«I
H
DACKALENDER
MAANDAG 20 JULI 1942
56e, JAARGANG No, 243
10 cent extra.
Adv. in deze rubriek btJ vooruitbetaling?
Grondeigendom
in den ouden tijd.
Achtervolging van verslagen Sowjettroepen voortgezet -
Vergeefsche Bolsjewistische aanvallen - De Inneming
van Worosjilofgrad - Aotle voor een tweede firont.
I
I
Bureaux: Lange Vorstetraat 70 .Goes.
Postrekening no. 44455 Telefoon no. 2438.
Bijkantoor Middelburg: Firma Boekhandel
J. J. FANOY, Nieuwe Burg 26—28 en
Noordweg 155 Telefoon no. 3128.
Abonnementsprijs 2,73 per kwartaal. Week
abonnementen voor Middelburg, Goes en
plaatsen waar een agent is aangesteld 0,21.
Losse nummers 6 cent.
Dir.-Hoofdred.A. DE LANGE GOES.
Advertentiën 12 cent per millimeter. Ingezon
den mededeelingen 24 cent per millimeter.
Bij contract belangrijke korting.
Kleine advertentiën (maximum 8 regels) van
15 regels 65 cent, iedere regel meer 13 cent.
Dienstaanvragen en dienstaanbiedingen van
15 regels 55 cent, iedere regel meer (max.
8 regels) 11 cent. Onder letter of motto
Administrateur (advertentiechef)
B. P. DAVIDSE, Goes.
Aangenomen mag worden, dat in de
eerste eeuwen onzer geschiedenis het al
gemeen of gemeenschappelijk grondbezit
regel is geweest. Doch reeds in den Fran-
kischen tijd, d.i. dus ongeveer 500 komt
vrij veel particulier bezit voor. Bij ieder
dorp was toen reeds verdeeld land, dat
waarschijnlijk door het lot was aange
wezen. Later kregen deze bezittingen den
naam hoeve. Meermalen vormden de lan
derijen, welke tot één hoeve behoorden,
geen aaneengesloten geheel. Ook was de
oppervlakte zeer verschillend en liep uit
een 'van ongeveer 12 tot 32 ha.
In Friesland vond men in de 8e eeuw
verdeeld grondbezit en men neemt aan,
dat dit ontstond tengevolge van aanzien
lijke schenkingen. Hej bouwland was toeh
reeds als regel particulier eigendom.
De Bourgondische wet bepaalde, dat
verdeeling j/an gemeenschappelijk bezit
nimmer mocht worden geweigerd. Dit
werkte natuurlijk den afzonderlijken
eigendom zeer in de hand en men schrijft
daaraan wel toe, dat de landbouw in
deze gebieden op een hooger trap van
ontwikkeling stond dan in andere stre
ken.
In 4e 7e eeuw was het groot-grond
bezit nog geen- regel. Elke vrije huis
vader bezat zijn eigen vrije hoeve, die
hij met zijn kinderen, hoorigen en lijf
eigenen bebouwde. Het groot-grondbezit
van den koning, van enkele grooten en
weldra ook van de Kerk was. uitzonde
ring.
Bij de Friezen en.Saksen schijnt zich
de oorspronkelijke toestand het langst
gehandhaafd te hebben.
Het gevolg van het ontstaan van
groot-grondbezit was, dat de gelijkheid,
die er-onder de boeren was, al meer te
loor ging.
De eigendommen moesten, worden be
grensd. Dit geschiedde meermalen door
het .opwerpen »an aarden walletjes. In
sommige streken ziet meh deze aarden
walletjes nog, meestal beplant met ak
kermaalshout.
Ook werden wel grenss.teenen geplaatst
wellicht naar. het voorbeeld der Romei
nen. Ook hiervan zijn nog sporen over,
in Drente, Overijsel ,en Gelderland.
In de. zeestreken van ons land vond
de verdeeling van het gemeenschappe
lijk grondbezit het eerst ingang. Daar
kwam ook een wijziging in het grond
bezit voor, door het verval van den adel
aan het eind der middéleeuwen, toen de
rijk geworden kooplieden en' industriee-
len er voor in de plaats traden. De Her
vorming deed de kloostergoederen en
kerkelijke eigendommen voor een groot
deel uit elkander gaan.
Evenwel waren naast de particuliere
bezittingen de gemeenschappelijke grond
eigendommen der eerste bewoners blij
ven bestaan. Bosschen, heiden, moeras
sen en schrale weiden' bleven gemeen
schappelijk eigendom en waren -in ge
bruik ten behoeve van alle rechthebben
den. Deze onverdeelde, gemeenschappe
lijke gronden, welke meest aan de oor
spronkelijke hoevebewoners behoorden,
werden door deze eigenaars georgani
seerd en om dit grondbezit' vestigde zich
een vereeniging. .Hieruit zijn de oude
marken ontstaan.
In de 19e eeuw kwamen de marken in
hoofdzaak nog voor in Drente, Overijsel
en Gelderland. Dit moet woeden ver*-1
klaard uit de omstandigheid,'dat het ge
meenschappelijk grondbezit in deze ge
westen langer stand hield dari in de
overige provinciën. Maar ook in oud-
Friesland moeten marken geweest zijn,
welke daar hamrik of hemrik genoemd
werden. i
De oudste polderlanden aan den Dol-
'ard dragen nog den naam hamrik: Mid-
woider-, Oostwolder, Scheemderhamrik.
Waarschijnlijk zijn deze gronden vroeger
als buitenlanden gemeenschappelijk ge
bruikt en later bij of na de indijking'ver
deeld.
Ook in Holland treft men sporen aan
van gemeenschappelijk grondbe,zit. Uit
verschillende stukken is af te leiden, dat
tnen ook hier gemeenschappelijke wei
den had. Wellicht herinneren de am
bachten, welke men in fïolland aantreft
bog aan zulk gemeenschappelijk bezit.
1) De gegevens voor dit artikel zijn
in hoofdzaak ontleend aan Dr H. Blink,
..Geschiedenis van den Boerenstand in
p rland", Uitg. Wolters, Groningen.
Vervoer varr groente door volkstüind'ers.
Het Rijksbureau voor de Voedselvoor
ziening in oorlogstijd .deelt inzake het
ervoer van groente en fruit nader mede,
hrw -aan 6611 volkstuinder toegestaan
hjtt, eigen geteelde groente en fruit te
rvoeren van volkstuin naar woning,
ndien zijn volkstuin echter gelegen is
mr> i.-- &emeente zijner inwoning,
va„ J,m.bet bezit zijn van een bewijs
als volkstuinder bij een
landbouwcrisisorganisatie,
1 aanvrage moet kunne» toonen.
verdedigden, ook toen dit reeds geheel
zinloos was,
Uit Genève meldt D.N.B., dat de Lon-
densche bladen constateeren, dat de ver
overing van Worosjilofgrad door de As
een zware slag is voor het Sowjet-oor-
logsapparaat, daar de bolsjewisten waar
schijnlijk niet meer in staat zullen zijn,
ergens een tegenoffensief van eenige be-
teekenis op touw te zetten.
DUITSCHLAND WINT OP ALLE
FRONTEN.
Het Opperbevel van de Duitsche weer
macht maakte gisteren bekend:
In den Zuidelijken sector van het
Oostfront gaat de achtervolging van den
- verslagen vijand ondanks de moeilijke en
deels moerassige wegen voort.
Het luchtwapen heeft de bij Woro-
n e .z j verslagen en terugtrekkende
Bolsjewistische strijdkrachten aangeval-s
lqn en aan de spo^wegen en treintrans-
porten rondom Rostow de ernstig
ste vernielingen toegebracht. Ten Oos
ten van Maraepol hebben Roe-
meensche troepen een landingspoging
van zwakke Vijandelijke strijdkrachten
afgeslagen.
Hongaarsche formaties wierpen een
nog op den Westelijken oever van den
Don staande formatie van den vijand
over de rivier. Daarbij werden 25 vij
andelijke tanks vernield of Snbruikbaar
gemaakt. Vijandelijke tegenaanvallen
ten noorden van Woronezj werden afge
slagen.
Het luchtwapen sloeg vijandelijke co
lonnes uiteen en troepenconcentraties
aan den Boven-Don. De vijand leed
zware bloedige verliezen.
Ten Zuiden van het Ilmenmeer
zetten da Sowjets hun vergeefsche aan
vallen voort. Aan de Kola-baai werden
de haveninstallaties van Rosta opnieuw
zwaar gebombardeerd.
In Egypte werden plaatselijke
Britsche aanvallen met verliezen van
den vijand afgeslagen.
Enkele Britsche bommenwerpers heb
ben gisteren bommen op West-Duitsch
gebied geworpen. De burgerbevolking
vooral in Duisburg,-leed verliezen.
Twee Britsche' vliegtuigen werden neer
geschoten.
In den afgeloopen nacht heeft het
Bolsjewistische luchtwapen met zwakke
strijdkrachten zonder effect storings-
vluchten naar eenige plaatsen in Oost-
Pruisen ondernomen.
Italiaansch weermachtsbericht.
Het Italiaansche legerbericht van
gisteren luidt:
Gevechten van plaatselijken aard in
de buurt van El Alamein. -
Tijdens de gevechten van de laatste
dagen zijn 50 vijandelijke tanks vernie
tigd.
Tijdens stoutmoedige acties in scheer-
vluchten hebben Italiaansche luchtfor-
maties èênige tientallen vijandelijke
strijdmiddelen getroffen en onbruikbaar
gemaakt. In zegevierende luchtgevech
ten hebben Italiaansche jagers 4 Brit
sche toestellen neergeschoten, terwijl een
Hurricane door Duitsche vliegtuigen
werd neergeschoten.
Bommenwerpers van de Spil hebben
herhaaldelijk militaire installaties op
Malta gebombardeerd. Drie Spitfires
werden brandend neergeschoten, dank
zij een snel optreden van Duitsche. escor-
teerende„jagers.
De inneming van Worosjilofgrad.
D.N.B. verneemt over Worosjilofgrad,
dat deze stad in dat deel der Oekraine
ligt, waar de aanwezigheid van steen
kolen, ijzer en mangaanerts een snelle
industrialiseering heeft begunstigd. In
1928, toen de stad nog Loegansk heette,
telde zij slechts 45(000 inwoners. In den
loop van het tweede vijfjarenplan, ge
paard gaande met de geforceerde stich
ting van de bewapeningsindustrie, steeg
het aantal inwoners tot 220.000. Dé
stad kreeg den naam Worosjilofgrad,
naar den bolsjewistischen commissaris,-
die hier geboren werd.
De Völkischer Beobachter" schrijft:
Het is geen wonder, dat de*1 bolsjewiki
deze plaats met uiterste hardnekkigheid
IÊIÈIIIÊÊÈÈÈÈÊ
»*1s(
x- 1 Mm
4 4J& 1
•PSfc»!
mg
ifyï
Sterke actie voor vorming
van een „tweede front".
Volgens een bericht uit Londen is de
Sowjet-ambassadeur Maisky Dinsdag
middag bij Churchill verschenen. Na een
onderhoud dat geruimen tijd duurde,
hielden de chefs der generale staven
onder voorzitter-schap van Churchill een
speciale bijeenkomst, welke gevolgd
werd door een bijeenkomst van het oor
logskabinet. In het middelpunt der be
sprekingen stond de vorming van een
tweede front op het Europeesche vas
teland.
In kringen van de Sovjetambassade
te Londen wordt verklaard, dat Maisky
„buitengewoon energiek" gesproken
heeft en de aandacht heeft gevestigd
op de groote opwinding, die door de
werkloosheid der Westelijke mogendhe
den bij de Sowjetbevolking en het Sow-
jetleger is ontstaan.
Naar de correspondent van de Nye
Dagligt Allehanda meldt, eiseht de ge-
heele New-Yorksche pers de vorming
van een tweede front.
De Britsche communistische partij
eischt in een proclamatie de onmiddel
lijke oprichting van een tweede front.
Het risico, verbonden aan het tweede
front, is geringer dan dat hetwelk men
loopt, indien de Sowjet-tegenstand mocht
worde» gebroken.
Groote invasiemanoeu
vres in Engeland.
In Engeland zijn de laatste twee we
ken „de grootste aanvals- en invasie
manoeuvres" gehouden, welke ooit in
Europa hebben plaats gehad, aldus is
te Londen naar het „Hamburger Frem-
denblatt" meldt, bekendgemaakt. Deze
manoeuvres, met een sterke Canadeesche
troepenmacht, aanzienlijke vlootforma-
ties en met medewerking van talrijke
vliegtuigen ondernomen, vormden het
slot van een vierweeksche speciale af
richting voor „landingsoperaties van
infanterie en pantserafdeelingen" op
verschillende punten der Engelsche kust.
Als hoogste adviseur trad naast den
opperbevelhebber derCanadeesche
strijdkrachten de chef der z.g., gecom
bineerde invasiestrijdmacht* op, vice-
admiraal, generaal en luchtmaarschalk
lord Louis Mountbatten, die vergezeld
werd door een groot escorte van En
gelsche en Noord-Amerikaansche. leger
en vlootofficieren. Hij verklaarde, dat de
manoeuvres in. hooge mate bevredigend
waren verloopen en „konden zonder aar
zelen als een oefening voor een even-
tueele ernstige onderneming tegen Eu
ropa worden beschouwd".
Het Fransche eskader te Alexandrië.
De bijzondere gemachtigde voor het
bezette Frankrijk, ambassadeur De Rri-
non, heeft ten overstaan van Fransche
persvertegenwoordigers o.a. verklaard,
dat men omtrent het Frarische eskader
te Alexandrië zeer bipnenkort een Fran
sche mededeeling aan de V.S. ka» ver
wachten.
Anderzijds zal Frankrijk ongetwijfeld
weldra worden gesteld voor een En-
gelsch-Amerikaansch ultimatum.
De yloot te Alexandrië, aldus De Bri-
non, heeft van de Fransche regeering
bevel gekregen èich te verdedigen en
het is zelfs mogelijk, dat haar door
andere Fransche schepen hulp zal wor
den verleend.
S
Aan den Don. Het totale oorlogsmateriaal van een sowjetleger werd door
stuka's en artillerie vernietigd. P.B.Z.-v. Eysden-P.K. Bauer-Pax Holland m.
Men meent te Berlin te kunnen ver
klaren, dat de Engelschen en Amerika
nen als gevolg van hun groote behoeften
aan schepen allen schroom hebben af
gelegd en dat zfl zich ten koste van alles
In het bezit der Fransche schepen zullen
willen Btellen.
Omtrent de Fransche vloot in de
haven van Alexandrië brengt het D.N.B.
dervolgende bijzonderheden in herinne
ring: Het slagschip „Lorraine" werd in
I 1919 gebouwd en }n 1934 gemoderni
seerd. Het heeft een waterverplaatsing
van 23.000 ton' en bezit acht stukken
j geschut van 34 cm., alsmede 14 stukken
met een kaliber van 13.8 cm. De krui
sers „Tourville", „Duquesne" en „Suf-
i fren" hebben een waterverplaatsing van
10.000 ton en zijn uitgerust met 8 stuk
ken geschut van 20.3 cm. De kruiser
„Duguaytrouin" heeft eèn waterver
plaatsing van 7980 ton. De torpedo
jagers „Le Fortuné", „Forbin" en „Bas
que" hebben elk een inhoud van 1379
ton. De duikboot „Protée" heeft onder
water een waterverplaatsing van 2060
ton.
Londen wil eventueel krachtig
optreden in Britsch-lndië.
(D.N.B.) „Exchange Telegraph" meldt
uit Londen: Omtrent de resolutie van
het dagelijksch bestuur der Britsch-In-
disehe Congrespartij wordt thans van
bevoegde regeeringszijde te Londen ver
klaard, dat Engeland er niet aan denkt,
zijn machtspositie in Britsch-lndië tij
dens den oorlog, op te geven.
Onomwonden wordt te Londen be
toogd, dat' men niet zou terugschrikken
voor een energieke actie, voor het ge
val deze op zekeren dag noodzakelijk
blijkt.
Korte berichten.
In officiëele kringen van de Ame
rikaansche hoofdstad is men van mee-
,ning, dat het afbreken van de consulaire
betrekkingen tusschen de Ver. Staten en
Finland spoedig zal gevolgd worden
door het verbreken van de diplomatieke
betrekkingen tusschen beide landen,
waarschijnlijk gevolgd door een oorlogs
verklaring.
Volgens een statistiek van „Uni
ted Press" zijn sedert 15 Januari voor
de kusten van de Ver.Staten 394 sche
pen tot zinken gebracht.
Het Japansche hoofdkwartier deelt
mede, dat Japansche duikbooten van be-
gili Juni tot' begin Juli in het Westelijke
deel van den Indischen Oceaan en in de
Zuid-Afrikaansche wateren 25 vijande
lijke schepen met een gezamenlijken in
houd van 200.000 ton tot zinken hebben
gebracht.
BINNENLAND
Vaste brandstoffen voor verwarmings
doeleinden.
Schippers en schippersknechten, die
werkzaam zijn in de rivier- en binnen
vaart, met uitzondering van woonsche
pen, veerponten of daarmee gelijk te
stellen vaartuigen, in de scheepvaart met
uitzondering van de zeescheepvaart, of
op drijvend ''materieel, dienen zich voor
het verkrijgen van vaste brandstoffen
voor verwarmingsdoeleinden te wenden
tot de bevrachtingscommissarissen of
hun agenten en daartoe het grijze boekje
en/of het bevrachtingsboekje mede te
nemen.
De bevrachtingscommissaris of diens
agent zal in dit boekje aanteekenen of de
schipper en/of schippersknecht al dan
niet met zijn gezin aan boord woont.
Indien de schipper geen grijs boekje of
bevrachtingsboekje heeft, zal een afzon
derlijke verklaring afgegeven worden.
De bevrachtingscommissaris of diens
agent zal tevens den betrokkene mede-
deelen, wanneer hij zich tot den distri-
butiedienst kan wenden teneinde de kaar
ten of bonnen in ontvangst te nemen
hierbij dienen dan het grijze boekje en/of
bevrachtingsboekje dan wel de afzonder
lijke verklaring, alsmede de distributie
stamkaart, overgelegd te worden. Voorts
dienen zij, die voor het stookseizoen 1941
j 1942 een „J" of „K" kaart ontvangen
hebben, het restant hiervan mede te
brengen.
Petroleum voor schippers.
i Schippers, die permanent alleen aan
boord wonen en niet de beschikking
hebben over een fornuis of ander kook-
toestel, waarop zij "met vaste brandstof
kunnen koken, kunnen in aanmerking
komen voor een halve EA-kaart (petro
leum), mits zij het vorige "seizoen een
halve O-kaart hebben ontvangen.
Voorts wordt hekend gemaakt, dat
personen, die hun aanvraag voor een
hèele EA-kaart (voor petroleum) of een
DZ-kaart (voor vaste brandstoffen) te
laat hebben ingediend, uiterlijk tot 1
Aug. a.s. alsnog een aanvraag hiertoe
kunnen indienen. Zij zjdlen hierbij echter
overtuigend moeten kunnen aantoonen,
dat zij vóór 15 Mei j.l. niet in staat
waren hun aanvraag in te dienen.
In al de bovengenoemde gevallen moet
de volgende handelwijze gevolgd wor
den: De schipper, wendt zich allereerst
MAANDAG 20 JULI 1942.
Uw getuigenissen ztfn wonderbaar,
daarom bewaart ze mijn ziel.
Ps. 119 129.
Zon
op qnder
5.43 121.49
Maan
op onder
13,20 0,28
21 Juli Eerste kwartier.
27 Juli Volle maan.
tot den bevrachtingscommissaris of
diens agent, die in het grijze, respectie
velijk bevrachtingsboekje, een aantee-
kening stelt aangaande de wijze van wo
nen, dan wel een afzonderlijke verkla
ring hieromtrent afgeeft. Vervolgens
begeeft de schipper zich naar den dis-
tributiedienst van de' gemeente, waar hij
tijdelijk vertoeft, alwaar op grond van
bovenvermelde aanteekening respectie
velijk verklaring, een aanvraagformu
lier wordt ingevuld.. Na verloop van
twee weken dient de schipper zich te
wenden tot den distributiedienst van de
gemeente, waar hij op dat oogenblik lig
plaats heeft en kan hij tegen overleg
ging van het grijze, resp. bevrachtings
boekje dan wel de afzonderlijke verkla
ring, de kaart in ontvangst nemen, in
dien de aanvrage inmiddels is goedge
keurd.
MELKPRODUCTIE EN MELK-
LEVERING.
Het' is vrij algemeen bekend, dat men
op het platteland op tal van plaatsenbe-
trekkelijk'gemakkelijk in de gelegenheid
is volle melk te krijgen.
Maatregelen zijn getroffen om daaraan
een einde te maken met het doel de melk-
levering "bp het gewenschte peil te
brengen.
De veehouders zullen ten volle verant
woordelijk worden gesteld voor een be
drijfsvoering welke bij de beschikbare
hoeveelheid veevoeder er op gericht is,
een zoo groot mogelijke melkproductie
te verkrijgen. Een toewijzing in den
geest, zooals voor de periode 1 Decem
ber 1941 tot 1 Maart 1942 geschiedde,
zal dan ook niet plaats hebben. In de
plaats hiervan komt een systeem, waar
bij zooveel mogelijk rekening moet wor
den gehouden met de voederpositie van
het bedrijf. Verder zal Vorden nagegaan
of de veebezetting op het bedrijf in over
eenstemming is met de voedervoorraden
waarover kan worden beschikt, en of de
melkveestapel zich wel zoodanig tot den
jongveestapel verhoudt, dat met aan
wending van het beschikbare voeder zoo
veel mogelijk melk geproduceerd wordt.
Als algemeene regel zal gelden, dat in
de periode van 1 December 1942 tot 1
Maart 1943 niet méér rundvee boven 1
jaar zal mogen worden aangehouden dan
ongeveer het 9/10 deel van den veestapèl
ouder dan 1 jaar, welke voor de periode
1 December 19411 Maart 1942 aan ieder
bedrijf werd toegewezen; in tegenstelling
met het vorig jaar, zullen stieren boven
1 jaar in dit aantal begrepen zijn.
Verder dienen voor 15 October a.s. de
veehouders schriftelijk aan den plaatse
lijken bureauhouder voor hun district op
te geven, of zij per 1 December 1942 méér
of minder vee boven 1 jaar wenschen aan
te houden dan het maximum aantal (be
drijf smaximum), dat hun omstreeks
Augustus schriftelijk wordt medegedeeld,
en hoeveel runderen boven 1 jaar men
dan per 1 December 1942 wèl wenscht
aan te houden. Is vóór 15 October geen
schriftelijke mededeeling ontvangen, dan
wordt aangenomen, dat men het bedrijfs-
maximum wenscht aan te houden.
Verho'oging van het bedrijfsmaximum
zal slechts worden -toegestaan, indien de
veehouder o.a. kan aantoonen, dat hij in
1941 en in de eerste 9 maanden van 1942
een in .overeenstemming met zijn melk-
veestapel bevredigende hoeveelheid melk
heeft afgeleverd ,én dat de voederpositie
van zijn bedrijf een verhooging mogelijk
maakt.
Uit het bovenstaande blijkt wel, dat de
veehouder zijn veestapel geheel mqet
aanpassen aan de voederomstandigheden
op zijn bedrijf. Blijkt dat de door hem
aangehouden veestapel daaraan niet vol
doet, dan zal door middel van een extra-
leveringsplicht het aantal runderen wor
den verminderd tot een aantal dat in
overeenstemming is met het beschikbare
veevoeder.
Indien blijkt, dat een veehouder min
der melk per koe aflevert, dan normaal
kan worden geafeht, of dat de levering
van akkerbouwproducten onvolledig ge
schiedt, of dat hij zich schuldig maakt
aan frauduleuze handelingen, wordt hem
b o v e den normalen aanslag een extra-
.aanslag voor de verplichte veelevering
opgelegd.
Op deze wijze hoopt men te bereiken,
dat er zooveel mogelijk melk ter beschik
king komt en blijft van de overheid om
de botervoorziening gedurende den a.s.
winter onder de huidigeomstandigheden
zoo goed mogelijk te doen zijn.