n-
DONDERDAG 5 NOV. 1942
57e JAARGANG No. 31
/CHRISTEL IJ K DAGBLAD VOOR ZEELAND
Het gezin en de woning.
Oe hevige strijd in Egypte - Zware gevechten bij Terek
en in den Kaukasus - Zuiveringsgevechten in Stalingrad
De verkiezingen in Amerika.
1 4
BINNENLAND
DAGKALENDER
_HET KLEUTERONDERWIJS.
Bureaux; Lange Vorststraat 70 Goes,
Postrekening nó. 44455 Telefoon no. 2438.
Bijkantoor Middelburg: Firma Boekhandel
J. J. FANOY, Nieuwe Burg 2028 en
Noordweg 155 Telefoon no. 3128.
Abonnementsprijs 2,73 per kwartaal. Week-
abonhementen voor Middelburg, Goes en
plaatsen waar een agent is aangesteld 0,21.
Losse nummers 6 cent.
Dir.-Hoofdred.A. DE LANGE GOES.
lAdvertentiën 12 cent per millimeter. Ingezon
den mededeelingen 24 cent per millimeter.
Bij contract belangrijke korting.
Kleine advertentiën (maximum 8 regels) van
15 regels 65 cent, iedere regel meer 13 cent.
Dienstaanvragen en dienstaanbiedingen van
15 regels 55 cent, iedere regel meer (max.
8 regels) 11 cent. Onder letter of motto
10 cent extra.
Adv. in deze rubriek bij vooruitbetaling.
Administrateur (advertentiechef)
B. P. DAVIDSE, Goes.
Langzamerhand ontwaakte ook onder
de arbeidersbevolking de belangstelling
voor het woningvraagstuk. In 1906 werd
de eerste arbejdersVereeniging te Am-
sterdafti door de Kroon toegelaten. Daar
na vermeerderde 'het aantal woning-
bouwvereenigingen in een vry snel tem
po. Thans telt ons land er een dui
zendtal.
De woningbouwvereenigingen hebben
zeer veel bijgedragen tot de verbetering
van de volkshuisvesting. Zij hebben meer
dan 160.000 woningen gebouwd. Teza
men met de gemeentelijke organen ex-'
ploiteeren zij thans ruim 220.000 wonin
gen of ongeveer 10 pet. van den totalen
woningvoorraad.
Aan de hand van de gegevens der
volkstellingen kan men zeggen, dat naar
ruwe schatting in 1899 ongeveer 80 pet.
der arbeidersgezinnen leefde in wonin
gen met één, op zijn hoogst twee ver
trekken. In 1930 was dit aantal gedaald
tot ongeveer 27 pet.
Het Rijk heeft voör den woningbouw
pl.m. 770 a 800.000.000 rentedragen
de voorschotten gegeven.
Buitendien heeft het Rijk, in de perio
de van woningnood, een bedrag van plm.
100.000.000 a fonds perdu aan de par
ticuliere bouwers gegeven.
Het bedrag, dat van overheidswege
dus aan de verbetering van de volks
huisvesting is besteed, nadert de
900.000.000.—.
Dit is voor een deel geld, dat men
kwijt is, voor een deel komt dit, door
de .regelmatige aflossingen, weer terecht.
De verliezen werden in hoofdzaak ge
leden op den woningbouw gedurende, de
jaren 19161918 en de na-oorlogs-
periode. j
Men kan de vraag stellen of Me tot
standkoming van zooveel duizenden wo
ningen in de jaren 1©161924 nu wel
zulke financiëele offers waard was.
Wij meenen dat deze offers terecht
gebracht zijn.
Een slechte woning beteekent levens
verarming; door zulk een woning
wordt het moreel van het gezin en van
de bevolking bedreigd.
Woningnood is één van de ernstigste
dingen die ons kan overkomen.
Voor zelfgenoegzaamheid over wat
verbeterd is, is geen reden. Wel voor
dankbaarheid over den vooruitgang, die
bereikt is en waardoor Nederland in
het buitenland naam heeft gemaakt.
Op het terrein van den volkswoning
bouw ook dit mag niet, onvermeld
blijven hebben personen van uiteen-
loopende richting en overtuiging samen
gewerkt. De gemeenschappelijke liefde
voor de volkshuisvesting was het samen
bindende element.
Vooral in dezen tijd moeten we op het
gebied van den woningbouw actief blij
ven. Voor den vereenigings-woninêbouw,
maar ook voor ,den particulieren bouw
ligt straks weer een uiterst belangrijk
arbeidsveld.
Het ideaal moet zijn, dat elk gezin
een behoorlijke Woning kan verkrijgen.
We weten wel, dat daarom het gezin
zelf nog niet in .orde is.
Daarin spreken oojt andere factoren
mee.
Van hout en steen is wel te bouwen
een huis, maar geen thuis. Dat wordt
daar gevonden, waar ouders en kinderen
in liefde samenwonen en God dienen.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend:
In het Westen van den Kaukasus
en in den' Tereksector duren de
zware gevechten voort. Gevechtsvliegers
hebben de*haven Toeapse met goede
uitwerking aangevallen.
InStalingrad gingen de zuive
ringsgevechten verder. Daarbij werd een
vijandelijke verzetgroep ingesloten. Te
genaanvallen van de Sovjets mislukten.
Duikbommenwerpers vielen troepencon
centraties ten Westen van de Bocht van
de W o 1 g a aan. Tijdens een mislukte
landingspoging ten Noorden van de stad
verloor de vijand wederom een kanon
neerboot.
Aan het Donfront verijdelden
Hongaarschte troepen herhaaldelijk vijan
delijke pogingen om de rivier over te ste
ken en sloegen zij plaatselijke aanvallen
af. By W o r o n e s j is een bolsjewis
tische gevechtsgroep in een verbitterd
gevecht op,korten afstand vernietigd.
Op het Ladogameer hebben de
Duitsche vliegtuigen twee sleepen en een
vrachtboot tot zinken gebracht.
Het achtste Britsche leger heeft ook
gisteren aan het front van El A 1 a-
m e i n onophoudelijk aanvallen gedaan
met numeriek sterkere infanterie- en ge
pantserde strijdkrachten en met krachti-
gen steun van artillerie en luchtmacht.
Het Duitsch-Italiaansche pantserleger
sloeg in een tegenaanval den vijandelij-
lijken stormaanval wederom af. Lichte
Duitsche gevechtsvliegtuigen vielen de
vliegvelden Lucca en Half ar op Malta
aan.
Aan de Noordwestelijke grens van
Duitschland is overdag een viermotorige
bommenwerper, aan de Kanaalkust een
jachtvliegtuig neergeschoten.
Lichte gevechtsvliegtuigen deden aan
vallen op voor den oorlog belangrijke
doelen in het Zuidwesten en het Zuid
oosten van Engeland.
Italiaansch weermachtsbericht.
Aan het front van El Alamein
verhinderden de hardnekkige tegenstand
en de ontembare inoed van de troepen
der spil ook gisteren den vijand eenig re
sultaat te behalen bij zijn hevige, her
haalde aanvallen, ondernomen door ster
ke gepantserde strijdkrachten en lueht>
macht.
De vliegvelden op Malta werden
door Duitsche bommenwerpers getroffen.
Een Spitfire werd door de begeleidende
jagers neergeschoten.
STRIJD IN EGYPTE BEREIKT
HOOGTEPUNT.
De A.N.P.-correspondent te Beriyn
meldt: 4
De tweede phaze van den strijd in
Egypte is van nog grootere hevigheid
dan de gevechten der vorige week. De
Engelschen vallen met buitengewone
verbetenheid aan, overeenkomstig het
groote belang, dat voor hen op het spel
staat( doch even hardnekkig is de
Duitsch-Italiaansche verdediging. Het is
een strijd op buigen of barsten. Beide
partij.en zijn er zich van bewust, dat .van
de beslissing zeer veel afhangt.
De strijd heeft thans een hoogtepunt
bereikt, doch omtrent het verloop is in
dit stadium nog niets te zeggen. Nadat
de Engelschen, die troepen noch mate*
riaal sparen, erin geslaagd waren de
Duitsbh-Italiaansche linies binnen te
dringen, is het effect hiervan door een
tegenaanval teniet gedaan. Het is waar-
schyniyk te achten, dat de mijnenvelden
voor de Duitsch-Italiaansche stellingen
door de voortdurende inslagen van gra
naten aan doeltreffendheid hebben inge
boet, zoodat zij niet meer dezelfde be
scherming bieden als bij het begin van
het offensief en de last van den aanval
meer op de hoofdverdedigingslinie drukt.
De Engelschen ondernemèn hun aan
vallen met vrij veel zware kanonnen en
zware pantserwagens. Volgens hun eigen
verklaringen "hebben zij in Egyp,te de
meerderheid in de lucht, terwijl boven
de Middellandsche Zee de luchtstrijd
krachten van de spil in de meerderheid
zijn. Dit laatste is met het oog op de
bescherming van de verbindingswegen
wellicht van meer belang dan de lucht-
heerschappij boven het eigenlijke ge
vechtsterrein, aangezien deze op de ge
vechten, die thans aan den gang zijn,
nauwelijks van beslissenden invloed zal
kunnen zijn.
Stembusoverwinning der repu
blikeinen in de V.S.
(D.N.B.) Volgens c(e jongste berich
ten hebben de republikeinen, de partij
van Willkie, bij de Dinsdag in de Ver.
Staten gehouden verkiezingen 36 ze-
fels in het Huis van Afgevaardigden
en 9 in den Senaat gewonnen. Verder
kregen zij de gouverneursposten in de
staten New York, Michigan, Califdr-
nië en Connecticut, die tot nu toe door
democraten bekleed werden. In Ohio,
Pennsylvania, Iowa en Illinois werden
de republikeinsche gouverneurs herko
zen.
Opvallend was de geringe belangstel
ling, die .de Amerikanen voor de ver
kiezingen getoond hebben. Nog nimmer
was die belangstellingzoo gering als
Dinsdag. De verkiezingen zijn in het
geheele land rustig Verloopen.
De strijd op Guadalcanar
en Nieuw-Guinea.
I (D.N.B.) Naar Reuter uit Wahington
verneemt, zijn de Japanners er in ge
slaagd op Guadalcanar nieuwe verster
kingen aan land te brengen.
Omtrent den strijd op Nieuw-Guinea
wordt, volgens S.P.T., in het communi
qué van generaal MacArthur's hoofd
kwartier gemeld^ dat de geallieerde
troepen na de bezetting van het Japan-
sche steunpunt Kokoda hun opmarsch
in Noordelijke richting voortzetten. De
geallieerde luchtmacht heeft gisteren de
hoofdstad van Portugeesch Timor,
Dilly, gebombardeerd.
Korte berichten.
Op last van den Franschen mi-
nistèr van Financiën,- wordt het tabaks
rantsoen in Frankrijk verdubbeld.
(D.N.B.)
Naar Havas-Ofi uit Dakar meldt,
is het eerste convooi waarmede Euro-
peesche vrouwen en kinderen uit Dakar
naar het vaderland terugkeeren naar
Frankrijk vertrokken. Talrijke gezin
nen zijn volgens een voorrangssysteem
geëvacueerd.
EEN DOODVONNIS VOLTROKKEN.
's-GRAVENHAGE, 4 Nov. Officieel
wordt medegedeeld:
Het vonnis, op 3 October 1942 door
het Deutsche Obergericht in het bezette
Nederlandsche gebied tegen den Neder
lander Voitus van Hamme uitgesproken,
waarbij deze wegens verboden wapen
bezit ter dood werd veroordeeld, is van
daag voltrokken.
Jacht op zeehonden.verboden.
Bij besluit van de secretarissen-gene
raal van de departementen van Land
bouw en Visscherij en van Justitie is
bepaald, dat met hechtenis1 van ten
hoogste zes maanden of met een geld
boete van ten hoogste- 3000 gulden
wordt gestraft, hij, die zeehonden be
machtigt, verwondt of doodt of poogt
te bemachtigen, te verwonden of te
dooden met: a. hagel, posten, schroot,
met randvuurpatronen of met patronen
waarvan de huls korter is dan 40 m.M.
b. harpoenen, haken of andere derge
lijke middelen en c. met netten.' Dit be
sluit is heden in werking getreden.
De N.A.D. op Schouwen.
Drie weken geleden trok de af dee
ling 1-7 N.A.D. op uitnoodiging van
het Rijksarbeidsbureau de provincie
Zeeland binnen, teneinde de boeren op
het eiland Schouwen en Duiveland ter
zijde te staan bij het binnenhalen van
den aardappeloogst en de arbeidsman
nen hebben het vertrouwen niet be
schaamd.
Proviandwisseling in volle zee. Een Duitsche U-boot ontmoet op de thuisvaart
een andere, langer in het strijdgebied verblijvende boot. Na overfeg der beide
commandanten wordt het overschot aan verzorgingsmateriaal overgeladen.
PK Wenig-DV-R-P H m
In totaal kon er 6280 man-uren wor
den gewerkt. Daarin werd 171.845 m2
aardappelveld gerooid met een opbrengst
van 6795 hl of 475.675 kg. In dienzelfden
tyd dorschten de mannen 1000 zakken
gerst, zij keerden een hoeveelheid uien
en z\j rooiden ook 7110 m2 voevoederbie-
ten of z.g. mangels. Door deze werk
zaamheden werd een totale arbeidspres
tatie van 98.1 pet. van een volleerden
vakman bereikt en zeer zeker hadden de
N.A.D.-mannen ruimschoots de 100 ge
haald, indien niet het vreemde mangel-
rooien hun parten had gespeeld.
Na een week lang te Looperskapelle,
gemeente Duivendyke, te zyn gelegerd
geweest, sloeg de afdeeling haar kwar
tier op in Zierikzee, waar op Zaterdag
avond j.l. een gemeenschapsavond in de
ruime zaal van de Korenbeurs werd ge
houden. De burgemeesters van Zierikzee,
Noord-Gouwe en Duivendyke waren aan
wezig, evenals talryke andere vooraan
staande personen uit het eiland.
De avond slaagde volkomen en verliep
in een vroolijke en onderling zeer kame-
raadschappeiyke stemming.
De N.A.D.-afdeeling zal nog een week
langer op het eiland zijn krachtigen by-
stand verleeiien. -
Inspectie van 's Rijks belastingen.
De inspecteur van 's Rijks belastingen
W .F. Caron, toegevoegd aan het hoofd
vart de inspectie der belastingen te
's Gravenhage, 1ste afdeeling, is ver
plaatst naar Deventer' en aangewezen
als hoofd van de inspectie aldaar.
de inspecteur van 's Rijks belastingen
T. C. J. de Smidt, toegevoegd aan den
directeur der registratie en domeinen te
's Gravenhage, is verplaatst naar Har-
derwijk en aangewezen alé hoofd van de
inspectie der belastingen aldaar;
de inspecteur van 's Rijks belastingen
H. Sillevis, toegevoegd aan het hoofd
van de inspectie der belastingen te Go-
rinchem, is aangewezen als hoofd van
genoemde inspectie.
Notariaat.
C. J. van Doesburgh is op zijn verzoek
met ingang van 1 November 1942 eervol
ontslagen als notaris te Nijmegen.
Arbeidsvoorwaarden Notariaat.
Blijkens de Staatscourant van 2 dezer
heeft het college van rijksbemiddelaars
een regeling van salarissen en andere
arbeidsvoorwaarden vastgesteld voor de
werknemers in het notariaat. De rege
ling, welke minimum-salarissen inhoudf,
geldt voor het kantoorpersoneel, behalve
candidaat-notaris, in dienst van notaris
sen en waarnemers van een vacant no
tariskantoor in Nederland. De werkne
mers zijn naar gelang den aard van hun
arbeid ingedeeld in klassen.
Deze regeling treedt 9 November in
werking. Ze bevat voorts bepalingen om
trent overwerk, uitkeering by ziekte, ar
beidstijden, vacantie, kort verzuim met
behoud van salaris, doorbetaling van sa
laris op christelijke feestdagen, duur en
beëindiging van de dienstbetrekking en
tevens bepalingen omtrent pensionnee-
ring.
Gewijzigd werkplan Noordoostpolder.
Volgens het tot nu toe aangehouden
z.g. versnelde werkplan zou de Noord
oostpolder na het droogvallen in cultuur
worden gebracht en volledig worden ge
outilleerd door den aanleg van water
gangen met een verbindingssluis tus-
schen de beide afdeelingen, van verhar
de wegen met de noodige bruggen, zoo
mede door den bouw van boerderijen,
arbeiderswoningen en dorpen, aldus
schrijft het laatstverschenen driemaan-
delijksch bericht betreffende de Zuider
zeewerken.
Onder de huidige omstandigheden zou
het onmogelyk zijn, dit werkplan te vol
gen en er zou een met het oog op de te
genwoordige voedselpositie ontoelaat
bare vertraging in het productief wor
den der nieuwe gronden ontstaan. Bo
vendien zouden de gronden dan aan ern
stige onkruidvervuiling worden blootge-
steld.
Dit heeft er toe geleid, een gewijzigd
werkplan op te stellen, waarbij alleen
zal worden uitgevoerd hetgeen noodig is
om de cultuur zoo snel mogelyk uit te
breiden in een eenvoudigen voorloopigen
vorm. Het ontwateren en in cultuur peg
gen der gronden zal zoo snel mogelyk
worden voortgezet, terwyl een honderd
tal ontginningsboerderijen zullen worden
gesticht voor het onderbrengen Van ma
terieel, paarden, kunstmest en zaaigoed.
Arbeiders zullen onderkomen moeten
vinden in barakkenkampen, terwijl en
kele* gebouwen voor leidend personeel en
voor .eenige onmisbare bedrijven zullen
moeten worden gesticht.
Het wordt mogelijk geacht, in de jaren
1942 tot en met 1944 den polder geheel
voor voorloopige cultuur, geleid van de
ontginningsbedrijven uit, in gereedheid
te brengen.
Bijdrage Kinderbijslagwet.
De secretaris-generaal van het Dep.
van Sociale Zaken heeft bepaald, dat de
bijdrage bedoeld in art. 27, tweed© lid,
onder a, der Kinderbyslagwet, voor 1943
bedraagt, 0.94 pet. van het loon, dat
krachtens het bepaalde in art. 28 dier
wet voor premiebetaling in aanmerking
komt.
Voor instellingen van weldadigheid,
welke voorkomen op de lyst, bedoeld in
art. 3 der Armenwet, bedraagt de by-
drage 0.44 pet.
De opslag, bedoeld in art. 27, tweede
lid, onder b, der Kinderbyslagwet, be
draagt voor de werkgevers, die by het
Rykskinderbyslagfonds zyn aangeslo
ten, 0.06 pet. van het loon, dat krachtens
het bepaalde van art. 28 dier wet voor
premiebetaling in aanmerking komt.
Voor de bedoelde werkgevers bedraagt
de premia voor 1943 mitsdien 1 pet., on-
DONDERDAG 5 NOV. 1942.
Broeders, zucht niet tegen elkander,
opdat gy niet onder het oordeel valtzie
de Rechter staat voor de deur.
Jac. 5 9.
Zon
op onder
7.41 17.06
Maan
op onder
3.18 16.04
8 Nov. Nieuwe maan.
15 Nov. Eerste kwartier.
derscheidenlijk 0.50 pet. van het loon,
dat krachtens het bepaalde in art. 28 der
Kinderbijslagwet voor premiebetaling in
aaymerking komt.
Kinderen naar Duitschland.
Naar de Nederlandsche Volksdienst
mededeelt, zal IQ November een aantal
kinderen uit Noord-Brabant, Utrecht en
Overijssel onder de auspiciën van deze
instelling voor vacantie naar Duitsch
land vertrekken.
ZUINIG MET GAS EN ELEC-
TRICITEIT.
Het is onaangenaam boete te moéten
betalen voor een of andere overtreding,
doch nog veel onaangenamer is het wan
neer men op' den koop toé nog andere
gevolgen van deze overtreding onder
vindt, Wij hebben hier het oog op het
verbruik van gas en electriciteit. Het
schijnt nog niet tot iedereen te zijn door
gedrongen dat bezuiniging pp dit ver
bruik noodzakelyk is.
Voorgeschreven is een rantsoeneering
op 75 pet. van het electriciteits- en gas
verbruik en al was de aankondiging
daarvan destyds allerminst een pretti
ge boodschap, onoverkomelijke bezwaren
zijn er zeker toph niet. Overigens; zyn de
tyden nu eenmaal zóó, dat, gezien de
omstandigheid dat onze kolenpositie niet
bijzonder schitterend, integendeel zorg
wekkend is te achten, de bevolking tot
plicht heeft zoo zuinig mogelyk met de
toegewezen rantsoenen gas en electrici
teit om te springen.
Tegen overtreders zal drastisch en on
verbiddelijk worden opgetreden, zelfs
door afsnijding van den toevoer. En dat
is iets wat niemand zal verkiezen.
Verspil dus geen gas en electriciteit!
Laat nergens onnoodig gas en electrici
teit branden! Zie toe dat uw huisgenoo-
ten eveneens de voorschriften in acht ne
men.
Dit alles is in uw eigen belang, doch
ook in het belang van de gemeenschap.
(Vervolg.)
Er moet heel wat anders gebeuren.
Inplaats van tot machtsmensch, moet
de kleuter opgevoed worden tot ge-
meenschapsmensch, niet „ik", moet op
den vóórgrond staan, maar „wij".
Wordt deze opvoeding niet doelbe
wust ter hand genomen in de kleuter
jaren, dan is het veelal te laat, daari'
het levensplan op pl.m. 6-jarigen leef-
tyd in principe gevormd is.
Maar nu is ook duidelijk, waarom de
goed opgevoede kleuter vaak hopeloos
in de war raakt, wanneer het in de
lagere school bij 't klassikaal onderwijs
terecht komt. Hier wordt n.l. veel ge
speculeerd op den machtsdrang van kin
deren, 't hoogste cyfer halen, 'de eerste
van de klas zijn, een ander kind niet
helpen mogen by het werk, dat zijn alle
maal dingen, die tot nu toe vreemd
waren voor dit kind. Ook het lager
onderwijs heeft dus 't grootste belang
bij de vernieuwing van het kleuter
onderwijs, waar dit voorgaat, moet het
andere wel volgen.
Hoezeer de ervaringen in de kleine
kinderjaren een stempel op het hee'e
leven zetten, blijkt o.a. sterk op reli
gieus gebied. Allerlei moeilyk te ver
anderen waanvoorstellingen, allerlei on
gezonde angsten in latere jaren ontston
den door een onpsychologische, onkin
derlijke godsdienstige opvoeding in den
kleuterleeftijd.
Wil men later een goede harmonische
ontwikkeling bereiken van lichaam en
geest, dan moet de grondslag hiervoor
gelegd worden in den leeftyd vóór de
lagere school en dan moeten de lynen
toen getrokken liter niet worden
omgebogen of afgebroken, maar door
getrokken.
In het rapport inzake de enquête bij
onderscheiden bedrijven aangaande de
resultaten van het lager onderwijs 'in
Nederland, ingesteld door „de Commis
sie voor Onderwijsvernieuwing Chr.
Onderwys" wijst Prof. Waterink op.Jhet
belang van de karakterstructuur. Er is
een zeèr groot verschil in de aanspreek
baarheid van het karakter van het eene
kind of het andere.
Hy zegt daarvan: „Het eene kind is
onmiddellyk toegankelyk, men raakt het
direct aan zyn hart, het andere kind
schynt zich wel geharnast te hebben
