnen en sta
len juweelen ter waarde van 1.6 millioen frs.
Economische Rechter te Middelburg.
Zitting van Donderdag 3 Dec. 1942.
A. Klopmeijer, 24 j., werkman te Dom
burg, wegens het koopen van 13 kg. ham,
zonder bonnen. Eisch en uitspraak f 40 b. of
20 d. h. met verb, verkl.
S. Melse, 40 j., werkman te Oostkapelle,
wegens het slachten van een varken. Eisch
en uitspraak 6 mnd. gev. straf.
H. Louws, 47 j., slager te Oostkapelle, we
gens idem. Eisch 6 mnd. gev. straf, uitspraak
6 mnd. gev. straf met gratie-clausule.
G. Zweedijk, 35 j., vertegenwoordiger te
Goes, wegens het koopen van bovenbedoelde
koffieboonen. Eisch f75'b. of 1 mnd. met
verb, verkl., uitspraak f 60 b. of 20 d. h. met
verb, verkl.
P. Koeman, 29 j., expediteur en G. de
Looff, 22 j., slagersknecht, beiden te Middel
burg, wegens het te Grijpskerke slachten van
een veulen. Eisch: no. 1 7 mnd. gev. straf,
no. 2 6 mnd. gev. straf. Mr van der Weel is
van meening dat dit geen fraud, slachting be
treft en vraagt clementie. Zaak aangehouden
tot 17 December.
P. A. de Witte, 21 j., koopman, G. C. Ha-
rinck, 32 j., werkman, P. C. Ventevogel, 30
j., werkman, allen te Goes, wegens het weg
nemen van een hoeveelheid appels, toebehoo
rende aan A. Testers. Eisch no. 1 4 w. gev.
straf, nos. 2 en 3 ieder 2 w. gev. straf, uit
spraak no. 1 14 d. gev. straf, nos. 2 en 3 ieder
f 25 b. of 10 d. h.
I. J. Jansen, 40 j., veehandelaar te Oost
burg, wegens het koopen en (of) verkoopen
van een tweetal runderen. Eisch 2 mnd. gev.
str^f met aftr., uitspraak 2 mnd. gev. straf
met aftrek en onmiddellijke in vrijheid stelling.
D. J. Hoogstraate, 26 j., chauffeur te Krui-
ningen, Jan Dingemanse, 49 j., uitvoerder te
Middelburg, wegens het te Kruiningen weg
nemen van een of meer zakken tarwe, toebe
hoorende aan M. A. Kortense. Eisch en uit
spraak ieder 14 d. gev. straf.
H. A. Cijsouw, 42 j., vlashandelaar te Bier
vliet, thans gedetineerd, wegens het afleveren
van een hoeveelheid lijnzaad. Eisch 6 weken
gev. met aftrek, uitspraak 5 weken gev. straf
met aftrek en onmidd. in vrijheid stelling.
A. Goulooze, 31 j., landarbeider te Colijns-
plaat, wegens het vervoeren van 150 kg. tarwe.
Eisch f 100 b. of 1 mnd. h., uitspraak f 75
b. of 25 d. h.
A. J. Sol, 32 j.,. chauffeur te Axel, wegens
het vervoeren van 150 kg. tarwe. Eisch
en uitspraak f 200 b. of 2 mnd. met verb,
verkl.
J. Lourens, 28 j., transportarbeider te Axel,
wegens het afleveren van 150 kg. tarwe. Eisch
en uitspraak f 250 b. of 2 mnd. h.
G. Overdulve, 40 j., landarbeider te Axel,
wegens het vervoer van 50 kg. tarwe. Eisoh
f 25 b. of 10 d. h., uitspraak f 20 b. of 10 d. fa.
J. Overdulve, 17 j., landarbeider te Axel,
wegens het vervoeren van 50 kg. tarwe. Eisch
f 25 b. of 10 d. h., uitspraak f 20 b. of 2
weken tuchtschool.
A. Daniëlse, 51 j., koopman te Middelburg,
wegens het verhandelen en afleveren van een
hoeveelheid vlaslint. Eisch 2 mnd. gev. straf
en f 1000 b. of 6 mnd., uitspr. f 750 b. of
5 mnd.
ALLE LANDELIJKE RIJVEREENI-
GINGEN BIJ NED. LANDSTAND. De
boerenleider, hoofd van den Ned. Landstand,
heeft bepaald, dat de Nederlandsche federatie
van landelijke rijvereenigingen is aangesloten
bij den Ned. Landstand en is aangewezen als
eenige organisatie op het gebied van de lande
lijke ruitersport in Nederland.
Onze landarbeidersstand.
Vóór 1800 wordt nimmer of hoogst zelden
van landarbeiders gerept. Begrijpelijk. Van een
landarbeidersstand was toen in de dorpen geen
sprake. De totale oppervlakte cultuurgrond was
gering. Bosch, woeste gronden en hoogveen
namen een groot deel van den bodem in be
slag. Nog in 1833 telde 'Nederland ruim
900.000 ha. woesten grond. De akkerbouw en
weidebedrijven waren niet groot. Bovendien in
geheel ons land, ook in onze tegenwoordige
akkerbouwprovincies, als Groningen en Zee
land, overheerschte de Veeteelt met zijn wei
nige arbeidskrachten.
Van een intensieven tuinbouw was geen
sprake. De opbrengsten waren gering: naar
schatting 1/4 a 1/3 deel van die van omstreeks
1900. Regel was verder nog, dat van het bouw
land elk jaar een flfnk deel onbebouwd bleef
liggen. De boeren tenslotte waren geldelijk
niet in staat anderen voor zich te latén werken.
Heel dikwijls was zulks trouwens ook niet
noodig. De boerengezinnen waren groot. De
getrouwde zoons woonden meest bij hun ouders
in. Toch ontbrak ook vóór 1800 de landarbei
der niet. Zelfs niet in de Middeleeuwen. Daar
waren allereerst de lijfeigenen, die op en om
de kasteelen woonden. Uit hen ontwikkelde
zich later dé groep van plattelands-bezitloozen,
die als gewapende knechten de grondbezitters,
(adellijke heeren en kloosters) dienden en
mede als landarbeiders de niet-verpachte lan
derijen hunner heeren bewerkten.
In de 16e eeuw was de bearbeiding van dé
vruchtbare gronden van Vlaanderen en Zee
land door „gehuurde handen" reeds gebrui
kelijk.
In het begin van de 17e eeuw wordt al mel
ding gemaakt van hannekemaaiers of „Hol-
landsganger", afkomstig uit Hannover of Ol
denburg. Verder hebben in de verschillende
takken van den tuinbouw, welke zich vooral in
den bloeitijd van de Nederlandsche republiek
rondom de steden en in bepaalde centra (Lan-
gendijk, De Streek, Westland, Bloembollen
streek) begonnen te ontwikkelen, de tuinarbei-
ders niet ontbroken.
Na 1800 werd het anders. De akkerbouw
breidde zich uit, de ondernemingen werden
grooter, de opbrengsten stegen, de prijzen wer
den hooger, de geldelijke uitkomsten voor land
bouwers en tuinders werden beter. Door dat
alles vermeerderde ook de vraag naar blijvende
arbeidskrachten.
Op de groote Groninger akkerbouwbedrij
ven (50 a 60 ha.) waren naast de tijdelijke
werkkrachten in den zomer meestal twee vaste
arbeiders, drie inwonende knechten en twee
meiden werkzaam. Volgens Dr E. W. Hofstee
werd het aantal arbeiders en dat van de in
wonende dienstboden op het Groninger platte
land van 1806 tot 1862 verdubbeld. Het aantal-
landarbeiders was in 1862 viermaal zoo groot
als in 1775.
In 1849 en 1859, toen met de volkstellingen
ook de eerste beroepstellingen plaatsvonden,
oefenden resp. 311.010 en 253.845 personen een
agrarisch beroep uit. Naar schatting moet om
streeks 1850, toen ons land 3 millioen inwo
ners telde, het aantal land- en tuinarbeiders
200.000 hebben bedragen. In 1889 (aantal inwo
ners 4Va millioen) .was dit aantal gestegen tot
363.225, in 1899 (inwonertal 5.1 millioen)
388.078. Nadien bleef, ofschoon het inwonertal
steeg tot 9 millioen, de landarbeidersstand in
aantal vrijwel gelijk. De volgende beroepstel
lingen toch gaven aan: in 1909 395.300, in
1920 424.550 en in 1930 384.900 land- en tuin
arbeiders.
's-GRAVENPOLDER. Ingekomen: A. M.
J. Luwema, van Vlissingen naar A 66; K. E.
M. Oele, van Vlissingen naar A 66; M. A
Meijers, opperman, van Hoedekenskerke naar
A 171.
Vertrokken: M. de Witte, dienstbode, naar
KrabbendijkëW. v. d. Berge, schildersknecht,
naar KrabbendijkeJ. Hamelink, dienstbode,
naar Goes.
KAPELLE. Ingekomen: Wed. A. de Keizer,
v. M'burg n. Abdijstraat D 41; Ha. v. d.
Guchte, geb. Polderman, v. Kruiningen-Hans-
weert n. Schore G 97; D. K. Boone, v. Wemel
dinge n. Kerkplein A 253; A. P. Jobse, v.
Yerseke n. Postweg B 58; Sa. de Jonge, geb.
Braam, v. Kattendijke, Wilhelminadorp naar
Spaarlingsstraat A 57.
Yertrokken: A. Glas, v. Ooststr. A 408 n.
Tholen.
ZOUTELANDE. Ingekomen: H. Bakker, v.
's-GraVenhage n. Noordendolfer 3.
Vertrokken: K. Lugtenbuxg en gezin, van
Noordendolfer 3 n. Zwolle; J. J. Grijspeere,
v. Noordendolfer 1 n. Breda; M. Tuiten en
echtgen. v. Duinweg 52 n. Westkapelle; W.
Messer en gezin, v. Smidsstr. 4 n. Middelburg.
T. H-, te Meppel, tusschen Meppel en Hooge-
HET VERWENDE KIND.
Algemeen wordt thans erkend, dat een
vrouw op haar economische plichten moet wor
den voorbereid, want is ze niet bij machte te
koken, te naaien en haar huis in orde te hou
den, dan straft ze haar gezin en zichzelve.
Het is echter eigenaardig, dat men bij deze
plichten tot nu toe de voornaamste vergat, n.l.
de voorbereiding tot het verplegen en opvoeden
harer kinderen. Dit wreekt zich dikwijls heel
erg op der kleinen lichaam, ziel en geest. On
beduidende trekjes ontwikkelen zich tot karak
terfouten, 9f maatschappelijke moeilijkheden,
als de moeders "in wier handen de opvoeding
grootendeels ligt, deze trekjes' niet thuis we
ten te brengen en te behandelen, als zij te wei
nig kennis bezitten van de wetten der geeste
lijke vorming.
Ieder kind bezit van nature een gevoel van
minderwaardig-zijn, dat opbloei, in de hulpe
loosheid van de eerste kinderjaren, in een on
gunstig maatschappelijk of geestelijk milieu,
in een te strenge of verweekelijkende opvoe
ding. Ook uiterlijke leelijkheid of de aanwe
zigheid van organische gebreken is een gun
stige bodem voor de vorming van het gevoel,
dat men zich tot weinig in staat acht. Heeft
een baby het moederlichaam verlaten, dan be
gint voor hem de strijd met de buitenwereld
en wel des te heftiger, naarmate de organische
minderwaardigheid grooter is. Tegelijkertijd
wordt een instinctief streven merkbaar tot een
harmonische verhouding met de vijandelijke
machten te gérakenhet kleine kind leert zich
aan gewone en buitengewone omstandigheden
aanpassen, waardoor zich het vermogen ont
wikkelt steeds weer nieuwe en belangrijker
dingen te doen.
De nadeelen, die het minderwaardigheids
gevoel met zich meebrengt, komen echter veel-
vuldiger voor. Nu eens kunnen lichamelijke
en geestelijke zwakte optreden, dan weer te
groote prikkelbaarheid der zenuwen, onhandig
heid, vroegrijpheid, enz.
Het mindjrwaardigheidsgevoel beïnvloedt het
willen en denken van het kind en roept een
groot aantal kindergebreken tot leven. Deze
kunnen slechts begrepen worden, als men weet,
wat het kind er mee wil bereiken en als men
de betrekkingen van den kleine tot zijn om
geving heeft doorgrond. Vooraf gaat steeds
een zich meten/ een zich vergelijken met Va
der, Moeder, broers of zusters, later met elk
een, die in den gezichtskring van het kind ver
schijnt.
Rotterdam. P. W. J. S t e i n z.
HET ZEEUWSCHE LANDSCHAP.
De wordingskarakteristiek van een landschap,
aldus de N. R. Crt., is van belang omdat het
ons veel zegt omtrent het milieu en zijn op
bouw, zijn samenstelling en groei en het leven
van den mensch daarin. In heel sterke mate
geldt dit voor Zeeland, waar iedere dijk his
torie is .en spreekt van den strijd van den
mensch ter handhaving van zijn leven en zijn
milieu. De karakteristiek van het Zeeuwsche
landschap is dan ook de opwas met de aanlig
gende dijken der aanwassen, die van den groei
van een kern vertellen en de oude kreken, die
als resten van de oude scheidingen van de ge
groeide eilanden, de geschiedenis zoo sterk
karakteriseeren. Als zoodanig zijn op Zuid-
Beveland de Oost- en Westschen-
g n van beteefeenis. Samen vormen ze de her
innering aan oude kreken onder de heerlijkheid
Wolphaertsdijkde Westschengen loopt tot bij
's-Heerarendskerke, de Oostschengen langs de
grens van den Wilhelminapolder. Als overblijf
selen van oude zoutwaterkreken zijn ze niet
alleen om de wordingskarakteristiek van ber
teekenis, maar ze herbergen daar het wa
ter nu nog brak is nog tal van zijtplanten
zeekraal, zeeschijnspurrie, zulte, w,aarvan de
jonge planten gegeten worden en dan wel
lamsooren heeten en limoenkruid of echte
lamsooren. De rietzoom telt rietzanger en riet
gors, kleine karakiet, meerkoet, waterhoen en
wilde eend onder zijn bewoners. In de Oost
schengen ligt in de verbreeding nabij
het Westelijk einde een eilandje, waar
op in het voorjaar de vischdieven zich
telkens weer vestigen. Het eiland is
zeer klein en het zakt in het weeke slib weg,
zoodat de'mogelijkheid van totalen ondergang
niet uitgesloten is. Misschien zou het in over
weging genomen kunnen worden om deze
kleine hil tegen ondergang te beschermen door
het aanbrengen van kleine zinkstukken en even
tueel het eilandje iets te vergrooten. Ongetwij
feld zouden dan de sterns, die er nu een ko
lonie van een zestigtal nesten hebben, zich nog
uitbreiden in aantal, te meer daar thans bijna
ieder jaar bij springvloed de vischdieven van
de Katsplaat verdreven worden en op het
eiland vermoedelijk daarna tot. nieuwe broed-
pogingen komen. Hier zou met bescherming
iets dergelijks kunnen ontstaan als de zoo be
roemde hillen van de inlagen van Schou
wen, waarbij ondanks het rapen van eieren,
instandhouding en zelfs uitbreiding van de vo
gels kan plaats vinden. Vermoedelijk broeden
er enkele paren Noorsche sterns tusschen de
vischdieven. Dit met volkomen zekerheid na
te gaan is van belang, omdat dit de Zuidelijk
ste ten Zuiden van Schouwen broed
plaats van deze sternsoort zou zijn in ons land.
Ook kluten broeden in de nabijheid van dit als
voedseldomein zeer geschikte slibgebied van de
Oostschengen: hun nesten zijn in het voorjaar
te vinden tusschen het opkomend gewas van
aardappels, vlas en tarwe en op het weiland
(ongeveer 35 paar), waar ook tureluurs, eeni
ge paren scholeksters, slobeenden en gele kwik
ken tot broeden komen en er zoo goed moge
lijk beschermd worden door den bedrijfsboer
van den polder, den heer Boot.
De Westschengen, hoewel landschappelijk
een zelfde karakter dragend, hebben toch een
iets andere beteekenis. Dicht nabij het uitge
strekte schorrenland van den Calandspolder en
de Sebastiaan de Langepolder gelegen, komen
er in den nazomer altijd vele honderden een
den: brilduikers, smienten, pijlstaarten, taling;
vele ruiters komen er fourageeren. Thans zit
er al van half Augustus af een groepje van
negen geoorde futen, de kleine futensoort, die
de laatste jaren hier meer en meer voorkomt
en ook dit jaar op tal van plaatsen is waar
genomen. En de omliggende weiden zijn als
fouragegebied voor de gans heel geschikt, zoo
dat er telken jare grauwe- en rietganzen ko
men grazen in najaar en winter.
