L.
DAGKALENDER
ROEK,
looit
ten:
ik&it!
ÜttS
van den con-
nnen in, dus
/IJZINGEN.
U beleefd
ZINGEN
IBOOM
Middelburg
ONEEL.
WOENSDAG 17 JUNI 1942
56e JAARGANG No. 21$
CHRISTEL IJ K DAGBLAD VOOR ZEELAND
Menschen van de daad.
Binnenland
^rn/erStrekt de dienst van den
Zware verliezen voor de Britsohe vloot en de ravltall-
leerlngssoheepvaart - Britsohe strljdkraohten In Lyblë
gesplitst.
In heel het uitgestrekte Groot-Duit-
sche rtjk, in de nabije grensstreek als in
Silezië, op het platteland als in de groo
te steden, in Berlijn, Hamburg, Breinen,
Leipzig en Frankfort, overal waar groo
te fabrieken zjn, vinden thans Neder
landsche meisjes een broodwinning. Een
zeer goede broodwinning zelfs. De ver
diensten, welke deze meisjes in alllerlei
soorten fabrieken ontvangen, zijn belang
rijk hooger dan men doorgaans in Ne
derland gewend was aan vrouwelijke, ar
beidskrachten te betalen. De meisjes le
veren daar geen knutselwerk of arbeid,
welke eigenlijk niet als volwaardig be
schouwd wordt. Met alle aangeboren be
hendigheid, die vrouwen nu eenmaal
voor veel beroepen tot uitermate ge
schikte arbeidskrachten stempelt, nemen
ze aan het reusachtige arbeidsproces deel
dat zich heden ten dage in nimmer ge
ziene vormen en omvang in het Groot-
Duitsche rijk heeft ontwikkeld.
DE RUYTER-TENTOONSTELLENG.
19 Juni 1667 Tocht naar Chatham - 19 Juni 1942.
schikt voor café,
Telefoon 2468.
'onder
N,
r even
n. Dat
ïebt U
:r nog
ast be-
opge-
achter
nanier.
gerust
tot de
heelen
om te
Wij zullen
Moest er soms
e voorradig zijn,
rd. U behoeft
espondeeren.
tegemoetziende,
JT'S Planten en
zaad,
d resultaat.
35, Goes. Telefoon
>edgekeurde VOL-
R. Opbrengst M.
8 KG m., 4,12
v. in 355 d. J-
99, Biggekerke.
vers en Tuinders,
elsproeier in'orde?
hem dan aan ons
hem spoedig ge-
A. CORNELISSE,
Middelburg.
MOQIE HENGST-
BAAIJENS, Kle
vers en Tuinders-
2-, 3- en 4-draads
PAPIERTOUW in
I K.G. A. CORNE-
•kt 14, Middelburg.
FLINKE DAG-
in gezin zonder
ags vrij. Brieven
„De Zeeuw", Goes.
JE gevraagd. Bak-
Kreukelmarkt
1 Augustus EEN
ER. J. VALKIER.
A 240, Wolfaarts-
Le Cointre N/V.
foes.
Bureaux: Lange Vorststraat 70 Goes.
Postrekening no. 44455 Telefoon no. 2438.
Bijkantoor Middelburg: Firma Boekhandel
j J. FANOY, Nieuwe Burg 26—28 en
Noordweg 155 Telefoon no. 3128.
Abonnementsprijs 2,73 per kwartaal. Week
abonnementen voor Middelburg, Goes en
plaatsen waar een agent is aangesteld 0,21.
Losse nummers 6 cent.
Advertenties 12 eest per millimeter. Ingezon
den mededeelingen 24 cent per millimeter.
Bij contract belangrijke korting.
Kleine advertentiën (maximum 8 regels) van
15 regels 65 cent, iedere regel meer 13 cent.
Dienstaanvragen ©n dienstaanbiedingen van
1—5 regels 55 cent, iedere regel meer (max,
8 regels) 11 cent, Onder letter of motto
10 cent extra.
Adv.. in deze rubriek bij vooruitbetaling.
DuvHoofdredeA, DE LANGE GOES.
Prof. Grosheide roept in „De Heraut"
op'tot arbeid in het Koninkrijk Gods.
Het mag niet zoo zijn, dat men het werk
aan anderen overlaat, hopende dat die
het wel verrichten zullen. Het is niet ge
oorloofd zich onder allerlei verzinsels te
onttrekken, Zelfs het voorwendsel, dat
men geen gaven heeft mag niet worden
aanvaard; er is altijd werk te vinden,
dat iemand, die wil werken, die zich
door Christus geroepen voelt, metter
daad kan doen.
„Wij leven, aldus prof. Grosheide, in
een dynamischen tijd. Daarmee bedoel
ik niet alleen, zelfs niet in de eerste
plaats, dat heel de wereld in beweging
is,dat wat eeuwen lang onveranderd
bleef, thans schudt op zijn grondslagen
of zelfs ten onderstboven wordt gekeerd,
maar ik denk aan het feit, dat de men
schen, die leiding geven, in de eerste
plaats mensehen van de daad zijn, niet
menschen van het woord, zelfs niet
slechts menschen van overleg, maar
menschen van de daad, die eenvoudig
doen, wat hun op het bepaalde oogenblik
het meest raadzaam voorkomt.
Is dat ook zoo in het kerkelijk leven,
in het leven van de Zending, der Evan
gelisatie, van de school en de jeugdbe
weging? Hoogstens zeer ten deele. Ik
zal niet ontkennen, dat er gehandeld
wordt, vlug wordt ingegrepen, dat maar
gedaan wórdt, omdat er nu eenmaal
iets gebeuren ^moet. Er zijn er, wien het
aldus afgaat."'Maar dat is nog'slechts
de^ minderheid, waarschijnlijk zelfs
slechts een kleine minderheid. Er is nog
steeds een groot aantal van mannen en
vrouwen, die niets doen, broeders en
zusters in wier leven de laksheid den
toon aangeeft. De Zending wat zullen
we er ons druk over maken, alle contact
met het Zendingsveld is immers verbro
ken? De Evangelisatie er zijn er ge
noeg, die er hard voor loopen. Laten
ze eerst maar eens in eigen kring, in
eigén kerk rondzien, daar is nog genoeg
te doen. Aan welk genoeg zij overigens
zelf niet het minste doen. Zoo staat het
bij hen omtrent de school en onze jeugd
beweging. Kritiek te over, zelf geen
hand uitsteken.
Het is te betreuren, maar niet te ont
kennen, dat er binnen onze kerken nog
heel wat van deze soort worden gevon
den. Het dynamische van onzen tijd heeft
hen niet aangegrepen, ze maken zich niet
druk, ze zijn warm noch koud, ze laten
de zaken op hun beloop en als het aan
hen lag, gebeurde er niets.'Het zijn de
menschen zonder ruggegraat en zonder
ijver, zonder liefde en zonder toewijding,
de menschen die eiken avond op hun
stoel doorbrengen achter de krant."
Misstanden in den veehandel.
Er worden op .verschillende markten
Voor gebruiksvee prijzen gevraagd en
betaald, die verre boven de toelaatbare
grens liggen. Zoo komt het voor, dat
men voor biggen van 4 en 5 weken f 40
tot f60 vraagt en betaalt, een prijs, die
in geen enkele verhouding staat tot dien
voor loopers, waarvoor een prijs van 79
eent per kg. levend gewicht is vastge
steld. Hetzelfde geldt voor geiten en
schapen, die soms ver boven de honderd
gulden worden verhandeld. Ook runde
ren worden tegen sterk verhoogde be
dragen verhandeld en vaak wordt er
door verschillende schakels een aardig
sommetje aan verdiend. Het spreekt
vanzelf, dat aan dergelijke ongewenschte
toestanden een einde moet komen. Reeds
is er door den dienst van den gemach
tigde voor de prijzen op verschillende
veemarkten ingegrepen en heeft men
hier en daar vee, dat tegen te hooge prij
zen verhandeld werd, in beslag genomen,
ieder, die een onredelijk hqogen prijs
V-°?r Sebruiksvee vraagt en betaalt, stelt
zich bloot aan vervolging en inbeslagne-
mmg, zoodat men in het eigen belang
wordt geraden zich met dergelijke prak
tijken niet in te laten.
Leveranties van Duitschland naar
Nederland. v
Sinds 1 Mei is in Duitschland een ver
ordening van kracht, waarin is bepaald,
dat voor leveranties en diensten, die uit
fin tvfr RlJks§ebied naar het be
zette Nederlandsche gebied worden ver-
icht, ten hoogste slechts die prijzen en
inrhltennm0(g^ worden berekend, welke
n het Duitsche Rijksgebied zijn toege
staan. V00r loopende contracten geldt
dit met ingang van 1 Juni. Nadere in-
voor de PriJzen, Bezuiden-
houtscheweg 64, 's Gravenhage.
De prijs van brandnetels.
hJ°or brandnetels worden momenteel
bapfT*6 ?f1JZen £evraa£d dan toelaat
baar is. De gemachtigde voor de nrii-
belanph^ daarom de aandacht van
devïffu °P' dat brandnetels op
cent voor ten hoogste drie
cent per kg mogen worden verkocht.
Ue grossiers- en detaillistenprijzen
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
i EUROPA.
EXTRA BERICHT.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt in een extra bericht het
volgende bekend:
Op de Middeyandsche Zee hebben for
maties van het Duitsche luchtwapen en
eenheden der Duitsche marine in samen
werking met Italiaansche zee- en lucht
strijdkrachten de Britsche vloot en de
vijandelijke ravitailleeringsscheepvaart
zware verliezen toegebracht.
Behalve de reeds gemelde groote Ita
liaansche successen tegen het van de
Atlantische Oceaan komend konvooi, is
een van AJIexandrië komend en door ster
ke vlootstrijdkrachten beveiligd Britsen
konvooi uiteengeslagen.
In den tijd van 1215 Juni werden
hierbij door Duitsche lucht- en zeestrijd-
krachten 4 kruisers en torpedojagers, 2
bewakingsvaartuigen en 6 koopvaarders
met tezamen een inhoud van 56.000 ton
in den grond geboord. Bovendien zijn
1 torpedobootjager en 8 koopvaarders
door torpedo's getroffen, in brand ge
worpen of zoo zwaar beschadigd, dat zij
verloren zijn. Nog 6 oorlogsschepen en
6 koopvaarders kregen-bom- of torpedo
treffers. Van de voor beveiliging van het
konvooi opgestegen vijandelijke jagers
werden er 33 bij luchtgevechten neerge
schoten. Vier Duitsche vliegtuigen gin
gen verloren.
De resten van het konvooi werden ge
dwongen terug te keeren.
Het succes is mede behaald door de
duikboot van kap. luit. Reschke, die een
Britsche kruiser in den grond heeft ge
boord.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakte gisteren bekend:
In 't versterkte gebied voor Sebas-
topol vonden gisteren slechts gevech
ten van geringen omvang plaats. De
luchtmacht vernietigde in de haven van
de Zuidelijke baai een vijandelijken tor
pedojager.
Het ten Oosten van C h a r k o f ver
overde bruggenhoofd aan gene zijde van
de Donetz werd naar het Noorden uit
gebreid. Overigens mislukten in den
centralen en Noordelijken sec
tor van het Oostelijke front plaatselijke
aanvallen van den vijand.
Sterke formaties gevechtsvliegtuigen
bombardeerden met goede uitwerking
een vijandelijk vliegveld bij M o e r-
m a n s k en plaatsten aan de Kandalak-
scha-baai bomtreffers op trajecten van
den Moermansk-spoorweg. Hierbij ver
loor de vijand in luchtgevechten 10 vlieg
tuigen.
Nachtelijke aanvallen van de lucht
macht waren gericht op vliegvelden en
spoorweginstallaties in het gebied rond
om. Moskou.
De slag in de Marmarische
Woest ijl n isin het voordeel van de
Duitsche en Italiaansche troepen beslist.
Nadat de vijandelijke pantserstrijdkrach-
ten bij Acromajvaren verslagen en, bij de.
achtervolging naar het Noorden de Via
Balbia was overschreden en de kust be
reikt Werd, zijn de Engelsche en Zuid-
Af rikaansche troepen in de stelling van
Gazala van hun verbinding met To-
broek afgesneden. In een aanval' van het
Westen uit hebben de Italiaansche divi
sies deze stellingen doorbroken.
In de avonduren van gisteren werden
ook ten Zuiden van Tobroek zwaar
versterkte woestijnforten stormender
hand veroverd en werd verder naar het
Oosten terrein gewonnen. De omvang
van de overwinning is nog niet te over
zien.
In het Kanaal slóegen lichte zee
strijdkrachten bij: de bescherming van
een konvooi drie aanvallen van vijande
lijke groepen motortorpedobooten af en
brachten door artillerietreffers op
korten afstand twee Britsche motortor
pedobooten tot zinken. Andere vijande
lijke vaartuigen werden deels door ge
bruik te maken van handgranaten
zwaar beschadigd.
InZuidwest-E n.g eland wer
den in den afgeloopen nacht militaire in
stallaties met bommen bestookt.
Enkele Britsche vliegtuigen deden gis
teren overdag, onder bescherming van de
wolken, een nutteloozen störingsaanval
op het Westduitsche grens
gebied.
DE SLAG IN DE
MIDDELLANDSCHE
ZEE.
Het Italiaansche weermachtsbericht
meldt
Na de in het extrabericht gemelde suc
cesrijke actie in de Marmarische woes-
mogen niet hooger liggen dan resp.
5.50 per 100 kg en 8 cent per kg.
Indien deze prijzen worden overtre
den, stelt men zich aan vervolging bloot.
tyn zetten de Italiaansche en Duitsche
troepen hun operaties met goed resultaat
voort. De stellingen van Ain el Gazala
werden bereikt en gepasseerd. De lucht
macht van de asmogendheden, die zon
der verzet te ontmoeten het luchtruim
van den veldslag beheerscht, onder
steunde zonder ophouden de actie te
land. Vijandelijke colonnes, die op den
aftocht waren, werden onder mdchine-
geweervuur genomen en verstrooid. Vele
honderden automobielen werden vernield
of onbruikbaar gemaakt; batterijen wer
den tot zwijgen gebracht. Op 14 en 15
Juni verloor de Britsche luchtmacht in
totaal 20 vliegtuigen. Vijf van onze toe
stellen zijn niet teruggekeerd.
Aan den grooten lucht- en zeeslag in
de Middellandsche Zee heeft de marine
t met haar strijdkrachten een zeer groot
aandeel gehad. Sinds haar vertrek wer
den de beide groote vijandelijke kon
vooien, die van het Oosten en het Wes
ten kwamen, door onze duikbooten waar
genomen en aangevallen, die twee eenhe
den van het van Gibraltar uitloopende
eskader torpedeerden. Op den ochtend
van 15 Juni heeft de zevende vlootdivi-
sie, bestaande uit twee lichte kruisers en
vijf torpedojagers, het konvooi, van Gi
braltar naar Malta onderweg, weer hevig
aangevallen. Hoewel dit in de meerder
heid was en bestond uit twee kruisers en
minstens 12 torpedojagers, trok het zich
terug, verspreidde zich en hulde zich in
nevel. In het gevecht op korten afstand,
dat zich hierna afspeelde, werd een
kruiser getorpedeerd; deze zonk onder
het geconcentreerde vuur van de „Euge-
nio di Savoya" en van de „Montecuccoli".
Twee torpedojagers werden door onze
marinevaartuigen getorpedeerd. Onze
eenheden zetten onder voortdurende
vruchtelooze vijandelijke luchtaanvallen,
den geheelen dag de actie tegen de vijan
delijke eenheden voort en brachten door
artillerietreffers nog een torpedojager
tot zinken. De luchtmacht van de as
mogendheden nam aan den strijd deel en
decimeerde het konvooi. Vier schepen
werden in brand geschoten en tot zin
ken gebracht, een tankboot geraakte in
brand.
Het andere, van Alexandrië komende
groote vijandelijke konvooi werd door
bommenwerpers en torpedovliegtuigen
van de steunpunten in Nóord-Afrika en
de Egeïsche Zee aangevallen. Een tor
pedojager werd tot zinken gebracht, zes
eenheden werden getroffen. In luchtge
vechten werd een Spitfire neergehaald.
Een van onze vliegtuigen keerde niet
terug.
In de zeegevechten ten Oosten en ten
Westen van Malta verloren wij een zwa-
ren kruiser, die door een luchttorpedo en
vervolgens door een duikboottorpedo ge
troffen werd, terwijl een zwaar bescha
digde torpedoboot een Italiaansche ha
ven wist te bereiken. Een groot deel van
de bemanningen werd gered.
Volgens later nog ontvangen berichten
zijn de verliezen van de Engelsche vlieg
tuigen bij de operaties op 14 Juni in het,
Westelijke bekken van de Middellandsche
Zee tot 27 gestegen. Nog 19 andere ma
chines werden denzalfden dag vernietigd. -
In de Zwarte Zee brachten Italiaan
sche „mas" (motortorpedobooten) een
bolsjewistische duikboot tot zinken.
BerTijn' buitienlgeiwoon tevreden'.
Uit Berlijn wordt gemeld: In militaire
kringen alhier toont men zich buitenge
woon tevreden met de ontwikkeling der
operaties in het algemeen en over de hui-
tige situatie op alle fronten in het bij
zonder. Men is er vast van overtuigd, dat
de perspectieven voor den grooten strijd
die dezen zomer geleverd zal worden,
zeer gunstig zijn. Op alle oorlogstoonee
llen is het initiatief in handen der strijd
krachten van de spilmogendheden.
Dit beteekent echter niet, zooals de
commentator van de Wilhehnstrasse ver
klaarde, dat de spilmogiendheden reeds
tot een algemeen offensief overgegaan
zijn. De thans geleverde gevechten be-
hooren nog tot de noodzakelijke voor
bereidingen voor een vlot verloop van
den zomerveldtoeht van 1942. Intusschen
werden in deze voorbereidende gevech
ten niet minder dan een half millioen
Sovjetsoldaten krijgsgevangen gemaakt.
Londert nodmt toestand iri Libye ernstig.
(A. N. P.). De Etagelsche nieuwsdienst
deelt het volgende mede: uit het hoofd
kwartier van het achtste Britsche leger
in Libye meldt Eric Lloyd Williams, dat
het achtste Britsche leger zich genood
zaakt heeft gezien zich wegens de zware
verliezen aan pantserwagens, welke het
Zaterdag heeft geleden, op nieuwe stel
lingen terug te trekken. De geheele toe
stand is op het oogenblik zeer verward
en men k^n niet zeggen wat- er thans
gaat gebeuren. De toestand is ernstig.
Het is niet mogelijk de situatie te over
zien. Duidelijk is echter, dat de Asmo
gendheden het initiatief bezitten en zeer
groote voordeelen behaald hebben,
NEDERLANDSCHE
MEISJES IN DUITSCHLAND.
In de laatste weken hebben zich op
nieuw honderden Nederlandsche meisjes
bij: de arbeidsbeurzen voor werk in
Duitschland gemeld. Gaarne willen ze
wat verdienen om zich datgene te ver
schaffen, wat ze ach vroeger moesten
ontzeggen. De loonen zijn zoo hoog, dat
na aftrek van alle kosten voor huisves
ting en verpleging een mooie spaarcent
overblijft.
WOENSDAG 17 JUNI 1942.
Ik zal U loven, omdat Gj my ver
hoord hebt, en Gij my tot heil geweest
zyt. Ps. 118 21.
op
5.19
Zon
onder
22.02
Maan
op
8.48
onder
21 Jüni Eerste kwartier,
28 Juni Volle maan.
Burgemeesters ontslagen.
By besluit van den commissaris-gene
raal voor bestuur en justitie is mr A. H.
Goeman Borgesius, met ingang van 4
Juni 1942, ontslagen als burgemeester
van Steenwijk.
Bij besluit van den commissaris-gene
raal voor bestuur en justitie is J. N.
Spoelstra, met ingang van 2 Juni 1942,
ontslagen als burgemeester van Leens.
Nederlandsch stoomschip tot zinken
gebriacht.
Te Washington is volgens S.P.T. be
richt ontvangen, dat een Nederlandsch
stoomschip aan de NoorcL-Amerikaan-
sche Atlantische kust door kanonvuur
van een onderzeeboot tot zinken is ge
bracht, Alle opvarenden bereikten veilig
den wal.
Door den Secretaris-Generaal van het
Departement van. Volksvoorlichting- en
Kunsten zal op 19 Juni a.s. in het Rijks
museum te Amsterdam op plechtige wij
ze een De Ruytertentoonstelling worden
geopend.
De opening op dezen datum is geen
toeval, maar houdt verband met de her
denking van een bijzondere gebeurtenis,
die een hoogtepunt beteekent, niet alleen
in de schitterende loopbaan van De Ruy-
ter als bevelhebber van onze vloot, maar
tevens voor de geschiedenis van Neder
land als zeevarend volk en als groote
mogendheid.
Immers het is op 19 Juni a.s. precies
275 jaar-geleden, dat de Nederlandsche
vloot onder leiding van haar grooten
admiraal" den beroemden .tocht naar
Chatham heeft ondernonffen en deze in
de geschiedenis uniek© prestatie tot een
succesvol einde heeft gebracht.
Van deze gebeurtenis is het, dat een
onzer bekende historici terecht opmerkt:
„Nooit is de Nederlandsche Staat aan de
wereld machtiger verschenen dan in de
tocht naar Chatham".
Wat was voor de Nederlandsche staatse
lieden> die over 't algemeen ook in de
tijden van onze grootste' machtsuitbrei
ding, een voorzichtige politiek voerden,
aanleiding om eens over te gaan tot een
zoo agressieve oorlogshandeling, die
eenerzyds onze vloot aan groote risico's
bloot stelde, anderzijds echter juist door
haar gedurfdheid en door haar voor den
vijand volkomen verrassend element in
geval van succes een buitengewoon ster
ken en geslaagden zet op het politieke
schaakbord was?
In dit veriband moeten wij ons den toe
stand waarin de republiek by het begin
van^het jaar 1667 verkeerde, realiseeren.
In 1665 was de tweede Engelschie oor
log uitgebroken, toen Engeland het
oogenblik gunstig achtte om den lastigen
en succesvollen mededjnger op zee defi
nitief uit te schakelen, hetgeen in den
eersten Engelsehen oorlog niet gelukt
was. Het begin van den oorlog scheen
deze hoop te verwezenlijken, toen de Ne
derlandsche vloot onder Van Wassenaar
van Obdam bij Lowestoff een zware ne
derlaag leed. In het volgende jaar ech
ter, toen De RUyter de leiding der vloot
in handen had, verbeterd© de toestand
belangrijk. In den vierdaagschen zeeslag
behaalde hij een schitterende overwin
ning, die de nederlaag van Lowestoff
weer goed maakte.
Onder den indruk van deze gebeurte
nissen begon in Engeland langzamerhand
de behoefte naar beëindiging van den
zoo weinig succèsvollen oorlog te groeien.
Zoo kwamen de vredesonderhandelaars
in Breda bijeen, maar het bleek niet mo
gelijk om tot overeenstemming te ko
men, want Engeland wilde vasthouden
aan de voor dat land zoo voordeelige
bepalingen van den vrede van Westmin
ster, die den eersten Engelsehen oorlog
beëindigd had. Maar na de successen,
die onze vloot onder De Ruyter in dezen
tweeden oorlog had weten te behalen,
was de Raadpensionaris Dei Witt uit den
aard der zaak niet genegen op deze ba
sis vrede te sluiten.
Daarom trachtten de Engellsche onder
handelaars tijd te winnen, te meer aan
gezien de positie van de republiek op in
ternationaal gebied geleidelijk aan moei
lijker begon te worden, daar de verhou
ding met Frankrijk minder goed werd.
De gebeurtenissen, die 5 jaren later, in
het rampjaar 1672, werkelijkheid zou
den worden, wierpen hun schaduwen al
vooruit.
Onder deze omstandigheden was' het
duidelijk, dat De Witt een spoedig einde
van dezen oorlog wenschte en daarom
een vrede moest forceeren. Zoo rypte by
hem het plan voor den tocht naar
Chatham.
De Ruyter heeft met aarzeling de op
dracht voor deze expeditie aanvaard. Als
strateeg zag hij beter dan Johan de Witt
de gevaren, waaraan de vloot by een zoo
gewaagde onderneming bloot stond en de
risico's die hij liep. Maar nadat het be
vel ontvangen was, heeft hy de leiding
in handen genomen en de onderneming
met meesterschap, die stoutmoedigheid
met voorzichtigheid paarde, en die alleen
hèm eigen was, uitgevoerd.
De tocht naar Chatham, -Een fragment van de spiegel van de Royal
Charles, Polygoon-Ryksmuseum-Pax Holland m