DAGKALENDER
DINSDAG 1 SEPT. 1942
56e JAARGANG No. 280
CHRISTEL IJ K DAGBLAD VOOR ZEELAND
Advertentiën 12 cent per millimeter. Ingezon
den mededeelingen 24 cent per millimeter.
Bi) contract belangrijke korting.
tLO cent extra.
Adv. In deze rubriek bi) vooruitbetaling.'
Administrateur advertentiechef)
B. P. DAVIDSE, Goes.
Het achtste leerjaar.
Weer 30 schepen tot zinken gebracht - Duitsche troepen
staan 25 K.M. tén Z. van Stalingrad - Oproep van Hitier.
BINNENLAND
Bureaux: Lange Vorststraat 70 Goes.
Postrekening no. 44455 Telefoon no. "2438.
Bijkantoor Middelburg: Firma Boekhandel
J. J. FANOY, Nieuwe Burg 2628 en
Noordweg 155 - Telefoon no. 3Ï28.
Abonnementsprijs 2,73 per kwartaal. Week
abonnementen voor Middelburg, Goes en
plaatsen waar een agent is aangesteld 0,21.
Losse nummers 6 cent.
Dir.-Hoofdred.A. DE LANGE GOES.
Kleine advertentiën (maximum 8 regels) van
15 regels 65 cent, iedere regel meer 13 cent.
Dienstaanvragen en dienstaanbiedingen van
15 regels 55 cent, iedere regel meer (max.
8 regels) 11 cent. Onder letter of motto
Zooals wij reeds meldden, heeft de se
cretaris-generaal van het departement
van Opvoeding, Wetenschap en Cultuur
bescherming den leerplicht voor de Ne-
derlandsche jeugd met één jaar verlengd
en van zeven op acht jaar gebracht: Hier
mede wordt dan tevens het hiaat tus-
schen het eind van den leerplicht en den
leeftijd, waarop in vele bedrijven mét het'
werk mag worden begonnen, overbrugd.
Toen het zevende leerjaar werd inge
voerd, heeft men daarvan over het alge
meen een verlengstuk van de eerste zes
leerjaren gemaakt. Wel stichtte men in
grootere plaatsen zevende-klassê-scholgp,
waarin men zich meer richtte op de prac-
tgk van het leven en riep men in enkele
plaatsen afzonderlijke meisjes- en jon
gensklassen in het leven, waardoor men
b.v. aan de meisjes eenvoudig huishoud-
onderwijs kón geven, maar over het al-
gemeeh kan men toch zeggen, dat het
niet gelukt is aan het zevende leerjaar
een eigen karakter te geven.
Men wil nu een andere richting in, en
heeft „het voortgezet gewoon lager on
derwijs" in het leven geroepen, dat moet
aansluiten aan de gewone lagere school
met zes leerjaren en minstens twee leer
jaren het zevende en het achtste
moet tellen'. Naast de vakken van het
lager onderwijs, moet er gegeven worden
Duitsch, algemeen© geschiedenis, han
denarbeid, eenvoudige huishoudkunde,
terw\jl landbouwkunde, wiskunde en han
delskennis facultatief worden.
Of deze nieuwe scholen zullen slagen,
zal echter niet alleen afhangen van de
vakken, die er worden onderwezen. Het
zal vooral aankomen op de onderwijs
krachten.
Aangezien zij, die naar de U.L.O.-scho-
len of middelbare scholen gaan, de lage
re school wel na het zesde leerjaar zul
len verlaten, zal de school voor voort
gezet gewoon lager onderwijs wel in
hoofdzaak bevolkt zijn met leerlingen,
voor wie het onderwijs, aldaar genoten,
eindonderwijs zal.zijn. Het dient dus ge
richt te zijn op de practijk des levens,
waarom het noodig zal zijn steeds voe
ling met het leven'in al zijn schakeerin
gen te houden. Methode-slaven zgn dus
hier niet op hun plaats. Routine-leer
krachten zijn hier onbruikbaar.
Overigens is het duidelijk, dat men niet
overal voldoende leerlingen zal hebben
om tot deze schoolstichting over te gaan.
De secretaris-generaal kan dan ook over
gangsbepalingen vaststellen en vrijstel
lingen verleenen. Maar ook al moet hier
en daar het zevende en achtste leerjaar
voorloopig aan de gewone lagere school
verbonden blijven, dan mag toch worden
verwacht, dat de onderwijzers al het mo
gelijke zullen doen om van deze leerjaren
te maken, wat er van verwacht wordt.
Het gaat om eén groot volksbelang.
BEKENDMAKING.
Aangifté melkbussen! ert lettermetaal.
De Rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied en de commissa
ris-generaal voor Financiën en economi
sche zaken hebben d.d. 31 Aug. de vol
gende bekendmaking uitgevaardigd:
Op grond van de .paragrafen 3 en 6
der metaalverordening (no. 79/'41)
wordt bepaald, dat de eigenaar of hou
der van- melkbussen en lettermateriaal
in den zin van paragraaf 1, onder 5 en
10 der bedoelde verordening de genoem
de voorwerpen tot uiterlijk 15 Sept. 1942
bij de „Rüstungsinspektion", afd. Nijver
heid, Carel van Bylandtlaan 30, te Den
Haag schriftelijk dient aan te geven.
De aangifte van melkbussen moet be
vatten: 1) aantal, 2) inhoüd in liters, 3)
adres van den persoon, die aangifte doet.
De aangifte van lettermateriaal moet
bevatten: 1) gewicht in kg, 2) soort, 3)
plaats waar het metaal wordt bewaard,
4) adres' van den persoon, die aangifte
doet.
De aangifte moet bevatten zoowel de
nieuwe als gebruikte, zich al of niet in
gebruik' bevindende, zoowel bruikbare als
onbruikbare mede tot verkoop of tot le
vering bestemde melkbussen* en letter
metaal.
Aangegeven, dienen mede te worden
alle melkbussen en lettermateriaal, uiter
lijk tot 15 Sept. 1942 verkregen.
Deze bekendmaking wordt in de dag
bladen afgekondigd. Zij treedt 1 Sept.'
1942 in werking.
J. Bax f.
In het Diaconessenhuis te Dordrecht,
waarin hij Zaterdag ter verpleging was
opgenomen in verband met verwondin
gen, die hij had bekomen bij een autó-
ongeval, is overleden, 62 jaar oud, de
beer J. Bax, oud-burgemeester van
oarendreeht.
De heer Bax is van 20 Juli 1911 tot
l November 194Ö burgemeester van
barendrecht geweest, daarvoor had hij
enkele jaren de functie van burgemeester
Van Willemstad vervuld.
DUITSCHLAND WINT OP ALLE
FRONTEN.
Het opperbevel der Duitsche weer
macht maakt bekend:
Ten Zuiden van den benedenloop van
den K o e b a n wierpenDuitsche en
Roemeensche troepen bij den succesrijk
verloopen aanval den vijand in de rich
ting van de Zwarte Zeekust terug,
fcuchtdoelartillerie bracht een Sowjet-
kanonneerboot tot zinken.
I Ten Zuiden'van Stalin-
grad braken Duitsche troe
pen door de vijandelijke
stellingen heen en ver
sloegen sterke bolsjewis
tische strijdkrachten. Zij
staan 25 kilometer ten
Zuiden van de stad.
Nachtelijke aanvallen van de lucht
macht veroorzaakten in Stalingrad
uitgestrekte branden. Bovendien werden
spoorwegdoelen en vliegvelden van den
vijand ten Oosten van de W o 1 g a mét
goede uitwerking bestookt.
Bij R z j e v zette de vijand op ver
scheidene plaatsen zijn aanvallen met I
vrij sterke infanterie en pantserstrijd
krachten voort. In hevige gevechten 1
werden daarbij 48 tanks vernield, "waar
van 38 alleen door één af deeling storm-,
geschut.
Ten Zuiden van het Ladogameer
mislukten opnieuw aanvallen van de
bolsjewisten. Italiaansche torpedomotor-
booten brachten in den nacht van 14 op
15 Augustus óp het Ladogameer
een Sowjet-kanonneerboot en een vijan
delijk koopvaardijschip tot zinken.
Gevechtsvliegtuigen bestookten over
dag en 's nachts voor den oorlog van be
lang zijnde installaties in Oost-En
ge 1 a n d en in de Midlands met brisant-
en brandbommen.
WEDEROM GROOT AANTAL
SCHEPEN TOT ZINKEN
GEBRACHT.
Het opperbevel der Duitsche weer
macht maakt het volgende extra bericht
bekend: R
Duitsche duikbopten hebben de vij
andelijke scheepvaart in de afgeloopen
week weer zeer zware verliezen toege
bracht. Zij hebben op den Atlantischen
Oceaan, in de Caraibische Zee en voor de
kust'Van Wesf-Afrika, in weerwil van
den krachtigen afweer door vijandelijke
lucht- en vlóotstrijdkrachten, in zware, j
hardnekkige gevechten 30 in convooi of
alleen varende schepen met een gezamen-
lijken inhoud van 181.000 b.r.t. tot zin
ken gebracht. Vijf andere schepen wer
den getorpedeerd.
Binnenste verdedigingsgordel
van Stalingrad bereikt.
De A.N.P.-correspondent te Berlgn
meldt
In den strijd om Stalingrad hebben
Duitsche troepen thans den binnensten
verdedigingsgordel der stad bereikt. De
uit het Noordwesten, Westen en Zuiden
oprukkende formaties vormen een halven
cirkel rond het tot een vesting versterk
te stadsgebied en op verscheidene plaat
sen zijn reeds wiggen in het verdedi
gingssysteem gedreven, niettegenstaan
de de verdedigers blijkbaar alles op alles
zetten om den aanval te stuiten. In
overeenstemming met het groote belang
van Stalingrad als industrie- en ver-
keerscentrum zijn hier groote massa's
troepen samengetrokken, die tot de bes-
te behooren, waarover de Sowjet-Russi- j
sche legerleiding nog kan beschikken. De
positie der verdedigers wordt evenwel
met den dag slechter. De strijd is thans
in een beslissend stadium gekomen en,
hoewel de tegenstand der bolsjewisten I
nog steeds krachtig is, koestert men te
Berlijn geen twijfel omtrent den afloop
der gevechten.
De stad wordt dag en nacht door de
Duitsche luchtmacht gebombardeerd en
staat in brand. De situatie is dan ook
voor de verdedigers alleszins hachelijk.
Italiaansch weermachtsbericht.
Coups de main van vijandelijke pa
trouilles zijn mislukt aan het Egypti
sche front, waar levendige bedrijvig
heid in de lucht viel waar te nemen.
.Twee toestellen werden in den strgd
neergeschoten door onze jagers en tal
rijke andere doeltreffend met mitrail
leurs beschoten tijdens gevechten met
vijandelijke formaties, die grooter in ge
talssterkte waren.
Tijdens aanvallen op onze koopvaar
dijschepen in de Middellandsche
Zee zijn vier vijandelijke toestellen" ver
nield door Italiaansche jagers, twee door
het luchtdoelgeschut van een onzer oor
logsschepen en twee andere door Duit
sche vliegtuigen. Een schip werd licht
beschadigd. Twee van onze toestellen
keerden niet terug.
Op het Ladogameer is Donder
dag een Sowjet-transportschip van 1300
b.r.t. op weg naar Leningrad getorpe
deerd en tot zinken gebracht door een
Italiaansche torpedomotorboot onder be
vel van den onderluitenant ter zee Aldo
Benvenuto.
OPROEP VAN DEN FUEHRER
VOOR HET WINTERHULPWERK
(D.N.B.) De Fuehrer heeft bjj het
begin van het oorlogs-winterhulpwerk
van het Duitsche volk 19421943 den
volgenden oproep gedaan:
Bg het begin van het vierde jaar van
een oorlog, dien het Duitsche volk om
zgn of niet zijn, voor heden en toekomst,
voert, roep ik voor de tiende maal hét
Duitsche volk op zijn vrijwillige offers
voor het winterhulpwerk te brengen. In
een gebied, dat zich over de geheele we
reld uitstrekt, strijden de soldaten van
onze weermacht met inzet van hun leven
en gezondheid. Bij hen hebben zich het
grootste deel der Europeesche volken
en ook van. de volken in het Verre Oos
ten gevoegd, in een verband van trouw,
dat zal verhinderen, dat onze landen
vervallen aan het bolsjewistische bar
barisme of Joodsch-Angel-Saksisch ka
pitalistische exploitatie. De vganden van
het-Duitsche rgk van weleer, toen wg in
het binnenland om de macht streden, zijn
ook thans weer tegen ons vereenigd. De
internationale plutocratie, niet slechts
met het doel der vernietiging van de
Europeesche cultuurstaten, doch vooral
tot uitroeiing van allen, die een zelfstan
dig bestaan leiden. Wanneer thans Ame-
rikaansche en Engelsche agenten bewe
ren, dat zg een nieuw wereldbeeld op
bouwen, dat beter is dan hun eigen vroe
ger is geweest, waarin in de toekomst
een ieder arbeid, kleeding en huisves
ting zal vinden, dan was het niet noodig
geweest juist het Duitsche rgk aan te
vallen. Want deze problemen heeft het
nationaal socialisme of reeds lang opge
lost, of zij waren op weg -naai* een suc
cesvolle oplossing. Neen, de bedoeling
van deze internationale misdadigers is
niet het opbouwen van een betere sociale
wereld, doch de brutale vernietiging van-
de tegenover hun khpitalisme staande
nat. 'socialistische staten van Europa.
Hun doel is de slaverng, zooals Indië
die moet dulden. Dat de bosjewistische
jood daarbij als laatste aanhitser in bei
de .kampen de leiding heeft, is in het
groot niet anders dan het in Duitschland
eens in het klein was.
In dezen reusachtigen strijd zonder
weerga nu hebben de Duitsche en ver
bonden soldaten dit jaar het leefgebied
der Europeesche volken geweldig uitge
breid. De poging van de internationale
gelukkigmakers der menschheid, Roose
velt, Churchill en Stalin, om de Euro
peesche volkeren uit te hongeren, kan
daardoor reeds thans als definitief mis
lukt worden beschouwd.
Indien echter in dezen geweldigsten
strijd aller tyden de Duitsche soldaat
BONNEN VOOR VOEDINGS
MIDDELEN.
Van 30 Aug. tot en met 5 Sept. 1942.
44 A brood 4 rants. brood of gebak.
44 B brood y2 rants, brood of gebak.
44 beschuit1 rants, beschuit, brood
of gebak.
44 A vleesch 1 rants, vleesch of vl.w.
44 B vleesch y2 rants, vleesch of vLw.
44 A aardapp. iy2 kg aardappelen.
44 B aardapp. 1 kg aardappelen.
44 A tabak 1 rants, tabak.x)
9 Aug. tot en met 5 Sept. 1942.
357 algem. 1 kg suiker.
358 algem. 500 gr. jam.
'362 t/m 365 alg. 1 rants, bloem, br., geb.
4-41, 4-42 res. 250 gr. rijst.
359 algem. 250 gr,, peulvruchten.
360 algem. 250 gr. gort.
361 algem. 100 gr. vermicelli of maï
zena.
367 t/m S69 algem. 100 gr., kaas.
41A t/m 44 A melk 3y2 liter melk.
41B t/m 44 B melk 1% liter melk.
41, 42 versn. 100 gr. chocolade.
43, 44 versn.100 gr. suikerwerk.
12 Juli tot en met 5 Sept. 1942.
338 algem. 250 gr. koffiesurrogaat.
20 Aug. tot en met 31 Aug. 1942.
44 boter rants, boter.
44 vetrants, boter.
15 Juli tot en met 12 Sept. 1942.
2-35, 2-36 res. rants, boter.
3-35, 3-36 res. y2 rants, boter.
4-36 resy2 rants, boter.
Diverse artikelen.
22 Aug. tot en met 31 Oct. 1942.
02 petroleum. 2 liter petroleum.
11 Mel tot en met 31 Dec. 1942.
01 bv, 02 bv, 03 bv, 04 bv en 05 bv:
één eenheid vaste brandstoffen.
Tot en met 30 April 1943.
01, 02, 03 KF Brandstoffen, bonnen één
eenheid le t/m. 4e periode: 1 eenheid
brandstoffen (geen anthraciet).
16 Aug. tot en met 30 Sept. 1942.
370 algem. 1 rants, zeep.
371 algem. 250 gr. waschpoeder.
M eenh.zeep 1 rantsoen zeep.
M waschpoeder 1 rants, waschpoeder.
i M toiletzeep 75 gr, toiletzeep 80 pet.
1 Sept. tot en met 31 Dec. 1942.
M textiel
(mannen) 45 gr. scheerzeep.
De geldigheidsduur van de volgende
bonnen is verlengd:
Tot en met Woensdag 30 Sept.: 335,
336 Algemeen (Zeep), L-Zeep, L-Toilet-
zeep.
Alarm op een eiland voor de Noorsche kust. Onmiddeliyk by het klinken van
het alarmsignaal hebben de manschappen op een der vele kleine eilanden, die
zich voor het Noorsche vasteland uitstrekken, de wapens gegrepen en de stalen
helm opgezet, waarna ze zich naar hun stellingen spoeden.
PBZ-v. Eysden-PK Ehler-Pax Holland m
i) Mann. personen van 18 j, en ouder.
onder nauwelgks voor te stellen ontbe
ringen in gevechten zijn zware offers
brengt, dan is het vaderland juist dit
jaar nog meer verplicht ook het hoogste
aan offers te geven. Zelfs dan zal het
nog slechts een fractie presteeren van
dat, wat onze weermacht te land, ter
zee en in de lucht volbrengt. Het is ech
ter ook de zin van het Winterhulpwerk,
niet slechts in. vredestyd, doch eerst
recht in den oorlog, de onverbreekbare
.lotgemeensehap van het Duitsche volk
te bekrachtigen, niet zooals in Engeland
èn Amerika met frazen, doch door da
den. Want uit deze worsteling der vol
ken moet en zal het Duitsche rijk als
een door en door nationaal socialistische
staat in den vrede terugkeeren. Deze
krijgt zgn verwezenlijking niet slechts
door de offers van het front, doch ook
door die van het vaderland. In 1939 en
1940 ja misschien ook nog in 1941 mogen
onze geestiooze tegenstanders gedacht
hebben, het Duitsche volk als eens in
1918, door de inneriyke oneenigheid te
kunnen storten in uitwendige afhanke
lijkheid en daarmede in de slavernij van
een nog erger dictaat van Versailles.
Het is de taak van het front en van het
werkende Duitsche volk te huis, om de
hoop van deze internationale goudhye
na's en bolsjewistische beesten steeds
meer te verstoren en hun duidehjk te
maken, dat deze oorlog niet zal eindigen
met de mogelijkheid vafl eén verdere ex
ploitatie door de bezittende volken, doch
met een voor de wereld beslissende, over
winning der „habenichtse".
Ik verwacht derhalve, dat het vader
land zijn plicht vervult voor het vierde
Winterhulpwerk in oorlogstyd.
Roosevelt houdt geheime
conferentie.
(D.N.B.) Naar uit Washington
wordt gemeld, heeft Roosevelt met zgn
naaste militaire en burgerlijke medewer
kers een geheime bespreking gevoerd,
waaraan o.a. deelnamen admiraal Leahy,
generaal Marshall, admiraal King, gene
raal Arnold en Harry Hopkins.
Hoewel officieel niets over de bespre
kingen is medegedeeld, is men in pers
kringen van meening, dat het vraagstuk
van het tweede front uitvoerig
is besproken.
DINSDAG. 1 SEPT. 1942.
Ik overleg al Uw daden; ik spreek by
mg zeiven van de werken Uwer handen.
Ps. 143 5 b.
Zon
op onder
3.50 20.29
Maan
op onder
23.37 13.52
2 Sept.: Laatste kwartier.
10 Sept.: Nieuwe maan.
DE INTENSIVEERING VAN
DEN LUCHTOORLOG.
De N. R. C.-correspondent te Berlgn
meldt:
De verscherping van den luchtoorlog
door de Engelschen, die op het oogenblik
kan worden waargenomen, zal ongetwij
feld te gelegener tijd gelijke actie van
Duitsche zijde uitlokken.
Herinnerd zg aan de aankondiging
van rijksminister Dr Göbbels van eenige
weken geleden, dat zoodra het oogenblik
gekomen zal zgn, Duitschland op de En
gelsche raids met kracht zal reageerëh.
Het verloop van deze fase van den veld
tocht in het Oosten schgnt het vermoe
den te wettigen,' dat het tgdstip, waar
op Duitschland met gelijke munt zal be
talen, niet zoo heel ver meer verwgderd
is. Zoodra de strategische doelen, welke
de Duitsche legerleiding voor het Oosten
heeft gesteld, zgn bereikt, zal zonder
twgfel het Oostelgk front belangrijk kun
nen worden ontlast, in dien zin, dat troe
peneenheden, materiaal en vooral vlieg
tuigen voor gebruik elders beschikbaar
kunnen worden gesteld. Het is aan te
nemen, dat dit tijdstip zal samenvallen
met het lengen der nachten. Het is ook
in den afgeloopen winteroorlog geble
ken, dat gemotoriseerde troependeelen
en ten deele ook vliegtuigen door de kli
matologische omstandigheden niet in
dien omvang in het Oosten gebruikt
kunnen worden als dit in den zomer het
geval is. Indien de operaties in de Sow-
jetunie, wat hier algemeen met een hoo-
gen graad van waarschgnlgkheid wordt
aangenomen, tegen het genoemde tgd
stip voorloopig kunnen worden afgeslo
ten, zal men er op kunnen rekenen, dat
de Duitsche luchtaanvallen op Engeland
in omvang en gewicht belangrgk worden
uitgebreid. Ook de Engelschen hebben
gedreigd, dat zg bg het lengen der nach
ten de Duitsche steden in versterkte
mate zullen teisteren en wel samen met
contingenten van de Amerikaansche
luchtmacht, waarvan gezegd wordt dat
die reeds op Engelsche en Noord-Iersche
vliegvelden gereed staan.
De Engelschen zullen zich zonder twy-
fel vergissen wanneer zg aannemen, dat
de betrekkelgke zwakte van den Duit-
schen actieven vliegerafweer een per
manent verschgnsel is, want er bestaat
aanleiding om aan te nemen,/ dat het
beeld van den luchtoorlog binnen niet al
te langen tgd' zich belangrgk zal wgzi-
gen.
Azóren als operatieterrein?
Uit Lissabon meldt SPT: Den laatsten
tgd zgn in de geallieerde pers vermoe
dens en geruchten opgedoken, dat de
Azoren binnenkort het terrein zullen zyn
van geallieerde operaties. Bevoegde, in
stanties alhier wgzen er op, dat het
Portugeesche leger bereid is zich te ver
dedigen. Portugal zal zgn neutraliteit
handhaven en hiertoe zgn gedurende de
afgeloopen maanden ondef ineer regel
matig versterkingen naar de Azoren ge
zonden.
Commissaris vam Overijstel naar heft
Oosïlfrortt.
Gisteren vertrok de commissaris van
de provincie 'Overijsel, Jhr E. Z. M. Th.
J. von Bönninghausen van Herinchave
als vrg williger naar het Oostfront.
Waarschuwing',
Het komt voor, dat personen, die be
lang hebben bg den verkoop of de her
stelling van weegwerktuigen, aan gebrui
kers van die voorwerpen den raad ge
ven in gebruik zgnde toestellen b.v.
bascules of snelwegers te doen repa-
reeren of door nieuwe te doen vervangen,
vaak onder valsche voorspiegeling als
zouden die gebruikers in overtreding zgn
of komen van wettelijke voorschriften.
,In verband hiermede wordt onder de
aandacht van gebruikers van weegwerk
tuigen gebracht:
1. Dat zg steeds voorlichting kunnen
krggen aan het gkkantoor, gelegen in
den kring waarin hun bedrgf gevestigd
is.
2. Dat zg aan bedoeld gkkantoor keu
ring kunnen aanvragen van hun(ne) toe
stellen) voor welke keuring een wette
lgk vastgesteld keurloon verschuldigd is.
3. Dat zy, indien noodig, een weeg
werktuig moeten aanschaffen, voorzien
van een wettelgk vastgesteld kenteeken
of van een wettelgk vastgesteld goed-
keuringsmerk.
