Christelijk Dagblad voor Zeeland
56e JAARGANG - No, 194
De strijd bij Charkof duurt voort - Afgeslagen Sowjet>
aanvallen - Rede van Cripps.
Binnenland
Uit de Provincie
DAGKALENDER
4-
VRIJDAG 22 MEI 1942
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg:
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Nieuwe Burg 2830 - Telef. 3128
Directeur-Hoofdredacteur
A. DE LANGE te Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg,
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
Advertentlën 12 cent per millimeter
Ingezonden mededeellngen 24 cent per
millimeter. Kleine adverteptiën 65 cent
bij vooruitbetaling. Advertentiën onder
letter of motto 10 cent extra.
Bij contract belangrijke korting
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA.
Het opperbevel der Duitsche weer
macht maakt bekend:
In het gebied van Charkof duurt
de slag voort. Door sterke pantserstrijd
krachten ondersteunde aanvallen van
den tegenstander mislukten onder zware
verliezen. Er werden wederom 63 vijan
delijke pantserwagens vernietigd. De
luchtmacht greep met sterke strijdkrach
ten en groot succes in de gevechten op
den beganen grond in.
Ook in het gebied ten Z.O. van het
Ilmen-meer werden vijandelijke aan
vallen met groote verliezen voor den
vijand afgeslagen.
De negende divisie luchtdoelartillerie
vernietigde in de gevechten in het gebied
.rond Charkof tot den 20sten Mei 107
vijandelijke pantserwagens. Het regiment
luchtdoelartillerie 91 heeft in het Oosten
zijn lOlsten en de eerste afdeeling van
het regiment luchtdoelartillerie 12 haar
lOOsten pantserwagen stukgeschoten.
Op Malta werden vliegvelden van
den vijand overdag en des nachts gebom
bardeerd.
Voor de Z.O.-kust van Enge
land beschadigden lichte gevechtsvlieg
tuigen overdag een koopvaardijschip van
middelbare grootte.
In het tijdvak van 11 tot 20 Mei ver
loor de Britsche luchtmacht 151 vlieg
tuigen, waarvan 36 boven de Middelland-
sche Zee en in Noord-Afrika. In den
zelfden tijd gingen in den strijd tegen
Groot-Brittannië 42 eigen vliegtuigen
verloren.
Luitenant Reichwald schoot den 18en
Mei met een zwaar stuk luchtafweer
geschut in enkele minuten 6 aanvallen
de bolsjewistische pantserwagens kapot
en heeft zoodoende in den loop van den
veldtocht in het Oosten in totaal 27
pantserwagens stukgeschoten.
Op er. neer golvende strijd
bij Charkof.
(D.N.B.). Over het verloop van den
slag in het gebied van Charkof, waarbij
de bolsjewiki niet opgewassen blijken te
zijn tegen den beweeglijken Duitschen
afweer, verneemt het D.N.B. de volgen
de bijzonderheden van eén oorlogscor
respondent
De Duitsche infanterie heeft zich op
de oprukkende bolsjewistische infanterie
divisies geworpen en groote opruiming
gehouden onder de aanvallende golven.
Tegen iederen stormloop werd standge
houden, ofschoon de bolsjewiki hun aan
vallen door operaties van tallooze stuk
ken lichte en zware artillerie inleidden.
De aanval van maarschalk Timosjenko
kwam tot staan. Door tegenaanvallen
van Duitsche pantsers werden, in samen
werking met stormgeschut der infante
rie, verkenningsafdeelingen en pioniers,
belangrijke plaatsen en hoogten aan de
Sovjets ontrukt, ondanks den verbitter-,
den tegenstand. Iedere aanval der
bolsjewiki werd in afweergevechten op
gevangen en door een snel ingezetten te
genaanval ongedaan gemaakt.
Er zijn in dezen slag geen starre linies,
geen star front, er zijn slechts kilometers
breede terreinstrooken, die vastgehou
den worden. Er is slechts een tactisch
terugwijken, wanneer de bolsjewiki met
geconcentreerde krachten meenen in het
front aan te vallen, er zijn flankaanval-
len, die den vijand op de gevoeligste
punten treffen en hem tot terugkeeren
dwingen, en er zijn gevechten tussehen
Duitsche en Sovjets-pantsérs, die iederen
keer met de vernietiging van den tegen
stander eindigen. Stuka's grijpen iederen
dag weer ononderbroken in den strijd
op den grond in. De lucht is vervuld,
van het geronk tijdens hun duikvluchten
en de aarde beeft onder de explosies van
de zware bommen. Meer dan vijfhonderd
bolsjewistische pantserwagens werden
tot dusver stukgeschoten en buiten ge
vecht gesteld.
(D.N.B.) De afweerslag in het gebied
van Charkof is nog steeds in vollen
gang. Hij ontwikkelt zich naar het oor
deel van militaire deskundigen steeds
meer ten gunste van de Duitsche en ver
bonden troepen.
Ook wees men in goed ingelichte mili
taire kringen er nogmaals op, dat de
Duitsche operaties in het gebied van
Charkof, van hoe grooten omvang zij
ook zijn, eveneens niet als het groote
Duitsche offensief kunnenworden be
schouwd.
Rede van Cripps in het
Lagerhuis.
(D.N.B.) Naar de Britsche berichten
dienst meldt, verlangde de Labour-afge-
r aar dig de Shinwell in het Lagerhuis de
verzekering, dat de regeering yoorne-
mens was tot den aanval over te gaan.
"et is mogelijk, aldus Shinwell, dat de
oowjet-Unie wordt verslagen en dan valt
het te betwijfelen, of het Britsche Rijk
datc zal overleven.
Cripps verklaarde, dat de leden van
het oorlogskabinet zich bewust zijn van
den ernst der situatie. Een buitengewoon
groote moeilijkheid is een snel vervoer
van troepen en luchtstrijdkrachten over
zeer groote afstanden en onder snel ver
anderende omstandigheden. De Duit-
sehers en Italianen bezetten in Europa
de binnenlinie en kunnen hun troepen
van het eene front naar het andere over
brengen; wij moeten ons daarentegen
steeds buitenom bewegen.
De Japanners beheerschen voorloopig
de Stille Zuidzee en hebben dus het voor
deel van een binnenlinie ter zee. Dat
heeft hen in staat gesteld hun strijd
krachten te concentreeren op de plaats,
waar zij slag willen leveren; de Engel-
sche en Amerikaansche bevelhebbers
konden daarentegen moeilijk'zien, waar
een aanval te verwachten was. Onder
deze omstandigheden", aldus vervolgde
Cripps, „is het verrassend, dat de gevol
gen niet nog ernstiger zijn geweest."
Ten aanzien van de bomaanvallen op
Duitschland beweerde spr., dat Duitsch-
land daardoor wordt gedwongen, sterke
afdeelingen der luchtmacht aan het Sow-
jetfront te onttrekken. Naar onze mee
ning, aldus vervolgde hij, is dit de beste
weg om materieelen steun aan de Sow-
jet-Unie te 'verleenen, totdat de tijd
komt, dat wij in staat zijn een zorgvul
dig voorbereiden aanval op het Euro-
peesche vasteland te ondernemen, het
geen inderdaad in ons voornemen ligt.
Italiaansch weermachtsbericht.
Verkenningsvliegtuigen en bommen
werpers van de As hebben in Noord-
Afrika en boven Malta een groote
activiteit ontwikkeld. In een luchtge
vecht werd een „Spitfire" neergehaald.
In het Oostelijke deel van de M i d d e 1-
landsche Zee hebben onze vliegtui
gen een] koopvaardijschip van middelbare
tonüage herhaaldelijk met bommen ge
troffen en zwaar beschadigd.
Onze diiikbooten, die op den A11 a n-
tischenOcea an, in de nabijheid van
de Amerikaansche kusten opereerden,
hebben nieuwe sucess'en behaald. Een
duikboot heeft een volbeladen tankschip
van 12.000 ton tot zinken gebracht, als
mede een stoomschip van 10.000 ton.
Een andere duikboot heeft een schip van
7000 ton tot zinken gebracht.
De Duitsche wapenproductie.
De rijksminister voor munitie en be
wapening, Speer, heeft in zijn rede tij
dens de plechtigheid ter gelegenheid van
de uitreiking van onderscheidingen aan
Duitsche arbeiders in de bewapenings
industrie o.a. gezegS, da't de door Hitier
verlangde productiecijfers niet slechts
bereikt, doch steeds meer overtroffen
werden. Bijna overal werd een derde tot
de helft meer geleverd dan Hitier oor
spronkelijk had verlangd, op enkele der
belangrijkste gebieden zelfs het dubbele.
Nederlandsche Kultuurraad.
De president van den Nederlandschen
Kultuurraad, Prof, Dr G. A. S. Snijder,
heeft, met ingang van Dinsdag 19 Mei,
tot leden van dien raad benoemd de
heeren E. Bouws te Amsterdam en Dr
G. Wijdeveld, letterkundige te Over-
veen.
24-uurs tijdaanduiding voor ambtelijke
stukken.
De secretaris-generaal van het depar
tement van binnenlandsche zaken heeft
aan de burgemeesters medegedeeld, dat
voortaan in alle ambtelijke stukken
iedere tijdaanduiding zal geschieden vol
gens dfe 24-uurs tijdindeeling. De minu
ten zullen worden aangeduid met 2
cijfers, door een punt gescheiden van
de vermelding der uren.
Inzameling van afvalstoffen.
Het Rijksbureau voor oude materia
len en afvalstoffen is voornemens met
ingang van 1 September a.s. de scho
lieren in de schakelen bij de inzameling
van afvalstoffen. Vooraf zal echter te
♦Eindhoven in den geest van de toekom
stige plannen een proef worden geno
men. Met ingang van 1 Juni zullen de
kinderen van die scholen, welker hoofd
medewerking heeft toegezegd, oud pa
pier en karton en eventueel ook andere
afvalstoffen als rubber, blik, lompen,
enz. meenemen naar de school, waar
het wordt bewaard en door een erkend
wijkophaler afgehaald. Deze betaalt aan
het hoofd der school .den vastgestelden
prijs per afvalstoffen. Het geld wordt
gestort in de schoolkas, het fondsje,
waaruit b.v. schoolreisjes en dergelijke
amusementen plegen te worden bekos
tigd. De scholen, die in Juni per leer
ling de grootste hoeveelheid oud papier
en karton hebben ingeleverd, ontvan
gen bovendien een flinken geldprijs.
P. T. T. op tweeden Pinksterdag.
De uitvoering van den post-, telegraaf-
en telefoondienst en de openstelling der
P.T.T.-kantoren zullen op Tweeden
Pinksterdag geheel geljjk zijn aan den
dienst op Zondag.
Hef gezinsleven in één kamer.
De commissie inzake huishoudelijke
voorlichting en gezinsleiding heeft een
prijsvraag uitgeschreven over de ervarin
gen omtrent het gezinsleven in één ka
mer, welke men heeft opgedaan geduren
de den winter van 19411942.
Het is dè bedoeling, dat men ten be
hoeve van anderen een omschrijving
geeft welke „vondsten" men heeft ge
daan op het gebied van meubileering,
ruimtebesparing, kookgelegenheid, ber
ging, tochtafweer, verwarming, ventila
tie, gezelligheid enz. Voor de beste in
zendingen worden prijzen in geld be
schikbaar gesteld, voor goede losse wen
ken worden kleine bedragen in geld toe
gezegd. Inzendingen moeten worden ge
zonden aan het adres Surinamestraat 44,
Den Haag.
Winterhulp Nederland.
De stichting Winterhulp Nederland
heeft dezer dagen van de Staatsmijnen
te Heerlen een bedrag ontvangen van
ruim f157.149.
WANNEER VERDUISTEREN?
Zaterdag 23 Mei 1942.
's Morgens tot 5.36 u.
's Avonds van 21.38 u.
De bloei in Zeeland.
Op het oogenblik is de bloei in de
provincie Zeeland wel op het mooist
nu de appelboomen als groote rose
bouquetten en de uitgestrekte koolzaad
velden alsmede de meidoorns in Wal
cheren een lust zijn voor het oog. Voor
al het koolzaad geeft aan het Zeeuw-
sche landschap iets zeer aparts. Ook
andere jaren werd dit verbouwd, doch
in mindere mate dan thans. In het bij
zonder kan in dit verband gewezen
Worden op den Wilhelminapolder bij
Goes en op Oostelijk Zeeuwsch-Vlaan-
deren.
Benoemingen. Benoemd tot plaats
vervanger van den dijkgraaf van den
polder Noord bij Axel: W. van Dix-
hoorn Dz. te Axel;
tot dijkgraaf van den Wissekerkeppl-
i der M. J. Doeleman en tot gezworene
H. C. de Kater, beiden te Wissenkerke.
Besmettelijke ziekten., In de week
van 10 tot en met 16 Mei kwamen er in
ons land 501 gevailen van besmettelijke
ziekten voor, waarvan 7 in de provincie
Zeeland, n.l. 1 geval van roodvonk te
Middelburg, 1 geval van diphtherie te
Kruiningen en 5 gevallen van malaria,
n.l. 4 te Middelburg en 1 te Vlissingen.
Nieuwe R. K. Kerk te Westdorpe.
Tijdens den oorlog in Mei 1940 is ook
de R.-K. Kerk te Westdorpe verloren
gegaan. Thans is men bezig aan den
bouw van een nieuwe kerk. Men hoopt,
dat de kerk voor den winter in gebruik
kan worden genomen.
Middelburg.
Een ongekende drukte. Dat het
koopend publiek bij winkels in levens
middelen, rookartikelen of snoeperijen
langen tijd staat te wachten, is niets
nieuws meer, maar zooals het Woensdag
en Donderdag in de Langedelft bij het
nieuwe magazijn van Simon de Wit is
geweest, hebben wij het nog niet ge
zien. Soms moest de politie met drie of
meer agenten de kooplustigen, die soms
uren stonden te wachten, in de rij hou
den. Dit duurde van 's morgens vroeg
tot dat de winkel sluiten moest.
Bescherm het gras. Op het taluut
van de gracht aan de Heerengracht zijn
boomen gerooid en nu heeft men de, kale
plekken met graszaad bestrooid. Gaar-
,ne brengen wij het verzoek van het ge
meentebestuur aan de ouders der om
wonende kinderen over, dat zij deze en
andere kinderen er op wijzen niet öp het
gras te gaan spelen en ravotten.
Zuid-Beveland.
Kruiningen. Donderdagmiddag is de
landbouwer E. S., toen hij op een 1 M.
hooge afheiningdraad klom, gevallen
doordat de draad brak. Dokter N. con
stateerde een dubbele beenbreuk en liet
hem per ziekenauto naar het ziekenhuis
vervoeren.
Donderdag vergaderden de inge
landen van het waterschap „Kruinin
gen" onder voorzitterschap van djjk-
BONNEN VOOR VOEDINGSMIDDELEN.
24 Mei tot en met 30 Mei 1942.
27 A brood 4 rants, brood "of gebak.
27 B brood rants, brood of gebak.
27 beschuit1 rants, beschuit, brood of
gebak.
27 A vleesch. 1 rants, vleesch of vl.w.
27 B vleesch rants, vleesch of vl.w.
27 A aardapp. 1% kg. aardappelen.
27 B aardapp. kg. aardappelen.
28,29 tabak1 rants, tabak.
17 Mei tot en met 13 Jnnl 1942.
299 algém.1 kg. suiker,
303 algem.500 gram jam of 250 grom
suiker.
301, 305, 309,
313 algem.1 rants, bloem, brood of
gebak.
4-17,4-18 res. 250 gram rijst.
3Ö7 algem.... 250 gram peulvruchten of
havermout
311 algem.250 gram gort.
315 algem.100 gram vermicelli of
maizena.
298,302,306,310,
314 algem100 gram kaas.
26 A t/m 29 A
melk 3% liter melk,
26 B t/m 29 B
melk 1% liter melk.
26 versnaper. 100 gr. chocolade.
27 versnaper. 100 gr. suikerwerk.
28 versnaper. 100 gr. van een van beide.
19 April tot en met 13 Juni 1942.
288 algem250 gram koffiesurrogaat.
17 Mei tot en met 25 Mei 1942.
26 boterrants, boter.
26 vet<y2 rants, boter, margarine,
vet.
v
Diverse artikelen.
I April tot en met 13 Juni 1942.
16 petroleum 2 liter petroleum.
II Mei tot en met 31 Dec. 1942.
01 bv, 02 bv, 03 bv, 04 bv en 05 bv:
één eenheid vaste brandstoffen.
1 Mei 1942 tot en met 30 April 1943.
01 K.F. brand
stoffen 1 eenh. brandstoffen (geen
anthraciet).
1 Mei tot en met 31 Mei 1942.
293 algem. 1 rants, zeep.
J Zeep1 rants, zeep.
J toiletzeep 75 gr. toiletzeep 80 pet
1 Mei tot en met 31 Ang. 1942.
U textiel
(mannen)50 gram scheerzeep.
18 Med tot en met 31 Juli 1942.
22 petroleum
S en T één rantsoen kaarsen.
De volgende bonnen zijn binnenkort
niet meer geldig.
Na Zaterdag 23 Mei: 26 brood, vleesch,
aardappelen.
De geldigheidsduur van de volgende
bonnen is verlengd s
Tot en met Zondag 31 Mei: 211, 228,
272 algemeen (zeep); G, H, I zeep, toilet
zeep; 24 boter en vet voor aflevering
slaolie; 3,12, 4-12 reserve (sinaasappelen).
Mann. personen van 18 jaar en ouder.
graaf A. J. Lindenbergh. Uit de reke
ning van den ontv.-griffier dhr J. H. J.
Poleij bleek, dat de inkomsten bedroe
gen f 42.931.45, de uitgaven f 40.972.01,
batig saldo f 1959.44. Het djjkgeschot
bracht op f 19.107.46, restant inunda-
tieschade van het Rtfk f 11.883.13. De
begrooting gaf een eindcijfer van 33.121
gulden, met een onvoorzien van 1238.19
gulden.
Walcheren.
Aagtekerke. Woensdagmiddag had al
hier de jaarlijksche Geitenkeuring
plaats. Aangevoerd 6raren 34 geiten.
Uitslag: Groep lammeren, aanwezig 11
stuks. Ie pr. J. Minderhoud; 2e pr. J. de
Hollander; 3e pr. J. Wijkhuis; 4e pr. P.
Brouwer; 5e pr. J. Wisse en 6e pr. W.
Kodde.
Groep 1-jarige geiten: le pr. J. Wis
se; 2e pr. idem; 3e pr. J. de Hollander
en 4e pr. Arn. Dekker.
Groep 2-jarige geiten: le pr. W.
Wisse.
Groep oudere geiten: le pr. J. de Hol
lander; 2e pr. idem; 3e pr. J. Wisse; 4e
pr. J. Minderhoud; 5e en 6e pr. J. Wijk-
huijs 7e pr. J. van Eijzeren; 8e pr. W.
Kodde; 9e pr. J. Wijkhuijs en 10e pr. R.
Boogaard.
Zeeuwsch-Vlaanderen.
Terneuzen. De burgemeester heeft tot
tijdelijk ambtenaar ter secretarie be
noemd de heer J. M. Poelman te Mid
delburg.
Tholen en St.-Phtllpsland.
Tholen aan den drank.
Omstreeks het einde van het vorige
jaar heeft een controleur proces-verbaal
opgemaakt tegen de drankwinkelierster
mej. E. v. Rijssel te Tholen, die op listige
VRIJDAG 22 MEI 1942.
Laat Hem besturen, waken,
'tls wisheid, wat H(j doet,
Zoo zal H(j alles maken
Dat g' u verwonderen moet,
Gez. 273: 7a.
Zon Maan
op onder op onder
5.37 21.36- 11.58 2.06
23 Mei: Eerste kwarier.
30 Mei: Volle maan.
wijze de prijzen van tal van soorten al
coholische dranken had opgedreven. Bo
vendien had zij getracht het onderzoek
naar den aard en omvang van haaf over
tredingen op velerlei wijzen te bemoeilij
ken. De inspecteur voor de prijsbeheer-
sching veroordeelde mej. van Rijssel tot
f 100 boete en tot sluiting van haar zaak
gedurende een jaar. Voorts werd open
baarmaking van het vonnis gelast.
De in beslag genomen dranken, onge
veer 1250 flesschen, kruiken en mand-
flesschen port, likeur, cognac, jenever
enz. werden verbeurd verklaard, terwijl
de burgemeester tot onderhandsche ver
koop werd gemachtigd. De burgemeester
zond den Tholenaars een rondschrijven,
waarop zij konden invullen hoeveel en
welke dranken zij wenschten te koopen.
Daarvan is druk gebruik gemaakt: niet
minder dan 850 gezinnen van de 860, die
dit rondschrijven hadden ontvangen,
hebben zich als gegadigden opgegeven.
Morgen a.s. zal de verkoop in het ge
meentehuis geschieden.
Poortvliet. De landbouwersknecht H.
v. d. Jagt kreeg een trap van een paard
tegen het onderlijf. In zijn woning werd
geneeskundige hulp verleend door Dr
Poortvliet, die het slachtoffer naar het
ziekenhuis deed vervoeren ter obser
vatie.
Staven isse. Op tal van plaatsen gaat
de aanvankelijk goede stand van de sui
kerbieten achteruit. Het kevertje, dat
deze schade aanricht, vreet de kiembla-
deren en de overige nog zeer kleine
blaadjes totaal op. Het insect, dat de
laatste jaren veelvuldiger wordt aange
troffen, draagC den naam van C.assida
nobilis of schildpadtorretje en is te hër-
kennen aan de twee goudgroene strepen
op de dekschilden. Het is zaak ten spoe
digste tot bestrijding over te gaan n.l.
door bespuiting met een oplossing van
Parijsch groen ter sterkte van 1/10
waaraan men 1 kalk toevoegt of door
bespuiting met een oplossing van lood*
arsenaat.
DE DIENST
DER PRIJSBEHEERSCJrIING.
Enkele grepert uit de practijk.
(Slot.)
Uien- en worte1enza ad
Wij meldden eenigen tijd geleden reeds
iets over den zwarten handel in uien- en
wfortelenzaad in Zeeuwsch-
Vlaanderen.
Dit was een wijdvertakte affaire, die
aan de ambtenaren van den dienst der
prysbeheersehing maandenlang werk
heeft bezorgd. Het ging hier om duizen
den kilo's zaaizaad en om reusachtige
bedragen. Niet minder dan 30 verdach
ten zjjn er in deze zaak. Alleen door de
A.T.O. en de beurtschippérs is reeds
8000 kg zaad vervoerd.
Groote partijen zaad werden uit Hol
land naar Zeeuwsch-Vlaanderen ver
voerd om vandaar naar België gesmok
keld te worden, waar men dit product
blijkbaar voor de fabricage van bouillon
blokjes schijnt te gebruiken. Uienzaad,
dqt f 875 per kg mag kosten, werd ver
handeld voor f 3000 f 4000. Enorme
winsten werden dus gemaakt. Het ge
volg was, dat men in Zeeuwsch-Vlaan
deren moeilijk uien- en peenzaad kon
krijgen en dat de voedselvoorziening ër
in ernstige mate door is bedreigd.
Aangezien de handel in bedoelde za
den alleen aan erkende handelaren is
toegestaan, waren de mannen van den
zwarten handel genoodzaakt de mede
werking van erkende handelaren in te
roepen. Op hun naam moest gehandeld
worden. Ook dit werd royaal betaald,
b.v. met f1000 voor een telefoontje!
De ambtenaren van den dienst der
prijsbeheersching hebben groote partijen
zaad kunnen achterhalen. Daarbij bleek,
dat er ook flink geknoeid werd, want
overjarig zaad met weinig of geen kiem-
kracht werd ook verhandeld. Als dit
mocht uitgezaaid zijn, zullen de resul
taten op het veld wel te zien zijn!
De geheele zaak is thans in behande
ling bij den inspecteur der prijsbeheer-
sching, die "ongetwijfeld hier gevoelige
straffen zal uitdeelen.
Nog een ander geval. Een ambtenaar
