Christelijk Dagblad voor Zeeland
Binnenland
DAGKALENDER
DINSDAG 19 MEI 1942
5 6e JAARGANG «.No, 191
Gezondheidswezen*
Pantserslag bl] Charkof - Weer 17 koopvaarders
getorpedeerd - Vruohtelooze aanval c>p Dultsohe kruiser.
Beëediging van de Nederlandsche S.S.
Toespraken van Hirrimler en Ir Mussert.
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg:
Firma Boekhandel J. J. FA'NOY
Nieuwe Burg 28—30 - Telef. 3128
Directeur-Hoofdredacteur:
A. DE LANGE te Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg,
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
Advertentiën 12 cent per millimeter
Ingezonden mededeelingen 24 cent per
millimeter. Kleine advertentiën 65 cent
bij vooruitbetaling. Advertentiën onder
letter of motto 10 cent extra,
BIJ contract belangrijke korting
Uit een overzicht in 't jongste maand
schrift van het Centraal Bureau voor de
Statistiek blijkt het volgende betreffen
de geboorten, huwelijken en sterfgevallen
onder de werkelijke bevolking van ons
land voor Rijk en groote gemeenten (van
meer dan 100,000 inwoners) in de laat
ste 5 jaren, per 100 zielen:
Levend Sterf- Huwe-
geboren gevallen lijken
Groote Groote Groote
Rijk gem. Rijk gem. Rijk gem.
1937 19.8 15.5 8.8 8.6 7.7 8.7
1938 20.5 16.3 8.5 8.3 7.7 8.9
1939 20.6 16.5 8.6 8.5 9.2 11.5
1940 20.8 17.1 9.9 10.0 7.6 9.3
1941 20.3 14.8 10.0 9.3 7.3 8.3
In de sterfgevallen voor de beide laat
ste jaren zijn die ingevolge oorlogshan
delingen, ten getale vap 4668 in 1940 en
986 in 1941, inbegrepen. Laat men deze
ter wille van de vergelijkbaarheid met
de cijfers der voorafgaande jaren buiten
beschouwing, dan worden de verhou-
dingscijfers voor 1940 9.4 en voor 1941
9.9 en blijkt, in deze jaren de sterfte, ook
afgezien van de rechtstreeksehe gevol
gen van den ooi-log, tegenover de laatste
vredesjaren te zijn toegenomen, met
resp. 10, 9 en 11.5 pet., vergeleken met
het gemiddelde voor 1937'39. Zooals
niet anders kon worden verwacht, is de
ze relatieve stijging der algemeene sterf
te in 1941 grooter geweest dan in het
voorafgaande jaar. Men denke slechts
aan de uiteraard geleidelijk toenemende
moeilijkheden met, betrekking tot de
voorziening met Voedingsmiddelen en
brandstof. Desondanks mag men, beden
kend, dat dé algemeene sterfte in 1914
1918 nog 13.6 per 1000 zielen bedroeg,
dankbaar vaststellen, dat zij in de beide
laatste jaren nog slechts 71 pet. van die
tijdens den vorigen oorlog bedroeg".
Ook wordt mededeeling gedaan van de
doodsoorzaken
Gestorven perlOOO zielen aan
1937 1938 1939 1940 1941
Typhus 0.01 0.004 0.004 0.003 0.004
Roodvonk 0.01 0.003 0.004 0.004 0.004
Kinkhoest 0.04 0.04 0.03 0.05 0.06
Diphtherie 0.01 0.01 0.01 0.01 ,0".02
Tuberc. 0.47 0.46 0.41 0.44 10.60
Griep 0.37 0.13 0.22 0.18 0.48
Mazelen 0.01 0.03 0.01 0.02 0.02
Andere besm.
ziekten 0.09 0.10 0.08 0.09 0.15
Kanker en
and. maligne
nieuwvor
ming 1.31 1.36 1.34 1.38 1.43
Suik.ziekte 0.19 0.15 0.14 Q.16 0.13
Longontst. 0.62 0.58 0.54 0.62 0.63
Hartgebr. 1.36 1.42 1.51 1.68 1.51
Apoplexie 0.65 0.61 0.67 0.73 0.71
Zelfmoord 0.08 0.08 0.08 0.11 0.06
In de groep der besmettelijke ziekten
trekt de stijging van het verhoudings-
cijfer voor tuberculose en griep de aan
dacht. Het absoluut cijfer der sterfge
vallen aan tuberculose steeg van 3881 in
1940 op 5299 in het afgeloopen jaar, en
voor die aan influenza van 1577 op 4296.
Ook tijdens den vorigen oorlog viel het
zelfde waar te nemen; echter was toen,
bij een veel kleinere bevolking, het aan
tal sterfgevallen nog veel grooter: in
1918 voor tuberculose 13.697 en voor in
fluenza 17.421. Onder de „andere be
smettelijke ziekten", waarin in 19411307
patiënten ten offer vielen, tegen 793 in
1940, trekt syphilis (met 439 dooden te
gen 289 in 1940) de aandacht.
De kankersterfte is in het afgeloopen
jaar verder gestegen en vertoont, na de
sterfte aan hartgebreken, thans, de hoog
ste cijfers. De laatstgenoemde is, even
als de gevallen van apoplexie en van zelf
moord, die in 1940 een opvallende stij
ging hadden te zien gegeven, in het af
geloopen jaar weder gedaald, al blijft
er in de hartsterfte een stijgende lijn
waar te nemen".
Vestigingsbeperking te 's Herfogenbosch
In verband met de, in verhouding tot
de bevolking steeds geringer wordende
woonruimte, heeft thans ook de burge
meester van 's Hertogenbosch een ver
ordening uitgevaardigd, welke de vrij
heid van vestiging op drastische wijze
beperkt.
In de toekomst zal er voor vestiging
of het houden van hoofdverblijf in de
gemeente 's Hertogenbosch een vergun
ning noodig zijn.
Geen magere nootjes voor huisbrand.
De directeur van het rijkskolenbureau
vestigt er de aandacht op, dat kleinver
bruikers huisbrand (behalve behoorende
tot de groep b) en particulieren, die in
hun haardkachel(s) of centrale verwar
mingsinstallaties magere nootjes 4 ple
gen te stoken, in de toekomst niet ver-
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA. v
Het opperbevel van de Dultsche weer
macht maakt in een extra-bericht be
kend:
Aan de Oostkust van Noord-Amerika,
in de Caraïbische Zee en voor de mon
ding van de Mississippi hebben Duitsche
duikbooten weer zeventien vijandelijke
koopvaardijschepen van tezamen 105.000
brt. tot zinken gebracht en twee andere
schepen door torpedotreffers zwaar be
schadigd.
Het opperbevel der Duitsche weer
macht deelt verder mede:
Op het schiereiland Kertsj gaan
de overblijfselen van den verslagen vij
and, ondanks een wanhopig verweer,
hun vernietiging tegemoet.
In het gebied van C h a r k o v leiden
onze tegenaanvallen tot een pantserslag,
waarin 56 vijandelijke vechtwagens wer
den kapot geschoten. Nog 54 andere
werden door aanvallen uit de lucht bui
ten gevecht gesteld.
In den sector van het 11 m e n m e e.r
hebben afdeelingen gevechtsvliegtuigen
vernietigende slagen toegebracht aan
troepenverblijfplaatsen en ravitaillee-
ringscolonnes van den vijand.
In Lapland is by aanvallen op
nieuw terrein gewonnen.
In het achterwaartsche gebied heb
ben Hongaarsche troepen in gevechten,
die verscheidene dagen duurden, een uit
bolsjewistische benden bestaande vijan
delijke troep vernietigd.
Bij Moermansk heeft de lucht
macht bomtreffers geplaatst op vijf
groote transportschepen.
Boven Malta zijn vijf Britsche
vliegtuigen neergeschoten.
Aan deEngelsehe Zuid
kust hebben lichte gevechtsvliegtui
gen met goed gevolg het havengebied
van Folkestone en Hastings
gebombardeerd.
Voor de Nederlandsche kust
hebben mijnvegers en patrouillevaartui
gen in een gevecht met Britsche torpe-
domotorbooten een vijandelijke boot door
artillerietreffers beschadigd.
Aan de-Kanaalkust hebben Duit
sche jagers vijftien Britsche vliegtuigen
neergeschoten,zonder zelf verliezen te
lijden.
In het Noorden van de Noordzee
hebben sterke afdeelingen Britsche
vliegtuigen den kruiser „Prinz Eu-
gen" zonder succes aangevallen. Met
zeer zware verliezen werden zij terug
geslagen. De kruiser en de begeleidende
vaartuigen schoten zeven der aanvallen
de bommenwerpers neer en jagers en
luchtdoelgeschut 22, zoodat de vijand
bij deze aanvalspoging meer dan de
helft van zijn formaties verloor.
Drie Britsche» bommenwerpers wer
den boven de Duitsche Bocht,
vijf boven het Westen van de Oost
zee neergeschoten. De Britsche lucht
macht verloor dus bij haar pogingen
om aanvallen te doen op Duitsche vloot-
strijdkrachten, het bezette gebied en de
Duitsche kust, in totaal 52 vliegtuigen.
Brj deze gevechten gingen slechts drie
Duitsche jachttoestellen verloren, wel
ker bemanningen konden worden gered.
Italiaansch weermachtsbericht.
De gewone bedrijvigheid van patrouil
les en artillerie in Cyrenaica.
Bij jachtoperaties boven Malta
hebben afdeelingen vliegtuigen der As-
mogendheden vier „Spitfires" en een
„Curtiss" neergeschoten. Een zesde toe
stel werd op den beganen grpnd met mi-
trailleurvuur bestookt en ih brand ge
schoten. Een onzer vliegtuigen is niet
teruggekeerd.
Aan den vooravond van
het Dultsohe offensief.
(D.N.B.) Naar het oordeel van mili
taire deskundigen in de Duitsche hoofd
stad vallen alle tot nu toe aan het Oos
telijk front uitgevoerde Duitsche aan-
valsbewegingen binnen het kader van de
met het voorjaar begonnen strategische
terreinzuivering. Het betreft hier dus
operaties, die ten doel hebben posities
in te nemen, vanwaar uit de groote
stormloop van dit jaar met groote uit
werking kan beginnen. Op welk punt
van het Oostelijke front het beginsignaal
voor het groote offensief dit jaar zal
worden gegeven, daarover kan men
slechts gissingen maken.
Volgens uitlatingen van toonaange
vende militairen schijnt het zoo te zijn,
dat 'het bolsjewistische offensief te't.Char-
kov tezamen1 met een offensieven aanval
van uit het schiereiland Kertsj begin
nen zou, doch dat het Duitsche initia
tief den bolsjewisten ook hier het oogen-
blik van handelen voorschreef en hun
plan bedierf.
De bolsjewisten hebben zich dus weer
eens leelijk verrekend. Hun massale stoot
is niet alleen tot staan gebracht en wel
met enorme verliezen aan ,hun kant,
doch de aanvaller is ook hier weder de
aangevallene geworden.
De tot nu toe door het pantserwapen der
bolsjewisten geleden verliezen bedragen
reeds 324 pantserwagens van het nieuw
ste fabricaat, waaronder de nieuwste
Amerikaansche en Engelsche modellen
van het zwaarste type. Het resultaat van
dezen slag wordt in kringen der Duitsche
generaliteit beschouwd als een bewijs
voor de kwaliteit van het nieuwste Duit
sche pantserafweerwapen en van de
nieuwe vliegtuigtypen, waaraan geen
pantsers van den vijand meer weerstand
kunnen bieden.
Aanval op „Prinz Eugen" had
plaats bij Stavanger.
(D.N.B.). Naar het opperbevel der
Duitsche weermacht met betrekking tot
de vruchtelooze aanvalspoging op den
kruiser „Prinz Eugen" nog meedeelt,
vlogen de Britten in verscheidene gol
ven met ongeveer 40 tot 50 vliegtuigen
tegen 19.30 uur uit westelijke richting
komend op het gebied van Stavanger
aan.
Nog boven zee werd de Britsche for
matie door Duitsche jagers tot den strijd
genoopt. De weinige Britsche vliegtui
gen, die erin slaagden de Duitsche jacht-
versperring te doorbreken, kwamen te
recht in het geconcentreerde vuur van
de Duitsche luchtdoel- en marine-artil
lerie. Na een verlies van 29 vliegtuigen
te hebben geleden, waren de Britten ge
noodzaakt terug' te keferen.
Groot Chineesch offensief
in Joenan op handen.
De correspondent van United Press te
Tsjoengking meldt, dat de Chineezen in
de Chineesche grensprovincie Joenan een
groot offensief voorbereiden. Hierbij zal
de Britsche luchtmacht, tezamen met
het Amerikaansche vrijwilligerslucht-
corps, steun verleenen.
Engelsche verliezen in Birma.
(D.N.B.De Britsche hoofdstrijdmacht
in Birma is, naar het Japansche hoofd
kwartier Zondagmiddag heeft bekend ge
maakt, op 13 Mei in het Indisch-Bir-
maansche grensgebied door de Japan
sche troepen volkomen vernietigd.
Dien dag verloren de ongeveer 20.000
man sterke Britsche troepen ca. 1,200
man aan dooden. De Japanners maakten
421 kanonnen, 3.000 vrachtauto's en an
dere voertuigen, alsmede 113 tanks buit.
Domei meldt, dat in Noord-Birma ca.
1900 man vijandelijke troepen zijn gevan
gen geriomen en 5935 man gesneuveld.
der op beschikbaarstelling van deze
brandstof kunnen rekenen, in verband
met het toenemende verbruik van deze
brandstof voor generatoren.
Daar ter vervanging van magere
nootjes 4 evenmin mager nootjes 5, ess-
nootjes 4/5 of cokes 4 beschikbaar zijn,
wordt dezen verbruikers in hun eigen
belang aangeraden, de noodige maatre
gelen te treffen, opdat met grovere af
metingen brandstof zal kunnen worden
gestookt.
Voor centrale verwarmingsinstalla
ties komt uitsluitend cokes 1/2/3 in aan
merking.
Voor technisch advies dient men zich
te wenden tot erkende installateurs of
kachel- en haardsmeden.
Werkkamp voor sociaal wilszwakke
jongelieden.
Naar de „N. R. C." meldt, is te Om
men een eerste werkkamp voor z.g. so
ciaal wilszwakke jongelieden ingericht.
De plannen voor een dergelijk kamp zijn
opgesteld door den oud-kinderrechter mr
de Jongh. Het departement van sociale
zaken heeft een subsidie verleend.
Volgens mr de Jongh moeten de jeug-
dige overtreders in twee groepen worden
1 onderscheiden: de crimineel aangeleg-'
I den en de wilszwakken. De l^atsten zijn
gekenmerkt door tekort aan zelfbeheer-
sching, het zijn de slappelingen, die
allereerst weer aan tucht en regel moe
ten wennen. Het kamp is niet als straf
kamp te beschouwen en jongelieden met
duidelijken crimineelen aanleg krijgen
er geen plaats. Voor opneming is een
rapport van een reclasseeringsinstantie
of van Pro Juventute vereischt. Ook zij,
die gratie hebben verkregen onder voor
waarde van plaatsing in een dergelijk
werkkamp hebben er toegang.
Notaris benoemd.
Benoemd tot notaris binnen het ar
rondissement Arnhem, ter standplaats
Culemborg, J. van Doesburg, candidaat-
notaris te Opheusden.
BONNEN VOOR VOEDINGSMIDDELEN.
17 Mel tot en met 23 Mei 1942.
20 A brood 4 rants, brood of gebak,
20 B brood rants, brood of gebak.
20 beschuit.. 1 rants, beschuit, brood of
gebak.
20 A vleesch. 1 rants, vleesch of vl.w.
20 B vleeschrants, vleesch of vl.w.
20 A aardapp. IVi kg. aardappelen.
20 B aardapp. y2 kg. aardappelen.
17'Mei tot en met 13 Juni 1942.
299 algem.1 kg. suiker.
303 algem.500 gram jam of 250 gram
suiker.
301, 305, 809,
313 algem.1 rants, bloem, brood of
gebak.
4-17,4-18 res.250 gram rijst.
307 algem.250 gram peulvruchten of
havermout
311 algem.250 gram gort
315 algem100 gram vermicelli of
maïzena
298,302,306,310,
314 algem.100 gram kaas.
26 A t/m 29 A
melk Sy2 liter melk.
26 B t/m 29 B
melk 1% liter melk,
19 April tot en met 13 Juni 1942.
288 algem250 gram koffiesurrogaat.
17 Mei tot en met 25 Mei 1942.
26 botery2 rants, boter.
26 vety2 rants, boter, margarine,
vet
18 Mei tot en
26 versnaper.
27 versnaper.
28 versnaper.
18 Mei tot en
26 en 27
tabakskaart
met 13 Juni 1942.
100 gr. chocoladewerk.
100 gr» suikerwerk.
100 gr. van een van beide.
met 23 Mei 1942.
20 sigaretten, of 5 sigaren,
of 10 cigarillos of 25 gr,
tabak.
06 sigaretten-
kaart 20 sigaretten.
DINSDAG 19 MEI.
Die wolken, lucht en winden,
Wflst spoor en loop en baan,
Zal ook wel wegen vinden
Waarlangs uw voet kan gaan.
Gez. 273:1b.
Zen Maan
op onder op onder
5.4221.32 9.04 0.10
23 Mei: Eerste kwartier.
30 Mei: Volle maan.
Diverse artikelen.
1 April tot en met 13 Juni 1942.
16 petroleum 2 liter petroleum.
1 Mei 1942 tot en met 30 April 1943.
01 K.F. brand
stoffen 1 eenh. brandstoffen (geen
anthraciet).
1 Mei tot en met 31 Mei 1942.
293 algem. 1 rants, zeep.
J Zeep1 rants, zeep.
J toiletzeep 75 gr. toiletzeep 80 pet
I Mei tot en met 31 Aug. 1942
U textiel
(mannen)50 gram scheerzeep.
II Mel tot en met 31 Dec. 1942.
01 bv, 02 bv, 03 bv, 04 bv en 05 bv:
één eenheid vaste brandstoffen.
IS Mel tot en met 31 Juli 1942.
22 petroleum
S en T één rantsoen kaarsen.
De geldigheidsduur van de volgende
bonnen is verlengd
Tot en met Zondag 31 Mei: 211, 228,
272 algemeen (zeep); G, H, I zeep, toilet
zeep; 24 boter en vet voor aflevering
slaolie; 3,12, 4-12 reserve (sinaasappelen).
In de feestelijk versierde zaal van den
Dierentuin te 's-Gravenhage zijn Zondag
ochtend in tegenwoordigheid van den
Reichsführer S.S. Himmler^en van den
ReichsCommissaris, Rijksminister Seyss-
Inquart, ongeveer 800 Nederlandsche
S.S.-mannen op den Führer beëedigd.
De voorman van de Nederlandsche
S.S., Feldmeyer, zeide tot den Reichs
führer, dat het voor de Nederlandsche
S.S.-mannen een trotsche vreugde is,
aangetreden te staan, om in zijn aanwe
zigheid den S.S.-eed op den Führer af te
leggen. Tot Ir Mussert zeide Feldmeyer:
„Het vervult ons met groote dankbaar
heid, dat gij ons hebt opgeroepen, als
nieuw bewijs van uw innige verbonden
heid met den Führer, om in uw hand
ook den eed van trouw aan, den Führer
af te leggen".
Tot de S.S.-mannen zeide Feldmeyer
vervolgens: „W# staan aangetreden om
den eed af te leggen op den Germaan-
schen Führer. Niemand heeft ons hier
toe gedwongen. Wij staan hier als vrije
mannen van zuiver bloed, die het besluit
hebben genomen, den Führer trouw te
zijn tot den dood".
Hierna betrad Ir Mussert, de leider
van de N. S. B. het spreekgestoelte. Hg
zeide o.a.
„Ik heb u als actief dienende leden
der S.S. opgeroépen, om in mijn handen
den eed af te leggen.
„Honderden jaren lang zei spr.
hebben wij, Nederlanders en Duitschers
met de ruggen naar elkaar toe gestaan,
elkaar niet kennende en nu zoeken wij
elkander weder uit vrijen wil, wetende,
dat een onverbiddelijke noodzakelijkheid
daartoe bestaat.
De Führer vertrouwt op den geest, die
ons jarenlang reeds heeft gedragen, die
noodig is om dit volk zijn historische
roeping te doen vervullen".
„Mijnerzjds ging spr. voort er
ken ik den Führer als den van God ge-
gevene, wiens taak en roeping het is de
Germaansche volkeren te redden van den
ondergang, tot samenwerking te bren
gen en een schoone lotsverbonden toe
komst te openen.
Nu is aan de orde de beëediging van
de Nederlandsche S.S. Zij is niet alleen
een formatie der N.S.B., zjj is tevens
een deel van de Germaansche orde der
S.S.
„AIS formatie dér beweging", zei spr.,
„zult gij uw taak hebben binnen 'S lands
grterizen, voigerte dé aanwijzingen die gij
van mij zult ontvartgen» Als deel der Ger
maansche orde zult gij bereid zijn te die
nen buitien deze grertzen, indien gij daar
toe wordt opgeroepen!.
Ir Mussert ging daarna over tot het
afnemen van den eed.
Commando's weerklonken. De S.S.-
mannen stonden met omhoog geheven
rechterhand en ontbloot hoofd en zeiden
den eed, welken Ir Mussert voorzeide,
na:
„Adolf Hitier, Germaansche Führer,
u zweer ik hou en trouw en aan de door
u over mij gestelde gehoorzaamheid tot
in den dood. Zoo waarlijk helpe mij God".
Van nu af aan, aldus vervolgde Ir
Mussert, zijt gij opgenomen in de groote
orde der Germaansche S.S. Houdt in de
Germaansche S.S. de Nederlandsche vlag
hoog, denkt er om, dat alleen samenwer
king tusschen Germaansche volken mo
gelijk is op de basis van wederzij dsch
respect.
Zorgt, dat de Nederlandsche S.S. ge
respecteerd wordt door uw houding en
gedrag, door uw Nederlandsche wezen.
1 Spr. wendde zich vervolgens in het
Duitsch tot den Reichführer S.S. en gaf
hem de verzekering, dat het Nederland
sche volk niet slechts in het verleden tot
iets groots in staat was, doch ook nog
heden over geestelijke en lichamelijke
eigenschappen beschikt, waardoor het
onder goede leiding in korten tijd tot veel
in staat zal zijn .Hij zeide verder:
„Voor zooverre het voor de vervulling
uwer Germaansche taak noodzakelijk is,
draag ik de Nederlandsche S.S. hierbij
aan u over. Ik geloof en vertrouw, dat
mijn mannen hun plicht als Germanen in
de rijen der S.S. even goed zullen doen
als zij hun plicht als Nederlander in de
N. S. B. hebben gedaan".
Tenslotte nam de Reichsführer der SS.
Himmler het woord. Hij zeide o.a.„Lei
der, S.S.-mannen. Vijf maanden is het nu
geleden, dat het Nederlandsche legioen
van u, leider, in een opleidingskamp af
scheid nam, om deel te nemen aan de
zware gevechten van den afgeloopen
winter en nu na twee jaren hebt gij,
mannen der S.S., uw eed van trouw aan
den Führer, Adolf Hitier, afgelegd. Gij
hebt nu den eed gezworen, die voor u
vele tienduizenden SS-mannen, in hiet
bijzönder Duitsche, hebben afgelegd. In
dezen eed, die ons allen, omvat, ons SS-
mannen onverschillig, welk land wij ons
vaderland noemen^ in dezen eed, dien wij
hebben gezworen, ligt besloten, de
trouw. Er is één ding, dat nimmer
vergeven kan worden en waarvoor de
SS-man nooit op vergeving kan rekenen,
en dat is ontrouw. Ik weet, dat gij allen
hier zoo denkt gelijk wij zelf allen den
ken. De tweede deugd, welke in den eed
ligt besloten, is de dapperheid.
Ik eisch van iederen SS-man, van lede
ren Stürmmann, van ieder regiment, dat
zjj aanvallen, zoolang het bevel tot aan
vallen is gegeven.
Gij hebt dezen eed vrijwillig afgelegd,
nimmer zullen wij in naam van den Füh
rer iets van u verlangen, wat in strijd