Christelijk Dagblad voor Zeeland Binnenland DAGKALENDER WOENSDAG 29 APRIL 1942 56e JAARGANG No. 175 Dispereert niet Sowjet-aanvallen afgeslagen - Luchtaanvallen op Norwich en Keulen - Groote verliezen voor Engelsche luchtmacht - Crlpps voor het Lagerhuis - Japansohe successen. i Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes Postrekening 44455 - Telefoon 2438 Bijkantoor Middelburg: Firma Boekhandel J. J. FANOY Lange Qiststraat 34 en Noordweg 155 Telefoon 3128 D i recte u r- H oof d red acte u r A, DE LANGE te Goes Abonnementsprijs f 2,73 per kwartaal Weekabonnementen voor Middelburg, Goes en plaatsen waar een agent is aangesteld f 0.21 Losse nummers 6 cent Advertentiën 12 cent per millimeter Ingezonden mededeelingen 24 cent per millimeter. Kleine advertentiën 65 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder letter of motto 10 cent extra. Bij contract belangrijke korting Het was in 1618. Jan Pieterszoon Coen had, na een korte doch zeer eervolle loopbaan by de Voreenigde Oost-Indische Compagnie als Opperkoopman, president van.Bantam en Directeur-Generaal van al de Indische kantoren de benoeming tot Gouverneur-Generaal ontvangen, maar hy had het ambt nog niet overge- genomen uit handen van zyn voorganger Reael. Daartoe moest hy eerst tiaar de Molukken reizen, waar Reael vertoefde. Hy wade op Java een „rendez-voua" vestigen, een plaats, waar de uitkomen de en de retourschepen konden lossen en laden, waar opsiagpxap,tsen zouden zyn, waar de Compagnie volledig eigen baas zou wezen, niet afhankeiyk van de Indi sche vorsten, zooals tot dusver het geval was. Reeds in 1614 had Coen in zyn „groot discours" de vestiging van een rendez-vous, dat desnoods met geweld verkregen moest worden, noodzakelijk genoemd, doch noch Both, noch Reynst, noch Reael hebben het doorgezet. Reael met name hield niet van de „virulente" middelen, die de vurige Coen aanbeval. Hij'wilde met zachtheid de positie van de Compagnie bevestigen. Met de benoeming tot Gouverneur-Ge neraal in handen, stoorde Coen zich met langer aan Reael. Hij ging zyn eigen gang. Eerst trachtte hy van den regent van Bantam concessies te krygen voor de stichting van een fort op diens gebied. Doch dit liep mis. Toen heeft Coen Ban tam verlaten om naar Jacatra te gaan, Daar is hij met open armen ontvangen. De vorst was tot alle samenwerking be reid, wanneer de Hollanders zijn stad tot de groote handelshaven van Java wilden maken. Met vaart werden pakhuizen ge bouwd en begon men met het optrekken der wallen van een fort. Het scheen, dat tot het rendez-vous reeds besloten was. De Hollanders voelden zich te Jacatra veilig tegen de aanvallen van Bantam, omdat de vorst van de stad met den re gent van Bantam voortdurend overhoop lag. De tijd van voorspoed duurde, totdat op zekeren avond de" dienaren van de Compagnie waren juist vereenigd aan het avondgebed door een gewapende troep toegang tot het fort geëischt werd. De overval mislukte dank zij Coen's be leid. Maar 'tzag er zwart uit voor de Nederlanders. De Jacatrasche vrienden hadden zich als vijanden ontpopt. En zij stonden niet alleen. Jacatra en Bantam tot dien tijd vuur en water trok ken gezamenlijk tegen de Compagnie op, en zij werden door de Engelschen van wapens voorzien. Een handvol Nederlan ders stond tegenover vele duizenden vij anden. Eenigen tijd bleef het bij dreigen en voorbereiden. Coen liet met kracht wer ken aan de voltooiing'van zijn fort. Ja catra en Bantam wierpen op hun beurt wallen op. Tegen Kerstfeest 1618 begon nen de Engelschen ook daadwerkelijk mee te doen. Zij brachten op het terrein Van hun loge te Jacatra, dicht bij het Hollandsche fort gelegen, een batterij in ^stelling, die naar Coen geschreven heeft „recht op onzen neus" was ge richt. Toen heeft Coen zelf de vijandelijkhe den geopend met een bestorming van die batterij, waarbij de loge der Engelschen in brand gestoken werd. Het begin was goed. Het vervolg werd minder gunstig. Na een driedaagsch ar tilleriegevecht bevond Coen, dat hy groot gebrek aan kruit had. Hy zou den stryd niet kunnen volhouden. Derhalve werd i besloten in de schepen te gaan en weg te trekken. Dit moet wel een hard besluit zyn geweest voor Coen. Op Oudejaarsdag zou de inscheping ge schieden. Maar ziet, by het krieken van dien dag ligt een vloot voor Jacatra, een Engelsche vloot. Sir Thomas Dale be schikt over twaalf zwaarbewapende en goed bemande schepen. Coen heeft er acht, slechts halfbemand en deels zwaar beladen met koopmansgoederen. Even wel aanvaardt Coen den strijd. Op Nieuwjaarsdag wordt over en weer zWaar geschoten. Het gevecht blijft on beslist. Den anderen dag zal de strijd hervat worden. Maar bij het krieken van dien dag ziet Coen dat Dale versterking heeft gekregen met drie schepen, die uit Bantam zijn gekomen. Tegen die over macht kan hij niet op. Hij heeft ook geen gelegenheid om naar Jacatra terug te keeren teneinde de bezetting van het fort aan boord te nemen. Hij moet door de vlucht, het fort met zijn bezetting achterlaten, zich zien te redden en zet met zijn vloot koers naar de Molukken, naar Reael. Wanhopig scheen Coens positie. Het scheen dat Coen verpletterend' versla gen was op het oogenblik, dat zijn car rière moest beginnen. Onder d i e omstandigheden schreef ni° f11 ,Peroem(^e woorden„Dispereert r DUITSCHLAND 8TRIJDT VOOR EUROPA. Het opperbevel van de Duitsche weer macht maakt bekend: In den contralenen den N o o r d e 1 y k e n sector van het Oosteiyke front leverden eigen aanvaleacties plaat- seiyke successen op. Op enkele punten worden vry krachtige aanvallen van den vyand onder zware verliezen voor den tegenstander afgeslagen. Hierby werden op één punt 13 vyandeiyke pantserwa gens vernietigd. Gevechtsvliegtuigen bombardeerden overdag vyandeiyke schepen in L e n 1 n- g r a d en aan de kust van de Z e e van Azof. Aan het IJszeefront werden vyf bolsjewistische bommenwerpers, die een Duitsch vliegveld aanvielen, alle ver nietigd, terwyl ook drie jachtvliegtuigen van het type Hurricane werden neerge schoten. InNoord-Afrika sloegen de Duitsch-Italiaansche troepen Britsche verkenningsuitvallen af. Sterke forma ties der luchtmacht zetten de aanvallen op militaire werken op het eiland Mal ta voort. Ti8' La Valetta werden in ka zernes en ravitailleerings-installaties op nieuw verwoestingen aangericht. Boven de kust van de bezette gebie den in het Westen verloor de Brit sche luchtmacht gisteren in luchtgevech ten door 'luchtdoel- en marine-artillerie 19 vliegtuigen. Formaties gevechtsvliegtuigen onder namen in den nacht van 27 op 28 April een vergeldingsaanval op de stad Nor- w i c h die met talrijke -brisant- en brand bommen werd bestookt. Britsche bommenwerpers vielen in den afgeloopen nacht uitsluitend niet- militaire doelen in K e u 1 e n aan. De burgerbevolking leed verliezen aan- doo- den en gewonden. Talrijke woonhuizen, kerken en liefdadigheidsinstellingen zijn verwoest of beschadigd. Een enkel Britseh vliegtuig ondernam een storings- vlucht naar Zuid-Duitschland en 't pro tectoraat. Nachtjagers en afweergeschut schoten 12 der aanvallende vliegtuigen neer.^ Verscheidene Britsche bommen werpers werden bij een nachtelijken aan val op de Noorsche kust neergehaald. De Britsche luchtmacht verloor daar mede gisteren overdag en in den afge loopen nacht bij haar vluchten boven de bezette gebieden en het Duitsche Rijks gebied minstens 38 vliegtuigen. De le luit. Schoenert behaalde zijn 15de overwinning in de lucht. Ifaliaansch weermachtbericht. InCyrenaica werden aanvallen van vijandelijke pantserwagens afgesla gen door het welonderhouden vuur van onze artillerie, terwijl de activiteit van verkenningsvliegtuigen eveneens groot was. De Engelsche luchtmacht verloor bij een luchtgevecht een Curtiss-jager. Vliegtuigformaties ondernamen zeer krachtige bombardementsacties tegen het eiland Malta, waarbij militaire werken en installaties van de luchtmacht en marine getroffen werden. Een Spit fire werd neergehaald. In het Oostelijke deel van de Middel- landsche Zee werd by een door onze tor pedovliegtuigen ondernomen aanval een schip van gemiddelde tonnage getroffen, hetwelk deel uitmaakte van een konvooi, dat door vliegtuigen en oorlogsschepen begeleid werd. In 48 uur 139 vliegtuigen verniëtigd. (D. N. B.). De Britsche,. en de bolsje wistische luchtmacht hebben de laatste 48 uur 139 vliegtuigen verloren volgens de gegevens waarover het Duitsche op perbevel vooralsnog beschikt. Daarvan komen voor rekening van de Britsche luchtmacht 87 toestellen en voor die der bolsjewieken 52. Daartegen over zijn slechts 20 Duitsche toestellen niet op hun basis terug gekeerd. Cripps voor het Lagerhuis. (D. N. B.). Cripps heeft gisteren in het Engelschieil Lagerhuis een verklaring afgelegd, waarin hij o.a. zeide, dat hij zoowel als de Britsche regeering het mislukken van zijn pogingen ten zeerste betreurt. Al heeft men ook met de „In dische vrienden" contact gekregen, toch is men het niet zoover eens geworden als" voor een doeltreffende verdediging van Britsch-Indië noodzakelijk was. Voor het oogenblik kan niets worden gedaan. Engeland moet geduld hebben en bereid zijn eventueele voorstellen van Britsch- Indische leiders in overweging te nemen. Cripps besloot met de woorden: „Wy moeten ons thans concentreeren op den plicht het uiterste voor Britsch-Indië te doen, een taak, waarbij onze groote Ame- rikaansche geallieerden ons hun hulp 1 hebben aangeboden. Cripps noemde de aankomst van den speolalen lasthebber van Roosevelt, kol. Johnson, tyden» zyn aanwezigheid een „toeval". Van een ingrypen der Vereen. Staten is geen sprake geweest, maar „alleen van de persooniyke hulp van zeer bekwame en voorkomende .Amerikaan- "sche burgers". Dat de onderhandelingen ten slotte waren vastgeloopen, was niet gebeurd op grond van de kwestie der defensie, maar in verband met den vorm van da regeering, die tot aan het einde van den oorlog aan de macht zou zyn. De Con gresleden hadden den indruk gehad, dat zy niet de vérstrekkende volmachten zouden hebben, die zy noodzakeiyk acht ten voor een succesvolle deelneming aan de regeering. Aan het slot van het Lagerhuisdebat heeft de minister voor Britsch-Indië, Amery, verklaard, dat het ontwerp der Britsche regeeringsverklaring is inge trokken, het „hoofddoel" is echter geens zins vervallen. Japansche successen1. (D. N. B.). Naar Radio New York I meldt, is de situatie in Birma de laatste uren zeer kritiek geworden. Snelle Ja pansche gemotoriseerde eenheden heb ben Lashio ten N.O. van Mandalay be reikt. (Lasfaio is het eindpunt van de spoor lijn, welke uit Rangoon via Mandalay naar het Noorden loopt.) Het Scandinavische Telegram-Bureau aldus de „D. Ztg i. d. N." meldt, dat de geheele tegenstand der geallieerden in Birma o p het punt staat ineen te storten Generaal Stillwell, de Amerikaan - sche) chef van den Chineeschen genera- len staf, heeft den Chineeschen troepen in den Oostelijken sector en in het Sit- tangdal bevel gegeven tot een algemee- nen terugtocht over een afstand van 100 km. Het Amerikaansche ministerie van buitenlandsche zaken, aldus meldt het D. N. B., hieeft medegedeeld, dat de in Britsch-Indië wonende Amerikaansche burgers, ten getale van 3500, de aanwy- zing hebben gekregen Britsch-Indië te verlaten. (D.N.B.) In aanvulling op de opera ties van Japansche vlooteenheden tegen de Noordwestelijke gebieden van Nieuw- Guinea, meldt de „Tokio Nitsji-Nitsji", dat hierdoor gebieden met groote rijk dommen aan petroleum in Japansche handen zijn geraakt. Volgens het blad hebben Japansche troepen o.a. de kustplaats Fakfak en in de Golf van Mac-Cluer, Babo bezet. Aan de Noordoostkust van Ned. Nieuw-Gui- nea werd Hóllandia bezet. Naar voorts bekend wordt, hebben Ja pansche eenheden de laatste dagen ver scheidene ten Westen van Nieuw-Guinea gelegen eilanden bezet. Nieuw-Guinea zal een der belangrijk ste schatkamers in de Zuidelijke gebie den worden, heeft Saito verklaard 'als adviseur van de maatschappij voor de exploitatie van de Zuidzeelanden. Korte berichten. (D.N.B.) Naar officieel wordt gemeld, is de Fransche generaal Giraud, die eerst onlangs was ontsnapt uit de krijgsgevan-, genschap op den Königstein, 21 April onder een aangenomen naam in Zwitser land gekomen. Zoodra zyn identiteit was vastgesteld, werd hem vergund zyn reis voort te zetten en Zaterdag heeft hij Zwitserland verlaten. VICHY. (Afip.) Men heeft besloten dat het feest van den arbeid op Zater dag 2 Mei zal plaats hebben. Arbeiders en kantoorbedienden, schenkt hier aandacht aan!! Als je in Duitschland werkt, help je dan den „vijand"? Neen, dan zou ook iedere arbeid in Ne derland den zoogenaamden vijand helpen. Laat je niet door valsche propaganda afschrikken, maar neem werk daar aan, waar het is. Dat is in Duitschland het ge val. Laat je door het arbeidsbureau in je woonplaats inlichten. Slachtoffers van misdadig Britseh bombardement. (A. N. P.). Het aantal slachtofférs van het meedoogenlooze Engelsche bom bardement op de burgerbevolking van een stad in hét Westen des lands, waar over wij enkele dagen geleden bericht ten, is intusschen tot 27 dooden gestegen. In de ziekenhuizen bevinden zich nog 18 zwaar gewonden. DE NIEUWE BOTERBON. Gedurende het tydvak van 30 April t./m. 8 Mei geeft de met 23 genummerde bon van de boterkaart recht op het koo- pen van 125 gr. boter en de met 23 ge nummerde bon van de vetkaart op 125 gr. boter zonder reductie of 125 gr. mar garine of voor zoover voorradig 100 gr. bak- of braadvet. Ned.-lndleoh schip getorpedeerd. Het blad „Scheepvaart" meldt een be richt te hebben ontvangen, volgens het welk een van de nieuwste Ned.-Indische motorschepen van 15.000 ton door een Japansche duikboot tot zinken is ge bracht. Het schip zou als troepentrans portschip dienst hebben gedaan. Demonstratie Arbeidsdienst. De Nederlandsche Arbeidsdienst zal op Zondag 3 Mei op het Houtrust- terrein te 's G r a v em h a g e een de monstratie geven, waaraan door 1300 leden van den Arbeidsdienst zal worden deelgenomen. V Het burgerlijk bestuur op Java. (Domei). Vernomen wordt, dat de na men van 350 inlanders, die aangesteld zijn op. posten van het civiele bestuur te Batavia, Bandoeng, Semarang, Soeraba- ja en in andere gebieden op Java, van daag bekend zullen worden gemaakt, ter gelegenheid van den verjaardag van den Japanschen keizer. Tevens wordt bekend, dat de huidige burgemeester van Batavia in functie zal blyven. Zestig kampen voor Arbeidsdienst. (A.N.P.) Dezen, zomer zullen tiendui zend jongelieden de kampen van den Ned. Arbeidsdienst bevolken. Ruim zes tig kampen zullen binnenkort ter be schikking staan voor dit doel, een aantal, dat aanvankelyk grooter is dan dat van het vorige jaar. Dertig kampen zijn thans by de winter- ploegen in gebruik, twintig nieuwe kam pen worden in de komende weken inge richt, zoodab zy voor. den eersten Juni, wanneer de zomerploegen haar intrede doen, geheel gereed zijn. Elf andere kampen zullen daarna, in dep loop van dit jaar, nog volgen. Zooals men weet, zullen de zomerkam pen ook voor aanstaande studenten be stemd zijn. Van dezen worden er ten hoogste 2000 verwacht, die gelijkelijk over de verschillende kampen zullen worden verdeeld,zoodat niet meer dan 20 pet. van de bezetting van elk kamp uit studenten zal bestaan. In den N.A.D. voor meisjes is nog geenerlei voorwaardelijke plicht tot dienstneming in gesteld. De belangstel ling voor dezen dienst, die grootendeels in ruime landgoederen en kasteelen is gehuisvest, is zoo ruim, dat tot het eind van 1943 de bestaande kampen bezet zijn. Uitbreiding van het aantal meisjes kampen is evenwel in uitzicht gesteld. Wat gebeurt er met het N.V.V.? Op 1 Mei a.s. zal de heer Woudenberg, de commissaris van het N.V.V., in het Concertgebouw te Amsterdam een rede houden. Een medewerker van Arbeid heeft getracht van tevoren reeds iets van hem te weten te komen. Er zyn groote veranderingen op til. De reorganisatie, die staat te gebeu ren, aldus de, heer W., is bedoeld om de actie voor de vorming of liever gezegd, voor het beleven van de bedryfsgemeen- schap pas goed te kunnen gaan voeren. De leider van een bepaald bedrijf heeft nu te maken met de besturen niet van een bond, maar van een aantal verschillende bonden. De vakbeweging is wat bureau cratisch geworden. In dit euvel zal de be- drijfsgemeenschap voorzien. Daartoe moeten in de eerste plaats regelmatig byeenkomsten van verschillenden aard worden gehouden, waar alle werkers, zonder onderscheid, byeenkomen. „Maar is het gevaar niet groot, dat op deze wijze wel de bedrijfsgenooten van ieder afzonderlijk bedrijf nauw aaneen gesloten zijn, maar dat het landelijke verband tusschen de verschillende be- drijfsgemeenschappen onderling verloren gaat?" werd gevraagd. „Daar is toch het N.V.V. voor!" was het antwoord. „Jawel, het N.V.V. Maar daar zijn toch niet alle bedrijfsgenooten in georgani seerd? B.v. de directeuren niet en de hoofdingenieurs niet, en „Dat is het nu juist, wat anders wor den gaat", zei dhr Woudenberg. In een dezer dagen gehouden lande- lyke vergadering van de afdeeling So ciale zaken van het hoofdkwartier der N.S.B. is, volgens hét Nationale Dag blad, meegedeeld, dat dezer dagen het N.V.V. wordt ontbonden en op 1 Mei het Arbeidsfront wordt opgericht. WOENSDAG 29 APRIL 1942. zyn doen 1b majesteit en heerlijkheid: en zyn gerechtigheid bestaat in der eeu wigheid. Ps. 111 3. Zon op ondor 6.10 21.00 Maan op onder 16.09 5.54 30 April Volle maan. 7 Mei Laatste kwartier. HITLERS REDE. Het is te begrypen, dat, waar iedereen vermoedt, dat we aan den vooravond van nieuwe, belangryke gebeurtenissen staan, de rede van Hitler in byzondere mate de aandacht heeft getrokken. Wie verwacht heeft, dat de plannen voor de toekomst zouden worden onthuld, is na- tuurlyk teleurgesteld. Sensationeele ver rassingen werden niet gebracht. Maar wie heeft nu in ernst kunnen denken, dat zou worden bekend gemaakt, tot welke militaire handelingen Duitschland zou overgaan en wanneer die zouden worden ingezet? /Wel heeft Hitler in den breede ge schetst de prestaties (bovenmenschelyk werden ze door hem genoemd) door de Duitsche.- weermacht in den afgeloopen winter, die ongekend streng 'was, ver richt. Hij heeft de ernstige situatie, die zich heeft voorgedaan, uiteengezet zon der er doekjes om te winden en zonder de gevaren, waarin men heeft verkeerd, te verzwijgen. De Duitsche pers spreekt dan ook haar blijdschap uit over het feit, dat de geva ren, aan den winter verbonden, voorbij zyn en voelt zich weer veilig. Verder heeft Hitier aangedrongen op inspanning van alle krachten, want zoo zei hy „het verliezen van den oor log zal in ieder geval het einde van Duitschland beteekenen". Daarom vroeg en verkreeg hij nieuwe volmachten om zonder aan bestaande rechtsvoorschrif ten gebonden te zijn, in staat te zijn zoo noodig eiken Duitscher een gepaste straf op te leggen of hem in een bizondere procedure zonder instructie te verwijde ren uit zijn ambt, zijn rang of zijn be trekking, indien deze Duitscher zijn plicht op een of andere wijze mocht verwaarloozen. De oorlog is hard en men wil nu een maal alles ondergeschikt maken aan de overwinning. Enkele krachtige beslissin gen zijn reeds noodig geweest, wanneer de zenuwen bezweken, de gehoorzaamheid tekort schoot of gebrek aan plichtsbesef aan den dag trad, maar nu verkreeg Hitier het recht om overal doortastend op te treden, waar dit in het militaire belang van het Duitsche Ryk noodzake iyk wordt geacht. De motie, die de Rijksdag heeft aan genomen, vereenigt de opperste wetge vende macht en de opperste rechtspraak in de handen van den oppersten mili tairen bevelhebber en verleent daarmede de Duitsche oorlogvoering in nog hooger mate dan tot dusver een totalitair ka rakter. De rede van Hitier wordt door de Duit sche pers het laatste appèl tot de Duit sche natie vóór de beslissende gevechten van 1942 genoemd. In het Oosten van Europa ligt het strydtooneel, waar de beslissing zal val len, zeide hy. Vervolgens heeft hy aangekondigd, dat van nu af aan elke slag, dien de Engel sche luchtmacht aan het Duitsche volk. zal toebrengen, weer zal worden vergol den met een slag van het Duitsche lucht- wape'n en dat de duikbootoorlog tegen Engeland en de Vereenigde Staten met nog meer kracht dan tot nu toe zal wor den voortgezet. Deze rede leidt een nieuwe phase in dezen geweldigen oorlog in. Binnenkort komen de fronten in beweging en zullen zeer waarschylyk nieuwe, ontzaglijke sla gen geleverd worden. De wapens zijn ge slepen. Overal heerscht een ondragelyke spanning en met groote zorg en droef heid denkt men aan de menschenlevens, die zullen worden afgesneden en aan de vernietiging, die weer zal plaats hebben. Ons vurig gebed ga op tot God, dat het Hem in Zijn ontferming moge behagen aan deze zwaar getroffen wereld den vrede spoedig terug te geven. Zandverstuivingen in N.O.-polder. Als gevolg van den harden wind tre den er in den drooggevallen Noordoost polder groote zandverstuivingen op, waarvan velen last hebben. Zelfs in Lem mer stuift het zand door de straten. Natuurlijk hebben vooral de ontgin ningsarbeiders in' den polder veel last van deze zandverstuivingen. In verband hiermede zijn de ontginningswerken by Lemmer voorloopig gestaakt.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1942 | | pagina 1