DAGKALENDER
DINSDAG 29 SEPT. 1942
56e JAARGANG No. 304
CHRISTEL IJ K DAGBLAD VOOR ZEELAND
Flauwe mop.
Amerikaansoh troepentransport grootendeels vernietigd
Duitsche troepen opgerukt naar Noordelijke deelen van
Stalingrad - Sowjet-aanvallen afgeslagen - De rede van
Von Ribbentrop Rede van Eden.
Bureaux: Lange Vorststraat 70 Goes.
Postrekening no. 44455 Telefoon no. 2438.
Bijkantoor Middelburg: Firma Boekhandel
J. J. FANOY, Nieuwé Burg 26—28 en
Noordweg 155 Telefoon no. 3128.
Abonnementsprijs 2,73 per kwartaal. Week
abonnementen voor Middelburg, Goes en
plaatsen waar een agent is aangesteld 0,21.
Losse nummers 6 cent.
Dir.-Hoofdred.A. DE LANGE GOES.
Advertentiën 12 cent per millimeter. Ingezon
den mededeelingen 24 cent per millimeter.
Bij contract belangrijke korting.
Kleine advertentiën (maximum 8 regels) van
15 regels 05 cent, iedere regel meer 13 cent.
Dlenstaanvragen en dienstaanbiedingen van
15 regels 55 cent, iedere regel meer (max.
8 regels) 11 cent. Onder letfeer of motto
10 cent extra.
Adv. in deze rubriek by vooruitbetaling.
Administrateur (advertentiechef)
B. P. DAVIDSE, Goes.
Eenigen ttfd geleden wezen wü er op,
dat thans in breede kringen een sterk,
toegenomen belangstelling voor den
landbouw valt waar te nemen en dat de
minachting in stedelijke kringen voor
den boer plaats begint te maken voor
waardeering. Wie niet ziende blind is
moet in den tegenwoordigen tijd wel in
zien, van hoe groote beteekenis land- en
tuinbouw voor het volksgeheel zyn.
Wy spraken toen tevens den wensch
uit; dat deze toegenomen waardeering
niet een specifiek oorlogsverschijnsel
zal blijken te zijn. De vrees is n.l. niet
ongegrond, dat, zoodra distributie en
rantsoeneering weer overbodig zouden
zijn, de grootere sympathie voor den
boer in hoofdzaak niet anders dan eigen
belang zou blijken geweest te zijn.
Stad en land hebben in vroegere ja-
rèn te veel naast elkander geleefd. De
stedeling wist bitter weinig af van* het
be^ryf, de zorgen en de vragen van den
boer en den tuinder, terwijl men op het
platteland slecht op de hoogte was van
de toestanden in het dagelijksch leven
van de groote stad. Als beide nu wat
naar elkaar toegroeien, kan dit niet an
ders dan goede gevolgen hébben.
Wy willen hierbij nog opmerken, dat
de boer waarlyk niet vraagt om ver
troeteld te worden door de stadsmen-
schen. Van overdrijving houdt de nuch
tere plattelander heelemaal niet. Maar
wel vraagt hy, dat zijn arbeid, die van
zoo groot belang is voor ons volk, de
waardeering geniet, die hij metterdaad
verdient en dat de belooning daaraan
evenredig is.
Ook verlangt hij, dat hij niet langer
voor een achterlijk schepsel wordt ge
houden. Er- is een tijd geweest, dat alle
domme vragen en opmerkingen natuur
lijk uit den mond van een boer kwamen
en/dat het aahtal. moppen over „stom
me" boeren legio was. Wij dachten, dat
we dien tijd waren gepasseerd. Maar on
langs kon men in „De Prins" het vol
gende fraais lezen:
„Een veeboertje moest in Goeree zyn,
H:j vroeg om een kaart voor een „D"-
De man aan 't loket [trein,
Die bekeek dat portret
En gaf hem 'n kaart voor den veetrein!"
Dit flauwe, zoutelooze versje geeft
blyk van een mentaliteit, die de sterkste
veroordeeling verdient.
Men moge dan in de groote stad wat
meer afweten van film-artisten en
sport-„helden", men moge er meer
thuis zijn in de sfeer van tooneel en ca
baret dan onze plattelandsbevolking, dit
alles is nog iets anders dan waarachti
ge cultuur en ontwikkeling.
BINNENLAND
De openingstijden der wir.kelé.
In verband met velerlei misverstand
omtrent de tyden, op welke winkels moe
ten zijn geopend, volgt hierna" een korte
opsomming van wat mag en wat moet,
voor het komende winterhalfjaar van 1
October tot 1 April.
Winkels mogen zyn geopend op de eer7
ste vijf werkdagen in de week van 5 tot
18 uur en op Zaterdag van 5'tot 19 uur.
Winkels moeten zijn geopend op alle
werkdagen, ook des Zaterdags, van. 10
tot 17 uur (een uitzondering geldt voor
niet-levensiniddelenzaken voor Maandag
morgen).
Voor drankzaken en kantoormachihe-
zaken (naast café's, apotheken ed.) geldt
bovengenoemde verplichting niet.
Tegen ontsiering van dorp er», landschap.
In verband met de na den oorlog te
vernachten opleving in de bouwnijver
heid hebben de secretarissen-generaal
vna binnenlandsche zaken en van opvoe
ding, wetenschap en cultuurbescherming
de vraag onder het oog gezien, of met
het oog op de voortschrijdende ontwik
keling van dorp en landschap een rege
ling nopens het uiterlijk van gebouwen
in het leven dient te worden geroepen.
Na ampele overweging is evenwel van
het treffen van zoodanigen ingrijpenden
maatregel voorshands afgezien, zulks
in afwachting van een rationeele uit
voering van de welstandsbepaling in de
bouwverordeningen.
Dr Ir G. A. G. Blok f
leider vans het Gilde voor Bouwkunst.
Bij beschikking van den President der
Nederlandsche Kultuurkamer werd aan
den heer J. Bakker te Voorburg op zijn
verzoek ontslag verleend als leider van
het Gilde voor Bouwkunst, Beeldende
Kunsten en Kunstambacht. In zijn plaats
werd benoemd Dr Ir G. A. C. Blok te
's-Gravenhage, leider van de vakgroep
Bouwkunst van het Gilde voor Bouw
kunst, Beeldende Kunsten en Kunstam
bacht der Nederlandsche Kultuurkamer,
die deze functie tevens blyft waarnemen.
Dr Ir. G. A, C. Blok werd te 's-Graven
hage in 1903 geboren. Als architect voer
de Dr Blok in verschillende plaatsen des
ands opdrachten uit, o.m. te Amsterdam,
ai e rik zee, Brouwershaven,
Bergen op Zoom, Gouda en Den Haag.
Hét opperbevel der Duitsche weer
macht maakt bekend:
In het Noordwestelijk deel van den
Kaukasus hebben Duitsche en Slo-s
vaaksche troepen in harde gebergtege
vechten verscheiden heuvelstellingen ge
nomen. Aan de kust van de Zwarte
Zee heeft een' Duitsche motortorpedo
boot een schip van 1000 b.r.t. tot zinken
gebracht.
In den strijd om Stalingrad zijn
de Duitsche troepen thans ook opgerukt
naar de Noordelijke deelen dér stad. Het
tot dusver veroverde stedelijke gebied
is volkomen van den vijand gezuiverd.
De aanvallen werden door geconcen
treerd vuur der artillerie van het leger
en van het afweergeschut van het lucht-
wapen, benevens door een massa in den
strijd gebrachte Duitsche, Roemeensche
en Kroatische vliegtuigen voor den strijd
op korten afstand doeltreffend gesteund.
Vijandelijke ontlastingsaanvallen ten
Zuiden en Noorden van de stad zijn mis-
lukt.
In den centralen sector van het front
en bij R z j e f zijn verscheiden door
sterke artillerie ondersteunde aanvallen
van den vijand, deels in tegenaanvallen,
afgeslagen en een eigen plaatselijke aan-
valsactie is met succes voortgezet.
Ten Zuidoosten van het Ilmen-
meer zijn herhaalde vijandelijke aan
vallen onder zware verliezen ineenge
stort. Ook ten Zuiden van het Ladoga-
meer zijn nieuwe aanvallen van den vij
and in taaie gevechten afgeslagen.
De met sterke strijdkrachten onder
nomen poging van den vijand om den
omsingelingsring van Leningrad
naar het Oosten over de Newa te
doorbreken, is onder zware verliezen
voor dén tegenstander mislukt. Het aan
tal vernietigde booten is gestegen tot
395. v
Aan het front aan de IJ s z e eheeft
het luchtwapen overdag en des nachts
bolsjewistische luchtsteunpunten aange
vallen. Duitsche jagers hebben daarbij,
zonder zelf verliezen te lijden, 26 vyan-
delijke toestellen neergeschoten.
Naar i<j een extra bericht bekend is
gemaakt, hebben Duitsche duikbooten in
het Noordelijk deel van 0en Atlanti-
schen Oceaan een naar Engeland onder
weg zijnd Amerikaansch troepentrans
port voor 't grootste deel vernietigd.
Zy vielen een snel vyandelyk con-
vooi aan, bestaande uit slechts enkele
groote passagiersschepen, dat, krachtig
beschermd, met troepen, munitie en oor
logsmateriaal geladen was. In dagenlan
ge hevige aanvallen en achtervolgingen
brachten zij een grooten tweepijper van
10.000 b.r.t. van het type „Viceroy of
India", die na drie torpedotreffers kap
seisde, een tweepijper van 17.000 b.r.t.
van hét type „Reina del Pacifico", die
na twee torpedotreffers met een groote
steekvlam in de lucht vloog, een trans
portschip van 11.000 b.r.t. van het ty
pe „Derbyshire" en een torpedojager
van de beveiligingsstrijdkrachten van
het konvooi tot zinken. Twee andere
transportschepen werden door torpedo
treffers beschadigd.
Met deze successen hebben onze duik
booten den vijarid een zwaren slag toe
gebracht. De vijandelijke transportvloot
heeft drie bijzonder waardevolle snelle
eenheden met een totalen inhoud van
47.000 b"rt. verloren die gebruikt plegen
te worden bij bijzonder belangrijke en
dringende troepentransporten.
In andere zeegebieden van den Atlan-
tischen Oceaan, van de Afrikaansche
tot df Amerikaansche kust, hebben
duikbooten nog 11 andere schepen met
een gezamenlijken inhoud van 57.000 b.
r.t. tot zinken gebracht, zoodat de to
tale verliezen van de vijandelijke scheep
vaart in de laatste vier dagen 14 schepen
met een gezamenlijken inhoud van
104.000 b.r.t. bedragen.
Italiaansch weermachtsbericht.
In den sector van het front van E 1
A 1 a m e i n intensief vuur van de artil
lerie over en weer. Tydens luchtgevech
ten is een vijandelyke bommenwerper
neergeschoten.
Britsche vliegtuigen hebben gisteren
Benghazi aangevallen, zij bescha
digden eenige particuliere woningen en
maakten elf gewonden onder de bevol
king.
In de lucht boven Malta hebben do
Duitsche jagers een Spitfire vernield.
Een van onze duikbooten is niet op
haar basis teruggekeerd. Het meeren-
deel der bemanning is gered. De familie
leden der vermisten zijn op de hoogte
gebracht,
VON RIBBENTROP OVER HET
PACT VAN DRIE.
Zooals wij gisteren reeds meldden,
heeft de Duitsche Rijksminister van
Buitenlandsche Zaken Von Ribbentrop
ter herdenking van den tweeden ver
jaardag van het Pact van Drie een rede
gehouden, waarin hy den nadruk legde
op drie 'punten. Ten eerste, dat het voe
dingsprobleem voor Europa is opgelost;
ten tweede, dat de grondstoffenpositie
voor de leden van het Pact thans zoo
danig is, dat voor de oorlogsbehoeften
geen moeilijkheid meer kan ontstaan en
ten derde,- dat de strategische positie
zoodanig is geworden, dat de verbonde
nen overal onneembare stellingen heb
ben veroverd.
De bolsjewistische kolos heeft reeds
thans meer dan de helft, op belangrijke
gebieden tot tweederde en meer van zyn
kracht verloren. De met elkaar verbon
den troepen hebben reeds 1.6 millioen
vierk. km bezet. Van het opengelegde
deel van het Europeesche Rusland is
daarmee ruim de helft en wel verreweg
het kostbaarste deel hecht in Duitsche
handen.
Door de gebiedsverliezen heeft de
Sowjet-Unie ongeveer 90 millioen men-
schen verloren. Daarbij komen de verlie
zen aan dooden, gewonden en gevangen
soldaten van ca. 14 millioen, zoodat -de
Sowjet-Unie in totaal ruim 100 millioen
menschen heeft verloren. D.w.z. tweeder
de van de bevolking van het Europee
sche deel en ruim de helft van haar
totale bevolking.
Met de bezetting van de Oekraine,
en de gebieden tusschen Donetz en Don,
tusschen Don en Wolga en de Krim, be
nevens de tot dusver veroverde deelen
van den Kaukasus zijn de vruchtbaarste
gebieden van de Sowjet-Unie in Duitsche
handen. Daarmede zyn tweederde deel
van het broodgraan, ruim tweederde
deel van de vleeschvoorziening en bijna
de geheele voorziening van suiker voor
de Sowjet-Unie weggevallen. Niet min
der rampspoedig zyn de verliezen aan
vitale grondstoffen, zooals ijzererts en
steenkool tot 60 en 70 pet. en mangaan
tot 95 pet. De Sowjet-Unie nadert der-
j halve de grens der uitputting. Als be-
slissende factor komt daarbij het uiterst
groote gevaar voor ongeveer 90 pet. der
I bolsjewistische olieproductie. Reeds
I thans is het vervoer van olie uit den
j Kaukasus, doordat de Duitschers de
Wolga beheerschen evenals de vitale
spoörlyn, bijna niet meer mogelijk.
Het feit van het uitblyven van de be
loofde materieele hulp heeft Sowjet-
Rusland aanleiding gegeven energiek
aan te dringen op een ontlasting door
de Anglo-Amerikanen. De Duitsche troe
pen zijn echter gereed om verdere po
gingen zooals de actie van Dieppe af te
slaan. Bovendien ontstaat hieruit geen
verlichting voor de Sowjet-Unie.
Het transpojjvraagstuk moet daarbij
noodzakelijkerwijze voor den tegenstan
der tot een steeds meer onoplosbaar
probleem worden.
Wat den bommenoorlog tegen de bur
gerbevolking betreft, de toekomst zal
BONNEN VOOR VOEDINGS
MIDDEL^.
27 Sept. tot en met 3 Oot. 1942.
49 A brood 4 rants, brood of gebak.
49 B brood Yz rants, brood of gebak.
49 beschuit1 rants, beschuit, brood
i of gebak.
49 A vleesch1 rants, vleesch of vl.w.
49 B vleeschY2 rants, vleesch of vl.w.
49 A' aardapp. 2 kg aardappelen.
49 B aardapp. 1 kg aardappelen.
49 melk1% liter melk.
1-52, 2-52 res. 1% liter taptemelk.
49 tabak1 rants, tabak1).
Van 6 Sept. tot en met 3 Oct. 1942.
382 algem. 1 kg. suiker.
383 algem. 500 gram jam.
384 algem. 250 gram peulvruchten.
385 algem. 250 gram gort.
386 algem. 100 gram vermicelli.
387 t/m 389 alg. 100 gram kaas.
392 t/m 395 alg. 1 rants, bloem, brood of
gebak.
4-49, 4-50 res. 250 gram rijst.
46, 47 versn.100 gram chocolade.
48, 49 versn.100 gram suikerwerk.
390 algem. 250 gr. koffiesurrogaat.
25 Sept. tot en met 6 Oct. 1942.
48 Boter Y2 rants, boter.
48 VetYz rants, boter.
13 Sept. tot en met 11 Nov. 1942.
2-61, 2-62 reserve V2 rants, boter.
3-61, 3-62 reserve Yz rants, boter.
4-61 reserve Yz rants, boter.
Bijzondere rantsoenen.
6 Sept. tot ere met 3 Oct, 1942.
377 algem100 gr. chocolade of sui
kerwerk.
Diverse artikelen.
22 Aug. tot en met 31 Oct. 1942.
02 petroleum2 liter petroleum.
11 Mei tot en met 31 Dec. 1942.
01 bv, 02 bv, 03 bv, 04 bv en 05 bv:
één eenheid vaste brandstoffen.
Tot en met 30 April 1943.
01, 02, 03, 04 ELF Brandstoffen, bonnen
- één eenheid le t/m 4e periode: 1 een-
heid brandstoffen (geen anthraciet).
16 Aug. tot en met 30 Sept. 1942.
370 algem. 1 rants, zeep.
371 algem. 250 gr. waschpoeder.
M-,eenh.zeep 1 rantsoen zeep.
M waschpoeder 1 rants, waschpoeder.
M toiletzeep 75 gr. toiletzeep 80 pet.
1 Sept. tot en met 31 Dec. 1942.
M textiel
(mannen) 45 gr. scheerzeep.
De geldigheidsduur van de volgende
bonnen is verlengd:
Tot en met Woensdag 30 Sept.: 335,
336 Algemeen (Zeep), L-Zeep, L-Toilet-
zeep.
1) Mann. personen van 18 j, en ouder.
Voor Stalingrad. Scherpschutters in den stryd. Zij halen den vijand uit de
huizen. Op den achtergrond het brandende Stalingrad. PK Dieck-HH-St-P H m
leeren of deze uitvinding van Churchill
een goede of een slechte gedachte is ge
weest. Iedere bom, ieder vernield huis en
iedere doode maakt het Duitsche volk
nog slechts harder. Overigens kan Chur
chill er zeker van zyn, dat de bommen
worden geteld en dat de tijd zal komen,
waarin wij ons met dit Engelsche vlieg-
tuigmoederschip voor Europa definitief
zullen bezighouden.
„De mogendheden van het Pact van
Drie zyn aan het einde van het tweede
jaar harer aaneensluiting in elke rich
ting meester van den toestand.
„Tweede front de beste hulp
aan dé Sovjets^',
(S.P.T.) Volgens- berichten uit Mos
kou, is daar Zaterdag een verklaring
van Wendell Willkie gepubliceerd, waar
in wordt gezegd, dat „een daad
werkelijk tweede front,
gevormd in den kortst
mogelijken tijd, de beste
hulp is, die de geallieer
den aan de Sovjet-Unie
kunnen biede n".
In goed ingelichte kringen te Stock-
holm zegt men, dat „Willkie, waarschijn
lijk onder den indruk van zijn bezoek
aan het front, in zijn verklaring heeft
uiteengezet, dat het vormen van een
tweede front in den volgenden zomer te
laat zou zijn". Willkie heeft ook den
nadruk gelegd op den eisch der Sovjets,
Duitschland meer en meer van uit de
lucht te bombardeeren.
Willkie heeft in Moskou 2% uur met
Stalin en Molotof geconfereerd. Zondag
is hij uit Moskou vertrokken en na een
tusschenlanding te Koeibisjef naar
Tsjoengking doorgevlogen.
S.P.T. meldt uit New-York: De lucht
vaartsecretaris bij het Amerikaansche
ministerie van Oorlog, Roebuck A. Lo-
wett, heeft op een bijeenkomst van de
Amerikaansche bankiersvereeniging ver
klaard, dat het een gevaarlijke illusie is,
er op' te speculeeren, dat de Sovjet-Unie
in staat zou zyn, geheel alleen den oor
log tegen Duitschland tot een goed einde
te brengen. „Vele lieden", aldus Lowett,
„gelooven nog, dat de oorlog een kwes-
DINSDAG 29 SEPT. 1942.
De Heere geneest de gebrokenen van
hart, en Hjj verbindt hen in hun smarten.
I ♦Psalm 147: 3.
Zon Maan
op onder op onder
7.36 19.24 22.09 12.40
2 Oct. Laatste kwartier.
10 Oct. Nieuwe maan.
tie van tyd is en dat een beslissing wel
vanzelf ten gunste van de geallieerden
zal vallen. De tyd is echter gekomen,
om zelf actief aan den oorlog tegen
Duitschland deel te nemen."
Geen regeeringscrisis in Frankrijk.
Naar aanleiding van de steeds meer
opduikende geruchten over een regee
ringscrisis in Frankrijk, aldus een S.P.T.-
bericht, heeft Laval, vertegenwoordigers
van de pers bij zich ontboden en tegen
over hen de geruchten over een kabinets
crisis tegengesproken. Hij verklaarde,
dat zijn regeering sterker dan ooit staat.
Hij zal zyn tot dusver gevolgde pou-
tiek vastberaden blijven volgen en noch
teleurstellingen noch verwondering over
den koers van zijn politiek, zullen hem
van zijn doeleinden afbrengen.
- De Fransche regeeringschef heeft nog
gezegd, dat Duitschland 150.0Q0 vakar
beiders wenscht en daarvoor 50.ÜUU
krijgsgevangenen wil vrijmaken. Onge
veer 20.000 Fransche arbeiders zijn reeds
naar Duitschland vertrokken. Lavai
wees erop, dat er sinds den wapenstii-
stand ongeveer 600.000 krijgsgevange
nen zonder tegenprestatie zijn vrijgela
ten.
Rede van Eden.
(D.N.B.) De Britsche minister van
buitenlandsche zaken, Eden, heeft Zater
dag volgens den Engelschen nieuws
dienst een rede gehouden in zijn kiesdis
trict, Leamington. O.o. zei hy, dat het
een dringende plicht van Engeland is
den Duitschen steden slagen toe te
brengen.
Als wy den blik terugwenden, hebben
wy aanleiding tot een gevoel van leedwe
zen, daar wij niet genoeg geloof bezaten.
Ons ontbrak het geloof aan onszelf en
aan de zaak, die wij voorstonden. Ner
gens trad dit duidelijker aan den dag,
dan op het terrein van onze buitenland
sche politiek. Onze wil tot het voeren
van een vaste, consequente buitenland
sche politiek werd tegengewerkt door
onze begeerte naar gemak en een rustig
leven, benevens door onze neiging op de
lauweren van het verleden te rusten,
voorts door den afkeer, gevolg van gees
telijke traagheid, van ieder nieuw denk
beeld en vooral door onzen tegenzin in
het brengen van offers voor onze eigen
verdediging en voor de zaak, waarvoor
wy strijden.
De bewindsman bracht verder nog
naar voren, dat de asmogendheden met
wortel en tak moeten worden uitgeroeid.
Men moet wet en orde in hare functies
herstellen en de belangrijkste dienstin-
stanties moeten weer worden ingericht.
In de beginstadia moet dezen arbeid on
vermijdelijk onder militair toezicht ge
schieden. De straf moet snel en zeker
zijn.
Wij zullen een internationale orde. op
bouwen, die overeenstemt met de na
tuurlijke tendenties der Britsche cultuur
en afhangt van de samenwerking tus
schen de geallieerden en vooral de groote.
mogendheden.
Korte berichten.
(Euro'papress.) Naar het zich laat
aanzien zal de Canadeesche tarweoogst
dit jaar een omvang hebben als niet
eerder is bereikt. Volgens de laatste
schattingen van het officieele Bureau
voor Statistiekte Ottawa, wordt de
oogst op ruim 600 millioen bushel ge
raamd tegen slechts 299 millioen bushel
verleden jaar.
(Europapress.) De tarwe voorraden
i van de Ver. Staten, voor zoover zij lig
gen opgeslagen bij de farmers en de bin
nenlandsche maalderijen, werden op 1
Juli j.l. als volgt geschat, waarbij ter
vergelijking de overeenkomstige cijfers
van het vorige jaar zijn vermeld (in
millioenen bushel)hard red winter
101.95 (v.j. 42.70), soft 31.04 (19.08),
hard spring 112.98 (69.04), durum tarwe
24.76 (16.78), witte tarwe 30.57 (13.54),
totaal 301.30 (161.14).
De voorraad van 301.30 millioen
bushel beteeke'nt een record, daar het
gemiddelde van de laatste 10 jaar slechts
97.29 millioen bushel bedroeg.
Luit.-generaal jhr. J. H. Röell t>
In den ouderdom van 75 jaar is over
leden de gep. luitenant-generaal der ar
tillerie jhr J. H. Röell.
In 1923 verliet hy den dienst. De rang
van luit.-generaal werd hem in 1927 ver
leend.
In 1923 eerste ondervoorzitter van het
Ned. Roode Kruis geworden, is hy in
1937 als zoodanig afgetreden.
