[F %j
Christelijk Dagblad voor Zeeland
DAGKALENDER
MAANDAG 13 APRIL 1942
56e JAARGANG - No, 161
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg:
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Lange Giststraat 34 en Noordweg 155
Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur
A. DE LANGE te G«es
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg,
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
Kdvertentiën 12 cent per millimeter
Ingezonden mededeeltngen 24 cent per
millimeter. Kleine advertentiën 65 cent
bij vooruitbetaling. Advertentiën onder
letter of motto 10 oent extra.
Bij contract belangrijke korting
tiet bevolkingsvraagstuk in
verleden, heden en toekomst
in Zeeland»
In verband met de groote werkloos
Duitsche du ik booten brachten 12 schepen tot zinken
Sowjet-aanvallen mislukt - Bulgaarsche Kabinet afge
treden - Cripps' missie mislukt.
In de vergadering van het Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen op Za
terdag j.l, heeft Jhr. Mr J. Schuur-
beque Boeye, een voordracht over
bovengenoemd onderwerp gehouden. Het
verslag hiervan geven wij hier een plaats,
aangezien wy aan dit onderwerp een
tweetal artikelen wijdden.
In tegenstelling tot wat men b.v. in
Zuid-Holland een der uitersten op dit
gebied ziet, is de bevolking in Zee
land dun gezaaid. Er valt in onze pro
vincie een toenemend tekort aan vrou
wen waar te nemen, terwijl Zeeland zich
kenmerkt door een relatief minder ster
ke bezetting van de jeugdige leeftijden
en een sterkere bezetting van de oudere
leeftijden dan over geheel Nederland en
verschillende deelen daarvan als gemid
delde gevonden is.
Het vertrek uit Zeeland, dat steeds
een vertrek-saldo tengevolge gehad heeft,
werd echter tot 1940 ten volle en meer
dan dat gecompenseerd door een over-
schot aan geboorten. Vroeger waren de
geboorte- en sterftecijfers in Zeeland,
evenals elders, aanzienlijk hooger dan
thans en zoo ook de gunstige verschil
len tusscheri beide, hetgeen ten gevolge
gehad heeft, dat het groeiproces steeds
langzamer in zijn werk gegaan is. Het
is een lacune, dat wij niet weten, waar
heen de trek van hen, die Zeeland met
terwoon verlaten, gaat.
HetZeeuwsche geboorte
cijfer is thans het laag
ste van alle provinciale
cijfers in Nederland. Vroe
ger was dit anders en was het hooger
dan het rijksgemiddelde. Deze daling
vindt-haar oorsprong o.^in den leeftijds
opbouw van de bevolking en in den over
wegend agrarischen inslag van de ge
westelijke bevolking. Het sterfte-
cijfer in Zeeland is X-h. a n s
hooger dan het rijkscijfer.
Groepeert men het cijfermateriaal naar
de verschillende deelen, waaruit Zeeland
bestaat, dan blijkt, dat sterk in bevol
king zijn toegenomen Walcheren,
Zuid-Beveland en Oostelijk
Zeeuwsch-Vlaanderen, terwijl
daarentegen de andere deelen, met na
me Schouwen en Duiveland,
slechts een matig, soms zeer matig accres
achter den rug hebben, Trekt men een
grens tusSchen de gemeenten met meer
en met minder dan 5000 inwoners, dan
blijken de eerste een krachtige stijging
achter den rug te tebben, wat van de
andere, het eigenlijke platteland nauwe
lijks gezegd kan worden.
Tot ongeveer 1880 is Nederland over
wegend een agrarisch georiënteerd land
geweest, maar nadien is de industrie met
bijbehoorend handels- en verkeers-appa-
raat sterk tot ontwikkeling gekomen.
Waren in 1899 van elke 100 arbeiders
gemiddeld 34 in de iiïjVerheid, 17 in han
del en verkeer en 29 in den landbouw
werkzaam, in 1938 waren deze gemid
delden gekomen reap, op 39, 23 en 30.
De trek van het platteland naar el
ders is in het algemeen te verklaren uit
de wet van de verminderende meer-op-
brengsten van den landbouw, waartegen
over theoretisch lijnrecht staat de wet
van de vermeerderende meer-opbrengsten
in de nijverheid.
Tegenover de zeer sterke aanwas van
onze bevolking we passeerden kort
geleden het cijfer 9.000.000 staat een
bescheiden groei van ons l^ndbouw-are-
aal en van onze landbouwende bevol
king. De uitbreiding, zooals deze plaats
vond, de intensiveering van den land-
bouw, ruilverkaveling, landaanwinning
en ontginning van woeste gronden kon
slechts langzaam en slechts geleidelijk
arbeidskrachten aantrekken. Óok al
wordt er cultuurgrond aangewonnen, dan
toch zal maar een deel van het aanko
mend geslacht van het platteland daar
op een bestaan kunnen vinden.
De moeilijkheden in den landbouw wer
den tot voor kort verscherpt door het
toen geldende pachtstelsel en het feit,
dat het land in veel gevallen in handen
was van beleggers, die niets met den
landbouw te maken hadden. In den laat-
sten tijd zijn op dit gebied tal van maat
regelen getroffen. Voor de rechtszeker
heid en de prijsvorming zijn deze van
zeer veel belang, maar zij zijn niet een
panacee tegen overbevolking van het
platteland.
Zoowel voor den ondernemer als voor
f den arb|ider bracht het landbouwbedrijf
groote risico's mede. Men ziet hier het
merkwaardige verschijnsel, dat mechani
satie en rationalisatie van methoden,
Welke in de nijverheid en het verkeer aan
zooveel meer handen werk konden geven,
juist in den landbouw de behoefte aan
.menschelijke arbeidskrachten deden af
nemen en de werkloosheid grooter madk-
ten.
heid, welke Nederland voor den oorlog
teisterde, is meermalen door praktyk en
wetenschap de vraag gesteld, of Neder
land overbevolkt geraakte. In het licht
van de moderne opvattingen kan mits
bepaalde voorwaarden vervuld worden,
en hierop ligt de nadruk deze vraag
ontkennend beantwoord worden.
Wat Zeeland in het bijzonder betreft,
overbevolking, zooals Malthus deze be
doeld heeft, bestaat hier niet. Maar wel
in dien zin, dat er voor een grooter of
kleiner aantal valide arbeiders geen vol
doende bestaansmogelijkheid te vinden
was en zij naar elders moesten vertrek
ken. En juist het groote vertrek heeft
hier een remmenden invloed gehad.
Er gaan wel stemmen op om aan dezen
trek uit Zeeland een einde te maken en
te zorgen, dat er weer een natuurlijke
groote aanwas van bevolking komt. Wil
mep dit door middel van industrieele
projecten doen, dan is zeer groote
voorzichtigheid geboden, omdat men
hier een terrein betreedt, dat niet alleen
vol ligt met voetangels en klemmen,
maar dat in het verleden tal van teleur
stellingen en groote verliezen met zich
gebracht -heeft. Wat den landbouw be
treft, moet het niet onmogelijk worden
geacht landbouwers van elders met hun
aanhang van smeden, leveranciers enz.
aan te trekken. Mogelijk kan dit doqr
middel van landaanwinning, door verka
veling en (of) splitsing van zieer groote
bedrijven.
Verlenging extra winteruitkeering.
De secretaris-generaal van het depar
tement van Sociale Zaken heeft de ex
tra winteruitkeering aan ondersteunde
werkloozen met een week verllngd.
Ook over de week van 12 t/m 18 April
zal dus nog een extra winteruitkeering
van 10 pet., resp. 15 -pet., al naar gelang
betrokkenen al dan niet eten uit de cen
trale keukens betrekken, aan de onder
steunde werkloozen worden toegekend
op de wijze, als in den afgeloopen win
ter is geschied.
Vorstg ratificatie spoorwegpersoneel.
De persdienst van het N.V.V. schrijft
Een belangrijk deel van het personeel
der Ned. Spoorwegen zal een vorstgra-
tificatie ontvangen van f 24 of f 12. De
directie heeft hiervan mededeeling ge
daan in een dienstorder, waarin waardee
ring wordt uitgesproken voor de voor
treffelijke wy'ze, waarop het personeel
onder .de moeilijke omstandigheden van
den afgeloopen winter zijn taak verricht
heeft.
De gratificatie van f 24 wordt uitge
keerd aan het personeel, dat gedurende
zyn dienst volledig buitenwerk- heeft
verricht, aan het locomotiefpersoneel en
aan hen, die als zoodanig dienst hebben
gedaan. De gratificatie van f 12 is toe
gekend aan het personeel, dat voortdu
rend in onverwarmde ruimten is werk
zaam geweest, alsmede aan de wagen
bestuurders en het freinpersoneel.
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA,
Het opperbevel der Duitsche weer
macht maakt het volgende extra-bericht
bekend:
Nadat nog pas op 8 April was meege
deeld, dat 16 vijandelijke koopvaardij
schepen met een gezamenlijken inhoud
van 104.000 brt. tot zinken waren ge
bracht, hebben onze duikbooten 'intus-
schen nieuwe groote successen gemeld.
Ziji btochtterf vlak voor de OoStkusit van
Amerika 12 koopvaardijschepen!, tezamen
94.000 brt., waa ton die r 4 g toote tank-
Schepen^ tot' zinken!.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend:
Op het schiereiland Kerts j hebben
na het met groote verliezen gepaard
gaande mislukken der vijandelijke aan
vallen van 9 April geen gevechten van
beteekenis meer plaats gehad. Het aan
tal vernietigde pantserwagens is geste
gen tot 72, dat der onbruikbaar geraak
te tot 29. Aan de kust van de
Zwarte Zee bombardeerden Duit
sche gevechtsvliegtuigen havenwerken
der bolsjewieken en beschadigden twee
groote koopvaardijschepen door voltref
fers.
In den centralen sector van
het Oostelijke front werden verscheide
ne ingesloten groepen van den vijand
vernietigd. Bij succesvolle aanvallen van
Duitsche troepen leed de vijand zware en
bloedige verliezen.
In den Noordelijken sector van
het front mislukten vrij sterke, door
pantserwagens gesteunde aanvallen van
de bolsjewieken. InLapland verover
den Duitsche bergjagers, in samenwer
king met Finsche afdeelingen, in een
dapperen aanval een zwaar versterkt vij
andelijk steunpunt en vernietigden 40
stellingen met haar bezettingen.
Voor de kunst van Noordelijk
Noorwegen liep een Sowjet-onder-
zeeboot op een Duitsche mijnversper-
ring.
In Noord- Afrika werden ten
Zuiden van Tmimi vrij zwakke Britsche
strijdkrachten afgeslagen. De vijand ver
loor een aantal manschappen, die gevan
gen genomen werden. Formaties gevechts
vliegtuigen en jagers vielen met goed
succes de Britsche veldstellingenen
concentraties voertuigen in de Marma-
risehe woestijn aan en bestookten' de
spoorlijn door de woestijn, alsmede an-
'dere achterwaartsche verbindingen van
den vijand met bommen.
De luchtmacht zette haar grooten aan
val op het eiland Malta voort. In
luchtgevechten schoten Duitsche jagers
elf Britsche vliegtuigen omlaag.
Inhet Kanaal en voor de N o o r-
sche kust schoten Duitsche jagers
gisteren 7 Britsche vliegtuigen in lucht
gevechten omlaag.
Uit Britsche formaties bestaande bom
menwerpers, die in den afgeloopen nacht
storingsvluchten op W e s t - en N.--W.
Duitschland uitvoerden, schoten
nacht jagers en luchtdoelartillerie twaalf
vliegtuigen omlaag.
Kapitein-luitenant Topp, die zich bij
de operaties van Duitsche onderzeeboo-
ten voor de Amerikaansche kust weer
bijzonder onderscheidde, heeft tot dus-
t ver 31 schepen van te zamen 208.000
brt., alsmede een torpedojager en een
patrouilleschip tot zinken gebracht.
Italiaanöch weermachtberieht.
Tet Zuiden van Tm i m i hebben
door pantserwagens gesteunde verken
ningstroepen vooruitgeschoven vijande
lijke afdeelingen afgeslagen, waarbij: vijf
pantserwagens vernietigd werden, eenige
stukken pantserafweergeschut buitge
maakt en talrijke gevangenen gemaakt
werden, onder wie 7 officieren. De lucht
macht ondernam krachtige en doeltref
fende aanvallen ojS de vijandélijke aan-
voerlinies en schoot een Curtiss omlaag.
Engelsche vliegtuigen ondernamen een
nachtelijke aanval op B e n g h a s i,
waarby eenige gebouwen werden bescha
digd.
Sterke formaties van de luchtmacht
des as vielen onafgebroken Malta aan.
De militaire installaties van het eiland
werden met een aantal bommen bestookt.
Een bom van het zwaarste kaliber trof
een torpedojager. In een luchtgevecht
werden twee Spitfires door»Duitsche ja
gers neergeschoten.
Engeislchen boven Duitschland.
(D. N. B.). Dit voorjaar zijn, naar
die „Militarische Korrespondenz" aus
Deutschland" schrijft, de Duitsche suc
cessen bij den. afweer van nachtelijke
vluchten van Engelsche bommenwerpers
naar de bezette gebieden in West-Europa
en naar Duitschland aanmerkelijk beter
geworden. Bedroeg, naar de aantallen
vluchten gerekend, bij het begin van
den luchtoorlog het percentage der neer
geschoten vliegtuigen tusschen twee en
vier, tijdens het zoogenaamde non-stop
offensief was het tot 16 en meer geste-
gen. Thans is het nog veel grooter ge
worden.
Een groot aandeel in dit gestegen
succes hebben de Duitsche nachtjagers
gehad.
Het vinden van den tegenstander in
den donkeren nacht hangt niet meer
alleen van het toeval, doch van stelsel
matige samenwerking, van- weloverwo
gen maatregelen en technische vorde
ringen af. ;L
t T 295 doodienl irt Lübeck.
Men heeft' thans vastgesteld, dat doör
den Engelschen aanval op Lübeck in den
nacht van 28 op 29 Maart 295 personen
zijn gedood. Voorts zijn een aantal zwaar
gewonden te betreuren en eenige perso
nen worden nog vermist.
Litwinof eischt een offensief der
Ver1. Staffer! tegen Duitschland.
(A. N. P.). Naar United Press meldt,
heeft Litwinof een rede gehouden in de
Amerikaansche academie voor politieke
en sociale wetenschappen te Philadel
phia, waarin hij o.a. zeide: „De overwin
ning kan ons niet ten deel vallen, wan
neer een' staat genoodzaakt wordt, zijn
voornaamste kracht bij de militaire on
dernemingen uit te putten, terwijl een
ander zijn krachten voor mogelijke ope
raties in een onbepaalde toekomst op
spaart. Tot dusver hebben wij den juis-
ten weg nog niet gevonden. Wij moeten
snel handelen, anders zou de weg wel
eens versperd kunnen zijn, voordat wij
hem "bereikt hebben".
Vervolgens eischte Litwinof een" „of
fensief der Ver. Staten tegen Duitsch
land" =en „vereende inspanningen". De
as-mogendheden, zoo meende hij, kun-
niet niet uitsluitend door een blokkade
van Duitschland of door bomaanvallen
op Duitsche steden, doch alleen door
„een veldslag" vernietigd worden. Het
voornaamste slagveld ligt op het cogen-
blik op het gebied van de Sowjet-Unie,
waar een overweldigende overmacht aan
divisies uit Duitschland en uit de met
Duitschland verbonden staten wordt ge
concentreerd. o
Bulgaatoch kabinet afgetreden.
(D. N. B.). De Bulgaarsche minister
president Filof heeft den koning het ont
slag der regeerhig aangeboden. De ko
ning aanvaardde dit en belastte Prof.
Fïlof met de vorming van een nieuwe
regeering.
Het nieuwe kabinet van Filof is reeds
gevormd.
Afgetreden zijn de ministers van bui-
tenlandsche zaken, oorlog, handel, land
bouw, spoorwegen en justitie.
CRI RPS' MISSIE MISLUKT.
STOCKHOLM (A. N. P.). In de hoofd
resolutie van den uitvoerenden raad van
het nationaal-Indische congres wordt
verklaard, zoo meldt de Britsche berich
tendienst uit Nieuw Delhi, dat de raad
niet in staat is de voorstellen van het
Britsche oorlogskabinet aan te nemen.
Naar de Engelsche berichtendienst
verder meldt, heeft Cripps verklaard,
dat hfl Nieuw Delhi Zondag zou verlaten
om de terugreis te aanvaarden.
LISSABON (A. N. P.). Naar de Brit
sche nieuwsdienst uit Nieuw Delhi meldt,
heeft Cripps ten aanzien van het ant
woord van het Indische nationale conr
gres verklaard, dat het antwoord er op
duidt, dat het Indische nationale congres
niet bereid is de Britsche voorstellen aan
te hemen.
Uit Stockholm: Ook de Moslem-liga
heeft, naar de Britsché berichtendienst
uit Bombay meldt, thans in een resolutie
haar standpunt bepaald miet betrekking
tot de door Sir Stafford Cripps ingedien
de voorstellen der Britsche regeering.
In de resolutie wordt gezegd, <iat 'de
voorstellen In hun huidigem vorm niet
aanvaardbaar zyn.
MAANDAG 13 APRIL 1942.
Looft dfen Heere, roept Zjjnen Naam
aan, maakt Z^jn daden bekend onder de
volken. Psalm 105:1.
Zon Maan
op onder op onder
6.50 20.32 6.15 18.14
15 April: Nieuwe maan.
23 April: le kwartier.
Cripps verklaarde o.a.: „Het ontwerp
is teruggenomen en wy keeren terug tot
den toestand, zooals die bestond toen ik
hierheen kwam, ofschoon wellicht niet
geheel denzelfden toestand".
Een groote kans voor de verdediging
van Indië is gemist. Het congres heeft
wijziging van de grondwet en een zuiver
nationale regeering zonder eenig toe
zicht van den onderkoning verlangd. On
der de huidige omstandigheden is de in
williging van dergelyke eischen volgens
Cripps ondenkbaar.
Van de mislukking van de onderhan
delingen draagt Churchill noch Wavell
de schuld. Veeleer ben ik alléén aanspra
kelijk, zoo zeide Cripps. Ik koester ech
ter geenerlei'bitterheid jegens de Indi
sche leiders.
In een brief aan Cripps heeft de voor
zitter van het nationale congres, Azad,
volgens een bericht van den Engelschen
nieuwsdienst uit Nieuw Delhi verklaard,
dat het congres nog steeds bereid is om
de volle verantwoordelijkheid mede op
zich te nemen onder voorwaarde, dat een
werkelijk nationale Indische regeering
met alle volmachten wordt gevormd.
Japansche landing! op Cebu.
(D. N. B.). Japansche marinetroepen
zy'n, naar officieus verluidt, op een stra
tegisch belangrijke, plaats op het eiland
Cebu (Prilippijnen) geland en breiden
thans hun operaties naar het binnenland
uit)
Japansche marinevllegtulgen hebben
met steun van het vuur der Japansche
oorlogsschepen onophoudelijk de vijande
lijke eilandyestingen Corregidor en Ca-
ballo gebombardeerd.
OPROEP.
De geweldige strijd in het Oosten van
Europa is het begin van een nieuw Euro-
peeseh tijdperk. Tot nu toe hebben de
Europeesche volken zich zoo cfiruk bezig
gehouden met de exploitatie hunner over-
zeesche bezittingen, dat in de geweldige
uitgestrektheden van het Russische ge
bied een aan de cultuur en,Europa vij
andige macht kon ontstaan, die uit haar
minderwaardigheid al het groote en
Bij ieder landdienstkamp behoort een
tuin, dien de meisjes zelf bewerken.
Foto Fellinga-Pax-Holland-m
hoog-ontwikkelde, kortom dus de hooge
trap van beschaving der Europeesche
volken, moest bestrijden. Zonder in de
toekomst de gedachte prijs te geven, dat
Europa als het hart van de wereld het
recht en de taak heeft, uitgestrekte
overzeesche ontginningsgebieden zijn
eigen te noemen, ontstaat reeds thans
de gebiedende noodzaak, het Oosten van
Europa als het dichtstbijzijnde gebiéd
voor kolonisatie en ontginning opnieuw
op te bouwen. Dit is vopral een doel voor
de jeugd van de Germaansche volken.
Het grootste deel van deze jeugd staat
thans als Duitsch soldaajt of als
Vlaamsch, Nederlandseh, Deenseh,
Noorsch en Zweedsch vrijwilliger met de
wapens in de hand in het Oosten en
vecht tegen de bolsjewistische heer
schappij, die tot nu toe haar land als
basis voor de wereldrevolutie gebruikte.
Er zijn echter vele jonge kameraden,
die thans nog niet oud genoeg zijn om
zelf deelvan dit .soldatenfront uit te
maken. Ieder hunner kan echter een deel
worden van een tweede strydfront, dat
zich tot taak stolt, deL bodem in Oost-
Europa te bewerken. Dezelfde mogelijk
heid tot medewerking aan deze taak be
staat in overeenkomstigen vorm ook
voor onze meisjes. Duizenden Duitsche
jongens en meisjes doen reeds thans als
vrijwilligers voor den landdienst, teza
men met jongens en meisjes uit de ove
rige Germaansche landen, die zich vrij
willig hebben opgegeven, dienst op de
velden en akkers in Oost-Europa. Zij de-
Het hoogtepunt voor de vrijwilligers is het binnenhalen van den oogst.
A Foto Fellinga-Pax-Holland-m