ipiifiilllll
DAGKALENDER
MAANDAG 27 JULI 1942
56e JAARGANG No. 249
CHRISTEL IJ K DAGBLAD VOOR ZEELAND
Europa's vetvraagstuk.
Overgang over £le Don bij Rostow veroverd Mislukte
Sowjet-aanvallen - Verschillende luchtaanvallen - „Het
tweede front".
«Kiiiii mÈÈmSÈÊÈ
Bureaux: Lange Vorststraat 70 Goes.
Postrekening no. 44455 Telefoon no. 2438.
Bijkantoor Middelburg: Firma Boekhandel
J. J. FANOY, Nieuwe Burg 2628 en
Noordweg 155 Telefoon no. 3128.
Abonnementsprijs 2,73 per kwartaal. Week
abonnementen voor Middelburg, Goes en
plaatsen waar een agent is aangesteld 0,21.
Losse nummers 6 cent.
Dir.-Hoofdred.*A. DE LANGE GOES.
Advertentiën 12 cent per millimeter. Ingezon
den mededeelingen 24 cent per millimeter.
By contract belangrijke korting.
Kleine advertentiën (maximum 8 regels) van
15 regels 65 cent, iedere regel meer 13 cent?.
Dienstaanvragen en dienstaanbiedingen van
1—5 regels 55 cent, iedere regel meer (max.
8 regels) 11 cent. Ondqr letter of motto
10 cent extra.
Adv. in deze rubriek bij vooruitbetaling.
Administrateur (advertentiechef)
B. P. DAVIDSE, Goes.
Het is gebleken, aldus de „N. R. C.",
dat ons vasteland zoo goed als geheel de
behoeften aan %jjv. aardappelen en
granen kon dekken. Uitgaande van het
normale verbruik van graan, becijferde
men een tekort aan granen van 5 10
pet., dat door eenigb beperking van
het verbruik door distributleregelingen
en door eenige uitbreiding van den ver
bouw kon worden gedekt zonder dat
men in dit geval van een vraagstuk kon
spreken.
De vetvoorziening van Europa vormt
echter een probleem, waarvan wjj hier
de gegeven situatie, de mogelijke oplos
sing en de befaamde en ten deele geno
men maatregelen onder h?t oog willen
zien.
Het normale verbruik van Europa,
zonder Rusland en Engeland mede te re
kenen, bedroeg voor den oorlog ongeveer
Vh millioen ton vet per jaar, waarvan
4V2 millioen ton dierlijke vetten en 3
millioen vetten van plantaardigen oor
sprong. Het verbruik van dierlijke vet
ten bestond voor 2,8 millioen ton uit
melkvet, 0,9 millioen uit varkensvet, 0,4
millioen uit rundvet en 0,4 millioen
uit walvischtraan. Europa kan zijn
behoefte aan plantaardige vetten,
voornamelijk verkregen uit kool-,
raap- en maanzaad, voor bijna 50 pet.,
dus bijna IV2 millioen, uit eigen produc
tie dekkenin zijn behoefte aan dierlijke
vetten kon het zelf voor ongeveer 3 mil
lioen ton voorzien. Van het totale vet-
verbruik van 7Va millioen ton moest iets
meer dan 3 millioen ton jaarlijks worden
ingevoerd, zoodat er op de basis van de
cijfers uit normale jaren #en tekort van
ca. 40 pet. was.
Men staat thans voor de keuze of men
de voortbrenging van dierlijk of van
plantaardig vet zal uitbreiden. Deze
keuze vormt geen moeilijk probleem,
want dierlijk vet vereischt veel meer pro
ductiemiddelen en productiemoeite dan
plantaardig vet. Indien men bijv. op 1 ha
grond oliezaad verbouwt, dan levert dat
zeven maal zooveel vet op als wanneer
men dien grond als weide gebruikt en
het vet via de daarop grazende koeien
wint. Nu is de keuze weer niet zoo een
voudig als men uit deze vergelijking zou
willen afleiden, omdat koeien, behalve
vet, ook vleesch en huiden opleveren,
en daartegenover staat, dat uit oliezaad
behalve vet ook de grondstof voor vee
koeken kan worden gewonnen. Men
dient dus den veestapel op een zeker
peil te handhaven ter wille van het
vleesch en de huiden, doch dien veesta
pel kan men, naast de beweiding, voeden
met koeken, die uit den verbouw van
oliezaad worden gewonnen. Het komt er»
dus op aan, een zekere verhouding tus-
schen bouwland met vet leverende plan
ten en weideland voor den noodigen vee
stapel tot stand te brengen.
Aangezien het noodige plantaardige
vet voor den oorlog voor ongeveer 50
pet. moest worden ingevoerd en het noo
dige dierlijke vet voor ruim 30 pet. ligt
het voor de hand, dat de vergrooting
van de vetopbrengst van Europa in de
eerste plaats wordt gezocht in een uit
breiding van de plantaardige productie,
te meer omdat de veestapel in een aan
tal gevallen, in Nederland zelfs voor ca.
60 pet., voor het noodige krachtvoer van
den invoer van buiten Europa afhanke
lijk was. Dat verklaart, waarom men
thans den veestapel heeft moeten beper
ken. Het gevol'g is echter weer een ver
mindering ook van de vetproductie, die
het het minst lijden kan. Mede om deze
reden komt het belang van een ruimeren
verbouw van oliehoudende zaden op den
voorgrond.
Allerlei oorzaken hebben het re
sultaat beneden de verwachtingen doen
blijven. Dit jaar is de campagne krachti
ger gevoerd en naast een verplichting
tot den verbouw op een gedeelte van de
geschikte gronden is ook een aanlokke
lijke financieele regeling tot stand ge
bracht. In België overweegt men over
eenkomstige maatregelen.
In Duitschland was het afgeloopen
Jaar, volgens de „National Zeitung",
reeds 225,000 ha met oliehoudende za-
beplant, welke oppervlakte men tot
660,000 ha wil uitbreiden. Uit Frank
rijk, Zweden, Denemarken komen over
eenkomstige berichten.
In Zuid- en Zuid-Oost-Europa staat
de productie van olijfolie, sojaboonen en
zonnebloempitten op den voorgrond.
Koemenië heeft ca. 100,000 ha met soja-
oonen beplant en ook Bulgarije breidt
ae cultuur snel uit, die thans ca. 70,000
na omvat. Naar raming zou Zuid-Oost-
fmropa jaarlijks ongeveer 3 a 4 millioen
ou, s°ja kunnen voortbrengen, waar
mede in de Europeesche behoefte aan
t product zou zijn voorzien.
Daarnaast zijn nog andere oliehou-
ende zaden voor Europa van belang,
zooals het lijnzaad in Noordelijke ge-
Oosten 611 b^V' sesamzaad in het Zuid-
AHes bijeen genomen kan men waar-
J^jdat de oplossing van Europa's
tprobleem reeds krachtig ter hand is
Kanomen.
DUITSCHLAND WINT OP ALLE
FRONTEN.
Het Opperbevel der Duitsche Weer
macht maakte gisteren bekend;
Ten Zuiden en Oosten van Rostov
werd in hevige gevechten de overgang
over den Don veroverd. De pogingen van
den vijand om een geordend en samen
hangend afweerfront op te richten op
den Zuidelijken oever van den Don zijn
mislukt.
Een Sowjet-düikboot werd door de
luchtmacht in de monding van den Don
tot zinken gebracht. Op de Wolga wier
pen gevechtsvliegtuigen bij aanvallen
overdag en 's nachts 2 tankschepen met
een gezamenlijken inhoud van 6000 ton
in brand en brachten 3 met ravitaillee-
ringsgoederen geladen groote sleepsche-
pen tot zinken.
In de groote bocht van den Don zijn
Duitsche en Roemeensche troepen in ge
vecht met vijandelijke infanterie- en
pantserstrijdkrachten. Zij hebben met
hun voorhoeden den Don bereikt.
In het gebied van Woronesj mis
lukten ook gisteren alle aanvallen van
de Bolsjewisten door de schitterende
strijdlust van onze troepen.
Ten Noordwesten van Woronesj wer
den omvangrijke troepenconcentraties
van defr vijand door een geconcentreer-
den aanval van formaties infanterie-,
pantserwagens en de luchtmhcht uiteen
geslagen. Tegenaanvallen van den vij
and leverden geen succes op. Alleen in
een sector van één divisie werden giste
ren overdag 48 vijandelijke pantserwa
gens vernietigd.
Aan 't overige Oostelijke front slechts
plaatselijke gevechtsactiviteit.
Op M a 11 a werden de installaties van
de vliegvelden Luca en Half ar opnieuw
vernietigend aangevallen. Voor Port
Said werd 'n vrij groot vijandelijk koop
vaardijschip door bommen beschadigd.
Aan de O o s t k u s t van Enge
land bestookte de luchtmacht in deü
afgeloopen nacht bij goed zicht de ha
ven van Middlesborough met een groot
aantal brisant- en brandbommen. Na he
vige ontploffingen ontstonden uitge
strekte branden.
Nadat enkele Britsche vliegtuigen
overdag in het Rijn- Ma in gebied
lukraak bommen hadden geworpen, viel
de Britsche luchtmacht in den afgeloopen
nacht West-Duitschland aan, vooral
Duisburg, Homberg en
M o e r s. De burgerbevolking leed ver
liezen. Vooral in de woonwijken ontstond
deels aanzienlijke schade aan gebouwen.
Door nachtjagers en luchtdoelartillerie
werden 11 der aanvallende bommenwer
pers neergeschoten.
Sowjet bommenwerpers ondernamen
storingsvluchten op Oost-P'rui-
sisch gebied, welke zonder uit
werking bleven. De bolsjewistische lucht
macht verloor op 24 en 25 Juli 128
vliegtuigen. Vijf eigen vliegtuigen wor
den vermist.
Italiaansch weermachtsbericht.
Het Italiaansche opperbevel maakte
gisteren bekend:
Aan het Egyptische front wer
den vijandelijke troepen en autocolonnes
doeltreffend door onze artillerie bestookt
Formaties van de spil hebben de acti
viteit van de Britsche luchtmacht'doel
treffend verhinderd. Drie Britsche vlieg
tuigen werden neergeschoten.
Tjjdeas de jongste hevige gevechten
heeft zich het 3e bataljon van de 162e
divisie van het legercorps Krmeko on
derscheiden. Het bataljon vernietigde
16 vjjandeljjke pantserwagens.
Italiaansche en Duitsche vliegtuigfor
maties hebben de steunpunten op Malta
aangevallen. Een Hurricane werd door
een Duitsche jager neergeschoten. Twee
van onze vliegtuigen keerden niet terug.
Berlijn op den aanval in
West-Europa voorbereid.
De Londensche correspondent van het
Zweedsche blad „Aftonbladet" seint vol
gens een S.P.T.-bericht uit Stockholm:
De eisch tot het vormen van een twee
de front, die vooral tot uiting komt in
communistische kringen en bjj de aan
hangers van Lord Beaverbrook, wordt
met een nieuw argument ondersteund.
Betoogd wordt, dat de geallieerde
scheepsverliezen op den Atlantischen
Oceaan nauwelijks het vormen van een
tweede front in den weg staan, daar de
Britsche handelsvloot gerekend in
kleine schepen van onder de 1500 ton
zoo goed als niet geleden heeft. Deze
schepen zijn groot genoeg om troepen
over het Kanaal te zetten. Tegelijkertijd
zullen de geallieerde luchtmachten de in
gescheepte strijdkrachten tijdens den
overtocht kunnen beschermen. Er zijn
dan nog genoeg kleine vaartuigen om dë
invasietroepen na de landing te kunnen
bevoorraden.
Te New York heeft een openbare bij
eenkomst ten gunste van een tweede
front plaats gehad, meldt S.P.T. Tot de
sprekers behoorde Wendell Willkie, Roo-
sevelts medecandidaat voor de functie
van president der Ver. Staten. Hjj zeide
o.a., dat het thans uit moet zijn met pra
ten en maken van beschouwingen. De
vergadering moet het volk der Sowjet-
Unie de verzekering geven, dat Amerika
vastbesloten is het niet in den steek te
laten en dat metterdaad zal bewijzen.
Het Canadeesche Lagerhuis heeft in
derde lezing met 141 tegen 45 stemmen
het wetsontwerp aangenomen, waarbij
het wordt toegestaan, Canadeesche troe
pen op overzeesche gebieden te gebrui
ken.
Exchange Telegraph meldt, dat de
Sowjet-ambassadeur te Londen, Maisky,
de laatste dagen voortdurend besprekin
gen heeft gevoerd met bijna alle leden
van de Britsche regeering.
De Engelsche en. Amerikaansche be
richten over het vonnen van een tweede
front worden in militaire kringen te Ber
lijn met kalmte opgenomen, meldt S.P.T.
Van Duitsche zijde stelt men zich op
het standpunt, dat de vorming van een
tweede front een kwestie van uren kan
zijn. Duitschland is sedert lang en in elk
opzicht op deze eventualiteit volkomen
voorbereid en het vermoedt, dat van En-
gelsch-Amerikaansche zijde een poging
zal worden ondernomen om Europa in
het Westen aan te vallen. Hierop zal het
Duitsche leger een passend antwoord we
ten te geven. De militaire woordvoerder
j besloot zijn uiteenzetting met de woor
den: „Wat ons betreft, kunnen zij ko
men".
iü^
De terugtocht en de vernietiging van de sovjets aan den Don. Ontzaglijk
is het,beeld der verwoesting in Ostrogoshsk. Geen straat, volgepropt met
geschut en ander oorlogsmateriaal, is gespaard gebleven.
Orbis-Holland-P.K. Bauer-Pax Holland m
Nieuwe regeling der auteursrechten.
De Nederlandsche Kultuurkamer heeft
aan het auteursrechtenvraagstuk haar
aandacht geschonken en in overleg met
de vakgroep Volksmuziek van het Mu
ziekgilde en het Nederlandsch Auteurs
rechtenbureau is een collectief contract
ontworpen, dat afgesloten is met den
Nederlandschen Bond van Dilettanten
orkesten, geldende voor 3^2 jaar en in
gaande 1 Juli 1942.
Hierdoor zijn de auteursrechtenver
plichtingen van alle dilettantenorkesten
uniform geregeld en wel op een basis
i van 2 procent van het. jaarlijksche bud
get der vereenigingen, met een minimum
van f 6.per jaar. Daarvoor kunnen
de muziekvereenigingen zooveel uitvoe
ringen per jaar geven, als zij wenschen.
Slechts dienen zij de uit te voeren pro-
programma's tijdig aan het N.A.B. in
te zenden.
Maken zij muziek in opdracht van
derden (bij sportuitvoeringen of bij me
dewerking aan door anderen georgani
seerde feesten), dan moeten de auteurs
rechten rechtstreeks met het N.A.B.
worden geregeld door de organisatoren.
MAXIMUMRANTSOENEN GA8 EN
ELECTRICITEIT.
Het onlangs in de dagbladen opgeno
men bericht betreffende de instelling
van maximum-rantsoenen voor gas en
electriciteit blijkt aanleiding te hebben
gegeven tot noodelooze ongerustheid b|j
het publiek.
Er wordt derhalve op gewezen, dat
deze maatregel niet beoogt den ver
bruiker van een normale hoeveelheid gaa
of electriciteit een verdergaande beper
king op te leggen dan de bestaande
75 pet. van zijn verbruik in 1939/40. De
bedoeling is dan ook uitsluitend te voor
komen, dat zjj, die gedurende 1939/40
een volgens de tegenwoordige normen
abnormaal hoog verbruik hadden, ook
thans nog zeer royaal met gas of elec
triciteit kunnen omspringen. Het is der
halve mogelijk, dat het maximum, hoe
wel zeer ruim gesteld, voor zulke ver
bruikers lager ligt dan 75 pet. van
1939/40.
Verbruikers, die voor een maximum
rantsoen in aanmerking komen, zullen
van het betrokken gas- of electriciteits-
bedrijf bericht ontvangen, maximum
rantsoenen worden eerst van kracht met
ingang van de eerstvolgende periode van
ongeveer 60 dagen.
Met nadruk wordt er op gewezen, dat
bij het vaststellen van de maximum
rantsoenen voor gezinnen tot vier (inwo
nende) personen reeds rekening zal zijn
gehouden met de aanwezigheid van ra
diotoestel en electrisch strijkijzer.
Verbruikers, wier gezin bestaat uit vijf
of meer (inwonende) personen en voor
wie een maximum-rantsoen is vastge
steld, kunnen, indien zij electrisch strij
ken, bij het electriciteitsbedrijf een bij
slag aanvragen.
Deze bijslag zal bedragen 8 kwh per
periode van circa 60 dagen voor elk ge
zinslid boven het aantal van vier. In geen
geval zal een maximum-rantsoen echter
hooger zijn dan 75 pet. van het verbruik
in 1939/40.
VERVOER AARDAPPELEN DOOR
VOLKSTUINDERS.
De volkstuinders z|jn verplicht hun
volkstuin te laten inschrijven bij de
Landbouw Crisis Organisatie in de pro
vincie, waarin de tuin ligt. Velen heb
ben aan deze verplichting echter nog
niet voldaan, onder meer uit vrees dat zij
eerlang de in hun tuin geteelde produc
ten zouden moeten inleveren,.
Van officieele zijde is thans de ver
zekering gegeven, dat deze vrees te
eenenmale ongegrond is. De registratie
heeft uitsluitend ten doel statistische
gegevens omtrent het volkstuinwezen
in ons land te verzamelen en tevens om
den grondslag te leggen voor de nood
zakelijke ordening van het gebruik van
cultuurgronden door volkstuinders.
Van inlevering der producten is geen
sprake. De groenten, peulvruchten en
het fruit, geteeld in den volkstuin, be
hoeven niet te worden ingeleverd. Ten
aanzien van de aardappelen is in de
kringen van volkstuinders destijds be
kend gemaakt, dat men voor de met
aardappelen beteelde oppervlakte boven
200 vierkante meter een zeker aantal
aardappeldistributiebonnen zou moeten
afstaan. Dit voornemen heeft inderdaad
bestaan, doch ook hiervan is afgezien.
De volkstuinder behoeft derhalve van
de in zijn tuin geteelde aardappelen niets
in te leveren en evenmin bonnen af te
staan, tenzij de L.C.O. beslist, dat de
met aardappelen beteelde oppervlakte
veel grooter is dan voor een redelijken
wintervoorraad van hét gezin noodzake
lijk is.
Aan hen, die niet aan den registratie
plicht hebben voldaan, zullen met ingang
van 3 Augustus geen vervoerbewjjzen
meer worden verstrekt.
Het gevolg hiervan zou zjjn, dat zij
de op hun tuin geteelde aardappelen
niet zullen mogen behouden, doch deze
dóór de P.I.C.A. zullen worden gevor
derd.
Een vervoerbewjjs zal slechts worden
verstrekt aan hen, die in het bezit z|jn
van een bewijs van inschrijving b|j de
j L.C.O.
Het vervoeren van aardappelen door
volkstuinders zonder een vervoerbewjjs
is dus verboden, tenzij het vervoer ge
schiedt binnen het consumptiegebied
('dat is vrijwel het bebouwde gedeelte
van de steden) en de hoeveelheid niet
meer dan 7 kg bedraagt.
Volkstuinders, aangesloten m een
Vereeniging van Volkstuinders, wenden
zich voor een vervoerbewijs tot het sec
retariaat dier vereeniging onder over
legging van het bewijs van inschrijving.
De volkstuinders, die rechtstreeks tfan
de gemeente hun tujn hebben gepacht,
kunnen ter gemeente-secretarie, even
eens onderdo verlegging van hun bewijs
van inschrijving, het vervoerbewjjs aan
vragen.
Alle andere volkstuinders moeten het
vervoerbewijs aanvragen bij den plaatse-
ljjken bureauhouder in him woonplaats of
MAANDAG 27 JULI 1942.
Ik hef mijn oogen op naar de bergen,
van waar mijn hulp komen zal.
Pb. 1211 b.
Zon
op onder
5.53 21.39
Maan
op onder
21.15 5.27
Vandaag Volle maan.
3 Aug. Laatste kwartier.
district. Overlegging van het bewijs
van registratie is noodzakelijk.
De vervoerbewjjzen zullen geldig zjjn
tot en met 15 November a.s.
De houders van particuliere tuinen,
alsmede land- en tuinarbeiders, die per
ceeltjes in het bedrjjf van hun werkge
ver hebben beteeld, kunnen zich ter ver
krijging van de benoodigde vervoerbe
wjjzen wenden tot den PJB.H. in hun
woonplaats of district.
ERNSTIGE WAARSCHUWING.
Een officieele bekendmaking in ons
nummer van Zaterdag heeft er melding
van gemaakt, dat aan vier beklaagden
uit de geruchtmakende bonnenzaak te
Amsterdam het doodvonnis is voltrok
ken, terwijl twee doodvonnissen zijn ge
wijzigd in yjjftièn jaar tuchthuisstraf.
Men zal zich herinneren, dat deze zaak
in April-Mei door het Duitsche Ober-ge
richt (optredende als Sondergericht) is
behandeld.
Vier beklaagden hebben dus met hun
leven' moeten moeten, een waarschuwing,
die moge zjjn verstaan. Een waarschu
wing aan het adres van fraudeerende
distributie-ambtenaren en hen, die bon
nen en kaarten vervalschen, maar ook
aan hen, die deze dingen koo pen en ver-
boopen.
De bezettende macht treedt, zooals nu
gebleken is, krachtig en streng op tegen
ieder, die de regelmatige voedselvoor
ziening in de bezette landen, en dus ook
in Nederland, in gevaar brengt en het
distributiestelsel dat in ons land zoo
goed functionneert tracht te ont
wrichten. De openbare orde en rust moe
ten gehandhaafd en mogen door hande-*
lingen, als te Amsterdam zijn gepleegd,
niet in gevaar worden gebracht.
Nogeens, men zjj gewaarschuwd!
NAT. SOCIALISTISCHE VORMINGS-
SCHOOL GEOPEND.
A.N.P. Zaterdagmiddag is op den
Scheeleberg te Lunteren, de nationaal-
soeialistische vormingsschool der N.S.B.
geopend.
Als gasten waren aanwezig o.a. de
gemachtigde van den Rijkscommissaris
voor Gelderland, de heer A. Brandes en
de vormingsleider van de N.S.D A.P. hier
te lande, de heer Kuhlmann. Opgemerkt
werden voorts de commissaris der pro
vincie Utrecht, de heer Engelbrecht, de
directeur-generaal der P. T. T. Ir van
de Vegte en de burgemeester van Rot
terdam, Ir F. E. Mueller.
Bij deze gelegenheid voerden Prof. Dr
R. van Genechten, leidér van de hoofd-
afdeeling Vorming en Ir Mussert het
woord. De heer van Genechten sprak
over „een nieuw volk, een nieuwe cul
tuur". t
Ir Mussert wees in zjjn rede öp de
taak, die de N.S.B. te vervullen heeft en
op de houding, die van alle functionaris
sen verlangd wordt. Zjj dient- steeds
eerljjk te zoeken naar een steeds betere
vervulling van de uit te voeren taken,
want daardoor wordt de Beweging ster-!
ker.
De strijd van het nationaal-socialisme
is gericht tegen communisme en kapi
talisme, zoo zei-spr. voorts. Het commu
nisme moge thans zjjn opgelost, het ka
pitalisme is dit zeker nog niet. Er zijn
kapitalisten in de Beweging gekomen en
zjj hebben een zwart hemd aangetrokken
en „houzee" geroepen in de veronder-
steilingflat zjj alleen daardoor nationaal-
socialist waren geworden. Zoo is het niet
alleen hier gegaan, doch ook in Duitsch
land. Ook zjjn er nog altjjd rasechte
marxisten, die hun rol weten te spelen.
Ordening in nationaal-socialistischen
zin zal er echter komen, maar dan geen
ordening voor bankiers, geen ordening
voor de kapitalisten, doch voor het volk.
Geen opruiming van de kleine zelfstan
digen, integendeel, een ordening waarbij
de menschen, ieder op zjjn plaats, de
volksgemeenschap hebben te dienen.
Met nadruk waarschuwde spreker tegen
hen, die vermomd als nationaal-socialis-
ten de Beweging en haar beginselen
schaden.
Eens zal het zoo ver zjjn, dat het na
tionaal socialisme hier in Nederland
moet regeeren. Wil het Nederlandsche
volk wellicht dat eerst alles verloren
1 zal zjjn?
De N.S..B. zal haar regeerplicht als
een roeping aanvaarden. Indien zjj het
niet deed, wie zou het da» wel moeten
doen? Wjj aanvaarden die roeping gaar-