Sïs™1 ZTO"en een aan-
Christelijk Dagblad voor Zeeland
DAGKALENDER
WOENSDAG 3 JUNI 1942
56e JAARGANG - No, 203
Bureaux- Lange Vorststraat 70, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg;
Firma ^Boekhandel J. J. FANOY
Nieuwe Burg 2830 - Telef. 3128
Directeur-Hoofdredacteur:
A. DE LANGE te Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg,
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.£1
Losse nummers 6 cent
Advertentiën 12 cent per millimeter
Ingezonden mededeelingen 24 cent per
mi^meter. Kleine advertentiën 65 cent
bij vooruitbetaling. Advertentiën onder
letter of motto 10 eervt extra.
Bij contract belangrijke korting
De huisvesting van ons volk*
Ipswich gebombardeerd - Vllegtulgverlleren der
geallieerden - De strijd In Libye.
Binnenland
1
t
De volkshuisvesting is voor een volk
van groote beteekenis. Tal van vraag
stukken hangen hiermede samen, zooals
de volksgezondheid, het moreele peil en
de algemeen sociale toestand.
Zonder ons aan zelfverheffing schul
dig te maken mag gezegd worden, dat
er op woninggebied in ons land de laat
ste tientallen jaren zeer veel verbeterd
is en dat Nederland hier ten voorbeeld
aan anderelanden gesteld kan worden.
Meermalen hebben buitenlandsche des
kundigen, die hier een studiereis maak
ten, hun bewondering uitgesproken,
over wat zij hier op woninggebied zagen.
Natuurlijk wil dit niet zeggen, dat er
hier niets meer te verbeteren zou zijn. Er
zijn in verschillende gemeenten nog „wo
ningen" bewoond, die men beter als krot
ten kan typeeren. Ook in Zeeland zijn er
gemeenten aan te wijzen, waar de b'ouw
vanbehoorlijke arbeiderswoningen, zoo
spoedig als de tijdsomstandigheden dit
mogelijk maken, ter hand genomen dient
te worden. Ja, men kan zelfs zeggen,
dat behoudens enkele uitzonderingen in
de groote plaatsen de laatste jaren meer
aan arbeiderswoningbouw is gedaan dan
op het platteland.
Maar toch mag over het algemeen ver
klaard worden, dat op woninggebied zeer
groote voortgang valt te boeken.
In de vorige eeuw de heer D. Bie-
rens de Haan wees er de vorige maand
nog op in „Nederlandsch Fabrikaat"
lieten de woningtoestanden hier te lan
de veel te wenschen over. De opkomst
van industrie en grootbedrijf ging ge
paard met een snellen groei van ste
den. In het jaar 1830 bedroeg het aan
tal inwoners van Amsterdam 202.000,
van Rotterdam 72.000 en van Haarlem
21.000. In 1896 waren deze cijfers
respectievelijk 494.000, 286.000 en
60.000 geworden. Aan de behoefte van
woningen, die hierdoor ontstond, heeft
het bouwbedrijf niet ten volle kunnen
voldoen.
Er waren overbevolkte volkswijken in
onze steden ontstaan, die hoofdzakelijk
bestonden uit krotten, kelderwoningen,
hofjes en alcoofwoningen. De overheid
oefende geen toezicht uit öp den aanleg
hiervan. 'Er had zich een netwerk van
nauwe, donkere stegen en* sloppen ge
vormd. Vele huiseigenaars deden bijkans
niets ter verbetering der panden, die
bouwvallig en haveloos waren geworden.
In deze armzalige omgeving hokte een
groote menschenmenigte ^tezamen, hier
vond men groote gezinnen, die zich met
een of twee kamertjes behielpen, die
leefden in kelders, achterkamertjes en
op zolders, in tochtige, vochtige vertrek
ken, afgesloten van de onmisbare bron
nen van gezondheid: lucht en licht. Geen
wonder, dat de plaag van een zwakke ge
zondheid, van slepende kwalen en infec
tieziekten de bewoners teisterde.. Hier
kon het gezinsleven zich niet ontplooien.
Het gevolg was dan ook: uithuizigheid,
drankzucht en criminaliteit.
Op het platteland en in de dorpen was
de volkshuisvesting niet veel beter dan"
in de groote steden. Een enquête van
het jaar 1902 bracht aan het licht, dat
63 van alle woningen in de provincies
Friesland en Drente één-kamer-woningen
waren. In Breda waren in 1903 van de
1000 woningen met lagere huurwaarde
58 aan sloppen gelegen.
Langzamerhand gingen de oogen open
voor deze feiten.
Zoo ontstonden in de tweede helft der
negentiende eeuw de bouwvereenigingen,
wier taak het was nieuwe huizen voor
minvermogenden op te richten.
Deze bouwvereenigingen, veelal ge
steund door kapitaal en leiding van-be
langstellenden, hebben goed werk ge
daan. Zij hebben hier en daar in de ste
den een achterbuurt aangekocht, afge
broken en vervangen door een complex
behoor ijk gebouwde huizen, gelegen
langs breede straten of wegen.
Maar deze vereenigingen werkten on
bescheiden schaal en waren niet in staat
een verbetering van eenige beteekenis te
T
houden de vijandelijke verbindingswe
gen en vernielde in luchtgevechten 10
Britsche vliegtuigen. Twee vliegtuigen,
die door het geschut van de landstrijd
krachten waren getroffen, sloegen op
den grond te pletter.
De operaties tegen de lucht- en vloot-
steunpunten van Malta werden voortge
zet. De installaties van Halfar werden
getroffen. Duitsche jagers schoten een
Spitfire neer.
In het Oostelijke deel van de Middel-
landsche Zee heeft een van onze vlieg
tuigen een koopvaardijschip van middel-
groote tonnage getorpedeerd.
Enkele bommen, die in den afgeloo-
pen nacht op Augusta werden geworpen,
maakten geen slachtoffers. In de nabij
heid van Licata werd èen Engelsch
vliegtuig gedwongen te landen. Dé1 be
manning werd gevangengenomen.
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA.
Het opperbevel der Duitsche weer
macht deelt mede:
In het Oosten slechts plaatselijke
gevechtshandelingen.
By aanvallen van duikbommenwerpers
op de havenwerken van Jokonga en
Moermansk kreeg een koopvaarder
van middelbare grootte zulke zware tref
fers dat men rekening kan houden met
de vernieling van het schip.
In den slag om Charkov vond,
naar inmiddels is geconstateerd, ook de
commandant van het zesde Sowjet-leger,
generaal-majoor Gorodajanski, den dood.
In No.or d- Af rik a werd bij een
aanval van. Duitsche en Italiaansche
troepen een stelling van een Britsche
-groep strijdkrachten, welke tot een soort
vesting was gemaakt, ingesloten en ver
nietigd; 3000 gevangenen, waaronder
een brigade-generaal, vielen in onze han
den. Op 31 Mei en 1 Juni werden 101
vechtwagens, 124 stukken geschut, tal-
ryke motorvoertuigen en groote hoeveel
heden ander oorlogsmaterieel vernield
of buitgemaakt.
Bij een verkenningsvlucht boven de
vijandelijke linies werd het vliegtuig van
den generaal der'pantsertroepen Crüwel
neergehaald; hij geraakte in Engelsche
gevangenschap.
In den strijd tegen Groot-Brittannië
deed de luchtmacht in den afgeloopen
nacht zonder eigen verliezen een krach-
tigen aanval op de ravitailleeringshaven
Ipswich aan de Zuid-Oostkust van
Engeland. Andere gevechtsvliegtuigen
wierpen wederom bommen van zwaar
kaliber in de stadswijken van Canter
bury.
Bij aanvallen van gemengde strijd
krachten der Engelsche luchtmacht op
de kust der westelijke bezette gebieden
werden gisteren 18, bij verkennings
vluchten van afzonderlijke gewapende
vliegtuigen in het gebied van Keulen
één Engelsch vliegtuig neergehaald.
Britsche bommenwerpers deden in den
nacht van 1 op 2 Juni aanvallen op ver
scheidene plaatsen in West-Puitschland,
en in het bijzonder de woonwijken te
Duisburg en Oberhausen.
Bij den afweer van deze, slechts te
gen de burgerbevolking gerichte terrori-
seeringsaanvallen, werden door nachtja
gers en luchtdoelartillerie 37 toestellen
neergeschoten en door artillerie der ma
rine drie. Daarmede heeft de Britsche
luchtmacht bij haar vluchten naar de be
zette gébieden en naar het gebied van
het Duitsche Rijk gisteren en in ddh af
geloopen nacht 59 vliegtuigen verloren.
De adjudant-onderofficier Strüning
behaalde in den afgeloopen nacht zijn
vijftiende en zestiende nachtelijke over
winning met een jachtvliegtuig.
Italiaansch weermachtsbericht.
Het 732e weermachtsbericht meldt:
Het harnekkige verzet van de vijan
delijke formaties, «die in de Marmariea
in het gebied van Got el Waleb zijn om
singeld, werd gisteren door de vereenig-
de actie van de Italiaansche en Duitsche
troepen gebroken. Wij hebben meer dan
2000 gevangenen gemaakt en 70 pantser
wagens, 50 kanonnen en een honderdtal
motorvoertuigen buitgemaakt. Een
krachtige vijandelijke uitval, die door
pantserwagens werd gesteund, werd af
geslagen. Voorts werd een groote gemo
toriseerde colonne, die onife verbindin
gen trachtte aan te vallen, door vlieg
tuigen van de As hevig en herhaaldelijk
aangevallen en gedwongen, zich, na
zware verliezen te hebben geleden, te
rug te trekken.
De luchtmacht bestookt zonder op-
Bolsjewistisch pantserwapen
geheel stukgeslagen.
(D.N.B.) De in den omsingelingsslag
bij Charkov in Duitsche gevangenschap
geraakte bolsjewistische luitenant An-
dreaij Sanonekov van de 37ste pantser
brigade heeft verklaard, dat het bolsje
wistische pantserwapen, dat de rugge-
graat vormde van het leger van Ti-
mosjenko, in den slag by Charkov is
stukgeslagen.
Vlektiyphus in het Sowjet-leger.
(D.N.B.) Duizenden Sowjetsoldafen
stierven aan vlektyphus. In enkele da
gen tyd stierven de Sowjetsoldaten, zoo
verklaarde de Sowjetdokter Dimitrijev
van de 337ste Sowjet-divisie infanterie,
die bij den omsingelingsslag van Char
kov in Duitsche krijgsgevangenschap ge
raakte.
Groote vliegtuigverliezen.
Het D.N.B. verneemt van militaire
zijde:
In de afgeloopen week van 24 tot 30
Mei 1942 hebben de Britten 168 en-de
bolsjewisten 369 vliegtuigen verloren, als
gevolg van de actie der Duitsch-Italiaan-
sche luchtmacht. Dee vijand heeft dus in
totaal 537 vliegtuigen in een week tijd
verloren.
(D.N.B.) Naar het opperbevel der
weermacht mededeelt, heeft de Britsche
luchtmacht bij de heden ondernomen
aanvalspogingen in het Kanaal weer ge
voelige nederlagen geleden, n.l. 16 vlieg
tuigen.
De strijd in Libye.
(D.N.B.) Volgens offieieele Duit-
.sche berichten zijn de laatste d^ie dagen
tijdens den grooten pantserslag ten Zui
den van Tobroek 451 Britsche vechtwa
gens vernield en talrijke andere buiten
gevecht gesteld. Bij de zware gevechten
léden natuurlijk ook de Duitsche pant
sertroepen verliezen, doch deze bedra
gen, naar bevoegde kringen te Berlijn
meedeelen, nog geen tien procent van de
getallen, die van Engelsche zijde als
Duitsche verliezen zijn gemeld.
Japanners, bezetten het
k eiland Toegali.
(D.N.B.) Naar Domei van boord
van een Japansch oorlogsschip meldt,
heeft, naar thans bekend wordt, een Ja-
pansche marine-afdeeling in de afgeloo
pen maand een succesvollê landing op
het eiland Toelagi aan de Zuidoostelijke
punt van de Salomon-eilanden uitge
voerd.
Den daaropyolgenden dag heeft de
landingsafdeeling, zonder op verzet te
stuiten, het \geheele eiland bezet, dat
tot dusver door de Australische strijd
krachten als vooruitgeschoven steun
punt was gebruikt.
De bezetting van het eiland Toelagi
beteekent de totale verovering van de
Salomon-eilanden door de Japanners.
brengen.
(Slot volgt.)
EnDEMln1E LUCHTAANVALLEN
OP NEDERLANDSCH GEBIED.
Taltijke dooden en gewonden.
in den nacht van Maan-
P ,nsdag hebben Engelsche vlie-
fanolfff dene Plaatsen in Nederland
vonmJ ri' 0ok ditmaal waren het
Dr,<rTT J^ woonwyken, die door de
Engelsche vliegers systematisch met tal-
hpqte k/and" en brisantbommen werden
nffu? aantal huizen werd veh-
dadL°VWair keschadigd. Bij deze mis-
me^fpfc g aanvallen kwamen 36
den t2w-°m 1 leVen' Bov«ndien wer-
Rantsoeneering vfn tankgas.
De directeur van het rijkskolenbufeau'
maakt bekend, dat gebruikers van tank-
gas zich, in verband met dé op 15 Juni
jl942 ingaande rantsoeneering van tank-
"gas, vóór 6 Juni a.s. dienen te wenden
tot de rijksverkeersinspectie. Deze ver
strekt op aanvraag een toewijzing voor
een periode van twee maanden of een
onderdeel daarvan. De getankte hoeveel
heden moeten door de beheerders van
de tankgasstations of het door hey aan
gewezen personeel op deze toewijzing
worden afgeboekt.
In- en uitvoer van postzegels zonder
vergunning verboden.
In de Staatscourant is opgenomen
een bekendmaking van het 'deviezen-in
stituut, waarbij met ingang van 2 Juni
wordt bepaald, dat de invoer uit het
buitenland en de uitvoer naar h.et bui
tenland van gangbare, gestempelde of
ongestempelde postzegels waaronder
begrepen frankeer-, port- en dienstze-
gels slechts met vergunning geoor
loofd zijn, voor zoover de zegels niet
dienen ter frankeering van een poststuk
overeenkomstig het geldend tarief.
Deze vergunningen worden in het al
gemeen slechts verleend voor den in--
j voer en den uitvoer wan ongestempelde
zegels in geheele vellen of in gedeelten
van vellen en slechts aan ingezetenen,
■die reeds tevoren geregeld en in! om
vangrijke mate zoodanigen^in- en uit
voer hebben bedreven.
Voorts is bepaald, dat het aan inge
zetenen zonder vergunning geoorloofd
is internationaleantwoordcoupons te
gen betaling in binnenlandsche geld
soort te verkrijgen, zoomede deze, voor
zoover zij strekken tot vergoeding van
frankeerkosten aan den geadresseerde,
per post naar het buitenland uit te voe
ren.
De invoer uit het buitenland van in
ternationale antwoordcoupons is, tenzij
zij strekken tot vergoeding van fran
keerkosten aan den geadresseerde en de
invoer per post geschiedt, slechts met
vergunning geoorloofd.
Distributie voste brandstoffen.
De secretaris-generaal van Handel, Nij
verheid en Scheepvaart maakt het vol
gende bekend inzake de distributie van
vaste brandstoffen.
Onder de verbruikers, die het vorige
Jaar gerangschikt waren in de groepen
B, C en D en d"e verbruikers, die een bij
slag ontvangen hebben voor z.g. „ruimte
voor bijzondere doeleinden" op de formu
lieren MD 112 en ,MD 120, zal dit jaar,
ter bepaling van de toe te wijzen hoe
veelheid een nieuwe enquête worden, ge
houden. Hiertoe zal gebruik worden ge
maakt van formulieren Br.c. 250 en
Br.c. 251.
Evenals vorige jaren worden ookx nu
de verbruikers behoorende tot de groe
pen B, C en D op grond van de op
formulier Br.c. 250 toegewezen hoeveel
heden gesplitst in groote en kleine ver
bruikers. De groote verbruikers ontvan
gen een lndentiteitskaart, waarop de
plaatselijke distributiediensten hun tel
kenmale na bekendmaking, tegen afkrui-
sing van de overeenkomstige vakjes, de
toewijzing zullen verstrekken. De kleine
verbruikers en de verbruikers, wier aan
vrage behandeld is op formulier Br.c. 251,
ontvangen onmiddellijk hun geheel jaar
kwantum in periodebonstrooken even
tueel aangevuld met rantsoenbonnen.
Voor pensionhouders en kamerverhuur
ders zal te zijner tijd een aparte regeling
worden gepubliceerd.
Spijsoliedistributie.
De Secretaris-Generaal van het Depar
tement van Landbouw en Visscherij
maakt bekend, dat de hoeveelheid spijs
olie, welke dient te worden afgeleverd bij
inlevering van met „een rantsoen spijs
olie" gemerkte bonnen met ingang van
1 Juni 1942 wederom 200 gram bedraagt.
Reichskarte fiir Urlauher.
De Secretaris-Generaal van het Depar
tement van Landbouw en Visscherij
maakt het volgende bekend met betrek-
WOENSDAG 3 JUNI 1942.
Hy zal zegenen, die den Heere vreezen,
de kleinen en de grooten. Fs. 115:13.
Zon
op onder
5.25 21.51
Maan
op onder
0.49 10.18
5 Juni: Laatste kwartier.
13 Juni: Nieuwq maan.
king tot het gebruik van de „Reichskarte
für Urlauber".
Het blijkt voor te komen, dat hande
laren weigeren op de bonnen van ge
noemde kaart de daarop vermelde goe
deren af te leveren. In verband hiermede
wordt er met nadruk de aandacht op ge
vestigd, dat de met „U" gemerkte bon
nen van de Urlaubskarte, onverschillig
of dezen van een rooden, dan wel van
eeü blauwen opdruk voorzien zijn, zoo
wel in winkels als in café's, restaurants
enz. geldig zijn, en dat aflevering van de
daarop vermelde hoeveelheid en soort
van goederen dus niet mag worden ge
weigerd.
Distributie van klompen en houten
zolen.
In de Staatscourant van gisteren is
een beschikking opgenomen waarby
hout, bestemd voor de fabricage van
klompen en houten zolen, alsmede deze
producten zelve, onder de Lederbeschik
king 1939 nr. 1 zyn gebracht, zoodat
voor deze artikelen thans een distribu
tieregeling in het leven is geroepen.
In aansluiting daarop wordt in ge
noemde Staatscourant tevens den ver
vaardigers van klompen en houten zolen,
alsmede den grossiers in deze goederen
de verplichting opgelegd zich te doen
inschrijven bij het Rijksbureau voor hui
den en leder.
Schoolartsendiénsten. By besluit
van de Secretarissen-Generaal van de
Departementen van Sociale Zaken en
van Binnenlandsche Zaken, is bepaald,
dat eerstgenoemde Secretaris-generaal
het Rijk ten behoeve van schoolartsen-
yiiensten in districten verdeelt, waarvan
elk district bestaat uit een of meer ge
meenten. Het Rijk vergoed 1/3 van de
kosten der op te richten schoolartsen
diensten of van belangrijke verbeterin
gen van reeds bestaande diensten- In
dien in een district een schoolartsen-
dienst niet of niét volledig bestaat, kan
worden bepaald, dat binnen een door
genoemde Secretarissen-Generaal te
stellen termijn in dat district een school-
artsendienst moet worden opgericht. Het
toezicht op de schoolartsendiensten
wordt uitgeoefend door de geneeskun
dige inspecteurs van de volksgezond
heid.
Ir A. A. Mussert in Brabant.
Den tweeden dag bezocht Ir Mussert
het gewestelijk kwartier der N.S.B. te
Tilburg, het stadhuis te Eindhoven
(waar hij door den burgemeester dr Pul
les ontvangen werd), terwijl hij tevens
in deze stad en omgeving eenige fabrie
ken bezichtigde (linnenfabriek de Vries
te Nunen, garepfabriek van J. A. Carp te
Helmond, en wollen stoffenfabriek van
Gebr._Plessers te Geldrop). De dag werd
besloten met een maaltijd, een bezoek
aan het kringhuis der N.S.B. en een le
denvergadering der N.S.B.
De derde dag werden bezochtDin-
teloord, waar burgemeester Van Campen
Ir Mussert ontving, Steenbergen, waar
het groepshuis der N.S.B. werd bezocht,
Bergen op Zoom (bezoek aan het kring
huis der N.S.B.), Wouw (ontvangst door
den burgemeester-N.S.B. groepsleider),
Roosendaal (eveneens ontvangst door
den burgemeester, verder bezoek aan de
sigarenfabriek van Enthoven en de tri-
cotagefabriek de Groot en ledenvergade
ring der N.S.B.), en Breda (eveneens le
denvergadering der -N-S.B.), van waar
de terugtocht naar Tilburg plaats had.
Speciale vergunningen zomermantels.
De termijn voor het aanvragen van
speciale vergunningen voor dames- en
meisjeszomermantels is verlengd tot 1
Juli 1942.
De aanvragen voor extra-voeding.
Naar gebleken is, bestaat in ruimen
kring de meening, dat het verlies van
meer dan 20 pet. Van zyn „normale li
chaamsgewicht" alleen reeds een vol
doende motief is om in aanmerking te
kunnen komen voor toekenning van ex
tra rantsoenen levensmiddelen. Men be
roept zich daarby meestal op tabellen
met behulp waarvan dan wordt nage
gaan, hoeveel men onder het bij zy'n leng
te en leeftijd passende gewicht is geko
men. Ten einde teleurstellingen te voorko
men, vestigt men van bevoegde zyde na-
drukkelyk de aandacht er op, dat ge-
wichtsdaling slechts één der factoren is,
welke bij de beoordeeling van aanvra
gen om bijvoeding gelden. Op zichzelf
geeft deze daling geenerlei aanspraak
op extra rantsoenen.
Aangezien vele aanvragen door de ge
wichtsafname, welke als norm was ge
steld, nog niet voldoende gemotiveerd
bleken, zijn de bepalingen betreffende
het verleenen van bijvoeding dezer da
gen aanzienlijk verscherpt.
Daarom moet men het den behande-
lenden geneesheer niet lastig maken met
beroep op een gewichtstabel, indien hij
meent, geen aanvrage te mogen indie
nen. Slechts in gevallen van ernstige on
dervoeding mag bij dergelijke aanvra
gen indienen, <joch deze moeten gemoti
veerd worden door een uitvoerige met
redenen omkleede beschry'ving van het
ziektegeval. CA. N. P.)
Distributie van schilderslinnent
De Nederlandsche Kultuurkamer deelt
het volgende mede:
Onder intrekking van alle, omtrent
toewijzingen van schilderslinnen plaats
gehad hebbende publicaties, wordt be
paald, dat van heden af alle beeldende
kunstenaars, die in aanmerking wen
schen te komen voor het artikel schil-
derslinnej in het bezit moeten zijn van
een advies der Nederlandsche Kultuur
kamer, ten einde zich ter verkryging
van een toewijzing te kunnen wenden tot
het distributiekantoor der plaats hun
ner inwoning. Ter verkryging Van ge
noemd advies dient een aanvrage te
worden gericht aan de Nederlandsche
Kultuurkamer, 2e v. d. Boschstraat 44,
's Gravenhage, onder duidelijke vermel
ding van naam, volledig adres, woon
plaats, beroep en opgave van welke ver-
eeniging of vereenigingen aanvrager
eventueel lid is.
Directeur-genersfol van Winterhulp
ontslagen.
Het Rijkscommissariaat deelt mede:
De Rykscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied heeft op grónd
van par. 5 art. 5 van zijn verordening
nr 186/40 betr. het oprichten van een
stichting „Winterhulp Nederland" van
22 October 1940, den heer C. Piek eer
vol ontslagen uit zijn ambt van lande
lijk leider van de stichting „Winterhulp
Nederland", onder dankzegging voor de
bewezen diensten.
De opbouw van dit socialistisch hulp
werk was een taak waaraan de heer C.
Piek zich gedurende anderhalf jaar met
grooten yver en liefde heeft gegeven.
Binnenkort zal hem een andere taak
worden gegeven.
De Rykscommissaris voor de bezette
Nederlandsche gebieden heeft op grond
van hetzelfde besluit tot nieuwen lan-
delyken leider van „Winterhulp Neder
land" foenofmd, den burgemeester van
de gemeente Delft, F. W, van Vloten,
die tegelijkertyd in zyn ambt van burge
meester gehandhaafd blyft.
