DAGKALENDER
DINSDAG 10 NOV, 1942
57e JAARGANG No. 35
De t.b.c.-bestrijding.
BINNENLAND
Duitsche vorderingen bij Toeapse en Alagir - Zestien
koopvaarders vernietigd - Vliegtuigen van de as vallen
Engelsch-Amerikaansche vloot aan - Ernstige Fransche
vlootverliezen bij Casablanca - Alle Fransche schepen
in Amerikaansche havens in beslag genomen - Toestand
in Marokko voor Frankrijk ongunstig.
Oe Fransche tegenstand.
DE REDE VAN HITLER. - Het woord is aan het
front - Een vrede voor Europa.
i
|t: „Tes
ter. 7.40
J Nieuws-
|ing. 8.50
Orkest
JO. 10.30
Ir W. L.
|en Duit-
Sylvestre
elodisten.
er. 13.00
bst. 15.00
>on Pas-
Bws-, za
te Toets,
lob Cats,
■stem van
(le Ra
iling met
Iziek (gr.
BNQ:
1st en iso-
r BN'O
|(gr, pi.),
(pr. pi.).
-7.40 Zie
Opera-
bkpraatje
(gr. pi.),
nphonie-
J roolijke
/roolijke
Piano-
J.20 Omi-
piano-
Jeer lands
Orkest-
p- en za-
van den
en zijn
I Omroep
en. 16.00
liws-, za-
|gd. 17.30
progr.
Spiegel
'binnenl.
af 19.15
lover een
len. 19.30
est. 20.00
|e econo-
lang (gr.
21.45 B
|iir overz.
Hilv. I.
w
Bureaux: Lange Vorststraat 70 Goes.
Postrekening no. 44455 Telefoon no. 2438.
Bijkantoor Middelburg: Firma Boekhandel
J. J. FANOY, Nieuwe Burg 26—28 en
Noordweg 155 Telefoon no. 3128.
Abonnementsprijs 2,73 per kwartaal. Week
abonnementen voor Middelburg, Goes en
plaatsen waar een agent is aangesteld /i0,21.
Losse nummers 6 cent.
Dir.-Hoofdred.A. DE LANGE GOES.
CHRISTEL IJ K DAGBLAD VOOR ZEELAND
Advertentiën 12 cent per millimeter. Ingezon
den mededeelingen 24 cent per millimetér.
Bij contract belangrijke korting.
Kleine advertentiën (maximum 8 regels) van
15 regels 65 cent, iedere regel meer 13 cent,
Dlenstaanvragen en dienstaanbiedingen van
1—5 regels 55 cent, Iedere regel meer (max.
8 regels) 11 cent. Onder lettier of motto
10 cent extra.
Adv. in deze rubriek bij vooruitbetaling.
Administrateur (advertentiechef)
B. P. DAVIDSE, Goes.
De tuberculose! Wie kent niet die
gevreesde volksziekte, die, naar het
woord van de Genestet:
„Langzaam moordt als 't sluipend gif,
en wis als 't grievend staal."
Ze vraagt nog altijd vele slachtoffers,
hoewel de sterfte aan t.b.c. per 10.000
inwoners, in ons land van 1934 tot 1939
daalde van 5,45 tot 4,10, een cjjfer,
waarmede Nederland gunstig afstak bij
vele andere landen.
Toch weten wij, ook zelfs dit gedaalde
cijfer zegt het, dat er nog steeds veel
leed door de tuberculose wordt veroor
zaakt en dat er na 1939 weer een stij
ging valt waar te nemen.
Het is haast vanzelfsprekend, dat in
de eerste plaats in arbeiderskringen,
waar de tuberculose 'zeker wel haar
meeste slachtoffers telt, naar middelen
en wegen werd gezocht, onl dezen ge
vaarlijken vijand zoo doelmatig mogelijk
te bestrijden.
De noodzakelijkheid van daadwerke
lijke hulp in collectief verband
werd spoedig aangevoeld.
Immers, een t.b.c.-patiënt vraagt dik
wijls sanatoriumverpleging en extra voe
ding, hulp, die hooge kosten met zich
medebrengt, kosten, die door een arbei
dersgezin nietalleen gedragen kun
nen worden.
In 1913 richtte het R.-K. Werklieden
verbond daarom „Herwonnen Levens
kracht" op, in 1919 volgde het Chr. Nat.
Vakverbond met „Draagt Elkanders Las
ten" en in 1936 werd het „Tuberculose-
bestrijdingsfonds van het N. V. V. ge
sticht.
Het eerstgenoemde fonds keerde in
1938 f 191.963,83 en in 1939 f193.093,03
uit, het tweede resp. f 72.390,76 en
f 86.814,57 en het derde f 74.477,25 en
f 114.239.03.
Veel ellende kon, mede door de hulp
dezer instellingen, worden verzacht. Vele
zieken werden genezen aan hun gezin
nen weergegeven.
De tuberculosebestrijding ia Nede.r-
land heeft gunstige resultaten mogen
opleveren.
Daartoe droeg onder den zegen
Gods de ontwikkeling van de me
dische wetenschap in belangrijke 'mate
bij. Maar ook het toenemend soli
dariteitsgevoel onder de menschen, waar
door men beseft, dat hier gezamenlijk
moet worden tot stand gebracht, wat
voor den eenling onmogelijk is.
Hft is wel zeer noodzakelijk, dat met
de t.b.c.-bestrijding in dezen tijd krachtig
wordt voortgegaan. Er zijn verschijnse
len waar te nemen, die er op wijzen, dat
de t.b.c. thans meer slachtoffers maakt
dan enkele jaren geleden. Het is onze
roeping ook in dezen elkanders lasten te
dragen en alzoo de wet van Christus te
vervullen.
Zooals bekend, hebben de krach tëns
het Ziekenjjondsenbesluit verplicht ver
zekerden thans recht op een tegemoet
koming in de kosten van sanatoriuip-
verpleging ad f 1,50 per dag, geduren
de een jaar.
Maar er bestaat ook in ons land de
-stichting Sanatorium-verpleging, waar
bij een geheel gezin tegen betaling van
een kleine bijdrage (10 cent per week)
recht heeft c5p sanatorium-verpleging ge
durende een geheel jaar ad f3,per
dag. Dit is vooral van belang voor hen,
die buiten de verplichte verzekering val
len. Maar ook de verplicht verzekerden
kunnen tegen betaling van 5 cent per
week per gezin een aanvullende verzeke
ring sluiten van f 1,50 per dag.
Wij wijzen op deze gelegenheden, om
dat het hier een volks belang betreft.
Wie uit de praetjjk iets weet van de
moeilijkheden, om de kosten van sanato
rium-verpleging van een t.b.c.^patiënt
gedekt te krijgen, zal zich over deze ge
legenheid verheugen. Ieder heeft hierbij
belang, want wie weet, of zijn gezin ook
'niet door deze gevreesde ziekte zal wor
den getroffen?
Het opperbevel der Duitsche weer;,
macht deelt mede:
In het gebied van Toeapse werd
de vijand door plaatselijke aanvallen van
Duitsche en Roemeensche troepen uit
zijn stellingen geworpen. Een groep
strijdkrachten werd in de verbitterde
gevechten ingesloten en vernietigd; op
een andere plaats werd een steunpunt,
dat een krachtige bezetting had, geno
men. Ten Oosten van Alegir won
onze eigen aanval, terwijl sterke tegen
aanvallen werden afgeweerd, verder
terrein.
Aan het fgront aan den benedenloop
van den Don zetten Duitsche en Roe
meensche luchtstrijdkrachten haar aan
vallen op veldstellingen en troepenonder
komens voort. Italiaansche troepen ver
hinderden een poging om over te steken.
Verkeer .op ravitailleeringsspoorwe-
gen vSn de Sowjets in het middendeel
van het front werd door luchtaanvallen
herhaaldelijk onderbroken. Bij de bestrij
ding der ravitailleeringsscheepvaart
voor Leningrad boorde de luchtmacht op
het Ladogameer drie, vaartuigen in den
gro*d.
In de omgeving van Mersa Ma-
troe vernietigden Duitsche gevechts
vliegtuigen verscheidene Brïtsche pant
serwagens en vijandelijke autocolonnes.
Een Duitsche bf deeling onder bevel
van generaal Raucke, welke tijdelijk was
afgesneden, heeft den vijand in drie da
gen durende gevechten zware verliezen
toegebracht, een zeer groot aantal mo-
torvoertuigeiKbuitgemaakt, zich mèt be
hulp daarvan mobiel gemaakt en de ver
binding met de hoofdmacht onzer strijd
krachten heroverd.
De Amerikaansch-Britsche vlooteen-
heden en troepentransportschepen in de
wateren ten noorden van Algiers
werden sinds 6 November dag en nacht
door formaties van Duitsche en Italiaan
sche gevechtsvliegtuigen aangevallen.
Volgens de tot dusver ingekomen berich
ten troffen bommen van zwaar kaliber
zes oorlogsschepen en vier handelssche
pen. Een Duitsche duikboot trof in het
westelijke deel der Middellandsche Zee
een Engelschen kruiser van het Lean-
dpr-type met een torpedo.
Aan de Kanaalkust schoten
jachtvliegers gisteren zonder eigen ver
liezen uit een gemengde Britsche forma
tie 12 vliegtuigen neer, waaronder twee
viermotorige bommenwerpers. Zeven an
dere vliegtuigen verloor de vijand bij af
zonderlijke storingsvluchten in het zee
gebied om Frankrijk en boven de Duit
sche Bocht.
In den strijd tegen beschermde con-
vooien en tegen afzonderlijk varende
schepen behaalden Duitsche duikbooten,
zooals reeds in een extra bericht is mede
gedeeld, nieuwe successen. Zij brachten
in het Noorden van den Atlantischen
Oceaan, in de Karaibische Zee bij Tri
nidad, in de Golf van Genua en in de
wateren bij Kaapstad 16 vijandelijke
koopvaarders met tezamen 103.000 br.r.-t.
tot zinken; twee andere werden door
torpedo's getroffen en zwaar beschadigd.
De lading van verscheidene schepen was
voor den Amerikaanschen etappendienst
BONNEN VOOR VOEDINGS-
MIDDELEN.
Distributie! van vuurvaste schotels.
Met ingang van heden vallen vuurvaste
schotels, vuurvaste casserollen, vuurvas
te pasteivormen, vuurvaste melkkokers,
vuurvaste pannen, vuurvaste kookpotten
en spoelkommen onder de distributie van
serviesgoed. Zij mogen mitsdien slechts
gekocht, verkocht en afgeleverd worden
tegen geldende punten of toewijzingen.
De puntenwaardeering voor deze arti
kelen zal over eenigen tijd bekend wor
den gemaakt.
Britsche storingsvluchten boven de
Fridsche eilandert.
In den nacht vem 8 op 9 Nov. hebben,
naar het D. N. B. verneemt, eenige Brit
sche vliegtuigen boven de wateren der
Friesche eilanden storingsvluchten ge
maakt. Eenige vijandelijke vliegtuigen
werden neergeschoten. Er werden geen
bommen neergeworpen.
in den middensector van
het Oostelijk j front. Overal in de wijd
vertakte loopgravenstellingen van het
afweerfront zijn stevige woonbunkers
ontstaan, welke niet alleen tegen bom
en granaatscherven, doch ook tegen de
slechtste weersomstandigheden beschut-
i ting bieden. PK Vorpahl-Atl-H-P H m
in Afrika bestemd en bestond uit vliegt
tuigonderdeelen, munitie en ander oor
logstuig.
Italiaansch weermachfsbericht.
Gepantserde vijandelijke afdeelmgen
hebben tevergeefs getracht de bewegin
gen der astroepen to hinderen, die te
rugtrekken langs de kuststreek van de
woestijn. Een groep die omsingeld was,
is er na drie dagen vechten in geslaagd
zich weer bij het gros der Italiaansch-
Duitsche strijdkrachten te voegen.
Italiaansche en Duitsche vliegtuigfor
maties ondersteunden doeltreffend de
actie der strijdkrachten te land en be
lemmerden de bedrijvigheid der vijan
delijke- luchtmacht aanmerkelijk. Twee
Britsche toestellen werden door onze
jagers neergeschoten.
Na het bombardement van den nacht
van Zaterdag op Zondag heeft men onder
de bevolking van Genua 23 dooden en
88 gewonden geteld. Tijdens deze aanval
verloor de vijand stellig vijf vliegtuigen.
Een groot Engelsch-Amerikaansch kon
vooi, dat op de kust van Algerië ope
reerde, is door luchtmacht en duikbooten
der spil aangevallen. Verscheidene oor
logsschepen werden getroffen. Een krui
ser werd stellig tot zinken gebracht, ver
scheiden vrachtbooten getroffen.
HEVIG ZEEGEVECHT VOOR
CASABLANCA.
(D.N.B.) Naar Havas meldt, wordt
officieel medegedeeld:
8 November zag de situatie er aan
het eind van den dag aldus uit: Ma
rokko de door generaal Bethouard
aangestichte opstand is snel onderdrukt.
De generaal is gearresteerd. Ameri
kaansche landingen geschiedden te Safi,
Modagor, Agadir, en Fedala. Ondanks
de aanzienlijke sterkte der vijandelijke
landingsformaties is de tegenstander tot
dusver tegengehouden, behalve te S a f i,
waar de stad bezet werd.
Voor Casablanca is een hevig zeege
vecht geleverd. De haven werd zwaar
beschoten. De vlootverliezen zijn ernstig.
O r a n Talrijke landingen zijn ten
Oosten en ten Westen van de stad vol
voerd en deze is nu practisch ingesloten.
Tegenaanvallen werden gedaan. Onze
vlootstrijdkrachten nemen energiek aan
den afweer deel. Twee eigen torpedo
booten en een adviesjacht zijn buiten
gevecht gesteld. Twee vijandelijke kor
vetten werden tot zinken gebracht.
Amerikaansche troepen staan ten
Westen van St. Cloud en ten Zuiden
Van Valmy. Zij hebben de toegangs
wegen naar Perregeaux bereikt. De lan
ding te Arzeu wordt voortgezet.
In Marokko schijnt de gevechts
kracht der Fransche troepën niet ver
minderd te zijn. De vijand is van Safi uit
een opmarsch begonnen.
Me/fs-el-Kebir is nog steeds in
handen van de Fransche troepen.
Staking der vijandelijkhe-
s den te Algiers.
(D.N.B.) Omtrent de redenen voor
de staking der vijandelijkheden in de
stad Algiers meldt Havas-Ofi uit Algiers
o.'m.: De Amerikaansche stormtroepen
waren voorzien van automatische wa
pens en in aantal en materiaal oneindig
veel sterker. Bij hun aanval werden zij
gesteund door mitrailleurwagens en zelfs
door tanks. Voor de poorten der stad
zelf had zich een tankgeVecht ontwik
keld; de Fransche tanks waren echter
verre inferieur aan het moderne mate
riaal van den vijand. Deze werd bevoen-
dien gesteund door de over de stad vlie
gende vijandelijke vliegtuigen en door het
geschut van het zware vlooteskader.
Mehedia in Marokko gevallen.
(D.N.B.) De Fransche ra
dio maakt bekend, dat 'de
toestand in Marokko on
gunstig is geworden. De
stad Mehedia is geval
len.
ZeVen K.M. ten Oosten van Casablan
ca wordt fel gestreden. Hierbij is een
aantal gevangenen gemaakt. Oran biedt
nog altijd tegenstand.
Voorts wordt nog gemeld, dat er uit
Meknes en, Fez Fransche versterkingen
komen om den strijd op te nemen met
de Amerikaansche troepen die een brug-
gehoofd gevormd hebben. De Amerikaan
sche troepen, die in Safi geland zijn, zijn
tegengehouden. In alle Marokkaansche
steden heerscht rust. Uit Aagadir en
Mogadpr komen berichten over nieuwe
landingen, van Amerikaansche troepën.
Onzekerheid omtrent admiraal Darlan.
(D, N. B.). Naar Havas-Ofi meldt,
heeft men hiér sedert de onderteekening
8 tot en met
57 A brood
57 B brood
57 beschuit
57 A vleesch
57 B vleesch
57 A aardapp
57 B aardapp,
57 melk
57 taptemelk
57 tabak
14 November 1942.
4 rants, brood of gebak.
y2 rants, brood of gebak.
1 rants, beschuit, brood
of gebak.
1 rants, vleesch of vl.w.
y2 rants, vleesch of vl.w,
2 kg aardappelen.
1 kg aardappelen.
1% liter melk.
1% liter taptemelk.
1 rants, tabak. x)
1 Nov. tot en met 28 Nov. 1942.
417 algem. 1 kg suiker.
418 algem. 1 rants, jam.
419 algem. 125 gr. peulvruchten.
420 algem. 125 gr. havermout.
421 algem. 125 gr. gort.
422 algem. 125 gr. gemengd meeL
423 algem. 100 gr. vermicelli enz.
424 t/m 426 algem. 100 gr. kaas.
427 t/m 430 algem. 1 rants, bloem, brood
of gebak.
4-66, 4-67 res. 250 gr. rijst."
56, 57 versn.100 gr. chocolade.
58, 59 versn.100 gr. suikerwerk.
4 Oct. tot en met 28 Nov. 1942.
400 algem. 250 gr. koffiesurtogaat.
1 tot en met 28 Nov. 1942.
3-65 en 4-65 Res. 150 gr. cacaopoeder
met suiker.
31 Oct. tot en met 11 Nov. 1942.
56 boterrants, boter»
18 Sept. tot en met 11 Nov. 1942.
2-61, 2-62 reserve y2 rants, boter.
3-61, 3-62 reserve y2 rants, boter.
4-61 reserve Vz rants, boter.
Diverse artikelen.
I Nov. '42 tot en met 9 Jan. '43.
03 petroleum. 2 liter petroleum.
II Mei tot en met 31 Deo. 1942.
01 bv, 02 bv, 03 bv, 04 bv en 05 bv*
ós* eenheid vaste brandstoffen.
16 Oet. '42 tot en met 28 Febr. '43.
06 tlm 08 B.V. brandst. 1 eenh. brand
stoffen.
Tót en met 30 April 1948.
01, 02, 03, 04, 05 KF Brandstoffen, bon
nen één eenheid le t/m 5e periode: 1
eenheid brandstoffen (geen anthra-
eiet). jfé:. ja
1 Sept. tot en mét 31 Dec. 1942.
M textiel
(mannen)45 gr. scheerzeep.
De geldigheidsduur van de volgende
bonnen is verlengd:
Tot en met 30 Nov.: 412, 413 algem»
(zeep), N-eenheidszeep, waschpoeder,
toiletzeep.
x) Mann. personen van 18 j. en ouder.
DINSDAG 10 NOV. 1942.
Het gebed van een rechtvaardige ver
mag veel, als er kracht aan verleend
wordt. Jac. 5 16.
Zon
op onder
7.50 16.58
15 Nov. le kwartier.
22 Nov. Volle maan.-
Maan
op onder
9.40 18.48
Bonnen beteekenen voedsel.,
geld is!
mits er
Zorgt voor
Giro 5553.
geld! Steunt Winterhulp»!
van het wapenstilstandsverdrag, dat be
trekking heeft op de stad Algiers, over
het persoonlijk welzijn van admiraal
Darlan geen nauwkeurige officieele be-
1 richten.
In Tunis zou tot dusver nog geen An-
glo-Amerikaansche landingspoging ge
daan zijn. Admiraal Esteva verwacht
echter een aanval en heeft de verdedi
ging van het protectoraat reeds ter hand
genomen.
Over de landing der geallieerden in
Noord-Afrika wordt gemeld, dat by da
operaties „luchttroepen" zijn gebruikt,
die in een groot aantal transportvlieg
tuigen zyn overgebracht. Volgens een
semi-officieel bericht uit Washington zou
een groot aantal Britsche divisies aan
de operaties deelnemen. (S. P. T.).
De Fransche tegenstand'.
(A. N. P.). Frankryks wil om verzet
te bieden tegen den overval van Ameri
kanen en Engelschen geniet de sympa
thie en den moreeleüi steun der as, naar
Maandag in de Wilhelmstrasse te Ber
lijn wordt verklaard.
Uit de beschikbare berichten blijkt, dat
de Fransche tegenstand reeds een streep
door de Engelsch-Amerikaansche reke
ning heefjt .gehaald. -
Fransche schepen in beslag
genomen.
(D.N.B.) Naar de Amerikaansche be
richtendienst meldt, heeft de Amerikaan
sche minister van financiën Morgenthau
medegedeeld, dat het continentale Frank
rijk in overeenstemming met de voor vij
andelijke landen bestaande handels- en
verkeersverboden tot vijandelijk gebied
is verklaard.
Reuter meldt uit Washington, dat aan
den Franschen ambassadeur de passen
zijn overhandigd en dat de Ver. Staten
alle schepen van Vichy, welke zich in
Amerikaansche havens bevinden, in be
slag genomen heeft.
Garantie aan Spanje.
BARCELONA- (D-N.B.)s^In ver Dan I,
met de nieuwe militaire operaties in
Noord-Afrika hebben de chef yap den
Spaanschen staat en de minister van
buitenlandsche zaken van den president
der Vereenigde Staten en van de regee
ring van' Groot-Brittannië de schrifte
lijke garantie ontvangen, dat de Spaan-
sche continentale en insulaire souvereine
gebieden, benevens de koloniën en het
protectoraat Marokko volledig zullen
worden, gerespecteerd en noch het voor
werp zullen zijn van een aanval noch
van eenigerlei handeling, die hun soeve
reiniteit) integriteit of onafhankelijk
heid zou benadeelen.
Korte berichfen.
(D. I?. B.). Zondag heeft een vijanden
lijk vliegtuig van groote hoogte twee
bommen op Helsinki laten vallen, die te
rechtkwamen in een uit een bioscoop ko
mende menigte, die zich niet bijtijds in
een schuilplaats in veiligheid kon stellen.
Er werden 45 personen gedood, waaron
der 17 kinderen tusschen 8 en 17 jaar en
13 vrouwen.
(D. N. B.). Naar de Londensche
nieuwsdienst meldt, hebben Amerikaan
sche bommenwerpers, vergezeld van En-
gelsche jagers, twee steden in Frankrijk
aangevallen. Een vliegende vesting en
zes escorteerende Engelsche vliegtuigen
worden vermist
(Slot.)
v
In den winter van 1939 op 1940 heeft
Churchill verklaardHet duikbootgevaar
is voor goed voorbij. Hij heeft dagelijks
mèer duikbooten vernietigd dan wij toen
bezaten. In werkelijkheid heeft hij ze
echter niet vernietigd. Ik heb toen, naar
beweerd wordt, een zeer groote fout ge
maakt, n.l. dat ik slechts een klein deel
der duikbooten liet vechten en de overige
in reserve hield voor de opleiding voor
nieuwe manschappen. Er trad toen
slechts een zoo klein aantal duikbooten
tegen den vijand op, dat ik my thans
geneer het te zeggen. Het groote aan
tal, en wel het tienvoudige, was in het
vaderland en heeft de nieuwe bemannin
gen opgeleid. Wanneer de Amerikanen
zeggen, dat zij zoo- en zooveel Oorlogs
schepen per jaar bouwen, dan kunnen
wij dat even goed zeggen. Wij bouwen
evenveel oorlogsschepen, alleen bouwen
wy doelmatiger schepen dan zy. Wij
hebben thans meer dan 20 millioen brt.
scheepsruimte tot zinken gebracht, dat
is veel meer dan in den wereldoorlog.
Het aantal onzer duikbooten is aan
zienlijk grooter dan dat van den wereld
oorlog. En wy maken nog meer en nog
betere wapens. Wij hebben zgn. de
slechtste soldaten en de slechtste orga
nisatie, maar desondanks hebben wij hot
eene resultaat na het andere behaa.d,
en daar komt het op aan.
Het spreekt vanzelf, dat in een der-
gelijken strijd niet de eene week na de
andere nieuwe successen kunnen komen.
Beslissend is, dat men geleidelijk de stel
lingen betrekt, die den tegenstander
moeten overwinnen en dat men die stel
lingen ook behoudt. En daar kan men
van op aan: wat wij eenmaa! bezitten,
daar zal geen ander komen.
Overigens heeft deze oorlog een uit-,
breiding ondergaan. Bij onze bondgenoo-
ten de Italianen, Roemenen, Hongaren
en Finnen en al de andere Europeesche
volken, de Slowaken, Kroaten, Span
jaarden, die vrijwilligers ter beschikking
■stelden, alsmede de Noorsche vrijwilli
gers, is nu een werxelyke wereldmogend-
heid gekomen, die evenwel naar men
beweert ook voortdurend nederlagen
lydt. Sinds de deelneming van Japan
aan den oorlog heeft dit land zooge
naamd slechts fiasco's geleden. Maar
