KERK EN SCHOOL
De OekraïrfS-Hervormde Gemeenten
LAND- EN TUINBOUW
HET VRQUWENHOEKJE
Ned. Herv.«Kerk.
Beroepen te Idaard (vac. J. C. A.
Nijenhuis Ockhuijsen), J. E. Wagenaar
te Ysbrechtum; te Ruurlo,-Gld. (vac.
C. Ph. F. Abbing), L, C. ten Bruggen-
k-ate te Klooster-Ter Apel, (toez.).
Aangenomen naar Deventer (vac.
G. v. Rhijn), H. v. Schothorst te Steg-
gerda (Fr.)naar Wijk bij Heusden
(vac. J. Slok), H. Harkema te Noorde
loos.
Bedankt voor Amsterdam-Sloten
(vac. Ph. F. 'Faber), P. J. Mackaay te
Nieuw-Amsterdamvoor Ooltgensplaat
(vac. H. Hiensch), H. Harkema te
Noordeloos (toez.).
Geref. Gemeenten.
Beroepen: te Dordrecht, G. H.
Kersten te Rotterdam.
Bedanktvoor Enkhuizen, W. C.
Lamain te Rotterdam-Zuid.
Hulppredikers.
Ned. Herv. .Kerk: benoemd te
Huizinge (Gr.), cand. T. J. Brent, aldaar.
Aangenomen: naar Utrecht, cand. O.
Veening te Wezep (Gld.).
Geref. Kerken: benoemd te
Sneek, cand. K. P. v. d. Wel, hiilppred.
te Aalten.
Alg. Synode der Ned. Herv. Kerk.
Op verzoek van de algemeene synodale
commissie heeft de kerkeraad der Ned.
Herv. Gem. te 's-Gravenhage met alge
meene stemmen besloten een zijner pre
dikanten, n.l. Dr W. J. de Wilde, af te
staan voor het waarnemen van het secre
tariaat der Synode. Dr de Wilde is van
zijn gewone ambtswerk ontheven, terwijl
de arbeid in zijn wijk door een te benoe
men hulpprediker zal worden waargeno
men. De kosten van dè vervanging van
- Dr de Wilde worden door de synöde „ge
dragen. Dr de Wilde is nu ook afgetre
den als scriba van den kerkeraad van de
Haagsche Herv. Gem. en als zoodanig
opgevolgd door Dr J. Schoneveld. Wel
zal Dr de Wilde Zondags zooveel moge
lijk zijn diensten waarnemen.
Gen'erale Synode der Geref. Kerken.
De Part. synode der Geref. Kerken van
Drenthe heeft als secundus-afgevaardig
de naar de voortgezette Generale synode
van Sneek benoemd inplaats van den
heer H. Eleveld de heer J. v. d. Meulen
te Oosterwolde (Fr.) en als tertius-af-
gevaardigde in de plaats van Ds Y. K.
Vellenga, Ds H. W. Engelkes te Meppel.
Unie van Bapt. Gemeénfeit De pre
dikanten Ds G. W. Tijman te Sneek en
Ds C. Brandt te 2e Exloërmond zijn op
voorstel van de commissie van de Unie
van Bapt. gemeenten als voorgangers in
dp Unie erkend.
Als kweekeling om zich voor te berei
den tot het'predikambt in de Unie is toe
gelaten de heer J. Broertjes te Apel
doorn.
DR F1SCHBÖCK OVER PRIJS-
BEHEERSCHING.
„De Telegraaf" schrijft:
Toen minister Dr Fischböck in zijn
rede verklaarde, dat niemand kan over
zien welke economische systemen ga
den oorlog gevolgd zullen worden, er
kende hij tegelijkertijd, dat de politiek
van prijsvorming en prijsbeheersching,
gelijk wij die hier te laiide kennen, een
oorlogsproduct is. Het was dan ook be
grijpelijk dat, als complement van de
Duitsche economische oorlogsvoering, na
het beëindigen van de krijgsverrichtin
gen ook hier te lande een prijscontrole
werd ingevoerd.
Nu doet zich echter het opvallende
verschijnsel voor, dat de prijspolitiek
die aanvankelijk door de Nederlanders
slechts werd begrepen als een uiiade be
zetting voortvloeiende maatregel, thans
door verreweg het grootste deel van de
bevolking wordt toegejuicht. Gelijk de
Duitsche Rijkscommissaris voor de Prijs
beheersching het uitdrukte: Duitsch-
lands en Nederlands belangen lóopen
hier parallel. Dit is het wat thans wordt
aangevoeld door iedereen die heeft ont
dekt, dat het loonpeil in tijden van
goederenschaarschte, nooit dezelfde stij
gende tendenz vertoont als het prijspeil.
Dabde eerste levensbehoeften binnen het
bereik blijven van de geheele bevolking
is een primaire eisch van zelfbehoud en
'onder de huidige omstandigheden is dit
slechts teverwezenlijken door een ri
goureuze controle op de prijzen.
Minister Fischböck liet er geen twij
fel over bestaan dat een falen van de
prijspolitiek, in welk land ook, automaX
tisch tot gevolg zou hebben, eèn herzie-
ftüig van den omrekeningskoers, welke
thans in de plaats is getreden van de
internationale valutamarkt. Dat hier
door in een land als Nederland de le
vensstandaard verder zou worden ge
drukt, behoeft geen nader betoog. In dit
verband moet zeer groote Wharde wor
den gehecht aan een uitlating die wij
mochten opteekenen uit den mond van
Regierungsrat Dr Traboldt, den Duit-
scheri referent voor de Prijsbeheersching
te Den Haag. Aanknoopende bij het door
minister Fischböck tot uiting gebrachte
vertrouwen in den Nederlandschén wil
en de kracht om het prijsniveau hier te
lande te handhaven, verklaarde hij ons
dat het niet in de bedoeling ligt om den
omrekeningskoers van den gulden te
wijzigen,
De voortdurend opduikende geruch
ten dat mark en gulden op pariteit ge-
racht zouden worden, zijn hiermee dus
door een bevoegden autoriteit tegenge
sproken.
Voorwaarde hiertoe blijft, gelijk ge-
in Galiicië- Van de zijde van het Neder-
landsciie Comité „Licht in 't. Oosten"
(voorzitter G. L. Baron van Boetselaer,
secretaris Ds F. Dresselhuis, Oldeboorn,
penningmeester J. Seegers Wzn, Weesp,
giro 166821) wordt ons het volgende me
degedeeld:
Over den toestand van de Oekr. Herv.
gemeenten in Galicië ontvangen wij na
dere mededeelingen.
Allereerst van Ds Zuzakowskyj, vroe
ger predikant te Kolomea, in Galicië, na
zijn uitwijking zendingsleeraar in Silezië.
Met vergunning der Duitsche bezettings
autoriteiten mocht hij een inspectietooht
naar zijn vroeger arbeidsterrein maken,
waarover hij, aanvullend, nog. het volgen
de bericht: „De geestelijke toestand van
onze gemeenten is recht droevig. Slechts
de dieper gefundeerden zijn hun evange
lisch geloof trouv) gebleven, terwijl velen
onze evangelische godsdienstoefeningen
niet meer bezoeken, naar hun zeggen:
„uit. nationale overwegingen".
Ook van Ds L. Butschak, die naar zijn
vroegere gemeente in Lemberg is terug
gekeerd, komt nader1 bericht. Hij schreef
April j.l.: „Na onzerf terugkeer van een
half jaar geleden trof ik onze gemeenten
verstoord en verstrooid als schapen zon
der herder. Dankbaar keeren zij thans
tot de godsdienstoefeningen terug.
Arbeid in overvloed, arbeiders weinig!
Wanneer bij u zendingsvrienden zijn,
die ons voor ,ons evangelisatiewerk zou
den willen helpen, vraag ze om gedragen
kleeding en lijfgoed. Zelfs voor geld zjn
deze dingen hier niet te krijgen".
Prediker Maksymink, uit het district
Kolomea, schrijft, dat hij de ondersteu
ning ontvangen heeft, waarover hij zeer
verblijd was. fcijn devies voor den verde
ren arbeid is: „Voor de zaak des Evan
gelies werken tot de laatste mogelijkheid
Meer dan ooit heeft ons volk het noodig.
Al is het aantal arbeiders weinig en al
zijn de moeilijkheden groot, zoo schrikt
ons dat niet af. Groote behoefte heb ik
aan evangelische lectuur in de Oekraïn-
sche taal".
Wat dat laatste betreft, daarin kap
worden voorzien. Met toestemming der
bezettingsautoriteiten worden te War
schau 500.000 Johannes-Evangeliën ge
drukt in de Oekraïnsche taal en boven
dien 100.000 Oekr. N. T. Ook het Neder-
landsche steuncomité zond een bedi-ag
naar het Bijbelgenootschap te Warschau
om daarvoor een quantum Testamenten
en Evangeliën beschikbaar te stellen.
Gaarne zal het een nieuw bedrag zen
den, zoodra de financiën hét weer toe
laten. Het gironummer van den penning
meester van „Licht in 't Óósten" is
166821.
Examenö. Aan het Station voor Ma
lerij en Bakkerij te Wageningen slaagde
de heer G. Westerweel te St Maartens
dijk, leerling van de bakkerij vakschool
voor den technischen cursus voor onder
wijs in het bakkersvak.
Polygoon-Seym-Pax Holland m
zegd, dat mr Schokker en de zijnen het
prijsniveau in de hand houden, zooals zij
tot dusver gedaan hebben. Daarvoor is
medewerking van de geheele bevolking
noodig. Het zal Üe taak van de Neder-
landsche overheid zijn, om de zwarte
markt in te dammen en voorts zorg te
dragen, dat de koopkracht zoodanig over
alle lagen der bevolking wordt verdeeld,
dat genoemde ontberingen nergens de
grenzen der draagkracht gaan over
schrijden. Het middel hiertoe bezit zij
ih het manipuleeren van het loonpeil.
Nu heeft de president van de Neder-
landsche Bank, mr Rost van Tonningen,
in zijn overzicht van de werkzaamheden
der bank, onlangs verklaard, dat er een
groot gedeelte van de bevolking is, dal
financieel niet bij machte is, om het le
vensmiddelenpakket te koopen, waarop
het volgens de distributiebepalingen i
recht heeft. Dit is een factor die op den
duur een ernstige verstoring van de prij
zenpolitiek tot gevolg zal kunnen hebben,
Een algemeene looUsverhooging is een
correctie welke thans niet kan worden
toegepast, omdat zij als consequentie een
stijging van het Nederlandsctfie prijspeil
boven het Duitsche zop meebrengen.
Dan. blijft er dus niets anders over dan
maatregelen te' nemen ten aanzien van
die bevolkingsklassen dje daarvoor het
meest in aanmerking komen.
De oogst van tomaten.
In duizenden tuinen zijn dit jaar to
maten uitgeplant. Nadat deze planten
3 a 4 bloemtrossen hebben gevormd,
wordt de- topscheut weggenepeö. Intus-
schen verzuime men ook niet steeds de
jonge scheuten uit de bladoksels (de
zgn. diefjes) weg te nemen. Juli, Augus
tus en September zijn de maanden, waar
in de vruchten worden geplukt. De eer
ste rijpe vruchten ontwikkelen zich aan
de onderste tros, vervolgens aan de twee
de, daarna aan de derde en zoo voort.
Bij het plukken behoeft men niet te
wachten tot de vruchten volkomen rijp
en zacht zijn. Zoodra de vruchten een
rose kleur of een rood wangetje hebben
gekregen, zijn ze plukrijp. Na den pluk
zet zich het afrijpingsproces in deze
vruchten voort. Indien men ze dan nog
eenige dagen laat liggen, worden ze
zacht en geheel rood en geschikt om
te worden gegeten.
Hoe zonniger en hoe warmer de zo
mer, des te beter worden de vruchten,
want een tomaat houdt van zon en
warmte. Vandaar dat de vruchten bij
voortdurend koude, regenachtige weers
gesteldheid zeer slecht afrijpen en groen
blijven. Om volop zonnestralen tot de
vruchten te doen doordringen, pleegt
men van half Augustus af de bladeren
wel tot op de helft in te snijden.
De laatste vruchten, die in den loop
van September ongeveer plukrijp zijn,
laat men ondej; een broeiraam of op de
vensterbank in de zon narijpen. Zieke
of rottende vruchten worden tijdig van
de planten verwijderd. De kloven of "bar
sten, die in de Vruchthuid kunnen voor
komen, zijn meestal een gevolg van
regen. Van 10 M2 grond kunnen wel 50
of meer kilo's tomaten worden geoogst.
ST. MARGRIET.
Vandaag is het St. Margriet. „De Tele
graaf" doet in verband hiermede de vol-
gende grepen uit den weerkalender, zoo
als het volksgeloof dien heeft opgesteld
v Op 23 Januari valt het. feest van Pau-
lus' bekeering en volgens de Duitsche
boeren is het dan te hopen, dat het
mooi weer is
Wenn Paulus sich bekehrt
mit einem Sonnenschein,
So hoffen wir ein Jahr
Sehr reich an Korn und Wein.
In Nederland stelde men meer ver
trouwen in Sint Vineentius, wiens naam
dag eenige dagen eerder (22 Jan.) valt:
Vineentius met zonneschijn,
Geeft veel koren en veel -wijn.
2» Februari: Maria Lichtmis. Als dan
de zon op het misboek schijnt, kruipt
de vos nog zes weken in zijn hol.
Lichtmis donker
Wordt de boer een jonker,
Lichtmis helder
De boer in den kelder.
Of:
Lichtmis helder en klaar
Geeft een goed bijenjaar.
Geeft Lichtmis klaverblad
Pasehen dekt met sneeuw het pad.
22 Februari: Sint Pieter-in-den-win
ter. Vriest het dien dag, dan vriest het
nog Veertien of veertig dagen.
8 Jurii: Sint Medardus. Ook al een
regenheilige, speciaal gevreesd door Vla
mingen en Walen.
Quand il pleut a St. Médard
II pleut quarante jours plustard.
24 Juni: Sint Jan. Als met Sint Jan'
de linde bloeit, is tegen Sint Jacob (25
Juli) de rogge rijp. Ook zeggen de boe
ren: Vóór Sint Jan moet men om regen
bidden, na St. Jan komt iiij van zeif.
27 Juni: Feest der H.H. Zevenslapers.
Als het dan regent, regent het zeven
dagen of zeven weken aan één stuk.
29 Juni: Sint Pieter. Dan rijpt het
koren <jag en nacht:
Sint Pieter1 helder en klaar
Is een goed ijmen (bijen) jaar
20 Juli: Sint Margriet. Eén buitje
belooft zes Weken regen. Is het daaren
tegen droog weer, dan voorspelt dat der
tig dagen zonneschijn.
22 'Juli: Maria Magdalena. Regen op
dien dag brengt ze3 weken regen, net
als Sint Margriet.
25 ïuli: Sint Jacob:
Met Sint Jacob en Sint An (26 Juli)
Is 't koren in .de schuur of in de ban
(gebonden)
4 Augustus: Sint Dominicus1
Als Sint Dominicua gloeit
Een strenge winter bloeit.
10 Augustus: Sint Laurentius. Als
deze heilige het hoofd goed staat, zoo
luidt de zegswijze, houden wij mooi weer.
15 Augustus: Maria Hemelvaart:
Is 'tweer op Maria Hemelvaart
uitgelezen
Zoo zal 'tbeel den herfst voortreffelijk
wezen.
1 November Allerheiligen. 'Wanneer
op Allerheiligen de zon schijnt,' dan is
een open winter, dus zonder veel vorst
te wachten. Vriest het, dan is het ijs
sterk op Kerstdag. En:
Als het met Allerheiligen sneeuwt
Leg dan uw pels gereed.
Het blad besluit met de dichtregels,
waarmede Prof. Dr J. Schrijnen in zijn
„Nederlandsche Volkskunde" zijn be
schouwing over de weerkunde in het
volksgeloof beëindigt:
De mensch maakt den kalender,
Maar God het weer,
want: Alle weer is Gods weer.
Als ik sta voor den Vader, die naar
mij, diep onwaardige, de armen uitstrekt,
en mij den kus der verzoening op het
voorhoofd drukt, en mij verzekert, dat
Hjj mij liefheeft met een eeuwige liefde,
wat er ook moge gebeurd zijn of verder
gebeuren moge, als mij voor de heerlijk
heid van die ontferming de oogen open
gaan, ik vraag of dat dan niet is om het
te besterven van smart, van smart over
al" de ongehoorzaamheid tegen zülk een
Vader bedreven? Die liefde verteedert
ons gemoedsleven. Die liefde scherpt de
consciëntie. Die liefde veroordeelt ons
elk oogenblik, juist door ons elk oogen-
blik vrij te spreken. En nooit, neen nóóit
buigt onze ziel zich' dieper neer in zon-
denrouw, dan wanneer wij ervaren, dat
de Vader ons de handen op het schuldig
hoofd' legt en ons toefluistert: „Tóch
Mijn kind, Mijn eigen, dierbaar Mnd!"
Prof. Dr A. J. Th. JONKER.
Bewaar* nu doperwten of turhboonen!
Het is nu de tijd dat de tuinboonen en
doperwten worden geoogst. Wie een rui
men oogst heeft en meer groenten be
zit, dan hij voor direct gebruik noodig
heeft, doet verstandig ze voor den win
ter te bewaren. Er zijn twee manieren
waarop tuinboonen en doperwtjes houd
baar kunnen worden gemaakt. Men kan
ze steriliseeren of drogen. Beide metho
den hebben haar voor en haar tegen.
Voor het steriliseeren heeft men in-
maakmateriaal noodig en men moet er
wat brandstof voor hebben, zelfs meer
dan dat voor andere groenten het geval
is. Want tuinboonen en doperwten die
nen na twee dagen nog eens te worden
overgesteriliseerd en dan is men er nog
niet eens zeker van, dat ze niet beder
ven en dat de flesschen -niet opensprin
gen, tenzij men de flesschen van te voren
met een wijnsteenzuuroplossing omspoelt
Slaagt deze inmaak echter, dan kan men
van den winter groenten eten, die in
smaak niet bij de versche groenten ten
achter staan.
Wie nóch inmaakmateriaal, nóch brand
stof bezit, kan de groenten drogen. Dat
is te zeggen, wanneer het weer meewerkt
en er behalve zon ook wind is. Doperw
ten en tuinboonen laten zich dan heel
goed' drogen. Bij goed weer zijn zij in
2 a 3 dagen droog.
"Ook deze methode kan goede resulta
ten geven, mits de groenten ten minste
vóór het drogen éénige minuten in water
worden gekookt. Doet mén dit niet, dan
duurt het lang eer zij droog zijn, soms
gaan zij schimmelen en naderhand zijn
zij moeilijk gaar te krijgen.
Werkt het weer in de komende weken
echter niet mee, dan zal men alleen in
den oven of in' een droogkastje kunnen
drogen. Kan het brandstoffenrantsoen
het niet verdragen, dan is er soms een
welwillende bakker, die op of in zijn oven
de groenten drogen wil.
Het drogen in een droogkastje vraagt
iets minder brandstof dan het drogen in
den oven. Dit kastje wordt n.l. op een
zacht vuur of op een spaarbrander ge
plaatst. Deze kastjes zijn in den handel,,
men kan ze ook zelf maken, door een
plm. 40 cm hooge kist van binnen met
onbrandbaar materiaal te bekleeden en
hierop eén serie horren te stapelen,
waajrop de te drogen groente wordt ge
legd. Heeft men veel groenten te drogen,
dan loont het zeker de moeite zoo'n kast
je te maken.
De tuinboonen en doperwten zijn droog
wanneer zij hard en stug aanvoelen. Men
dient ze in trommels te bewaren of in
sloopjes of in papieren zakken, welke op
een droge plaats worden gehangen.
Het uiterlijk van de groenten gaat door
het drogen achteruit, maai- smaak en
voedingswaarde lijden er .betrekkelijk
weinig van.
H et steriliseeren van
tuinboonen en doperwten.
Flesschen, ringen eb deksels zeer goed
schoonmaken. De flesschen naspoelen
met' een scheutje water, waarin eenige
wijnsteenzuurkristalletjes zijn opgelost.
Tuinboonen of doperwten 35 min.
vóór koken. De warme groente in de
goed schoongemakte glazen doen en aan
vullen met het kooknat, waaraan een
weinig zout is toegevoegd. Het kooknat
mag niet hooger staan dan 2 cm onder
den rand. De randen van de flesschen en
de ringen zorgvuldig afvegen, de fles
schen sluiten en de groenten steriliseeren
De steriliseer tijd bedraagt een half uur
meer dan de kooktijd, dus 1—1% uur.
De steriliseertijd wordt gerekend van
het oogenblik af dat het water kookt. De
flesschen uit het water nemen en met de
knippen er op latqn- afkoelen. Na twee
dagen de groenten uur over sterili
seeren.
Het drogen van doperwten'
en tuinboonen in de bui
tenlucht. De doperwtjes en tuin-
boontjes 3 minuten in kokend water met
zout (twee lepels zout per liter water)
koken en daarna goed laten uitlekken.
De groenten op horren of roosters leggen
en deze in de zon en wind plaatsen tot
de groenten hard en stug ag.nvoelen.„Zoo
nu en dan de groenten omleggen. De hor
ren of roosters 's nachts niét buiten' la
ten staan.
De gedroogde groenten op een don
kere, droge plaats bewaren in papieren
zakken, in sloopjes of in trommels. Vóór
het gebruik de gedroogde groenten 24
uur weeken, zij nemen dan het afgestane
water "weer op en verkrijgen bijna weer
het oorspronkelijke volume.
Wie nog meer over het drogen van
groenten wil weten, kan inlichtingen krij
gen bij het Voorlichtingsbureau van den
Voedingsraad, Dr Kuyperstraat 8, te
's-Gravenhage. - I
Jam maken.
Men kan jam maken van aardbeien,
frambozen, bessen, tomaten, rabarber en
zelfs'van worteltjes.
In het algemeen hebben we per kilo
gram vruchten kg suiker noodig.
Wanneer we de vruchten eerst inkoken
tot twee derde van hun hoeveelheid, voe
gen we 1% maal zooveel suiker toe als
vruchten, dan behoeven de vruchten
slechts vijf minuten te koken. Daardoor
blijven kleur en smaak het best behou
den.
Hebben we nog glucosestroop, dan
kunnen we daarmee jam maken en zoo
suiker uitsparen. Het conserveerend ver
mogen van glucosestroop is echter ge
ringer dan van suiker, zoodat we méér
stroop noodig hebben, en wel op 1 kg
vruchten of 1 1 vruchtensap - kg gluco
sestroop. De smaak van de jam wordt
beter, wanneer men slechts een deel van
de suiker door glucosestroop vervangt.
Een goede verhouding is 1 kg vruchten,
750 gram stroop en 250 gram suiker.
Wie geen glucosestroop heeft en toch
jam wil maken, maar slechts weinig sin
ker ter beschikking heeft, doet het best
de jam klaar te maken met de suiker, die
men er voor over heeft, de potjes te vul
len met de warme jam en te sluiten met
de bijpassende deksels met gummiringen,
om ze daarna nog een minuut of 20 na
te steriliseeren.
Om te voorkomen, dat de jampotjes
knappen tijdens het steriliseeren, wordt
het schroefdeksel eerst vast en daarna
een slag teruggedraaid. Na het sterili
seeren draait men de deksels onmiddel
lijk vast. (Hbld.)
SUCCESPATROON, prijs 30 ct, A 812.
A 812
f
Blouses en rokken zijn thans wel de
meest practisehe kleedingstukken, omdat
zij een\ reeks van mogelijkheden bieden
en variatie mogelijk maken. Voor een rok
biedt een japon, waarvan het bovendeel
versleten is meestal nog wel het mate
riaal, hetgeen ook meermalen het „geval
is met een uit de mode zijnde mantel.
Het model heeft een voorbaan, die uit
drie deelen bestaat. De middelste baan is"
opgestikt. Sluiting aan zijnaad met druk-
knoopen of met een kleine ritssluiting.
Patronen in de maten 42, 44, 46 en 48.
Knippatronen van dit model zijn ver
krijgbaar tegen don aangegeven prijs bij
„I-Iet - Practiach Modeblad"', Postbus 3-3,
Den Haag. Betaling steeds vooruit per
giro (203203) per postwissel of in post
zegels mits deze een waarde hebben van
U/2, 3 of 7% ct.
IETS OVER DURE TIJDEN.
De jaren 1436'38 kenmerkten zich
in geheel Europa door nijpend gebrek
aan voedsel én groote duurte, zoodat
„een schepel rogge verkocht werd voor
een gouden Riere (is rijder is f 14).
Velius zegt, dat vooral in de steden de
nood zeer hoog was, zoodat men het
„gebrek van brood met hennep en raap
zaad moest goedmaken, of brood van
boonemeel en dergelijke bakken, ja, dat
zij gelukkig waren, voornamelijk de ar
men, dat zé dit nog bekomen konden".
De dure tijd van 1483 werd vooral
veroorzaakt door de vele stormen, regen
en hagelbuien, waardoor de zomer nau
welijks van den winter was te onder
scheiden. Het veldgewas groeide slecht
en de levensmiddelenprijzen stegen on
rustbarend.
In Friesland bracht een vat^ „van de
slechtste roode boter" zes en dertig gul
dens op en een vat „witte boter" zes
en twintig gulden. Dat dit respectabel
hooge prijzen waren, kan men opmaken
uit het feit, dat bijv. in het jaar 1518
een zekere Jan Hubrechts Zoon tot
Schout van Amsterdam werd benoemd
op een jaarsalaris van 200 guldens.
In tegenstelling hiermede was het le
ven in het jaar 1545 zeer goedkoop.
Volgens Gommelijn kon men toen te
Amsterdam een mud tarwe, een mud
gerst, een mud haver, een ton appelen,
een.vette kalkoen, een kan wijn voor
dertig stuivers koopen. Deze goedkoope
tijd duurde enkele jaren.
Vreeselijk hooge prijzen, moesten in
de jaren 1529 en 1530 voor de eetwaren
worden betaald. Te Neurenberg bijv. was
de grijs van de boter, die in gewone tij-
