Christelijk Dagblad voor Zeeland
v
f
Binnenland
DAGKALENDER
Verblijdende toenadering.
Plaatselijke SoWjet-aanvallen afgeslagen - De oorlog in
de lucht - Na den zeeslag in de Koraalzee -
Rede van Eden.
Radio-rede van Ir A. A. Mussert.
DINSDAG 12 MEI 1942
56e JAARGANG No- 186
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg:
Firma Boekhandel J. J, FANOY
Lange Giststraat 34 en Noordweg 155
Telefoon 3128
Directeur-hoofdredacteur:
A. DE LANGE te Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg,
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0,21
Losse nummers 6 cent
Advertentiën 12 cent per millimeter
Ingezonden mededeelingen 24 cent per
millimeter. Kleine advertentiën 65 cent
bij vooruitbetaling. Advertentiën onder
letter of motto 10 cent extra.
Bij contract belangrijke, korting
OIMS BLAD OP HEMELVAARTSDAG.
Op Donderdag a.s. (Hemelvaartsdag)
zal ons blad niet verschijnen.
Aangezien er Donderdag geen post
bestelling plaats heeft, moet „De Zeeuw"
morgen als op Zaterdag verschijnen.
Berichten en advertenties moeten dus
morgen uiterlijk om tien uur v.m. in ons
bezit zijn.
In het nummer van 2 Mei j.l. van het
i „Weekblad v. d. Ned. Herv. kerk" schrijft
dr J. F. Beerens, Ned. Herv. predikant
te Utrecht, dat hij thans het volgende
ziet:
„Een verblijdende toenadering van ver
schillende kerken en richtingen. Een
grootere bewustwording van hunne diepe,
verborgen éénheid in Christus. Een lief
devol en dienstvaardig pogen om elkan-
ders lasten te dragen en elkaar te steu-
"nen en te helpen in de groote moeilijk
heden en dreigende gevaren van onzen
tijd. Een paar voorbeelden mogen dit
illustreeren. Toen een van onze Her
vormde Gemeentescholen moest worden
ontruiipd, kon 't onderwijs worden voort
gezet in een schoolgebouw der Gerefor
meerde Kerk, ook al was 't hoofd dier
school daardoor gedwongen om, in plaats
van den geheelen dag, alleen in de och
tenduren aan zijn leerlingen les te doen'
geven. En een van onze Hervormde frö
belscholen vond onmiddellijk een gast
vrije/ ontvangst in een Gereformeerd evan
gelisatielokaal. Een pastoor, wiens pa
rochiehuis eveneens in beslag was ge
nomen, kon de meubelen en den inven
taris bergen in ons Hervormd diaconaal
goederendepöt. Toen hem dit werd mee
gedeeld, kreeg hij tranen in de oogen
en zei: „Mocht die1 goede Verstandhouding
ook na den oorlog blijven voortduren."
Zoo is 't niet alleen bij ons. Mij kwam
ter oore dat in geteisterde streken in de
oorlogvoerende landen, Protestanten, wier
kerkgebouw was verwoest hunne gods
dienstoefeningen hielden in Roomsch-
Katholieke kerken en omgekeerd
Roomsch-Katholieken, die over geen kerk
meer beschikten, in Protestantsche bede
huizen samen kwamen. Ook in menig
afgelegd getuigenis en uitgesproken bood
schap kwam een merkwaardige eensge
zindheid van verschillende kerken naar
voren. Ik vermoed, dat vele lezers hier
aan voorbeelden uit hun eigen omgeving
kunnen toevoegen".
Inderdaad. Ook uit Zeeland zouden
verschillende voorbeelden van hulpbetoon
en hulpvaardigheid kunnen worden ver
teld, zoowel op kerkelijk als onderwijs
gebied. Als een kerkgebouw of kerkelijke
gebouwen niet beschikbaar zijn, staan
andere kerkformaties gaarne haar gebou
wen af.
Het is heerlijk, op dat woord gaarne
den nadruk te kunnen leggen.
Ook de hoofden en besturen vari scho
len van allerlei richting helpen elkaar
thans zooveel als méar mogelijk is. En
ook hier gaat het van hart ei
Het verblijdt ons buitengewoon hier
van melding te kunnen maken.
Damesschoenen' met biezen zolen.
Schoenen met biezen zolen zullen,
naar gemeld wordt, binnenkort in de
betere schoenenzaken verkrijgbaar zyn
en bonvrij worden verkocht.
Het betreft hier een nieuwe vinding,
die voornamelijk voor damesschoenen
zal worden toegepast. Het is mogelijk
gebleken, gevlochten biezen matten zoo
danig te bewerken, dat een compacte
massa ontstaat, die een vrij groote mate
van duurzaamheid heeft. Het aantal
schoenen, dat van de nieuwe biezen Zo
len voorzien wordt, zal echter beperkt
moeten bleven, meldt de Teleur.
Wanneer is de sigarenwinkel open?
In de Staatscourant is een beschik
king opgenomen van den Secretaris-Ge
neraal van Handel, Nijverh. en Scheep
vaart, waarbij wijziging wordt gebracht
in de verplichte openstelling van siga
renwinkels. Deze wijziging houdt ver
band met de nieuwe distributie. Van 18
Mei a.s. af moeten deze winkels geopend
zijn: op Maandag 's middags van half-
drie tot 6 uur en op de overige werk
dagen van 's morgens 9 uur tot des
middags 1 uur en 's middags van half
drie tot zes uur. (A.N.P.)
Burgemeester van Stedum.
De Commissaris-Generaal voor Be
stuur en Justitie heeft op grond van art.
3 van de verordening nr 108/40 (vierde
verordening over speciale bestuursrech
telijke maatregelen) in verband met art.,
4 alinea 1 van de verordening nr 3/40
over de uitoefening der regeeringsbe-
voegdheden in Nederland den landbou
wer A. H. Jensema te Stedum benoemd
tot burgemeester van Stedum.
Rede van Eden.
De Engelsche minister van Buiten-
landsché Zaken Eden, heeft Zaterdag in
een rede te Edinburgh verklaard, naar
de Britsche nieuwsdienst meldt, dat er
na den oorlog geen plaats meer zal zijn
voor een „geïsoleerde zelfzuchtige poli
tiek". Nooit zal er vöor het Britsche
empire meer sprake zyn van een „splen
did isolation".
Nooit zal er vrede op de wereld kun
nen heerschen, wanneer er, niet tevens
een economisch stelsel bestaat, waarin
mannen en vrouwen, die werken willen,
I ook werkelijk werk vinden en beloond
worden voor hun moeite. De gemeen-
j schap der geallieerde volkeren, zoo zei-
de Eden, moet voldoende sterk zijn, om
een „politietroep" op te stellen, die
„straatschenderij en het gevolg van
i gangstermethoden" verhindert. Aan
Groot-Brittan je, de Ver. Staten, de Sow-
jet-Unie en China zal de voornaamste
zorg ten deel vallen voor het behoud
van den vrede, alsmede de voornaamste
verantwoordelijkheid voor den economi-
schen opbouw na den oorlog.
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA.
Het opperbevel der Duitsche weer
macht deelt mede:
Aan het O o s t e 1 ij k front zijn plaat
selijke aanvallen van den vijand in soms
zware gevechten afgeslagen. Duitsche
tegenaanvallen brachten succes. In
Lapland mislukten wederom vijan
delijke aanvallen. Vliegtuigen, die een
gewapende verkenning boven de Zwar
te Zee ondernamen, hebben in de
straat van K e r t s j een koopvaardij
schip van 1300 ton tot zinken ge
bracht. Aan het front in het h o o g e
noorden leed de vijand gisteren bij
luchtgevechten buitengewone zware
verliezen. Duitsche jagers schoten 27
vliegtuigen, waaronder 22 Hurricanes,
neer en verloren zelf slechts één toestel.
Afdeelingen gevechts-vliegtuigen en
duikbommenwerpers beschadigden in de
baai van Lizza een groot koopvaardij
schip door bommen en bombardeerden
met succes de haven Moermansk en
spoorweginstallaties op de Moermansk-
lijn.
In Noord-Afrika verkennings
bedrijvigheid aan weerskanten. Een oor
logsschip dat in het dok te La Valetta
op Malta lag, werd met zware bommen
bestookt. Begeleidende Italiaansche
jachtvliegtuigen schoten hierbij 8 vijan
delijke vliegtuigen neer. Duitsche^ jagers
schoten bij verbitterde luchtgevechten
boven het eiland 9 vijandelijke vliegtui
gen neer. Verder werden in Noord-Afri
ka 2 vijandelijke vliegtuigen neerge
haald, zoodat in het Middellandsche Zee
gebied gisteren 19 Britsche vliegtuigen
zijn vernield.
Ten Noorden van Alexandrië
heeft e,en gevechtsvliegtuig op een koop
vaarder van 5000 ton brand veroor
zaakt. Men kan aannemen, dat dit schip
is vernietigd.
In den strijd tegen Engeland
heeft de luchtmacht overdag bomtref-
fers geplaatst op een fabriek te Fol
kestone en op een troepenkamp aan
de Zuidkust van het eiland. Bij de
Faer 0er is een koopvaardijschip van
middelbare tonnage door bommen be
schadigd.
Zooals reeds in een extrabericht is ge
meld, hebben duikbooten in de Ameri-
kaansche wateren, in de Caraibische
Zee en in de Golf van Mexico 21 vijan
delijke koopvaardijschepen met een ge-
zamenlijken inhoud van 118.000 ton tot
zinken gebracht. Bij deze successen heeft
zich de duikboot onder bevel van luit.-
ter-zee le kl. Cremer, welke in weerwil
van het feit, dat zij zware schade op
liep, 4 groote schepen met een gezamen-
lijken inhoud van 35.000 ton tot zinken
bracht, bijzonder onderscheiden.
Italiaansch weermachtsbericht.
Aan het front van Cyrenaiea
werd vijandelijke artillerie doeltreffend
bestreden. Twee vijandelijke vliegtui
gen werden door ons luchtdoelgeschut
getroffen en neergehaald. Eenheden der
Duitsche en der Italiaansche luchtmacht
vielen vliegvelden op Malta aan en
veroorzaakten branden van groote he
vigheid en langen duur. Ook de militai
re werken van La Valetta en een oor
logsbodem in de haven werden het doel
van een hevige aanvalsactie van onze
bommenwerpers. Italiaansche jagers,
die de bommenwerpers vergezelden, heb
ben weer overwinningen behaald en 8
Engelsche machines in luchtgevechten
vernietigd. Het totale aantal vijande
lijke vliegtuigen, dat gisteren door de
luchtmacht der As-mogendheden werd
neergeschoten, bedraagt 17. Een van
onze toestellen is niet teruggekeerd.
Na den slag in de Koraalzee.
Volgens den Engelschen berichten
dienst zijn de vijandelijkheden in de Ko
raalzee tot nader order gestaakt. Het
Japansche vlooteskader heeft zich in
Noordoostelijke richting uit de actie
radius der geallieerde strijdkrachten
teruggetrokken, meldt V.P.B.
Het A-merikaansche departement van
Marine heeft Zaterdagavond een com
muniqué gepubliceerd, waarin gezegd
wordt, dat de tot dusverre ontvangen
berichten over de verliezen der Ameri-
kaansche strijdkrachten in dèn slag op
de Koraalzee onvolledig zijn. De verlie
zen zullen meegedeeld v/orden, „zoodra
de publicatie voor den vijand geen waar
de meer zal hebben".
(D.N.B.) In verband met den zeeslag
in de Koraalzee, valt in Londensche
vlootkringen algemeen eenige twijfel te
constateeren. In marinekringen is n.l. de
opvatting verspreid, dat men niet moet
juichen, voordat de strijd ten einde is.
O.a. wijst men erop, dat men sinds het
begin van den slag niets meer heeft ge
hoord van de Japansche slagschepen en
dat het mogelijk is, dat de Japanners
zich slechts hebben teruggetrokken, om
op hun slagschepen te wachten.
„Exchange Telegraph" schrijft o.a.,
dat bij den zeeslag aan beide zijden een
uitgebreid gebruik werd gemaakt van
„nevelbommen". Voor de aanvallende
vliegtuigen was het daardoor uiterst
moeilijk, in de duikvlucht hun aanvals
doel precies in het oog te houden.
Nog moeilijker is het, zoo vervolgt het
bericht, na de aanvallen verkenningen
uit te voeren boven een zeegebied, dat in
kruitdamp en kunstmatige nevelscher-
men schuil gaat. Zoolang daarom beslist
betrouwbare inlichtingen uitblijven, kan
men ook niet van een beslissende over
winning spreken.
Van militaire zijde is te Melbourne
meegedeeld, dat het in de Koraalzee nog
niet tot nieuwe gevechtshandelingen is
gekomen. Beide vloten houden door mid
del van verkenningsvliegtuigen voeling
met elkaar.
Strijd op Madagascar duurt voort.
(D.N.B.) Volgens de laatste berich
ten uit Tananarive zijn door de gevechts
handelingen op Madagascar de benzine
depots der Fransche luchtstrijdkrachten
door brand verloren gegaan.
De opmarsch der Engelschen ten Zui
den van Diego Suarez maakt zeer ge
ringe vorderingen.
Voorts wordt bekend gemaakt, dat de
Fransche luchtstrijdkrachten op Mada
gascar in den loop der eerste gevechten
zeer zware verliezen hebben geleden.
Vestigingsverbod.
De burgemeester van Haarlem
mermeer heeft een verordening vast
gesteld inzake de vestiging binnen de
gemeente, welke op 8 Mei j.l. in werking
is getreden. Hierin wordt o.a. bepaald,
dat het zonder toestemming van den
burgemeester verboden is zijn woon
plaats binnen de gemeente Haarlemmer
meer te vestigen of aldaar het hoofd
verblijf te houden, voor zoover men op
het oogenblik van het inwerking treden
dezer verordening aldaar geen woon
plaats of hoofdverblijf beeft.
Japansche exploitatie van grondstoffen
op Sumatra.
(Domei). Kolonel Watanabe, die is te
ruggekeerd van een driedaagsche confe
rentie van militaire bestuurslieden, die
4 Mei te Medan is begonnen, heeft mede
gedeeld, dat het Japansche bestuur bij
de exploitatie van de verschillende na
tuurlijke hulpbronnen van Sumatra
zooveel mogelijk gebruik poogt te ma
ken van Nedef landsche deskun
digen en technici.
Kolonel Watanabe zeide, dat de mili
taire bestuurslieden op Sumatra volgens
een tweevoudig plan te werk gaan, t.w.
herstel van rust en orde en exploitatie
van de belangrijkste grondstoffen. Hij
verklaarde verder, dat door het spoedi
ge herstel van de transportmogelijkhe
den de industrieele ondernemingen zich
buitengewoon gunstig ontwikkelen.
Uit het onderzoek van de Japansche
economische missies blijkt, dat de om
standigheden buitengewoon gunstig zqn
voor den eventueelen export dér verschil
lende producten.
Tenslotte zeide kolonel Watanabe, dat
in Medan, Tobah en Padang in het Noor
den van Sumatra, de Nederlandsehe re
geering het exploitatiewerk goed had
gestimuleerd. Vooral de haven van Sa-
bang was buitengewoon ontwikkeld.
BONNEN VOOR VOEDINGSMIDDELEN.
10 Mei tot en met 16 Mei 1942.
24 A brood 4 rants, brood of gebak.
24 B brood rants, brood of gebak.
24 A vleesch. 1 rants. vlee'Sch of vl.w.
24 B vleesch rants, vleesch of vl.w.
24 A aardapp. ljA kg. aardappelen.
24 B aardapp. kg. aardappelen.
19 April tot en met 16 Mei 1942.
279 algem1 kg. suiker. I
280 algem500 gram jam of 250 gram
suiker.
277, 281, 285,
289 algem1 rants, bloem, brood of
gebak.
4-09,4-10 res.250 gram rijst.
283 algem250 gram peulvruchten.
284 algem250 gram gort.
287 algem10O- gram vermicelli of
maizena.
278, 282, 286,
290,294 algem. 100 gram kaas.
21 A t/m 24 A
melk 3% liter melk.
21 B t/m 24 B
melk 1% liter melk.
19 April tot en met 13 Juni 1942.
'288 algem.250 gram koffiesurrogaat.
9 Mei tot en met 16 Mei 1942.
24 boterrants, boter of Spijsolie.
24 veti/2 rants, boter, margarine
vet of spijsolie.
BIJZONDERE RANTSOENEN.
19 April tot en met 16 Mei 1942.
291 algem.250 gram peulvruchten.
3-12 of 4-12
reserve 400 gram sinaasappelen.
1 1 1
DINSDAG 12 MEI 1942.
Zijn machtig' arm beschermt de vromen,
En redt hun zielen van den dood.
Hij zal hen nimmer om doen komen,
In duren tijd en hongersnood.
Ps. 33 10 a.
Zon
op onder
5.52 21.21
15 Mei Nieuwe maan.
23 Mei Eerste kwartier.
Maan
op onder
5.09
18.18
Diverse artikelen.
1 April tot en met 13 Juni 1942.
16 petroleum 2liter petroleum.
1 Mei 1942 tot en met 30 April 1943.
01 K.F. brand
stoffen 1 eenh. brandstoffen (geen
anthraciet).
1 Mei tot en met 31 Mei 1942.
293 algem. 1 rants, zeep.
J Zeep1 rants, zeep.
J toiletzeep 75 gr. toiletzeep 80 pet.
I Mei tot en met 31 Aug. 1942.
U textiel
(mannen) 50 gram scheerzeep.
II Mei tot en met 31 Dec. 1942.
01 bv, 02 bvt 03 bv, 04 bv en 05 bv:
één eenheid vaste brandstoffen.
De geldigheidsduur van de volgende
bonnen is verlengd.
Tot en met Zondag 31 Mei: 211, 228,
272 algemeen (zeep); G, H, I zeep, toilet
zeep.
Ter gelegenheid van den 48sten ver
jaardag van Ir A. A. Mussert had gister
morgen te Utrecht een bijeenkomst van
personeel en vooraanstaande leden der
N. S. B. plaats, waar Ir Mussert werd
toegesproken door Ir Huygen. Ir Mus
sert wees er in zijn antwoord op, „dat
nog steeds het meerendeel van ons volk
niet de flauwste notie heeft van hetgeen
er thans op de wereld gebeurt. Zij hopen
op een wonder, dat echter niet zal ko
men. En mocht onverhoopt het bolsje
wistische monster overwinnen, dan be
grijpen deze domme menschen niet, dat
voor ons volk de laatste levensmogelijk
heid verkeken is. Er zijn bij alles wat
reeds is geschied nog twee rampen mo
gelijk, namelijk: hongersnood en bom
bardementen van onze „vrienden" aan
den overkant. Laten wij evenwel hopen,
dat ons volk voor deze rampen gespaard
zal blijven".
Hierna bood de gemachtigde voor fi
nanciën, de heer Van Bilderbeek, dank
zij een loterij en persoonlijke verjaarsgif-
ten een bedrag van f 111.000 aan, dat
vermoedelijk wel f 130.000 zal worden.
Ir Mussert deelde mede, „dat niet al
leen voor de achterblijvende kinderen
van gevallen kameraden een spaarbank
boekje zal worden aangeschaft, doch dat
tevens voor het overblijvende geld het
aantal N.S.B.-kindertehuizen zal worden
uitgebreid".
Toespraak te Steendéren'.
Des avonds heeft Ir Mussert te Steen
deren een toespraak gehouden, die per
radio werd uitgezonden, waaraan wij het
volgende ontleenen:
„Het is niet mjjn bedoeling op dezen
dag te spreken tot al mijn volksgenooten
die bereid zijn mij aan te hooren, maar
alleen tot diegenen, die behalve volksge
nooten ook mijn kameraden zijn.
Het is mij een plicht en een voorrecht
u te danken voor al hetgeen gij in een
jaar tijd voor de beweging hebt verricht
en voor hetgeen zoovelen op dezen dag
voor mij hebben gedaan.
Ik behoor tot die gelukkigen 'of onge-
lukkigen, hoe gij het noemen wilt, die,
als men hen naar hun verjaardagwen-
schen vraagt, tot u zeggen: ik kan u
geen persoonlijke wenschen noemen. Dat
is gemakkelijk, maar tegelijk moeilik.
De moeilijkheid is eenvoudig opgelost,
n.l. door geldinzameling ten behoeve van
gezins- en jeugdzorg en ten behoeve van
de kinderen van aan het Oostfront ge
vallenen. Wij, Nationaal-Socialisten, kun
nen ons geld niet beter besteden dan
daaraan. Spontaan is door duizenden ge
geven. Konden wij het vorig jaar slechts
50 kinderen tegelijkertijd verzorgen, van
nu af aan kunnen wij 150 kinderen tege-
lijkertijd gedurende 5 weken achtereen
in gezondheid en levensvreugde verster
ken, alzoo in het .a.s. jaar tpch tenminste
1500 in totaal. Dat begint al wat te
worden. Het gaat er niet om, om den
ouders de zorg voor de kinderen af te
nemen, dat willen wij als Nationaal-Socia
listen niet, maar wel willen wij ouders,
die dit noodig hebben bijstaan om hun
kinderen zoo gezond mogelijk door deze
zware tijden heen te helpen. Daarvoor
willen wij klaar staan, omdat wij socia
listen willen zijn in den besten zin van
het woord, d,w.z. dat wij gemeenschaps
zin bezitten en offervaardigheid ten be
hoeve van het gansche volk, de natie.
Ik dank hierbij allen van ganscher harte
die zich moeite gegeven hebben, die ge
offerd hebben voor dit goede doel en ik
zal zorgdragen dat het geld goed besteed
zal worden.
Op dezen dag van groote saamhoorig-
heid gaan ons' aller gedachten naar onze
kameraden, die ver van ons zijn. In de
eerste plaats onze jongens in de Waffen-
SS, het Legioen, de N.S.K.K., de Nach-
richtentruppen en de. Ambulance.' Eens
zal het geheele Nederlandsehe volk er
kennen hun onvergankelijke verdiensten
voor de herrijzenis van ons volk uit de
diepte, waarin het werd neergestort. On
verbrekelijk met hen verbonden blijven
wij allen, die hun jong leven geofferd
hebben. Ouders hebben him dierbaar be
zit verloren; weduwen van 21 jaar tellen
wij in de beweging door hun dood. Deze
tijden van de hergeboorte van Europa
zijn hard voor den één, bitter smartelijk
voor den ander.
Ook onze kameraden, die nu twee ja
ren reeds in tropische concentratiekam
pen vertoeven, eerst, in Ned.-Indië, nu
waarschijnlijk ergens in Britsch-Indië, zij
zijn zeker op dezen dag met hun gedach
ten hij ons zooals wij bij hen. Wij weten,
dat de wereld door wraakgierigheid geen
stap nader komt. Maar dat beteekent
niet, dat hetgeen hier is en wordt aan
gedaan ongestraft zal moeten bleven.
Ik hoop, dat men dit vermaan zal ver
staan daar, waar men ooren heeft om fee
hooren. Onze verwanten zijn daar in hun
macht, hun verwanten zullen wj zoo
noodig hier kunnen vinden. Hopen wij,
dat de te vereffenen rekening zoo klein
mogelijk zal zijn, want niets is erger dan
strijd van volksgenoot tegen volksge
noot.
Mijn kameraden, ik heb de zekerheid
dat ons volk een eervolle plaats zal kun
nen innemen in het nieuwe Europa, dat
het opgenomen zal worden tot deelne
ming1 aan den opbouw daarvan als het
bezield zal zijn door den geest van het
nationaal-socialisme hetwelk ons reeds
jarenlang heeft bezield.
Ik ben er volkomen van op de hoogte,
dat er onder ons zijn, die wel het etiket
Nationaal-socialist dragen, doch in
de practijk geenszins daarnaar hande
len. Zeker, zij doen afbreuk aan het ide
aal, afbreuk aan het aanzien der bewe
ging. Het eenige middel dat ik daarte
gen ken is er niet over spreken en zelf
een beter voorbeeld te geven.
Wij verkeeren met ons nationaal-socia
lisme in het beginstadium.
Het is niet billijk te verwachten, dat de
volmaaktheid nabij is. Veel tekortkomin
gen, veel fouten, dat kan niet anders.
Maar groeien zal het en de onvolmaakt
heden zullen geleidelijk kleiner worden
als de goede geest bij ons blijft. De geest
van trouw, van eenvoud, van moed en
openhartigheid, moet ons bezielen en
kracht moeten wij putten uit de drie
bronnen van het Nationaal-Socialisme