DAGKALENDER
WOENSDAG 7 OCT. 1942
57e JAARGANG No. 6
CHRISTEL IJ K DAGBLAD VOOR ZEELAND
Spreiding van industrie.
Duitsche aanval in Kaukasüsgebied vordert - Ook vorde- bonaanwijzing voor zeep.
ringen bij Stalingrad - Vijf schepen tot zinken gebracht
- Het tweede front - Amerikaansch slagschip tot zinken
gebracht
BINNENLAND
woensdag! 7, oct. 1942.
Jac. 1: 5a.
babywol.
Bureaux: Lange Vorststraat 70 Goes.
Postrekening no. 44455 Telefoon no. 243&
By kantoor. Middelburg: Firma Boekhandel
J. J. FANOY, Nieuwe Burg 26—28 en
"Noordweg 155 Telefoon no. 3128.
Abonnementsprijs, 2,73 per kwartaal. Week
abonnementen voor Middelburg, Goes en
plaatsen waar een agent is aangesteld 0,21.
Losse nummers 6 cent.
Dir.-Hoofdred.A. DE LANGE GOES.
Advertentiën 12 cent per millimeter. Ingezon
den mededeelingen 24 cent per millimeter.
Bij contract belangrijke korting.
Kleine advertentiën (maximum 8 regels) van
15 regels 65 cent, iedere regel meer 13 cent.
Dienstaanvragen en dienstaanbiedingen van
1—5 regels 55 cent, iedere regel meer (max.
8 regels) 11 ,cent. Onder letter of motto
10 cent extra.
Adv. in deze rubriek by vooruitbetaling.
Administrateur aclverten tiechef
B. P. DAVIDSE, Goes.
Het is niet altijd duidelijk,, aldus „De
Standaard", waarom een industrie zich
in een bepaalde streek heeft gevestigd
en tot bloei komt, terwijl de bestaande
nijverheid in sommige plaatsen taant en
tenslotte geheel uitsterft.
Grondstoffen, ligging, arbeidskrachten
vervoersmogelijkheden en tal van andere
factoren hebben daarop invloed. En aan
al deze-moet als eerste het initiatief en
de energie van den ondernemer vooraf
gaan. In Limburg waren het buitenlan
ders, die tot exploitatie van steenkolen
overgingen, eerst later door de Neder
landers, maar dan ook op voortreffelijke
wijze, gevolgd. In ons vervoerwezen
speelde aanvankelijk het bubcnlandsche
kapitaal eveneens' een groote rol. Doch
steeds meer ontstond een echt nationale
industrie, werd Nederland een meer ka
pitaal exporteerend dan importeerend
land. I
Gelijk nu in Limburg, Brabant en
Twente, laat zich de vestiging van de al
daar gevestigde hoofdindustrieën gemak
kelijk uit de omstandigheden verklaren.
In andere streken geldt dit in mindere
mate, al is bij nauwkeurige navraag dik
wijls wel een redelijk motief aan.te wij-,
zen.
Verschuivingen doen zich ook in onzen
tijd voor. Echter is het niet zoo eenvou
dig, dat een bepaalde industrie voor een
bepaalde streek gedicteerd kan worden.
Het is een algemeen verschijnsel, dat
industrie aantrekkingskracht heeft op
industrie.
In tal van streken, Twente, Zuidelijk-
Brabant, Langstraat, de Zaanstreek, zien
we concentratie van gelijksoortige be
drijven, waarbij de gemeenschappelijke
voórdeelen bij productie en scholing de
nadeelen van concurrentie bij den afzet
ver overtreffen. Nevenbedrijven ontstaan
of ook nieuwe industrieën voegen zich
daarnevens, omdat de omstandigheden
daarvoor gunstig zijn. De mijnbouw ging
gepaard met gasproductie en stroomleve-
ring. Voorts ontstonden chemische be
drijven en zelfs tricotagefabrieken in het
mingebied.
De algemeene toepassing van electri-
citeit en de verbetering der verkeersmid
delen maakt evenwel*- naast .concentratie
ook decentralisatie mogelijk. Indien plat-
telandsstrieken lagere onkosten geven (de
grond en opstalwaarde, loonen etc.) zijn
onder de huidige omstandigheden moge
lijkheden voor vestiging van industrieën
aanwezig, waar die voorheen ontbraken.
In de thans overwegende landbouw-
provincies laat zich een industrieele ont
wikkeling zeer wel denken, indien slechts
bepaalde voorwaarden kunnen worden
vervuld. In de aardappelmeel-, stroocar-
ton- en zuivelindustrie bestaat reeds het
voorbeeld van geslaagde pogingen, na
tuurlijkerwijs aansluitend bij het agra
risch karakter van de gewesten.
Willen we de millioenen-steden in de
toekomst voorkomen, dan ligt er in deze
richting een uitweg. Zuid-Limburg leert
hoe er arbeid en bestaan geschapen
wordt door middèl van de industrie.
In de mijngemeenten woonden in 1895
19.000 menschen, in 1937 224.663.
Stel daartegenover de slakkengang van.
•Zeelands bevolkingstoeneming en
men ziet den weg, die ook voor de toe
komst breed en open moet zijn, wil ons
sterk groeiend, gezond Nederlandsch volk
arbeid in zijn eigen land. behouden.
Burgemeesters.
Bij besluit van den Secretaris-gene
raal van het Departement van Binnen-
landsche Zaken is P. A. Schaepman op
zijn verzoek met ingang van 1 October
1942 eervol«ontslagen als Burgemeester
van de gemeente Borne.
Bij beschikking van den Secretaris
generaal van het Departement van Bin-
nenlandsche Zaken is C. van Hessen op
nieuw benoemd tot Burgemeester van
de gemeente 's Gravendeel.
Het opperbevel der Duitsche weer
macht deelt mede
In het Kaukasusgebied wordt de
vijand in een voortgaanden aanval van
heuvel tot heuvel teruggeworpen. Ook
gisteren verloor hij onaer verbitterden
tegenstand in het gebergte ten N.O. van
To^apse en aan de Terek opnieuw
krachtig versterkte heuvelstellingen en
versterkte plaatsen.
In Stalingrad werden in hard® op
zich zelf staande gevechten nieuwe vor
deringen gemaakt. Gevechtsvliegtuigen
steunden de stormtroepen van het leger.
Ten N.-W. van de stad slaagde men er
in een tweede vijandelijke groep strijd
krachten in te sluiten.
Aan het Don-front sloegen Roe-
meensche, Italiaansche en Hongaarsche
troepen verscheiden pogingen om over te
steken en aanvallen van den vijand terug,
i In glen midden-sector van het
front werden bij geslaagde ondernemin
gen van stoot-troepen vele vijandelijke
bunkers en gevechtsstellingen vernield en
de bezettingen vernietigd of gevangen
genomen.
Onze eigen aanval ten Z.O. van het
Ilmenmeer leidde gisteren tot be
langrijke terreinwinst.
Voor Afrika eh voor de Zuid-Ameri-
kaansche kust brachten duikbooten vijf
vijandelijke koopvaarders met 26.000 b. r.
t. tot zinken.
Enkele Britsche vliegtuigen vlogen
gisteren boven Noord- en West-
Du i t s- c h gebiedt Afzonderlijke
brisantbommen veroorzaakten slechts
geringe schade. In den afgeloopen nacht
ondernam de Britsche luchtmacht sto-
ringsaanvallen boven Nederlandsch
en West-Duitsch gebied. De bevol
king leed eenige verliezen.
In woonwijken van eenige steden ont
stonden branden, zoomede schade aan
gebouwen. Volgens tot dusver ontvangen
berichten" werden vier van de aanvallen
de bommenwerpers door nacht jagers en
luchtdoelgeschut' neergehaald.
Bifitsche storingsaanVallen naar
West-Duitsch land.
(D.N.B.) In den nacht van 5 op 6 Oct.
hebben Britsche vliegtuigen storingsaan
Vallen ondernomen op W e s t-D u i t s c h
gebied. Neergeworpen bommen veroor
zaakten eenige schade in woonwijken.
Een ziekenhuis werd getroffen. De vij
and verloor bij deze militair zinnelooze
actie eenige vliegtuigen.
Italiaansch weermachtsbericht.
Vijandelijke verkfenningstroepen, die
gistermiddag en in den afgeloopen
nacht stellingen in den centralen sector
van het Egyptische front aanvielen, wer
den met bloedige verliezen afgeslagen.
Wij maakten een aantal gevangenen.
Onze bommenwerpers hebben de
vliegvelden Micabba en Halfar met
bommen aangevallen.
Stalins uiting over een
tweede front.
Naar Nya Dagligt Allehande uit Lon
den verneemt, wordt de verbitterde uit
lating van Stalin tegenover een Ameri-
kaansche journalist over de onvolkomen
en niet tijdige vervulling der verplichtin
gen die de geallieerden op zich genomen
hebben, door welingelichte waarnemers
in de Engelsche hoofdstad beschouwd
als een poging van Sowjetzijde om druk
uii^ te oefenen op de Engelsche en Ame-
rikaansche regeering. Stalin heeft zich
met deze uitlating rechtstreeks tot het
Britsche en Amerikaansche volk gericht.
Het gevolg hiervan kan zijn een ver
scherpte eisch naar een tweede front
van den kant der openbare meening.
Daarentegen valt het te betwijfelen, zoo
verklaren d<P waarnemers, of Stalins
woorden ook invloed zullen uitoefenen op
Rijksmaarschalk Hermann Goering reikt tijdens de viering van het Oogstdank-
feest te; Berlijn het Ridderkruis behoorende bij het Oorlogsverdienstenkruis uit.
Telefoto Weltbild-Polygoon-Pax Holland m
de militaire besluiten van Engeland en
de Ver. Staten.
Uit Washington wordt gemeld: In
verband met de jongste boodschap van
Stalin, waarin deze nogmaals met klem
op het vormen van een tweede front aan
dringt, heeft de Amerikaansche onder
staatssecretaris, Sumner Welles, op de
persconferentie meegedeeld dat het van
zelf spreekt, dat de Amerikaansche re
geering 't roode leger alle mogelijke hulp
zal bieden. Hij voegde er aan toe, dat de
verklaring van Stalin op het oogenblik
met zorg wordt bestudeerd.
Naar de Engelsche radio uit Washing
ton meldt, heeft senator Reynolds, die
voorzitter van de commissie voor mili
taire aangelegenheden in den senaat, in
verband met de verklaring van Stalin,
de geallieerden- opgeroepen vertrouwen
te hebben en geloof in hun militaire lei
ders.
„Wanneer wij dit niet doen, zijn wij
verloren. Zij weten duizend maal meer
over deze aangelegenheid, dan het pu
bliek, of wij, die hier in den senaat zit
ten.'
Bloom, de voorziter van de Ameri
kaansche commissie voor buitenlandsche
aangelegenheden, heeft gezegd:
De geallieerden zullen hun verplich
tingen t.z.t. nakomen, maar deze rijd
moet natuurlijk bepaald worden door de
gelegenheid.
Amerikaansch slagschip tot
zinken gebracht.
In een extra bericht maakt het Itali
aansche hoofdkwartier bekend, dat de
Italiaansche duikboot „Barbarigo", on
der bevel van kapitein Enzo Grossi op
den Atlantischen Oceaan een Ameri
kaansch slagschip van de „Mississippi"-
klasse tot zinken heeft gebracht.
De strijd op de Salomonseilanden.
Het ministerie van Marine te Was
hington maakt bekend, dat de Japanners
op het eiland Guadalcanar een der
Saolmonseilanden ondanks hevige te
genaanvallen der Amerikaansche lucht
macht, nieuwe landingen hebben ver
richt. De Amerikaansche stellingen op
het eiland zijn evenwel behouden.
Verder hebben de Amerikaansche
luchtstrijdkrachten het eiland Kiska, be
hoorende tot de Aleoeten, aangevallen.
Waarschuwing tegen brandveroor-
zakende ballons.
De „Berl. Börsen-Ztg." waarschuwt
tegen kogelvormige rubberballons, wel
ke Duitschlands vijanden den laatsten
tijd het Rijk laten binnenvliegen. Zij
hebben een middellijn van 23 meter,
onderaan hangen meestal draden. Som
mige dragen flesschen, gevuld met
brandbare vloeistoffen, welke na een be
paalden tijd loslaten en bij hun val brand
kunnen veroorzaken in bosschen, graan
velden en huizen, andere vervoeren zak
jes met houtwol, welke zoodra de bal
lon tegen een gebouw of een boom stoot
door middel van een electrisch appa
raatje in brand wordt gestoken, Waarbij
de ballon zelf met een steekvlam ont
ploft.
Het blad waarschuwt de bevolking
dergelijke ballons niet aan te raken,
maar zoodra men er een ontdekt de po
litie te waarschuwen.
Korte berichten.
(S.P.T.) Het Fransche Staatsblad
maakt bekend, dat wegens het verwaar-
loozen van hun zaken en-het te buiten
gaan van hun bevoegdheden, een aantal
gemeenteraden en burgemeesters respec
tievelijk zijn opgeheven en ontslagen.
Van bevoegde zijde te Berlijn'wordt
vernomen, dat op het oogenblik tusschen
Duitschland en Engeland, over Zwitser-*
land, onderhandelingen gaande zijn over
de -uitwisseling van zwaargewonde
krijgsgevangenen.
In de haven van Gibraltar heerscht
op het oogenblik groote activiteit op het
vliegveld en ook elders worden groote
oefeningen gehouden, waarbij gebruik
wordt gemaakt van kunstmatige nevels.
In geheel Gibraltar zijn sterke lucht- en
zeestrijdkrachten geconcentreerd.
Op 80-jarigen leeftijd is in St Paul
in den staat Minnesota, de vroegere
Amerikaansche ambassadeur te Londen,
Frank Kellogg overleden. Kellogg is be
kend geworden door het naar hem ge
noemde Kellogg-padt.
v
BOMMEN OP ONS LAND.
Twintig do oden/, veile! gieiwondeni.
In den nacht van Maandag op Dinsdag
hebben de Britten wederom boven Ne
derlandsch gebied gevlogen. Van de bur
gerbevolking werden 20 personen gedood
en 13 zwaar gewond. Bovendien werd eeni
groot aantal personen licht gewond. En
kele personen worden nog vermist.
Gedurende het tijdvak van 1 October
tot en met 31 October 1942, derhalve
gedurende een tijdvak van één maand,
geven de volgende bonnen recht op het
koopen van de daarachter vermelde hoe
veelheden zeep.
Bon „Algemeen 412" en de „N Een-
heidszeep" gemerkte bon van de aan
kinderen beneden den leeftijd van 8 jaar
uitgereikte kaarten, geven recht op het
koopen van, hetzij een stukje 24y2 of 28
gram luchtgevulde eenheidszeep 40 of 57
pet., hetzij een stukje van 70 of 75 gram
eenheidstoiletzeep 14,15 of 21 pet., hetzij
op het doen wasschen van vijf kilogram
droge vuile wasch.
Aangezien thans nog niet vaststaat,
welke hoeveelheid en welke soort zeep
zal worden verstrekt op den tweeden
bon, welke nog zal worden aangewezen, t
zal deze zoo spoedig mogelijk nader
worden bekend gemaakt.
De met „N Toiletzeep" gemerkte bon
van de aan kinderen beneden den leeftijd
van 2 jaar uitgereikte kaarten geeft
recht op het koopen van 75 gram toilet
zeep 80 pet.
Zooals reeds in het op 2 October j.l.
gepubliceerde .wekelijksch bonaanwij-
zingsbericht werd bekend gemaakt, is
de geldigheidsduur van de voor een
heidszeep aangewezen bonnen „Alge
meen 370" en M Eenheidszeep" van de
voor waschpoeder aangewezen bonnen
„Algemeen 371" en „M Waschpoeder",
en van de bonnen „M Toiletzeep" ver
lengd tot en met 31 October a.s.
Zij, die nog geen eenheidszeep of
waschpoeder hebben kunnen verkrijgen
tegen inlevering van de bonnen „Alge
meen 335", ,-jAlgemeen 336" en „L-
zeep", kunnen deze bonnen nog tot en
met 10 October a.s. bij hun leverancier
inleveren, die verplicht is daarop alsnog
zeep of waschpoeder af te leveren.
Indien voorradig, kan men voor de
bonnen „Algemeen 335" en „Algemeen
336" tezamen een stuk huishoudzeep vap
80 90 gram verkrijgen.
Indien iemand ❖an u in wijsheid te kort
schiet, dan bidde hij tot God daarom.
Zon
op onder
7.50 19.06
10 Oct. Nieuwe maan.
16 Oct. Eerste kwartier.
Maan
op onder
4.19 18.13
Zoöals eenige dagen geleden is bekend
gemaakt, ligt het in de bedoeling met de
verstrekking van babywol van 1 Novem-
bre 1942 af wederom een aanvang te
maken. Deze mededeeling heeft eenige
ongerustheid veroorzaakt bij degenen,
wieif aanvraag na 1 Sept. 1942 was inge
diend en niet meer in behandeling kon.
worden genomen. Teneinde onnoodige in
formaties aan de distributiebureaux te
voorkomen, wordt vanwege het Depar
tement van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart medegedeeld, dat de reeds
ingekomen aanvragen in volgorde van
binnenkomst zullen worden afgehandeld,
waarna de nieuw-ingekomen aanvragen
in behandeling zullen worden genomen.
Opgemerkt wordt, dat Bijzondere
Vergunningerf voor wollen breigarens
uitsluitend kunnen worden aangevraagd
ten behoeve van kinderen, geboren op
of na 1 Maart 1942. Voor reeds geboren
kinderen vraagt de moeder een Bijzon
dere Vergunning voor wollen breigarens
aan, indien uit de distributiestamkaart
van het betrokken kind blijkt dat dit op
of na 1 Maart 1942 is geboren. Voor te
verwachten baby's kan de aanstaande
moeder een Bijzondere Vergunning voor
wollen breigarens aanvragen tegen
overlegging van een "schriftelijke ver
klaring van een geneeskundige of vroed
vrouw, waaruit blijkt, dat de bevalling
binnen 20 weken zal plaats hebben.
Een aantal gebouwen, waaronder twee
ziekenhuizen, zijn vernield.
Verstrekking van artikelen aan
verplicht-verzekerden.
Het staatstoezicht op de ziekenfondsen
heeft een voorloopige regeling vastge
steld voor wat betreft de maximum-be
dragen, die door de algemeene zieken
fondsen ten behoeve van de verplicht
verzekerden worden betaald bij de ver
strekking van artikelen als brillen,
breukbanden, buikbanden, orthopaedisch
schoeisel, steunzolen, kunstledematen,
krukken enz. Tevens is bepaald, dat be
doelde artikelen in twee achtereenvolgen
de jaren ten hoogste eenmaal zullen ver
strekt worden. Een uitzondering hierop
vormen de brillen, waarop de verzeker
den in drie achtereenvolgende jaren ten
hoogste eenmaal recht kunnen doen gel
den.
Indien een verstrekt hulpmiddel bin
nen den gestelden termijn op medisch ad
vies door een nieuw moet worden ver
vangen, of wel, indien wijziging daarvan
noodzakelijk blijkt, dan bestaat hiertoe
uiteraard de mogèüjkheid.' De kosten van
zulk een wijziging neemt het algemeen
ziekenfonds voor zijn rekening, terwijl
een vernieuwing als hier bedoeld alleen
plaats kan vinden, indien de medicus
een voorwerp van dezelfde soort, doch
van een ander model of andere samen
stelling voorschrijft.
Bij al deze verstrekkingen geldt ech
ter de stelregel, dat hiervoor een recept
van den behandelenden geneesheer en
een machtiging vanwege het bestuur van
het ziekenfonds of van den controleerend
geneesheer wordt vereischt.
Tegelijk met de afgifte van de mach
tiging doet het fonds mededeeling van
het maximum-bedrag, dat vanwege het
fonds ten behoeve van het te verstrekken
artikel beschikbaar kan worden gesteld.
Desgewenscht kunnen belanghebben
den bij het algemeen ziekenfonds, waar
bij zij zijn aangesloten, steeds inzage ver
langen van de hiervoor door het staats
toezicht vastgestelde regelen.
Oorlogsverslaggevers voor de Neder-
landsche SS-pk.
Het SS-Ersatzkommando deelt ons
mede: Bij de SS-PK (Propaganda Kom-
panie) kunnen eenige radiosprekers, fo-
tovferslaggevers en verslaggevers wor
den geplaatst, die na hun militaire op
leiding tfe hebben genoten aan de ver
schillende sectoren van het front zullen
worden ingezet, om door middel van ra
dio, beeld en bericht het Nederlandsche
volk óoggetuigenverslagen te geven van
den grooten strijd in het Oosten. Zij, die
hiervoor in aanmerking wenschen te ko
men, dienen zich zoo spoedig mogelijk,
schriftelijk of persoonlijk, te melden bij
het Sti-Erzatskommando Nederland,
Stadhouderslaan 132, Den Haag.
F. Eikerbout.
-In den ouderdom van 69 jaar is te Lei
den overleden de heer F. Eikerbout, oud-
voorzitter van den Chr. Metaalbewer-
kersbond in Nederland.
Dhr Eikerbout had zitting in het be
stuur van het voormalig Chr. Nat. Vak
verbond, den Raad van Arbeid en het
Centraal Beheer Ziektewet. Een reeks
van jaren heeft hij zitting in den Leid-
schen Raad gehad.
WANNEER VERDUISTEREN?
Donderdag 8 October 1942.
's Morgens tot 7.51 u.
's Avonds van 19.03 u.
In de zaal van den Haagschen Dierentuin werd Zondagmiddag door de N.S.D.A.P.
en de Nationaal Söcialistische Beweging der Nederlanden een groot Oogstdank-
feest gehouden, dat door talrijke Duitsche- en Nederlandsche autoriteiten, werd
bijgewoond. Een overzicht van de zaal tijdens de feestelijkheid.
Stapf-Borrius-Pax Holland m
