kens
tfedctfUt
f2.50
N - GOES
kkrachten
1
DAGKALENDER
N
IEL - GOES
MAANDAG 24 AUG. 1942
56e JAARGANG No. 273
CHRISTEL IJ K DAGBLAD VOOR ZEELAND
deren
deren l
[SONEEL.
Krymskaja en Kurtsjanskaja Ingenomen - Sowjet-aan-
vallen afgeslagen - Hevige strijd bij Woronesj - Brazilië
in oorlog met de as - Nieuwe zeeslag bij de Salomons
eilanden.
Zon
op onder
6.37 20.46
NEDERLAND IN DE BRANDING DER TIJDEN.
Hauptdienstleiter Schmidt en de heer C. v. Geelkerken
spreken te Amsterdam.
GE
>uw
OOLZAAD
ELBON IN
Bureaux: Lange Vorststraat 70 Goes.
Postrekening no. 44455 Telefoon no. 2438.
Bijkantoor Middelburg: Firma Boekhandel
J. J. FANOY, Nieuwe Burg 26—28 en
Noordweg 155 Telefoon no. 3128.
Abonnementsprijs 2,73 per kwartaal. Week
abonnementen voor Middelburg, Goes en
plaatsen waar een agent is aangesteld 0,21.
Losse nummers 6 cent.
Dir.-Hoofdred.A. DE LANGE GOES.
Advertentiën 12 cent per millimeter. Ingezon
den mededeelingen 24 cent per millimeter.
Bij contract belangrijke korting.
Kleine advertentiën (maximum 8 regels) van
15 regels 65 cent, iedere regel meer 13 cent.
Dienstaanvragen en dienstaanbiedingen van
1—5 regels 55 cent, iedere regel meer (max.
8 regels) 11 cent. Onder letter of motto
10 cent extra.
Adv. in deze rubriek bij vooruitbetaling.
Administrateur (advertentiechef)
B. P. DAVTDSE, Goes.
kinderen,
iet slecht*
vanneer U
voor hen
vaak een
Vij moe'ten
elkaar hel-
eizen voor
ingenaam
maken.
de Vakgroep
Wegvervoer.
ÜT
T 34-36
sorteering Kamer-,
ïukertkachels voorhan-
lylinderbureaux, electr.
nes, Buffetten, Kinder-
jdden en Ledikanten,
•sokken, enz. enz. LOD.
R, 's-Heer Hendriks-
at 26, Goes.
EDRINKERS
EVRAAGD.
Iwij gerstraat 50, Goes.
Breedblad- en Krul-
rei-, Selderij-, Kool-
sn-, Spruit-, Roode- en
anten. A. VAN
Oosthavendijk 1, Goes.
19.-
n goeden staat verkee-
EELING-KINDERWA-
en onder letters K. W.,
Zeeuw" te Goes.
T DAGMEISJE
SEVRAAGD.
'.cardtstraat 11, Goes.
JE gevraagd voor de
niet beneden de 1®
Mevr. VAN RIET,
it 102, Middelburg.
welijk der tegenwoor-
Mevr. LUIJENDIJE,
iddelburg, per 1 Octo-
LINKE DAGDIENST-
ïm. 's avonds na 8 uur.
rbaan Le Cointre N.V-
Goes.
DUITSCHLAND WINT OP ALLE
FRONTEN.
Het Duitsche weermachtsbericht van j
Zaterdag luidt:
In het gebied van den beneden-Koe-
ban hebben Duitsche en Roemeensche
troepen die op fel vijandelijk verzet stuit
ten, de zeer taai verdedigde plaatsen
Krymskaja en Kurtsjans
kaja ingenomen.
Ook in den Kaukasus werd de vij
and, ondanks hardnekkigen tegenstand,
en uiterst moeilijke weers- en terreinsom
standigheden uit versterkte bergstellin-
gen geworpen. Ten Oosten van W jas-
ma en bij R s j e w werden weer ver
scheidene door pantserwagens onder
steunde aanvallen der Sovjets verijdeld.
Ook ten Zuidoosten van het Ilmen-
meer en voor Leningrad mis
lukten plaatselijke aanvallen van den vij
and. IndeFinsche Golf werd een
vijandelijke piijnenveger door bomtref-
fers tot zinken gebracht.
In het Hooge Noorden bestook
te de luchtmacht een vliegveld bij
Moermansk, alsmede een troepen-
kamp op het Visschersschiereiland. Een
kleine vrachtboot werd tot zinken ge
bracht.
Aan het Oostelijke front werden giste
ren in luchtgevechten en door luchtdoel
artillerie 98 vijandelijke vliegtuigen neer
geschoten. Zes andere machines werden
op den beganen grond vernield. Zes eigen
vliegtuigen werden vermist.
Aan de Zuidkust van Enge
land plaatselijke lichte Duitsche ge
vechtsvliegtuigen bij een aanval overdag j
voltreffers op voor de oorlogvoering be
langrijke militaire inrichtingen. Aan de
Belgische kust van het Kanaal
werd een Britsch vliêgtuig door jagers
neergehaald. Marine-artillerie schoot in
het Westelijke deel van de Oostzee vier
Britsche gevechtsvliegtuigen omlaag.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakte gisteren bekend:
In den Kaukasus zijn Duitsche en
verbonden troepen door sterke vijande
lijke stellingeh en wegversperringen heen
gebroken. Tegenaanvallen van den vijand
werden afgeslagen. Op de W o 1 g a zijn
21 en 22 Aug. een sleepboot en twee
vrachtboöten door bomtreffers tot zinken*
gebracht, een andere sleepboot en vier
tankschepen werden in brand geworpen.
Aan het D o n f\r o n t werden op ver- 1
seheidene plaatsen pogingen van den te- 1
genstamder om over te steken afgeslagen.
In het gebied ten Zuidwesten van K a -
1 u n g a en bij R z j e f zijn aanvallen
van sterke infanterie- en pantserstrijd-
krachten van den vijand in harde ge
vechten, met steun van doeltreffend in
grijpen van het luchtwapen, afgeslagen.
Hierbij werden gisteren 161 tanks ver
nietigd, waarvan 86 alleen in den sector
van één legercorps. Ten Zuidoosten van
het I 1 m e n m e e r-en voor Lenin
grad bleven afzonderlijke vijandelijke
aanvallen in het Duitschei afweervuur
steken.
Het Sowjetluchtwapen verloor giste
ren in luchtgevechten en door afweer
geschut 122 vliegtuigen, drie anderen zijn
op den grond vernield. Vier eigen vlieg
tuigen keerden niet terug van de vlucht.
InEgypte hebben Duitsche ge
vechtsvliegtuigen in den nacht van 21 op
22 en in den nacht van 22 op 23 Aug.
met succes verscheidene vliegvelden ten
Zuiden van Alexandrië bestookt.
Bij aanvallen overdag en des nachts, ge
richt op verscheidene bewapenings- en
verkeersinstallaties in Zuid- en Oost-En-
geland werden krachtige ontploffingen
en branden waargenomen. Aan de Zuid
kust werden 7 Britsche landingsbooten
door bomtreffers in den grond geboord.
Bij overdag ondernomen vluchten naar
de bezette en Westelijke gebieden schoten
afweergeschut en jagers vier Britsche
vliegtuigen neer.
Infenöieve patrouille-actie.
ROME, 23 Aug. (Stefani). Ook gis
teren is de activiteit der patrouilles in
tensief geweest aan het Egyptische front
Aanvalspogingen van den kant van ge
pantserde vijandelijke elementen zijn af
geslagen. De vijandelijke luchtmacht
heeft storingsacties uitgevoerd op het
gebied achter ons front, zonder schade
aan te richten. Duitsche jagers schoten
viter der aanvallende machines neer. Het
afweervuur onzer escorte-eenheden van
een convooi heeft een Britsch vliegtuig
getroffen en in zee doen storten. De be
manning werd gevangen genomen.
Felle afweerslag bij Woronesj.
(D.N.B.) Het opperbevel der weer
macht deelt bij de succesvolle beëindi
ging van de derde phase van den afweer
slag bij Woronesj mee, dat tijdens de ge
vechten, die van 8 tot 17 dezer hebben
geduurd, de vijand naast zware bloedige
verliezen 100 tanks en alleen de laatste
dagen 107 vliegtuigen heeft verloren.
De strijd woedde hevig, maar de Duit
sche verdediging was elastisch en zij
heeft weten te bereiken, dat de Duitsche
troepen aan'het slot zich ten volle heb
ben weten te handhaven in hun voor
naamste gevechtsstellingen.
Generaal-majoor von Gablenz
verongelukt.
(D.N.B.) Vrijdag is generaal-majoor
Freiherr von Gablenz, Ambtschef van
het ministerie van luchtvaart en be
stuurslid van de Deutsche Lufthansa, te
zamen met Ministerial-direktor prof. dr
Kruemmel, Amtschef van het ministe
rie voor wetenschap, opvoeding en volks
ontwikkeling, bij een vliegongeluk om
het-leven gekomen.
De Duitsche luchtmacht verliest met
dezen officier een van haar leidende per
soonlijkheden.
- V
De mislukte Britsche invasiepoging in Noord-Frankrijk.
Dank zij de schitterende afweer der Duitsche troepen stortte de invasie-poging
bij Dieppe spoedig ineen. 1
Boven: Noodeloos in den strijd geworpen Britsche pantserwagens werden
spoedig buiten gevecht gesteld. (Telefoto Transatlantic Recla Pax Holland\m)
Under: Ruim 1500 Britsche gevangenen, werden door de voor de küstbescher-
ming gebruikte Duitsche troepen gemaakt.
(Telefoto Orbis Holland Pax Holland m)
Universiteit van Brussel
definitief gesloten.
De Essener Nat. Ztg. meldt:
De militaire bevelhebber in België en
No'ord-Frankrtjk heeft de Örusselsche
universiteit definitief gesloten. De ge
bouwen zijn bestemd voor andere doel
einden en de provoceerende hoogleera
ren ztfn aan nuttiger werk gezet.
Met ingang van het wintersemester
1941/42 was op Duitsche instigatie de
gelijkstelling van het Fransch en het
^laamsch ingevoerd. Men gaf in theorie
toe, doch saboteerde de practische uit
voering door geen Vlaamsche hoog
leeraren te benoemen. Toen daarop te
gen den wil van het college van curato
ren Vlaamsche hoogleeraren werden be
noemd, ging .een deel der professoren in
staking. Deze staking werd door den mi
litairen bevelhebber beantwoord met de
voorloopige sluiting der universiteit.
Alle bemoeiingen van den secretaris-ge
neraal van onderwijs om de betrokken
hoogleeraren tot toegeven te bewegen,
mislukten, waarop de universiteit nu
voor altijd is gesloten.
Brazilië fin oorlog met de as.
(D.N.B.) Van Duitsche zijde wordt
medegedeeld: Brazilië had onder Ame-
rikaansche pressie reeds in Januari van
dit jaar de betrekkingen met de Asmo-
gendheden verbroken. Gevolg gevend
aan een nieuwe Amerikaansche afper
sing, heeft de Braziliaansche regeering
thans aan Duitschland en Italië formeel
den oorlog verklaard.
Brazilië had zich reeds zoo zonder be
perking ter beschikking van de Ameri
kaansche oorlogvoering gesteld, dat de
officieele deelneming aan den oorlog
zonder beteekenis is.
Nieuwe zeeslag bij Salomons-
■- eilanden.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag
heeft, naar S.P.T. aan het „Vad." meldt,
radio Londen bekend gemaakt, dat er
een groote slag wordt geleverd tus-
schen Amerikaansche en Japansche
vlooteenheden bij de Salomonseilanden.
De gevechten zouden-nog aan den gang
zjjn.
NEDERLAND
IN HET NIEUWE EUROPA.
Ir Mussert, de leider der N. S. B., hield
onlangs op den Goudsberg een rede over
de toekomst van Nederland, zooals hij
die ziet. Hij spreekt zich daarin volstrekt
afwijzend uit over de propaganda welke
gevoerd is door een aantal nationaal-so-
cialistische weekbladen, die „een onsplits-
bare eenheid der Germanen" wenschen.
Het Vaderland geeft aan de hand van
den uitvoerigen tekst der rede de vol
gende analyse van Musserts beschou
wing over de toekomstige positie van
Nederland:
Tene.erste: Primair is voor hem de
vorming van een bond der Germaansche
volken: Nederland, Zweden, Noorwegen
en Denemarken worden met Duitschland
tot een geheel vereenigd, waarbij iedere
staat echter zijn eigen zelfstandigheid
behoudt, maar de kleinere direct afhan
kelijk worden van de leiding van het
Duitsche rijk. Mussert zou dan de leider
van den Nederlandschen staat worden en
daarbij optrederi als zelfstandig staats
hoofd maar' tevens ook als stadhouder
van Hitier.
Ten tweede. België wordt niet ge
noemd onder de Germaansche staten.
Vermoedelijk wordt België in Musserts
stelsel als Europeesehe staat behandeld,
niet als lid van den Germaanschen bond.
Het Dietsche ideaal is opgegeven.
Ten derde. Die Germaansche Bond
bevat niet alleen de Germaansche vol
ken, maar ook tientallen millioenen niet-
Germaansehe, in hoofdzaak Slavische
mensehen. Want het territorium van den
Bond omvat, behalve het gebied v$n de
Germaansche staten, ook alle gebied, dat
zich uitstrekt tussehen Duitschlands
Oostelijke grens en de grens van Europa
in het Oosten. Het Russische gebied dus
in zoover als dit door de Duitsche legers
en de met Duitschland verbonden legers
zal veroverd worden. Dit gebied zal uit
sluitend ten profijte van de Germaansche
volken geëxploiteerd worden.
Tenvierde. Duitschland, de Duitsche
Führer, is tegenover de kleinere Ger
maansche staten bevoegd in alle zaken
betreffende de buitenlandsche politiek, de
defensie, de economische ordening en
ook alles wat de exploitatie en de ver
dediging betreft van het Bondsgebied in
het Oosten. Omtrent de kwestie der na
tionaliteit wordt er in het breed© betoog
niets gezegd. Mussert is vermoedelijk de
meening toegedaan, dat zulke dingen wel
geregeld zullen worden langs den na
tuurlijken weg door den invloed der za
kelijke machtsverhoudingen. Wel wijst
hg er op, dat het Duitsch voertaal dient
te zijn tussehen de Germaansche volken.
Tenvtjfde. Voor alles komt het aan
op vertrouwen. Een schitterend blijk van
die tróuw aan Duitschland wil Mussert
geveiï door de maatregelen te nemen die
noodig zijn om het aantal Nederlandsehe
soldaten voor den strijd in Rusland zoo-
PETROLEUM KOOKDOELE1NDEN.
Gedurende het tgdvak van 23 Augus
tus t/m 31 October geven de met „02"
genummerde bonnen van de bonkaart
„ea" voor kookdoeleinden elk recht op
het koopen van 2 1. petroleum.
Petroleum voor kookdoeleinden ten
behoeve van beurtvaarders.
Beurtvaarders, die door middel van
hun grjjze boekje kunnen aantoonen, dat
zij ten minste vier dagen per week alleen
aan boord vertoeven, kunnen in aanmer
king komen voor een kwart EA-kaart,
indien zij voor het koken aan boord uit
sluitend op petroleum, zgn aangewezen.
Bij - aanwezigheid van één of meer
knechts kan een halve EA-kaart uitge
reikt worden. Betrokkenen dienen zich
hiertoe tot de plaatselijke distributie
diensten te wenden.
MAANDAG 24 AUGUSTUS 1942.
Hoe kostelijk, zijn mij, o God, Uwe
gedachten! hoe machtig vele zijn haar
sommen l Ps. 139 17.
Maan
op onder
19.48
4.17
20 Aug.: Volle maan.
2 Sept.: Laatste kwartier.
Burgemeesters ontslagen.
Bij besluit van den commissaris-gene
raal voor bestuur en justitie van 14
Augustus 1942 is onmiddellijk ingaand
ontslag verleend aan: Mr D. Breebaart
als burgemeester van Zijpe; Mr H. D.
A. van Reenen als burgemeester van
Bergen (N.-H.)L. C. Kolff als burge
meester van Wieringen; G. G. Loggers, 1
als burgemeester van Wieringermeer;
J. C. Haspels als burgemeester van Enk
huizen; S. M. Middelhoff als burgemees
ter van Hoogkarspel; Mr H. C. Leem
horst als burgemeester van Hoorn; Jhr
J. P. W. van Doorn als burgemeester
van Heemstede; L. H. van Julsingha
als burgemeester van Delfzijl.
BEKENDMAKING.
'sGRAVENHAGE, 23 Aug.
Het bureau van den bevelhebber
der weermacht in Nederland deelt
mede:
„Ondanks de gegeven waarschu
wing en het ter plaatse aangesla
gen verbod, hebben den 21en Aug.
wederom jeugdige Nederlandsehe
personen het afgesloten kustgebied
betreden. Zij zijn daarbij met een
mijn in aanraking gekomen en door
de ontploffing werd een jongen
gedood en een zwaar gewond.
Er wordt nogmaals gewaar
schuwd tegen het in weerwil van
het verbod betreden van het afge
sloten kustgebied. Den overtreder
dreigt niet alleen een zware be
straffing, doch ook levensgevaar.
Nederlanders, denkt daaraan en
waarschuwt uw kinderen!"
De strijd tegen het Bolsjewisme - De kwestie der
gijzelaars - Het woord „Rijk" - Een blik In de toekomst.
AMSTERDAM. (A.N.P.) Een
stampvol Concertgebouw, waar Duitsche
en Nederlandsehe nationaal-socialisten
broederlijk vereenigd waren, heeft Zater
dagavond in diepe spanning geluisterd
naar de pakkende redevoeringen van
Hauptdienstleiter Schmidt en den plaats
vervanger van den leider der N.S.B., C.
van Geelkerken.
Velen hadden zich zelfs tevreden ge
steld met een staanplaats.
De heer Yan Geelkerken begon met er
op te jwijzen, dat de nationaal-socialis
ten strijden uit innerlijken dwang. Het
nationaal-soeialisme moge ons leèren
dat het voor den enkeling noodzakelijk
is een vaste levenslijn te hebben, die zoo
sterk is, dat hij er nooit van afgetrokken
kan worden. Een nationaal-socialistische
levenslijn wil zeggen: te weten, dat men
gekozen heeft.
Wij hebben de gemeenschapsgedachte
leeren kennen. Wij zijn gegroeid en wan
neer wij nu hier staan, dan weten wij,
dat onze groei gekomen is door hen,#die
met ons op straat gestaan hebben, die
gecolporteerd hebben en hun arbeid heb
ben gegevd&, door de eenvoudigen dus.
Het nationaal-soeialisme stelt het al
gemeen belang hoven het eigenbelang.
Dat eischt offers van ons. Maar de na-
tionaal-socialist i^offerbereid. Vóór Mei
1940 bestond er geen consequentie en
niemand was verantwoordelijk. Nu zijn
wij de eenige politieke partij in Neder
land, maar nu zijn wij er nog niet. Want
wij hebben ni^t gevochten om de éénige
politieke partij te zijn. maar om ons volk
te winnen. Wij moeten werken en voor
beelden stellen. Wij moeten dus niet den
ken, dat wij de menschen kunnen laten,
loopen, die het niet met ons eens zijn.
Wij moeten ook daarheen, waar men ons
niet zien wil. Wij komen op voor ons
volk en moeten dus onze verantwoorde
lijkheid dragen.
Niemand mag zich dus, zooals vroe
ger in de politieke partijen, aan de con
sequenties onttrekken. Men zegge niet:
er is oorlog en daarom kan nu het na
tionaal-soeialisme niet gebracht worden.
Straks echter zal het komen. Men moet
durven zeggen: het nationaal-soeialisme
zal thans gebracht worden voor zoover
het op het oogenblik mogelijk is. Men
mag zich niet laten beïnvloeden door on
aangename maatregelen of door moei
lijkheden, welke thans bestaan.
Men moet doorzetten en het nationaal-
zeer uit te breiden, dat er naar verhou
ding tot de bevolking evenveel Neder
landers strijden als Duitschers. Ook de
Nederlandsehe Arbeidsdienst heeft een
taak te vervullen in het Oosten.
Aldus, zoo besluit het Vad., het groote
politieke program van Ir Mussert, waar
door hij de zelfstandigheid van de aan
zijn leiding toevertrouwden Nederland
schen staat, binnen de perken van een
door Hitier bestuurder engeren staten
bond van de Germaansche volken, wil
redden tegenover diegenen, onder de na
tionaal-socialisten, die meenen, dat on
middellijke samenvoeging met Duitsch
land op den grondslag der eenheid van
het ras te verkiezen is.
socialisme willen brengen. Wij moeten
lachen, omdat we de eenigen zijn, die
nog lachen kunnen. De anderen hebben
deze week gelachen, toen ze dachten,
dat de Engelschen kwamen. Maar zij
lachten slechts kort, want de Engelsehen
kwamen weer niet en zullen pok nooit
komen.
Duitschland strijdt op het oogenblik.
Het strijdt ook voor de moeders en de
kinderen in Engeland en Amerika. Want
als het bolsjewistische monster niet
wordt verslagen, zullen ook zij de ver
schrikkingen ondervinden als de tijd ge
komen is.
Toen Napoleon naar Rusland trok,
nam hij vijftienduizend menschen uit ons
land mee. Nu hebben vijftienduizend vrij
willigers gehoor gegeven aan Musserts
oproep om naar het Oostfront te trek
ken.
Wij zijn niet bang ons lot aan dat van
Duitschland te binden. Duitschland heeft
het zwaard opgenomen en het bloed van
duizenden gegeven. Het bijt het spit af
voor heel te wereld. En het is dwaas
aanmerking te maken op de wijze van
oorlogvoeren door de Duitschers. De
Duitschers zouden het ook anders kun
nen doen. Zij zouden hun zorgen kunnen
bepalen tot de Duitsche bezetting en de
belangen van de Nederlanders kunnen
overlaten aan de gevluchte Nederland
sehe regeering in Londen. Zij zouden
inderdaad anders oorlog kunnen voeren.
Zij zouden het kunnen doen als de Ame
rikanen, die in 1914—1918 soldaten naar
Europa stuurden en toen zij jaren later
in armoede protesteerden voor het Ca-
pitool, met gasbommen werden bewerkt
en opgejaagd naar Alaska. Zij zouden
het kunnen doen als de Engelschen, die
in Britsch-Indië, de bevolking regeeren
met bamboestokken, gevuld met lood,
die in Egypte de menschen onderdruk
ken en in Zuid-Afrika Boeren en vooral
hun vrouwen en kinderen op beestach
tige wijze uitmoordden. De wereld heeft
over deze moordpartij niet hard meer ge
schreeuwd, omdat 't goud en de diaman
ten al dit leed deden vergeten.
Duitschland strijdt onmeedoogenloos
hard, juist óm te voorkomen, dat nog
ooit zulke dingen zullen voorkomen en
om zeker te zijn, dat dit gebroed uitge
roeid zal worden.
De Engelsche zender heeft gezegd, dat
wij nog even moeten wachten met den
opstand, maar dat de „Nederlandsehe
regeering" het sein zal geven.
De hetzers in Londen, die het goud
hebben meegenomen, denken, dat wij
hen zullen gelooven. Zij trachten ons in
het verderf te storten en dat zal gebeu
ren, wanneer wij hen inderdaad probee-
ren te volgen. Wij echter, zoo eindigde
de heer van Geelkerken, staan samen,
verbonden met de Duitschers, bereid om
te offeren ten bate van ons volk en ons
vaderland en daardoor ten bate van het
nieuwe Europa.
Na den heer Van Geelkerken voerde
Hauptdienstleiter Schmidt het woord.
Rede Hauptdienstleiter Schmidt.
Hauptdienstleiter Schmidt gaf in groo
te trekken een beeld van de nationaal-
socialistische beweging in Duitschland
