DAGKALENDER DONDERDAG 17 SEPT. 1942 56e JAARGANG No. 294 CHRISTEL IJ K DAGBLAD VOOR 'ZEELAND Portugal. De mislukte Brltsche landing bij Tobroek - Nieuwe Duitsohe terreinwinst bij Stalingrad - Japansche landing op de Salomons-eilanden. Nederlandsche Boeren naar Oekrajina en het Oostland. Bureaux: Lange Vorststraat 70 Goes, Postrekening no. 44455 Telefoon no. 2438. Bijkantoor Middelburg: Firma Boekhandel J. J. FANOY, Nieuwe Burg 26—28 en Noordweg 155 Telefoon no. 3128. Abonnementsprijs 2,73 per kwartaal. Week abonnementen voor Middelburg, Goes en plaatsen waar een agent is aangesteld 0,21. Losse nummers 6 cent. Dir.-Hoofdred.A. DE LANGE GOES. Advertentiën 12 cent per millimeter. Ingezon den mededeelingen 24 cent per millimeter. By contract belangrijke .korting. Kleine advertentiën (maximum 8 regels) van 15 regels 65 cent, iedere regel meer 13 cent. Dienstaanvragen en dienstaanbiedingen van 15 regels 55 cent, iedere regel meer (max. 8 regels) 11 cent. Onder letter of motto 10 cent extra, Adv. in deze rubriek bij vooruitbetaling. Administrateur (advertentiechef) B. P. DAVIDSE, Goes. Onlangs schonken wij in een tweetal artikelen aandacht aan Portugal en zijn president. Portugal is een der wéinige kleine staten in West-Europa, die buiten de oorlógszone liggen. Het heeft, toen de burgerkrijg in Spanje woedde de grenzen gesloten gehouden om zijn zelf standigheid te bewaren. Het had daarbij het geluk in den president zijner repu bliek een zeer bekwaam staatsman en leider te vinden, die niet alleen bui- tenlandsche gevaarlijke invloeden af weerde, maar ook met zeer krachtige hand aan binnenlandsche verdeeldheden, die het volk verscheurden; een einde wist te maken en Portugal, dat sociaal en financieel aan den rand van den af grond stond uit zijn ellende op te hef fen en tot nieuwen bloei te brengen. Portugal's staatshoofd wilde verder aan zijn volk een nieuwen staatsvorm geven. Aan deze nieuwe staatsorde, die de souvereiniteit van het volk erkent, liggen blijkbaar twee gedachten ten giondslag. Eenerzijds, dat er een sterke regeering moet zijn, die de teugels vast in handen houdt. Het staatshoofd wordt rechtstreeks door het volk gekozen en aan hem alleen staat de bevoegdheid om Ministers aan te. stellen en te ontslaan, waarbij hij niet gebonden is aan beslui ten van het Parlement. Anderzijds zal de rechtmatige volksin vloed, worden gehandhaafd, 't Parlement zal de wetten moeten goedkeuren en uiting geven aan wat bij 't volk omgaat. Dit parlement zal gekozen worden door dé gezinshoofd en, omdat het gezin de cel is, waaruit het volk is opgebouwd. Dezelfde gedachte, die ook bij ons o.a. door wijlen Dr A. Kuyper is bepleit. De atomistische opvatting van het volk als bestaande uit een groep los naast elkaar staande individuën wordt losgelaten om het organisch karakter van het volk tot zijn recht te doen komen. Naast dit par lement treedt op niet een senaat, die een doublure is van. het parlement, maar een corporatieve kamer, zooals dit even zeer door Dr A. Kuyper is bepleit. In deze Kamer zijn de verschillende wezen lijke bestanddeelen van het volk, land bouw, handel, industrie, wetenschap enz., zelfstandig vertegenwoordigd. Deze cor poratieve Kamer heeft geen beslissende macht, maar dient om elk wetsvoorstel te onderzoeken, waarbij dan de verschl- lende belangen, die de corporaties heb ben bij een wetsvoorstel, besproken kun nen worden en daarover advies kan wor den uitgebracht. Het parlement heeft dan over de aanneming der wetten te beslissen. TWEE JAAR TUCHTHUISSTRAF VOOR LUISTEREN NAAR VERBODEN ZENDER. Het Duitsche Landesgericht heeft de gehuwde vrouw M. C. Feenstra wegens voortdurend luisteren naar verboden zen ders, het verspreiden van de zoodoende verkregen berichten en wegens voort durend anti-Duitsche uitlatingen, tot twee jaar tuchthuis veroordeeld. Zij had sinds geruimen tijd geregeld naar den Oranjezender geluisterd, over al waar zij kwam de berichten van dezen zender verder verteld en zich op straat, in winkels en op kantoor steeds weer op de meest hatelijke wijze in anti-Duit- schen zin uitgelaten. Toen de verorde ning over het dragen van de jodenster verschenen was, had zij op zekeren dag zelf ook de jodenster op haar kleeding bevestigd en ook op straat gedragen, hoewel zij in het geheel geen jodin is. BINNENLAND Scheidsgerecht voor de voedsel voorziening. Op grond van artikel 13 van het or- ganisatiebesluit voedselvoorziening, 1941 ié ingesteld een scheidsgerecht, dat in eerste instantie te beslissen heeft in ge schillen tusschen een der hoofdbedrijf schappen of bedrijfschappen of nog na der door den secretaris-generaal van het departement van Landbouw en Vis- scherij aan te wijzen organisatie op het gebied Van de voedselvoorziening en een of meer tot die organisatie behoo- rende ondernemers. Alleen hij die terzake rechtstreeks in zijn belangen is getroffen, is bevoegd tot het aanhangig maken van een ge schil. Het reglement bevat voorts voor schriften betreffende de procedure. Het geding wórdt aanhangig gemaakt door het inzenden van een door den verzoeker onderteekend verzoekschrift, by den secretaris en storting van 'n geldsbedrag bij het scheidsgerecht. Van dit laatste kan de verzoeker geheel of gedeeltelijk worden vrijgesteld. Het verzoekschrift moet inhouden den naant' en de woon plaats van den verzoeker en van zqn eventueelen vertegenwoordiger en een duidelijke omschrijving van het geschil en een bepaalde vordering. DUITSCHLAND WINT OP ALLE FRONTEN. Het opperbevel der Duitsche weer macht deelt mede: Aan de T e r e k mislukten verschei dene vijandelijke aanvallen. In den slag om Stalingrad werd in verbitterde gevech ten nieuwe belangrijke ter reinwinst geboekt. Formaties der luchtmacht steunden den strijd van het leger en vielen het vijandelijke ravitailleeringsverkeer op spoorwegen in het mondingsgebied van de Wolga aan. In het gebied van Woronesj her vatte de vijand zijn aanvallen met vrij sterke strijdkrachten. Zijn aanvallen werden in harde gevechten met zware verliezen afgeslagen. Bij R z j e v werden bij het afslaan van herhaalde vijandelijke aanvallen in het gebied van één legercorps gisteren 106 vechtwagens vernield, waarvan 71 alleen in den sector van één infanterie divisie. Op een ander terrein hebben wij met succes een plaatselijken aanval ge daan, In den No ordelijken sector van het front, mislukten plaatselijke aan vallen der bolsjewisten; ten Zuiden van het Ladoga-Meer werden zwakke vijandelijke strijdkrachten ingesloten en vernietigd.Onze artillerie beschoot vij andelijke batterijen, kazematten en ge vechtsposities met zichtbaar resultaat. Op het Ladogameer werden een Sowjet-patrouillevaartuig en een vracht schip door bommen beschadigd. In den tijd van 5 tot 15 September verloor de Sowjetluchtmacht 1215 vliegtuigen, waarvan 936 in luchtgevechten, 212 door afweergeschut en 43 door legerforma- ties werden neergeséhotende overigen werden op den grond vernield. Geduren de denzelfden tijd gingen aan het Oost front 87 onzer eigen vliegtuigen ver loren. Met inbegrip van de reeds vroeger gemelde vijandelijke verliezen, verniel den Finsche en Duitsche zee- en lucht strijdkrachten in den loop van dezen zomer 26 Sowjetduikbooten. Aan het front in Egypte vielen lichte Duitsche gevechts- en stuka- vliegtuigen Britsche concentraties mo torvoertuigen met groote uitwerking aan. Duitsche jachtvliegtuigen schoten in luchtgevechten boven Noord-1 Afrika en Malta 25 Britsche vlieg tuigen neer -met verlies van één eigen vliegtuig. Boven het zeegebi'ed ten Westen van Brest alsmede bij het binnenvliegen van de bezette gebieden in het Westen werden vqf Britsche vliegtuigen neer gehaald. In den strijd tegen Groot-Brittannië vielen gevechtsvliegtuigen in den afge- loopen nacht de haven- en industriestad Boston aan. Hierbij ontstonden tal rijke branden. In het westelijk deel van de Noord zee brachten patrouillevaartuigen in een kort zeeegevecht twee Britsche mo tor-torpedobooten tot zinken en schoten een derde motor-torpedoboot in brand. Aan het Egyptische front be haalde le luitenant Marseille zijn 145ste tot 151ste overwinning in de lucht. VELE SCHEPEN VERNIETIGD BIJ TOBROEK. Het Hoofdkwartier dor Duitsche weer macht meldt in een extra bericht: „De Britsche troepen, die in den nacht van 13 op 14 September met gebruik making van luóht- en vlootstrijdkrach- ten bij Tobroek waren geland, zijn in nauwe samenwerking tusschen Duitsche en Italiaansche strijdkrachten na een zwaren, snellen strijd vernietigd of ge vangen genomen. De vijandelijke oorlogsschepen werden door kustbatterijen en luchtdoelgeschut onder een welgericht vuur genomen, waarbij drie torpedojagers, eenige kor vetten én talrijke landingsbooten tot zinken werden gebracht. De daarna in I oostelijke richting wijkende schepen wer den aangevallen door afdeelingen van de Duitsche en de Italiaansche lucht macht, die twee kruisers, een torpedo jager en verscheidene motortorpedoboo- ten tot zinken brachten. Andere kleinere schepen werden zwaar beschadigd. Duitsche mijnenvegers brachten een Britsche motortorpedoboot met 117 gevangenen in de haven van Tobroek. Negen vijandelijke bommenwer pers werden neergeschoten. In totaal j werden 576 gevangenen gemaakt, onder wie 34 officieren. Bovendien verloor de i vijand een groot aantal dooden. Een om- i vangrijke hoeveelheid oorlogsmateriëel werd buitgemaakt. Onder de gevangenen bevinden zich talrjjke schipbreukelingen van de tot zinken gebrachte Britsche oorlogsschepen. De eigen verliezen zijn gering." Vele Sowjetduikbooten tot zinken gebraoht. (D.N.B.) Het Finsche hoofdkwartier publiceert het volgende extra-bericht over de actie der Finsche vlootstrqd- krachten In de loopende scheepvaartperiode heeft de in het centrale deel van de Finsche Golf opgesloten Oostzeevloot der Sowjet-Unie voortdurend duikbooten uitgezonden om de zeeverbindingen in de Oostzee te storen. Ten koste van zware verliezen zqn enkele booten er ook in geslaagd door te breken. Volgens de officiëele mededeelïng van 1 Juli waren door gemeenschappelijke opera ties der Duitsche en Finsche Vloot- strijdkrachten 11 vijandelijke duikbooten vernietigd. Met inbegrip van de reeds vroeger gemelde verliezen steeg het aan tal duikbooten, dat dezen zomer in de Finsche Golf is vernield tot 26. Daarbij komen nog eenige onzekere gevallen, waarin vijandelijke duikbooten op zijn minst zwaar werden beêchadigd. Ook de luchtstrijdkrachten hebben met suc ces aan het opsporen van de duikboo ten deelgenomen en haar door bommen schade toegebracht. Langzame vorderingen der Britten op Madagascar. (D.N.B.) Naar officiëel wordt mede gedeeld, hebben de Britsche. strijdkrach ten op Madagascar de plaats Moranta- va ontruimd. Door het hevige verzet van de Fran- sche troepen maakt de Britsche op- marsch slechts langzaam vorderingen. Om iederen meter grond wordt hevig gestreden. Maandagmiddag echter slaag den de Britten er in de hoogte van Ant- siafabositra op 280 kilometer ten zuiden van Tananarivo te bezetten. In bevoegde kringen te Vichy vestigt men opnieuw den nadruk op het held haftig verzet, dat de Fransche troepen, in samenwerking met de inboorlingen aan den Britsehen aanval bieden. Japansche landing op Salomonseilanden. (D.N.B.) Het ministerie van, Oorlog te Washington deelt in een communiqué mede, dat in den nacht van 14 op 15 Sept. de Japanners landingen hebben ge daan op het eiland Guadalcanal met het doel te trachten dit tot den Salomon- archipel behoorende eiland te heroveren. De vijand trachtte het vliegveld te be zetten, doch kon na hevige gevechten worden teruggedrongen. Ondertusschen vielen Amerikaansehe vlootstrijdikrach- ten ten Noorden en Noordwestelijk van het eiland gelegen Japansche steunpun ten aan, hetgeen echter de landingen niet kon verhinderen. Uit de frontberich- ■ten isi op te maken, dat de Amerikaan sehe stellingen zich nog in geallieerde handen bevinden. Het communiqué deelt hieromtrent echter geen bijzonderheden mede. In verband met den slag, die thans op Guadalcanar woedt, wordt nog verno- DEZE WEEK IS DE VERDUISTERINGSWEEK! Wie niet goed verduistert, is mede verantwoordelijk voor slacht offers, die bij vergissing getroffen worden. Dat wilt ge toch niet? Goed verduisterd, Goed beschermd! 100 GRAM VER8NAPERINGEN EXTRA OP BON ALGEMEEN 377. Voor de distributieperiode van 6 Sept. j.L tot en met 3 October a.s. is behalve 't normale versnaperingsrantsoen 100 gr. chocolade- of suikerwerkartikelen be schikbaar gesteld op bon Algemeen 377 van de bonkaart voor voedingsmiddelen. Dit beteekent derhalve dat ieder© con sument, onverschillig of hij in het bezit is van een rookerskaart of een versnape- ringenkaart ditmaal voor bedoelde arti kelen in aanmerking komt. Zij, die van genoemden bon gebruik willen maken, dienen deze uiterlijk Zaterdag 19 Sept. a.s. bij den winkelier in te leveren. De winkelier wordt vervolgens in staat ge steld, zich met de bij hem ingeleverde bonnen zoo noodig extra te bevoorraden en zal daarna aan zijn klanten de hoe veelheid, waarop zij, gezien het aantal door hen ingeleverde bonnen, recht heb ben, kunnen afleveren. De aandacht wordt er op gevestigd, dat voor deze af levering geen afzonderlijke bon zal wor den aangewezen. In verband hiermede be hoort de winkelier bij het in ontvangst nemen van de bonnen Algemeen 377 aan den klant een ontvangbewijs af te geven. Met nadruk wordt er op gewezen, dat het publiek er rekening mede dient te houden, dat men op bon Algemeen 377 niet dezelfde artikelen zal kunnen koopen welke als regel op de bonnen van de ver- snaperingskaart worden betrokken, aan gezien de aanwijzing van dezen extra bon ten doel heeft de fabrikanten en den han del in de gelegenheid te stellen de "ten gevolge van de distributie minder gang baar geworden soorten af te zetten. Het publiek zal derhalve bij het in ontvangst nemen van de op bon Algemeen 377 ver krijgbaar gestelde hoeveelheid versnape ringen genoegen moeten nemen met die soorten, welke de winkelier hem aan biedt. Noworossisk in stormaanval veroverd. De met bunkers en machinegeweernes ten bezaaide hoogte voor de vesting is genomen. SS-PK Fritsch-Ho-St-P H m men, dat de eerste Japansche landingen op dit eiland laatstleden Zondagavond zijn begonnen, toen kleine groepen sol daten, onder de bescherming van bom menwerpers landden. Den volgenden morgen begonnen zij him actie tegen het vliegveld. De operaties namen gaande weg in hevigheid toe, dloch de Ameri kaansehe mariniers zijn nog in het bézit hunner stellingen. 22 Japansche vliegtui gen zouden zijn neergeschoten. De in vallers worden thans ook nog door de vloot gesteund. De positie van Turkije. Voor de leden van de Duitsche club van Stamboel heeft Von Papen, Duitsche ambassadeur in Turkije, een rede uitge sproken, waarin hij o.m. verklaarde: „Onze positie tegenover het land, waar wij te gast zijn is klaar en duide lijk. Duitschland is vastbesloten den vrede van dit land en van dit volk te eerbiedigen. Ik meen hieraan te kunnen toevoegen, dat een natie zoo roemvol en zoo ge schikt voor den strijd als Turkije, wel besloten is, wanneer de vraag in de toe komst zou gesteld worden, zich te weren tegen de vernietiging en de bolsjewisee- ring van Europa, waarvan het net als wq, deel uitmaakt". Winter in Egypte. CAIRO. (S.P.T.) Volgens berichten van Britsche oorlogscorrespondenten is de winter in Egypte begonnen. In het gebied van El Alamein was het de laat ste dagen reeds zeer koel. In den nacht van Maandag op Dinsdag hebben de soldaten voor het eerst weer winjerklee- ding gedragen. Volgens militaire des kundigen is het ongunstigste oogenblik voor groote operaties thans aangebro ken, zoodat militaire gebeurtenissen op groote schaal waarschijnlijk voorloopig niet zullen plaats hebben. Slachtoffers van luchtaanvallen op Engeland. (S.P.T.) Officiëel wordt hier mede gedeeld, dat in de maand Juli als ge volg van vijandelijke luchtaanvallen in Groot-Brittannië 411 burgers het leven verloren en 871 werden gewond. Voor Augustus tedragen de getallen respec tievelijk 403 en 509. Komt er een tweede front? De discussies over de verschillende mogelijkheden tot het vormen van een tweede front in Europa zijn in den laat- sten tijd te Londen en Moskou weer levendiger geworden. In politieke krin gen te Berlijn worden deze discussies met groote belangstelling gevolgd en men vestigt de aandacht op een artikel in de Times van 12 Sept. j.l., waarin wordt verklaard, dat „de oprichting van een tweede front eigenlijk zonder waarde is, indien de Russen de eene stad na de andere prijsgevend Hieruit blijkt duide lijk, aldus wordt te Berlijn van bevoegde zijde gezegd, dat Engeland slechts tot het 'vormen van een tweede front zal over gaan, wanneer het hiertoe in staat is en de Engelsche belangen het vergen. Het vraagstuk is echter nog niet van de baan. Men gelooft in de genoemde kringen DONDERDAG 17 SEPT. 1942. G\j doet Uwe hand open, en verzadigt al wat er leeft, naar Uw welbehagen. Ps. 145: 16, Zon op onder 7.16 19.52 Vandaag: le kwartier, 24 Sept.: Volle maan. Maan op onder 15.02 VERDUISTERINGSWEEK. Mqnheer en mevrouw Graaguit gin gen nog maar eens een keer hun plezier buitenshuis zoeken. Alle deuren en ra men werden zorgvuldig gesloten. Je moet tegenwoordig daarop wel secuur letten. Maar aan één ding hadden ze niet gedacht. De gordijnen bleven open. Toen ze 's avonds na flink gemopperd te hebben op die akelig donkere straten weer in hun eigen woning waren gear riveerd, kwamen ze in een kamer, waar ze geen hand voor de oogen konden zien. Je kan toch je beenen niet breken, dus maar even het knopje omgedraaid. Een golf van licht straalt even over de zwarte straat. Een poosje later het zelfde geval op de slaapkamer. Bedenkt men wel, welk gevaar men hierdoor veroorzaakt, afgedacht van de zware straf, die men kan oploopen? De zandman komt gesloopen, En tuurt het venster in. De verlichting wordt ontstoken; Waar blijft nu de verduist'ring? Zoo volgde een bekeuring. Heden verduisteren van 19.52 tot 7.18. In de dagelijksche persconferentie heeft de boerenleider de heer Roskam naar het Vaderland meldt, een en ander verteld van zijn reis naar de Oekrajina, die hq onlangs heeft gemaakt in ver band met de voornemens om boeren naar Oekrajina en Oostland uit te zen den. „Wie geloof heeft in de levenskracht van ons volk, aldus de heer. Roskam, kan de uitzending van boeren verstaan. Het is de roep van dezen tijd en de historische draad die in de zestiende eeuw is verbroken, wordt thans weer aangeknoopt" De kolonisatie van Nederlandsche zij de in deze gebieden, zoo ging de heer Roskam voort, duurde van de zesde tot de zestiende eeuw, in 't geheel dus on geveer tien eeuwen. De taak van die Ne derlandsche boeren in het Oosten be stond hoofdzakelijk in het koloniseeren en het germaniseeren van Slavische ee- bieden. Ook herinnerde spr. aan de ves tiging van Nederlandsche boeren in de streken tusschen Wezer en Elbe, in Holstein, Brandenburg enz. Het hoerendom heeft nu de histori sche roeping te verstaan om opnieuw in het Oostland zich te doen gelden. Spr. aarzelde niet te zeggen dat hij daarin geloof heeft. Doch men moet het Oostland niet alleen ideologisch zien. Gebrek aan grond in Nederland heeft spr. het meest in deze richting gedreven. Daardoor'is de boerenstand voor een groot gedeelte verarmd. Het is een economische noodzaak, zoo vervolgde de heer Roskam, dat er le vensruimte komt voor het Nederland sche volk. Dat werk geeft bezieling, doch het moet nuchter, kalm en vast beraden worden bekeken. Met die ge dachte is spr. naar het Oosten gegaan. Zijn eerste indruk was wel het meest verblijdend: de voedselvoorziening van Europa in veilig gesteld, zoowel wat graan als boter betreft. De exploitatie van den grond is nog niet wat ze zqn moet, doch d'e vrees voor hon gersnood is toch verdwenen. Twee gedachten kwamen bq spreker te Berlijn, dat de officieele vertegen woordiging der Sowjet-Unie te Londen juist in den laatsten tqd uitdrukkelqk opnieuw de oprichting van een tweede front heeft geëischt en dat men te Lon den nog onlangs besprekingen heeft ge voerd over de wqze, waarop men aan deze eischen tegemoet zou kunnen komen. Nadat Engeland herhaalde malen heeft verklaard, dat de Britsche luchtaan vallen op het continent reeds een ontlas ting van het Oostfront beteekenen, is de mogelijkheid niet geheel uitgesloten, dat de luchtaanvallen der R.A.F. in de toe komst moeten zijn gericht tegen de Duit sche spoorwegen, omdat hierdoor het Oostfront meer zal worden ontlast.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1942 | | pagina 1