TK
DAGKALENDER
DINSDAG 28 JULI 1942
56e JAARGANG No. 250
CHRIST EL IJ K DAGBLAD VOOR ZEELAND
10 cent extra.
Adv. in deze rubriek bij vooruitbetaling.
Wat is beschaving?
Duitsche troepen veroveren Bataisk en bereiken den Don
over een breed front - Hoe Rostow werd veroverd -
Mussolini bezocht Noord-Afrika.
Mzmm
j* A
BINNENLAND
Maan
op onder
21.55 6.41
3 Aug. Laatste kwartier;
ilen en zijn
rsber. 22.00
Radio-Cen-
ïet de Stu-
vij draaien.
j8.15 Zie
(gr. opn.).
0.15 Gram.
1.30 Gram,
kent. 12.45
00 Boeren-
idige piano-
.ichte toets.
ier: Jeugd-
ler", disco-
luziekgezel-
ikelijke- on
Dliste. 18.00
Ensemble
9.30 BNO:
;h praatje.
JO: Engel-
e economic
)-Centrales:
„Maria van
Iratn. 21.45
Uitalr over-
-24.00 Zie
bod" kosten
nmer 0.75.
Bureaux! Lange Vorststraat 70 Goes,
postrekening no. 44455 Telefoon no. 2438.
Bijkantoor Middelburg: Firma Boekhandel
J, J. FANOY, Nieuwe Burg 26—28 en
Noordweg 155 Telefoon no. 3128.
Abonnementsprijs 2,73 per kwartaal. Week
abonnementen voor Middelburg, Goes en
plaatsen waar een agent is aangesteld 0,21.
Losse nummers 6 cent.
Dir.-Hoofdred.: A. DE LANGE GOES.
AdvertentiSn 12 cent per millimeter. Ingezon
den mededeeüngen 24 cent per millimeter.
Bij contract belangrijke korting.
Kleine advertentiën (maximum 8 regels) van
15 regels 65 cent, iedere regel meer 13 cent.
Dienstaanvragen en dienstaanbiedingen van
1—5 regels 55 cent, iedere regel meer (max.
8 regels) 11 cent. Onder letter of motto
Administrateur (advertentiechef)
B. P. DAVIDSE, Goes.
Met deze vraag hield een medewerkster
van „De Standaard" zich onlangs bezig.
Wat is beschaving? Daar hebben de
menschen een verschillenden kijk op
Beschaving dat isals je met mes en
vork eet als je das en je pak bij el
kaar kleuren als je je handschoenen
by sommige gelegenheden uittrekt en by
andere aanhoudt als je een ander niet
botweg in de rede valt als je je han
den en je tanden goed verzorgt als je
verstand van muziek hebt enz. Om
precies te zeggen, wat beschaving
is, valt niet mee, maar we zullen 'ter
allemaal wel over eens zijn, dat we de
echte beschaving niet in de eerste
plaats in uiterlijk he den kunnen
zoeken.
Niet in de eerste plaatsmaar
uiterlijkheden komen er toch wèl op aan.
O ja...... er zijn jonge menschen genoeg,
die hun schouders ophalen over „al die
vormen".
Er ontbreekt bij velen vaak heel wat
aan houding en vormen. En we kennen
allen wel de menschen, die er een soort
eer in stellen om zoo ongemanierd mo
gelijk te doen,,
'tls waar: beschaving is iets inner
lijks, maar 't kan niet anders of dat in
nerlijke komt ook naar buiten. Niet in
allerlei punctueel in acht genomen vor
men of aangeleerde gebruiken...... die
kunnen een vernisje zijn, dat op den bui
tenkant gekleefd zit en elk oogenblik af
bladdert. 1
We kennen wel de menschen met zoo'n
vernis-beschavingZe hebben er
vaak hun mond van vol en zien in sou-
vereine minachting neer op 'tmensch-
dom dat tegen hun gouden regels zon
digt.
Een echt beschaafd persoon zal ma
ken, dat ieder eerlijk mensch zich bij hem
op z'n gemak voelt. Want ik zou zeggen,
dat waarachtige beschaving wortelt in
de liefde tot den naaste.
Om een ander niet te hinderen, loopen
we niet zoo maar vlak voor hem heen,
duwen we hem niet bijna van 't trottoir
af in de goot, praten we niet tegen hem
met een vollen mond en eten we niet op
een onsmakelijke manier. We nemen
hier „vormen" in acht, maar vormen die
groeien uit respect voor den ander. En
dan zijn ze echt!
En zóó kan een eenvoudige arbeiders
vrouw in beschaving veel hooger staan
dan een opgeblazen parvenual weet
deze op een prik welk costuum voor elke
situatie past en hoe hij op een receptie
met z'n handschoenen moet manoeu
vreeren.
We kunnen niet zonder „vormen en
manieren"maar we moeten hiervan
geen starren afgod maken. Soepel en le
vend moet onze omgang met den naaste
blijven en een liefdevol begrijpen van den
ander zal zeker den juisten toon en den
j jisten omgangsvorm doen kiezen.
Er zijn groote mannenaristocra
ten naar geboorte en naar den geest,
bij wien elk zich „thuis" voelt, omdat
hij zich begrepen weet.
Ik heb den laatsten tijd enkele keeren
in overvolle treinen gezetenen ge
staan. En 't lijkt mij heel normaal wan
neer de ééne dame. voor de andere eens
opstaat zóó dat elk de helft van de reis
een zitplaats hebben kanen ook de
ééne heer voor den ander. Zelfs, als je
gezond bentwaarom zou een dame
dan ook een heer niet eens een poosje
haar plaatsje aanbieden? Misschien
heeft deze een heel vermoeienden dag
achter den rug en verlangt- hij ernaar
eens even te zittenVoor elkaar wat
over hebbenelkaar begrijpen
elkaar liefhebben met wijsheid en tact.
dat lijkt me 't begin en 't eind van wer
kelijke „beschaving"
289
„Sonnevanck".
Aan het 36e jaarverslag van het sana
torium „Sonnevanck" te Harderwijk van
de Ver. tot Chr. hulpbestoon aan t.b.c.-
lijders ontleenen wij, dat in 1941 voort
durend een 250 patiënten, die verpleging
behoefden, verzorgd konden worden en
op het sanatorium gingen de zakpn hun
geregelden gang, terwijl er een goede
samenwerking was om de moeilijkheden
het hoofd te bieden. Voorts wordt her
innerd aan het aftreden van Ds J. Hart-
wigsen, die meer dan 30 jaar de geeste
lijke verzorging heeft geleid en de komst
van Ds H. J. Riphagen.
Gedurende het geheele jaar was er
een lange wachtlijst, zoodat velen ge
duld moesten hebben. In den loop van
het jaar werden behandeld 408 patiënten,
waarvan 224 mannelijke en 184 vrouwe
lijke. Van de 17 kinderen gingen er 13
genezen naar huis. In totaal genoten 331
Pinten een bijdrage uit het Suppletie-
Het financieel verslag vertoont een
nadeelig saldo van f 6.237,65, terwijl hèt
saldo van het Suppletiefonds thans be
draagt f 30.672,86.
DUITSCHLAND WINT OP ALLE
FRONTEN.
Het opperbevel der Duitsche weer
macht deelt mede:
Ten Zuiden van Rostow werd de
zwaar versterkte en taai verdedigde
stad Bataisk na een strijd van twee da
gen door Duitsche troepen stormender
hand genomen.
Gevechts-, torpedo- en slageskaders
baanden de infanterie daarbij een weg.
Verder naar het Oosten rukten snelle
formaties ver naar het Zuiden op.
In de groote bocht van den Don wier
pen Duitsche en Roemeensche infanterie
divisies in nauwe samenwerking met
pantser- en vliegtuigformaties den vijand
terug en bereikten de rivier over een
breed front.
Ten N.W. van K a 1 a t s j voeren
pantserformaties en snelle troepen een
hevigen strijd met pantsertroepen en
infanterie, die op wanhopige wijze pogen
het heuvelgebied ten Westen van de ri
vier te behouden. Zware vliegtuigaan-
vallen waren tegen het ravitailleerings-
verkeer van den vijand op de Wolga en
tegen de spoorwegdoelen ten N.W.. van
Stalingrad gèricht.
Aanvallen op het bruggehoofd W o -
r o n e s j werden opnieuw bloedig afge
slagen. In den veldslag ten Noord-Wes
ten van de stad werden de sowjets, na
vernietiging van omsingelde groepen,
langs hun uitgangspunten naar het
Noorden teruggedreven. In deze defen
sieve gevechten zijn sinds 10 Juli alleen
in den sector van één legercorps 751
vijandelijke pantserwagens vernietigd.
In den Midden-sector
van het front werden bij een plaat
selijke aanvalsonderneming verschei
den vijandelijke bataljons omsingeld.
Formaties van Duitsche jachtvlie-
gers schoten gisteren, bij een verlies van
drie eigen machines, 120 sovjet-vliegi
tuigen neer; bovendien brachten Itali-
aansche jagers drie vijandelijke vlieg
tuigen ten val.
In Egypte werd, in het Zuidelijke
deel van de stelling bij El A1 amein,
een vijandelijke aanval afgeslagen. Het
aantal der in den defensieven strijd
sinds 22 Juli vernietigde Engelsche ge
pantserde gevechtswagens is op 146, en
het aantal gevangènen tot 1400 ver
hoogd.
Op vliegvelden op het eiland Malta
werden verscheidene Britsche vliegtui
gen op den grond door bomtreffers ver
nield.
In den strijd tegen Groot-Brittannië
bombardeerden gevechtsvliegtuigen gis
teren voor den oorlog belangrijke doe
len aan de Zuidkust van En
geland en in de Midlands.
In het gebied van het Kanaal en
van de Duitsche Bocht verloor
de vijand in luchtgevechten zes vliegtui
gen.
Na storingsvluchten op West-
Du'itsch gebied, die overdag
werden ondernomen en die zonder resul
taat bleven, werd in den afgeloopen nacht
Hamburg en omgeving door de Brit
sche luchtmacht met brand- en brisant
bommen gebombardeerd. De burgerbe
volking leed zware verliezen. Bijna uit
sluitend in ^woonwijken werden talrijke
gebouwen vernield en beschadigd.
Nachtjagers, luchtdoelgeschut, ma
rineartillerie en patrouillevaartuigen
schoten 37 van de aanvallende bommen
werpers neer.
Italiaansch weermachtsbericht.
Een vijandelijke aanvalspoging op den
Zuidelijken sector van het Egypti
sche front werd door de snelle re
actie van onze detachementen verijdeld.
Er werden opnieuw krijgsgevangenen
gemaakt. De luchtmacht ondersteunde
de operaties te land en bombardeerde
herhaalde malen het vijandelijke ach
terland.
Een Britsche aanval op Tobroek
veroorzaakte lichte schade en maakte
eenige slachtoffers. En der hieraan
deelnemende vliegtuigen werd door het
luchtdoelgeschut van Tobroek vernie
tigd.
Italiaansche en Duitsche jagers deden
een aanval op formaties Spitfires, die
poogden bommenwerpers van de As
te bestoken welke terugkeerden van
doeltreffende aanvallen op de militaire
installaties van Malta. Duitsche ja
gers schoten in- een luchtgevecht twee
vijandelijke machines omlaag.
HOE ROSTOF WERD VEROVERD.
Van een oorlogscorrespondent heeft
het D. N. B. het volgende over de ver
overing van Rostof vernomen:
Zwaar vijandelijk artillerievuur be-,
wijst, dat de vijand ons de stad niet zon
der strijd wil overlaten. De eerste breede
loopgraaf, door talrijke veldstellingen
en mitrailleurnesten versterkt, wordt in
verbitterde gevechten van man tegen
man genomen. Terwijl de in de loopgra
ven binnendringende infanteristen de
loopgraven naar rechts en links oprollen,
zijn de pioniers reeds verder opgerukt
en rooken zij met handgranaten en vlam
menwerpers de bunkers en mitrailleurs
gaten uit, die met een wild vuür de be
stormers van de loopgraven trachten te
gen te houden. Ontploffingen worden
gehoord, aarde vliegt omhoog, de voor
ste wand van een loopgraaf is uiteengere
ten, spaden houwen er op in. In de gloei
ende hitte van den zomerdag werpen
zweetende, met stof bedekte, bruinge
brande pioniers de loopgraaf op een
plaats dicht. Een half uur later worden
er bruggen over gelegd. De eerste zware
-hindernis is genomen. Rostof komt na
derbij.
Duikbommenwerpers, de wegbereiders
en helpers van de infanterie en de pant
sers, komen steeds weer over de hoogte
en maken zich voor de duikvluchten ge
reed. Men hoort "de detonaties van de
bommen en ziet groote, bruine rookwol
ken opstijgen. Onophoudelijk vliegen es
kaders zware gevechtsvliegtuigen over
het slagveld, om den vijand in de stad
zelf te vernietigen. Pantsergracht na
pantsergracht wordt taai verdedigd en
nog taaier veroverd. De strijd der artil
lerie neemt zeiden bereikt© vormen aan.
De lucht dreunt en de grond siddert. Aan
beide zijden van de do orbraak*arbeiden
mijntroepen van de pioniers. Met witte
banden wordt de rijweg naar voren ge
kenmerkt. Deze smalle weg is gezuiverd,
maar ter weerszijden is het terrein met
tallooze mijnen bedekt. Uur na uur ver
loopt. De pantserdivisie walst zich als
een reusachtige worm verpletterend op
Rostof af. In den nacht laaien de reus
achtige branden van de stad op.
In de morgenschemering wordt de
laatste van de acht pantsergrachten door
pioniers en gemotoriseerde infanterie
overwonnen. De eerste huizen zijn be
reikt. Thans begint echter een helsche
strijd. Sovjet-pantsers schieten uit ver
dekte; stellingen, uit binnenplaatsen en
loodsen. Twee eigen pantserver keu n i n gs-
wagens gaan in vlammen op. In de voor
stad van Rostof ontwikkelt zich een ver
bitterd straatgevecht van pantsers te
gen pantsers, terwijl de infanteristen van
huis tot huis springen, steeds vurend.
Met het vallen van de duisternis begint
een geniepig schieten uit huizen en kel
ders. Plunderende burgers haasten zich
voorbij en verdwijnen in ingangen en bin
nenplaatsen. De vijand heeft zich in het
Zuidoosten van de stad terug getrokken
en opnieuw verschanst. Een geweldige
ontploffing klinkt over de groote stad
aan den Don. Een geweldig huizenblok is
uit elkaar gesprongen, opgeblazen door
de Sovjets. Tegen den morgen komen
onze pantsers aan de rivier. Onmiddellijk
wordt door pioniers een veerdienst ge
organiseerd. In de vroege morgenuren
worden reeds de eerste compagnieën over
oes.
Sebastopol veroverd. Lenin verdween „in het graf". Op het hoofdplein voer het
havengebouw viel het standbeeld van zijn voetstuk en boorde zich diep in den
grond. Atlantic-HollandrP.K. Leuenberger-Pax Holland m
BONNEN VOOR VOEDINGS
MIDDELEN.
26 Juli tot en met 1 Aug. 1942:
38 A brood 4 rants, brood of gebak.
38 B brood y2 rants, brood of gebak
38 beschuit1 rants, beschuit, brood
of gebak.
38 A vleesch 1 rants. vleesch of vL-
waren.
38 B vleesch y2 rants, vleesch of vL-
waren.
38 A tabak 1 rants, tabak.1)
38 A cigaretten 1 rants, cigaretten. 2)
38 A aardappelen iy2 kg aardappelen.
12 Juli tot en met 8 Aug. 1942.
337 algem. 1 kg suiker.
339 algem. 500 gr. jam.
343 t/m 346 alg. 1 rants, bloem, br., geb.
4-33, 4-34 res. 250 gr. rijst.
340 algem. 250 gr. peulvr. of haverm.
341 algem. 125 gr. gort.
342 algem. 125 gr. gemengd meel.
352 algem. 100 gr. vermicelli of mai-
zena.
347 t/m 351 algem. 100 gr. kaas.
36 A t/m 39 A melk 3% liter melk.
36 B t/m 39 B melk 1% liter melk.
36, 37 versn. 100 gr. chocolade.
38, 39 versn. 100 gr. suikerwerk.
12 Juli tot en
338 algem.
27 Juli tot en
38 boter
38 vet
15 Juli tot en
2-35, 2-36 res.
3-35, 3-36 res.
4-36 res
Diverse artikelen.
29 Juni tot en met 8 Aug. 1942:
30, 31, 32 Reserve: serviesonderdeelen.
14 Juni tot en met 22 Aug. 1942.
01 petroleum2 liter petroleum.
11 Mei tof en met 31 Dec. 1942.
01 bv, 02 bv, 03 bv, 04 bv en 05 bv:
één eenheid vaste brandstoffen.
Tot en met 30 April 1943.
01 en 02 K.F. brand
stoffen 1 eenh. brandstoffen
(geen anthraciet).
1 Juli tot en met 15 Aug. 1942.
335 algem. 1 rants, eenheidszeep.
336 algem. 250 gr. waschpoeder.
L zeep1 rants, eenheidszeep.
L toiletzeep 75 gr. toiletzeep 80
1 Mei fot en met 31 A'(jg. 1942.
U textiel
(mannen)50 gr. scheerzeep.
met 5 Sept. 1942.
250 gr. koffiesurrogaat.
mef 7 Aug. 1942.
y2 rants, boter.
y2 rants, vet.
met 12 Sept. 1942.
y2 rants, boter.
rants, boter.
y2 rants, boter.
x) Mann. personen van 18 j. en ouder.
2) Vrouwel. pers., van 25 j. en ouder.
den Don gezet. De laatste vijandelijke
geconcentreerde tegenstand is door de
Duitsche soldaten met hun nieuwe supe
rieure wapens in den ouden aanvalsgeest
vernietigd» 1 I 1 I
MUSSOLINI BEZOEKT N.-AFRIKA.
(D. N. B.). Van 29 Juni, den dag der
verovering van Mersa Matree, tot 20 Juli
heeft Mussolini in Bet Marmarische ope
ratiegebied vertoefd. Hjj heeft dagelijks
besprekingen gevoerd met het opperbe
vel in Noord-Afrika.
Op zy'n reis bezichtigde hij de treepen,
vliegvelden, vlootsteunpunten, Italiaan
sche en Duitsche lazaretten, ravitaillee-
rings- en opleidingsstations en Italiaan
sche kolonistendorpen. Hy reikte den
piloten van het vijfde luchteskader dap-
perheidsonderscheidihgen uit.
Het onverwachte verschijnen van den
Duce wekte groote geestdrift onder de
treepen.
Op den terugweg verbleef de Erace
eenige uren in Athene.
Op 20 Juli des avonds landde de Duce
op het vliegveld van Guidonia, nadat hy
20 dagen lang ruim 6000 km per vlieg
tuig had afgelegd over zeeën en woestij
nen.
Het Rijksbureau voor voedselvoorzie
ning wordt verplaatst.
De diensten en afdeelingen van het
rijksbureau voor de voedselvoorziening
in oorlogstijd waren tot dusverre aan
den zeekant te Scbeveningen gevestigd.
Met ingang van heden zijn zij echter
overgeplaatst naar den Benoordenhout-
scheweg 46 in Den Haag. Zij zijn van
genoemden datum af tijdelijk telefonisch
te bereiken onder nummer 720040.
Schippers kunnen melkbonnen ruilen
tegen rantsoenbonnen.
De secretaris-generaal van' landbouw
en visscherij maakt bekend, dat schip
pers de genummerde melkbonnen desge-
wenscht by den distributiedienst der ge
meente, waar zij ligplaats hebben ge
kozen, kunnen ruilen tegen rantsoen
bonnen voor melk. Per genummerde bon
zal de distributiedienst twee rantsoen-
bonnen, elk recht gevende op 1 'A liter
melk, verstrekken.
DINSDAG 28 JULI 1942.
Mijn hulp is van den Heere, die hemel
en aarde gemaakt heeft. Ps. 121 2.
ZoÏ1
op onder
5.54 21.38
12 Aug. Nieuwe maan.
Schippers, die van deze mogelijkheid
tot ruiling gebruik wenschen te maken,
dienen een op hun naam uitgeschreven
brein bevrachtingsboekje, hetzij een
zoogenaamd grijs olieboekje, hetzij een
verklaring van die bevrachtingscommissie
over te leggen.
Melkbon Zaterdags reeds Inleveren.
Hoewei de melkbonnen gedurende een
periode van vier weken geldig zijn, zal
men in het algemeen de bonnen op zóó
danige wijze over die periode verdeelen,
dat men iedere week één bon gebruikt.
In het belang van een goede melkvoor-
ziening is het gewenscht, dat men dien
bon reeds op den Zaterdag voorafgaan
de aan de week, waarin men de melk
wenscht te ontvangen, by den melk
handelaar inlevert. Doet men dit niet,
dan loopt men het risico, dat de melk
handelaar in het begin der week niet
over een voldoende hoeveelheid melk
beschikt, aangezien ook hij de bonnen
by zy'n leverancier dient in te leveren,
vóórdat hy van dezen melk kan be
trekken.
HET ZEEUWSCHE KARAKTER EN
DE DRANKBESTRIJDING.
Hierover schrijft Ds W. Reus te West-
kapelle in „De Christen Onthouder" een
artikel, waaraan wy het volgende ont
leenen:
De drankbestrijding heeft in Zeeland
geen geweldige afmetingen atngenomen.
Terwijl wy toch niet kunnen zeggen dat
die in deze provincie minder -noodig was
dan in andere. Al was 'tin de laatste
eeuw zeker niet zooals Hadrianus Junius
in 1588 schreef: „De hoeren brengen hun
tijd door met brassen, terwijl zy hun lan
derijen door gehuurde krachten laten be
arbeiden". Toch werd wel van een groote
Zeeuwsche fabriek gezegd, dat deze dreef
op de jenever; menige landbouwer is zijn
mooi bedrijf kwijt geraakt door den bran
dewijn en de volksgebruiken waren door
het alcoholisme als omstrikt.»
De drankbestrijding is er niet tot een
macht geworden. 21e was wel driedubbel
zwaar, mede door den aard der bewoners.
Dit treft niet alleen de drankbestrijding.
Als ge door Zeeland reist,, duiken tel
kens die met» hoog geboomte omzoomde
hofsteden op. Ge denkt onwillekeurig
hoe vry, hoe zelfstandig de bewoners
daarvan zullen zijn. Dat is ook zoo. Dat
is ook het ideaal: vrij zij11 op eigen erf.
Dat is ook by den arbeider: als bij trouwt
heeft hij, zoo mogelijk, een bedrijfje met
een hypotheek. Als hy een zestig jaar is
geworden, is het „zijn eigen", dan is de
hypotheek afgelost; dan heeft hij zyn
eigen erf. Dat is een mooie karaktertrek,
1 die streving naar vrijheid, naar zelfstan
digheid. Maar heel jammer, buigt die
zich dikwijls om naar het egoïsme, en
gaat dit met inhaligheid gepaard. Zoo
draait er zooveel om het eigen „ik" en
zyn er vele Zeeuwen a-sociale mensehen.
Daarom bloeit ook het vereenigingsleven
er weinig. Alleen, Wanneer er door een
vereeniging spoedig bepaalde voordeelen
zullen worden behaald, dan worden zy
lid.
De Zeeuw loopt niet gauw warm voor
een ideaal. Als hem iets schoons, veel
belovend wordt voor oogen geschilderd,
is zyn nuchter antwoord: „we zullen
eens een pacht wachten". Nu duurde de
pachttermijn van een perceel land zeven
of veertien jaren!
De Zeeeuw is een ingekeerd mensch
Dat a-sociale brengt mee een te veel be
moeien met zichzelf. Dat komt vooral uit
in zyn godsdienst. En godsdienstig is de
groote meerderheid. De godsdienstzin is
veelal subjectivistisch ingesteld. Vooral
in de kringen der bevindelijk vromen
komt gy dit tegen: dat uitzien naar het
bijzondere, dat in hem gebeuren moet.
Och, als God een dronkaard komt te
bekeeren, dan komt alles tegelijk in orde!
Daar behoeft ge geen vereeniging voor
op te richten!
Deze gedachte maakt hen lydelyk
doet hen wachten op den Heer. Om in-
tusschen hun vaak zoo verderfelijke ge
woonten te blyven vasthouden. Dit pas
sieve is een droeve karaktertrek gewor
den: het kwade betreuren, maar er niets
tegen doen. Zoo vraagt een zoon kermis
geld. Vader geeft hem vijf en twintig
gulden, maar zegt tegelijk te hopen, dat
God hem nog eens bekeeren mocht en
hy zijn voeten niet meer zou richten naar
de plaatsen der ijdelheid!
Dat sluit sterk aan bij den conserva
tieven trek in hun karakter. Zeeland is
grootendeels een landbouwprovincie. De-
1 ze landbouwers bewaren wat hun door
0