Christelijk - Dagblad voor Zeeland
Binnenland
DAGKALENDER
MAANDAG 1 JUNI 1943
56e JAARGANG - No, 301
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg:
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Nieuwe Burg 28—30 - Telef. 3128
Directeur- H oof d redacteu r
A. DE LANGE te Goes
Abonnementsprijs f 2,73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg,
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
Advertentiën 12 cent per millimeter
Ingezonden mededeelingen.24 cent per
millimeter. Kleine advertentiën ,65 cent
bij vooruitbetaling. Advertentiën onder
letter of motto 10 sent "extra.
Bij contract belangrijke korting
r
Drie Bolsjewistische legers bij Charkof vernietigd -
22 schepen tot zinken gebracht - Strijd in Noord-
Afrika duurt voort - Grimsby, Great Yarmouth, Parijs
en Keuleh gebombardeerd.
Inwijding» Nederlandsche Kultuurkamer.
Redevoeringen van Prof. Goedewaagen en van den Rijkscommissaris.
y van luchtmacht en vlootstrjjdkrachten,
zjjn wederom vier groote koopvaardij
schepen door bommen zwaar bescha
digd. By deze aanvallen kwam het tot
luchtgevechten, waarby zes vyandeiyke"
jagers van de typen Tomahawk en Hur
ricane werden neergeschoten.
In Noord-Afrika duurt de stryd
voort. Duitsche en Italiaansche jacht
en gevechtsvliegtuigen schóten 25 Brit-
sche vliegtuigen neer. Aan de Ka-
n a a 1 k u s t heeft de Britsche lucht
macht by aanvallen van jagers gisteren
overdag twee vliegtuigen verloren. Voor
de Nederlandsche kust werden
by een aanval op een Duitsch convooi
acht vijandeiyke vliegtuigen door be
schermende strydkrachten der marine
neergeschoten.
Britsche bommenwerpers hebben in
den afgeloopen nacht een terreuraanval
op de binnenstad van Keulen on
dernomen, waarby door ontploffing en
brand, vooral in woonwijken, groote
schade werd aangericht aan verschei
dene openbare gebouwen, waaronder
drie kerken en twee ziekenhuizen. By
dezen uitsluitend op de burgerbevolking
gerichten aanval leed de Britsche lucht
macht buitengewoon zware verliezen.
Nachtjagers en luchtdoelgeschut scho
ten 3$ der aanvallende bommenwerpers
neer. Aan de kust werd bovendien een
bommenwerper door marine-artillerie
neergeschoten. Een afdeeling nachtja
gers, onder bevel van Luitenant-gene
raal Kammhuber behaalde hier haar
600ste overwinning. Kapitein Streib be
haalde zijn 25ste nachtelijke overwinning
in de lucht, de eerste luitenant Knacke
zijn 20ste. Aan het Oostelijke front heeft
Feldwebel Steinbatz zijn 83ste overwin
ning in de lucht behaald.
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend:
De groote slag om Char
kof is ten einde, In den sector
van generaal veldmaarschalk Von Bock
hebben de legers van den kol.-generaal
Von Kleist en van den, generaal der pant>
sertroepen Paulus den afweer van zeer
zware, vyandeiyke, groote aanvallen om
gezet in een trotsche vernietigingsover
winning. Een Roemeensch legercorps on
der leiding van generaal Cornelio Dra-
galina en een Hoogaarscbe, een Italiaan-
v sche en een Slowaaksche formatie heb
ben zijde aan zijde met de Duitsche troe
pen gestreden en nieuwen roem aan hun
vlaggen gehecht. De formaties van het
luchtwapen van kol-generaal Loehr en
van den generaal der vligers Pflugbéil
hebben in medoogenloozen stryd de ge
vechten van het leger gesteund in den
afweer zoowel als bij den aanval en heb
ben het vy'andeiyke luchtwapen uit het
veld geslagen.
Het bolsjewistische 6e, 9e en 57e leger*
te zamert met rond 20 divisies infanterie',
7 divisies cavalerie ert 14 tankbrigades
zijn vernietigd1.. Het aantal gevangenen is
gestegeri tot 240.000.
De bloedige verliezen van den tegen
stander zyn buitengewoon groot. Het
aantal van het buitgemaakte of in den
strijd vernietigde oorlogstuig bedraagt
1249 tanks, 2026 kanonnen, 538 vliegtui
gen en tallooze hoeveelheden andere wa
pens en ander oorlogstuig.
In den Centralen frontsector is
de vernietiging van ingesloten vijande-
ïyke gevechtstroepen aan den gang.
In den N o o r d e"l ij ken sector werd
een eigen plaatselijke aanval met succes
voortgezet.'Aan 't omsingelingsfront van
Leningrad ondernam de luchtmacht
hevige aanvallen op het ravitailleerings-
verkeer der bolsjewisten over het La-
do ga -me er. Bij nachtelijke aanval
len van Duitsche gevechtsvliegtuigen op
wapenfabrieken der stad Gorki wer
den bomtreffers met daarop volgende
branden in fabrieksinstallaties waarge
nomen.
In de wateren van het hooge Noor
den zetten marine en luchtmacht on
danks het slechte weer de aanvallen op
het voor de Sovjet-Unie bestemde kon
vooi voort. Een duikboot bracht 'n schip
van 6000 brt. tot zinken en beschadigde
twee schepen door torpedotreffers. Ge
vechtsvliegtuigen wierpen twee groote
vrachtschepen in brand.
InOost-Eng eland bombardeer
de de luchtmacht in den nacht van 29
op 30 Mei de laadhaven Grimsby
aan de monding van de Humber, alsmede
het havengebied van Great Yar
mouth.
Britsche bommenwerpers ondernamen
in den afgeloopen nacht •opnieuw een
aanval opGroot-Parys, die slacht
offers onder de burgerbevolking, voor
al in de voorsteden, eischte. Zes der aan
vallende vliegtuigen werden neergescho
ten.
Boven de Duitsche Bocht
werden eveneens twee Britsche bommen
werpers neergehaald.
22, SCHEPEN TOT ZIN
KEN GEBRACHT.
y Het opperbevel der Duitsche weer
macht deelde gisteren mede:
Op den dag der herdenking van den
slag m het Skagerak kan de Duitsche
marine nieuwe successen melden. By de
onvermoeide voortzetting van den stryd
tegen de vijandelijke ravitailleerings-
scheepvaart hebben duikbooteri in het
westen van den Atlantischen Ocèaan we
derom 22 schepen met een gezameniy-
ken inhoud van 106.800 ton tot zinken
gebracht. Daarmede heeft alleen al de
duikbootvloot in Mei van dit jaar 140
schepen met een gezamenlijken inhoud
van 767.400 ton tot zinken gebracht.
In de centrale en Noorde-
l ij k e zone van het Oostelijke front
brachten eigen plaatselijke aanvalsope-
raties siicecs. Achter de linie zijn vrij
sterke bolsjewistische benden in gevech
ten, welke twee weken duurden, door
liongaarsche afdeelingen vernietigd. De
vyand verloor daarby behalve een aan-
oi g®^ngenen, meer dan 4300 dooden,
stukken geschut, 97 granaatwerpers
en machinegeweren, alsmede 'n hoeveel-
neid handvuurwapens en munitie. Bij
den slag om Charkof heeft een Kroa-
den regiment zich bijzonder onders<;hei-
Van de rest van het vijandelyk con-
voo! in de Noordel yke IJszee
aat de laatste dagen reeds herhaaldelijk
zwaar was getroffen door de aanvallen
44 Engelsche vliegtuigen
neergeschoten.
(A.N.P.) De Engelsche luchtmacht
heeft in den afgeloopen nacht bij aan
vallen op het vasteland 44 vliegtuigen
verloren, naar de Engelsche nieuws
dienst erkent.
Italiaanöch weermachtsbericht.
Het 729ste weermachtsbericht luidt:
De strijd1 in del Marmarica duurt met
dezelfde hevigheid voort. De vijand biedt
hardnekkig verzet aan den cjruk van de
.infanterie- enl pantSslereenlhedenl der1 AS,
die irt verwoede gevechten zijn gewikkeld
Die luchtmacht greep op het slagveld
en in het vijandelijke achterland in ver
stelt© mate in» Talrijke tanks, pantser
wagens en vrachtauto's werden in brand
geworpen en vernield, honderden motor
voertuigen getroffen en onbruikbaar ge
maakt, terwijl ravitailleeringsbases en
vliegvelden herhaaldelijk met duidelijk
waargenomen uitwerking werden gebom
bardeerd.
In denafgeloopen nacht hebben de
Engelschen een luchtaanval opCata-
n i a en omgeving ondernamen. Er wordt
lichte schade gemeld aan enkele huizen
te Nicolosi en Misterbianco. In deze
laatste-plaats werden zes personen ge
dood en 15 gewond.
Korte berichten.
(A.N.P.). In de vesting Gibraltar
lykt men meer voorzorgsmaatregelen te
nemen dan tot nu toe het geval was. Da
gelijks worden te land en ter zee mili
taire oefeningen gehouden.
(D.N.B.) In Tsjoengking is officieel
medegedeeld, naar de Britsche berich
tendienst meldt, dat de Tsjoengkineesche
troepen de hoofdstad van Tsjekiang,
Kinhwa, hebben geëvacueerd.
(D.N.B.) De Zuid-Afrikaansche mi-
nister-president Smuts is, naar de Brit
sche berichtendienst meldt, per vliegtuig'
in Engeland aangekomen.
Hte te handelen met stofthee.
Velen zijn geneigd stofthee als on
bruikbaar te beschouwen, doch dit is
geenszins het geval.
Wij kennen allemaal wel de kleine zak
jes thee, die men in café's en restaurants
gebruikt. Deze hangen aan een touwtje
bevestigd, in de theepot. De thee, die op
deze wijze wordt verkregen doet in geen
enkel opzicht onder yoor thee, die op nor
male wijze is gezet. Op dezelfde manier
nu kunnen wij met stofthee handelen.
Van een stuk linnen wordt een zakje ge
maakt, daarin wordt een schepje stof
thee gedaan en met een totfwtje wordt
vervolgens het zakje dichtgemaakt.
Wanneer men de thee nu zet' door het
zakje in de» theepot te 'hangen en de
thee goed te laten trekken, dan zal men
•constateeren, dat men een even smake
lijk kopje thee krygt als op normale
wyze.
Weer een Nederlandsch schip verloren.
(D.N.B.) Uit Willemstad op Curagao
wordt gemeld, dat het Nederlandsche s.s.
„Fauna", groot 1200 ton, op de'Caraïbi-
sche Zee is getorpedeerd. Het is gezon
ken.
Naar het Oosten.
Vrydagavond is van 's Gravenhage een
transport vertrokken, bestaande uit een
aantal mannen, die bestemd zyn voor
den dienst by de Waffen-SS, het Vry-
willigerslegioen of de Nederlandsche
Ambulance. Hieronder waren er een
kleine veertig, ten deele vaklieden, ten
deele personen, die voor de ambulance
tot hospitaalsoldaat, verpleger of zie
kendrager zullen worden opgeleid. Voor
dat zy in hun speciale taak worden be
kwaamd, gaan allen .eerst naar een kamp
in Duitschland, voor het ontvangen van
een prae-militaire opleiding.
Nederlandsche verpleegsters naar
Oostelijk front,
Zaterdag zyn twintig Nèdërland-
sche verpleegsters naar het Oostelyk
front vertrokken, waar zy dienst zullen
doen bij de Nederlandsche ambulance.
Binnenkort zal een tweede groep ver
pleegsters, welke zich vrywülig heeft
gemeld, naar da Nederlandsche ambu
lance aan het Oostelyk front vertrek
ken.
Verbetering van den vischstand.
In de „Nederlandsche Staatscourant"
van 29 en 30 dezer verscheen een nieuw
besluit op het gebied van de binnenvis-
schery. De bedoeling daarvan is de pro
ductiviteit onzer binnenwateren te ver-
hoogen, door het kweeken, aankoopen
en uitzetten van pootvisch, het bestry-
den van waterverontreiniging en een
aantal niet nader aangeduide middelen,
welke er toe kunnen bydragen het visch-
water te verbeteren.
Voor dit doel is échter geld noodig.
Daarom zal thans van eiken direct be
langhebbende by een goeden vischstand
een bydrage worden gevorderd. Hy, die
visschen wil, krachtens een akte, zal by
het in ontvangst nemen daarvan behal
ve den akteprys tevens een bydrage
moeten voldoen, die nog door den secre
taris-generaal van het departement van
landbouw en visschery zal worden vast
gesteld. Doch ook hy, die slechts met
één hengel vischt, zal zyn steentje moe
ten bydragen.
Arbeidsvoorwaarden Levensverzekering-
bedrijf.
Het college van Rijksbomiddelaars
heeft bindend vastgesteld een landelijke
regeling van salarissen en andere ar
beidsvoorwaarden voor administratief
personeel, werkzaam in het levens verze
keringsbedrijfDe werknemers worden
naar hun bekwaamheid in vier klassen
ingedeeld.
In een i salarisschaal is het individueel
minimum-salaris en het» minimum-sala
ris opgenomen.
De werknemers zullen tenminste
twaalf dagen vacantie genieten.
De regeling treedt in werking met in
gang van 1 September 1942.
Diefstallen.
De recherche van de Nederlandsche
Spoorwegen heeft de laatste dagen te
Amsterdam een razzia gehouden.
Niet minder dan vijftien personen
zijn aangehouden, die. zich goede
ren, welke onder berusting van de spoor
wegen waren, hadden toegeëigend. Van
allerlei goederen, als sigaren, sigaretten,
tabak, cacao, zeep, slaolie, enz., enz., had
den zij zich weten meester te maken. De
meesten hebben reeds een volledige be
kentenis afgelegd.
Niet minder dan 132 gouden ringen
zijn verdwenen uit een koffer, die dezer
dagen van de hoofdstad naar Hilversum
door eeb Amsterdamsche juweliersfirma
is verzonden. In den. loop van de vorige
week pakte haar vertegenwoordiger een
aantal gouden sieraden in den koffer bij
een en kort daarop werd een en ander
ter verzending bij de Ned. Spoorwegen
afgegeven. Te Hilversum nam de verte
genwoordiger den koffer in ontvangst,
doch toen hij bij een winkelier bet slot
wilde openen, bleek dit niet gesloten te
zijn. Even later moest hij constateeren,
dat voor duizenden guldens aan ringen
uit den koffer was gestolen.
Een brutale inbraak is gepleegd in
een manufacturenzaak te Amsterdam,
waar inbrekers twee> brandkasten, inhou
dende ettelijke duizenden guldens, heb
ben gestolen. De brandkasten, die op de
benedenverdieping stonden, zijn via een
raam naar de binnenplaats gebracht en
vandaar met bakfietsen vervoerd.
NIEUWE ZEEPBONNEN AANGEWEZEN
Gedurende het tijdvak van 1 Juni tot
en met 80 Juni as. geven ,de met „alge
meen 800" gemerkte bonnen en de met
„K Zeep" gemerkte bonnen der zeepkaar-
ten, welke aan kinderen beneden den
leeftyd van 8 jaar zijn uitgereikt, recht
op het koopen van: hetzij 150 gram
eenheidstoiletzeep (2 stekjes van 75 gr.);
hetzij 50 gram luchtgevulde eenheids
toiletzeep (2 stukjes vah 28 gram); het
zij 90 gram huishoudzeep; hetzij 100 gram
zachte zeep; hetzij 250 gram zeeppoeder
(oude of niéuwe samenstelling); hetzy
250 gram waschpoeder.
Gedurende bovengenoemd tijdvak geeft
de met „K toiletzeep" gemerkte bon van
de zeepkaart, welke is uitgereikt aan
kinderen beneden den leeftijd van 2 jaar,
recht op het koopen van 75 gram toilet
zeep 80 pet., d.w.z. toiletzeep van oude
samenstelling.
Diegenen, aan wie het niet mogelijk
is gedurende de maand Juni 1942 tegen
inlevering van deze bonnen zeep te be
trekken, dienen deze niettemin u i t e r -
1 ij k 30 Juni as. bij hun leverancier
in te leveren, diq desgewenscht een ont
vangstbewijs dient af te geven. De af
levering van de zeep zal dan nog tot en
met 31 Juli a.s. kunnen geschieden.
Ook de met „een rantsoen zeep" ge
merkte bonnen dient men onder dezelf
de voorwaarden voor genoemden datum
bij zijn leverancier in te leveren.
Voorts wordt bekend gemaakt, dat de
geldigheidsduur der met algemeen 211,
algemeen 228, algemeen 272, algemeen
293, G zeep, H zeep, I zeep, J zeep, G
toiletzeep, H toiletzeep, I toiletzeep en J
toiletzeep *is verlengd tot en met 30 Juni
a.s. Ook deze bonnen dient men, evenals
MAANDAG 1 JUNI 1942.
Niet ons, o Heere! niet ons, maar
Uwen naam geef eer om Uwer goederi
tierenheid, om Uwer waarheid wil.
Ps. 115:1.
Zon
op onder
5.26 21.49
Maan
op onder
7.57
5 Juni Laatste kwartier.
13 Juni Nieuwe maan.
de voor de maand Juni 1942 aangewezen
bonnen, uiterlijk 30 Juni a.s. desge
wenscht tegen ontvangstbewijs bij zijn
leverancier in te leveren, waarna de af
levering nog zal kunnen plaats hebben
tot en met 31 Juli a.s.
Zooals In een vorig bericht werd mede
gedeeld, zal men in ieder geval in de ge
legenheid worden gesteld, op alle thans
geldige bonnen zeep te betrekken.
Bonnen anthracietnootjes en baggertnrL
Gedurende het tijdvak van 1 Juni tot
en met 30 Juni geven/de met de woorden
„generator anthraciot 6e periode" ge
merkte bonnen recht op het koopen van
1 hl (maximaal 75 kg.) anthracietnootjes
IV of V; de met de woorden „generator-
turf 6e periode" gemerkte bonnen geven
gedurende het zelfde tijdvak recht op bet
koopen van 50 stuks baggerturf.
Bon, die vernietigd kan worden.
De met „Algemeen 297" gemerkte bon
van de bonkaart „Voedingsmiddelen 6e
periode 1942" zal niet voor het koopen
van distributiegoederen worden aangewe
zen en kan derhalve worden vernietigd.
Rijk een roeping waaraan wij zullen ge
hoor geven.
Spr. constateerde, dat de lijfspreuk
van den nieuwen mensch, den nieuwen
staat en de nieuwe kuituur is: dat de
mensch er niet is om gediend te wor
den, doch om zelf te dienen. Dit is de
mythe van den volkschen staat.
Drieërlei taak heeft de volksche staat
tegenover de kuituur. Hy moet, met vol
begrip voor hét feit, dat kunst en
kuituur niet door de overheid gemaakt,
maar alleen door den scheppenden geest
gecreëerd worden nu en altijd de kui
tuur steunen, stuwen, zuiveren, orde
nen en op haar toezien. In onzen tyd
wil dit zeggen, dat hy de kuituur in
onze landen ziet en wil zien als een
uiting van Germaanschen uitingsdrang.
De tweede taak van den volkschen
staat, zyn socialistische taak, is het
brengen der kuituur tot heel het volk
in al zijn onderdeelen. Kunst aan het
volk beteekent niet: afdalen tot het alle-
daagsche peil der massa, maar: de
massa tot volk maken, óók op kultureel
terrein.
De derde taak van den volkschen
staat is de zorg voor hen, die op kul
tureel gebied werkzaam zyn. De verbe
tering van de positie der scheppers is
indirect ook een bevordering der kui
tuur zelf.
In den volkschen staat zyn de be
roepsstanden organen der overheid. Ze
staan onder leiding 'en toezicht van den
staat, die een leidersstaat is.
De Nederlandsche Kultuurkamer heeft
tot taak, de beroepsgenooten bewust te
maken van hun verantwoordelijkheid
tegenover de volksgemeenschap en in dit
licht hun vakkundige economische en
maatschappelyke aangelegenheden te
regelen en overeenstemming te brengen
in het streven der verschillende groepen.
Moderne gilden nemen een oude ge
dachte weer op, maar in den vorm der
moderne staatsidee. De huidige gilden
zyn staatsorganen, verplicht aan de
overheid, maar door haar met ruime
bevoegdheden bekleed. Maar ook met
een eigen ethos, een eigen sentiment:
zoo ergens, dan is de nieuwe staat in
zyn beroepsstandorganisaties van socia
listisch sentiment vervuld. Daarom moe
ten allen, die in de Kultuurkamer werk
zaam zijn, ook socialistisch zyn. In hun
handen is het welzyn der journalisten,
filmwerkers en kunstenaars gelegd. Heel
hun arbeid moet gedragen worden door
den wil dit- welzyn te verstevigen, te
vrywaren tegen de moeilykheden, die
een op het kultureele slechts terloops
gerichte samenleving voor deze men-
schen met zich brengt.
De Kultuurkamer ia geen bedeelings-
instituut. zy verstaat het kultuursocia-
lisme niet ais weldadigheid, maar in den
zin van loon naar werk, waarin een
mensch met gaven en degelijke vorming
.zyn volle hartstocht, toewyding en werk
kracht heeft neergelegd. Beunhazen
heeft ons volk niet noodig, ook niet als
zy oude en eerlyke politieke stryders
Zaterdagmiddag vond ,in den stads
schouwburg te 's-Gravenhage de plech
tige inwijdingsbyeenkomst plaats van
de Nederlandsche Kultuurkamer. In den
voormiddag was daaraan voorafgegaan
een byeenkomst in de werkkamer van
den Rijkscommissaris, waar prof. Goede
waagen, de president der Kultuurkamer,
de gildeleiders aan dezen voorstelde, n.l.
de heeren Jan Bakker, leider van
het gilde beeldende kunsten, Max
B1 o k z ij 1leider van het persgilde,
H. Rijnbergen, leider van het mu
ziekgilde, Jan Teunissen, leider
van het filmgilde. Jan C. de Vos,
leider van het gilde voor theater en
dans, Prof. drJandeVries, vice-
president en leider van het letterengilde.
IJe Rijkscommissaris wees in een korte
toespraak op de hooge eischen, welke
in dezen zwaren tijd aan de cultureele
leiders van ons volk gesteld worden.
In de bijeenkomst van den namiddag
hebben tal van officiëele persoonlijk
heden van hun belangstelling blijk ge
geven zooals de president van den Ne-
derlandschen Kultuurraad, verscheidene
secretarissen-generaal van het rijkscom
missariaat, de secretaris-generaal van
de N.S.B., als vertegenwoordiger van
den leider, eenige secretarissen-gene
raal van de Nederlandsche departemen
ten, de voorman van de Nederlandsche
S.S., de leiders van den Nederlandschen
en Dultschen Arbeidsdienst, de laatste
slechts voor Nederland. Ook het pro-
paganda-mlnlsterie te Berhjn, had een
afgezant gezonden.
De byeenkomst werd geopend met de
„symphonische proloog". Deze uitvoe
ring was de prémière voor Nederland.
Hierna nam de president der Nederland
sche Kultuurkamer, de secretaris-gene
raal van het departement van volksvoor
lichting en kunsten het woord.
Rede van prof. dr Goedewaagen.
Prof. dr T. Goedewaagen be
streed in zyn rede allereerst de meening
van hen, die van oordeel zyn, dat de
Rykscommissaris ten onrechte zou heb
ben ingegrepen iri. de zelfstandigheid
onzer vaderlandsche kuituur. De besten
uit ons volk, aldus spr., waren reeds
lang vóór 1940 overtuigd, dat onze kui
tuur was verstrikt in onoplosbare pro
blemen, dat Het spook van het kultuur-
nihilisme aan den horizon opdoemde.
Zy richtten reeds jaren lang de oogen
naar wat in het Derde Ryk werd op
gebouwd.
Wy hebben begrepen, aldus spr., dat
juist tyden van dramatische bewogen
heid en revolutie den geest der menschen
beyleugelen en tot hooger vlucht dan
de dagelyksche zorgen en de Zelfge
noegzaamheid mogelyk maken aanspo
ren. Daarom zien wy in het initiatief
van den Rykscommissaris niet iets, dat
vreemd is aan onzen volksaard, maar
een consequentie van wat wy zelf willen
en verlangen. Wy zien in het zelfstan
dig verwerken op eigen grond van de
grootsche kuituuridee van het Derde
