Christelijk Dagblad voor Zeeland
Jan Pietersz. Coen
een geboren leider»
Binnenland
Wederom Sowjet-aanvallen afgeslagen - Vier Brltsohe
dulkbooten tot zinken gebraoht - Britsoh oonvool bestookt.
BONNEN VOOR
VOEDINGSMIDDELEN.
DAGKALENDER
De vergadering van bedrijfsleiders fe Middelburg.
DINSDAG 24 MAART 1942
56e JAARGANG No, 146
Bureaux Lange Vorsistraai 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg:
Firma Boekhandel J.-J, FANOY
Lange Giststraat 34 en Noordweg 155
Directeur-Hoofdredacteur!
A. DE LANGE te Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent te
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
Familieberichten 33 cent per regel
Overige edverfentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine edvertentlên f 0.55 bij vooruitbetaling
Advertenliën onder letter of motto 10 ct. extra
Bl| contract belangrijke korting
Het Alg. Handelsblad noemt Jan Pie
tersz. Coen misschien het duidelijkste
voorbeeld van een geboren leider, die,
geschraagd" door een geweldig idealisme,
tegen alle weerstanden ln opdrachten uit
voert, die hij zichzelf heeft gesteld en
die zijn volk en zijn land nog eeuwen
tot vrucht zullen strekken. Men kan zeg
gen, dat Coen, de man zonder wiep In-
dië niet Indië zou zijn geworden, onze
macht in de Oost grondvestte tégen den
wil van ons volk en in het bijzonder te
gen de uitdrukkelijke wenschen van zijn
opdrachtgevers, de Compagnie en een
groot deel van de regeering, in!
In een vlot gesteld boek heeft K. Norel
hem onlangs beschreven, zooals hij, vóór
hij de geduchte Gouverneur-Generaal
was, in Indië werkte. Een „lastige man"
voor de Heeren Zeventien, die, reeds ja
ren lang, tot vervelens toe met plannen
en „discourzen" komt aandragen, die in
elke post naar het vaderland aanspoort
tot gevaarlijke ondernemingen en die
brieven schrijft, zooals geen enkele Com
pagnies-dienaar ze zou durven schrijven:
.......Het verveelt me bijkans, de stem
me verflauwt en de penne wordt traag,
nu ik zoo gedurig moet herhalen, dat
U.E., in eenige zaken groote courage be-
toonende, haar altijd in het een of an
der als klein laat kennen. In groote on
dernemingen moet de courage groot zijn,
het gemoed nobel en liberaal, of hetvis
beter, dat men niet begint Het past een
eerlijk huisman zeer wel, dat hij voor
zichtig zij en zijne zaken zuinig overlegt,
het past een marktganger, dat hij wat
hoetele en dinge, maar U.E. voegt zulks
geenszins. In dingen, waar gij tien be
spaart, wordt de Compagnie honderd, ja
duizend schade gedaan
Onziet noch en vreest Uwe vijan
den niet. Het Vereenigde Nederland met
de genade Gods alles vermag."
Als deze lastige man eindelijk tot Gou
verneur-Generaal is benoemd, nadat men
hem eenige malen passeerde, brengt hij
zijn rapporten en missieven op de meest
letterlijke wijze in de practijk. Gedragen
door een diep Godsvertrouwen en geze
gend met een scherp inzicht in kracht-
verhoudingen en omstandigheden,
waagt hij alles en w i n t hij alles, dik
wijls de orders van de Compagnie niet
afwachtende. Hij trotseert de Engelschen
en hij verjaagt ze. Hij trotseert de mach
tigste Javaansche vorsten en legt den
grondslag voor Indië's pacificatie. Hij
maakt van de verspreide nederzettingen
in de Oost een gesloten koloniaal rijk,
waar noch de Portugees, noch de En-
gelschman meer iets te maken heeft.
Zijn ondernemingen, die stranden, zoo
als de tocht naar China, zijn mislukt
doordat onderaanvoerders te kort scho
ten. Niet voor niets schreef hij aanhou
dend naar het vaderland: „Stuur mij
menschen, het grootsche werk, dat hier
wordt verricht, en dat geheel ten goede
zal komen aan machtspositie en de Wel
vaart der Nederlanden, eischt man
nen!"
Hoe weinig begreep men Coen in Ne
derland! Hoezeer heeft men, toen hij na
zijn eersten ambtstermijn ip het vader
land vertoefde, getracht zijn terugkeer te
bemoeilijken, omdat hij zoo streng was,
zooveel onrust teweeg bracht door zijn
grootsche plannen en ondernemingen. Hij
bouwde ons een rijk zonder weerga in
de Oost zonder hem ware onze positie
in Indië nooit zoo machtig geworden!
maar in het vaderland achtten vele koop
lieden en regenten hem té groot en tè
hoog. Ons vaderland is nimmer sterk ge
weest in de erkenning der verdiensten
van groote tijdgenooten en dreef ze lie
ver in ballingschapMen gaf er de
voorkeur aan op makkelijke wijze han
del te drijven, niet beseffende, dat de
cost uitgaet voor de baet. Alleen het volk,
de eenvoudige man, die nog dacht en
oordeelde uit een zuiver gevoel, eerde
hem. Ook een aantal vooruitziende be
windvoerders en leden der Staten.
Gejodeerd zout bij broodbereiding.
Blijkens een besluit van den secretaris
generaal van landbouw en vissclierij zijn
de bakkers in de gemeenten Almelo, Arn
hem, Bussum, Coevorden, Driebergen,
Hillegom, Lisse, Lochem, Naarden,
Noordwijkerhout, Roosendaal, Sassen-
neim, Utrecht, Vreeland, Warmond,
Weesp en Weesperkarspel verplicht bij
de bereiding van voor menschelijke con
sumptie bestemd brood gebruik te ma
ken van gejodeerd zout.
Japansche maatregelen in Ned.-lndië.
Baar de „Jomioeri Sjimboen" volgens
hef D. N. B, uit Batavia meldt, zijn de
Japansche militaire autiriteiten voorne
mens alle inheemsche bestuursambtena
ren in functie te laten en ook de bestaan-
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA.
Het Oppercommando der Duit-
sche weermacht maakt bekend:
Op het schiereiland K e r t s j
zpn nieuwe aanvallen van den vij
and mislukt.
Iirhet Donetz-gebied sloe
gen Duitsche en Roemeensche troe
pen met versterkte strijdkrachten
en pantserwagens ondernomen
aanvallen der bolsjewisten in ver
bitterde gevechten af.
In den middensector van
het front werden verscheiden van
hun verbindingen afgesneden troe- -
pendeelen van den vijand vernie
tigd. Daarbfl verloor de vijand in
twee dagen behalve talrijke gevan
genen, eenige duizenden dooden,
alsmede 15 pantserwagens, 31 ka
nonnen en ander oorlogsmateriaal.
Ook aan de overige deelen van het
Oostelijke front hadden de Duit
sche troepen bij het afweren van
vijandelijke aanvallen en bij eigen
aanvalsacties succes.
Bijluchtaanvallen werden meer
dan 300 vijandelijke voertuigen van
allerlei soort en 23 treinen ver
nield. De bolsjewisten verloren gis
teren 54 vliegtuigen. In het tijdvak
van 16 tot 22 Maart werden aan
het Oostelijke front 137 vijande
lijke pantserwagens vernield.
In Noord-Afrika hebben
de Britsche strijdkrachten, die den
21en Maart in het gebied ten Oos
ten van Martoeba werden terug
geworpen, zich verder teruggetrok
ken.
Voor de Noord-Afrik a a n-
scl^e kust brachten Duitsche
gevéchtsvliegers in een stoutmoe-
digen aanval een koopvaardijschip
van 6000 B.R.T., dat in een door
Britsche zeestrijdkrachten be
schermd konvooi voer, tot zinken.
Twee andere koopvaardijschepen
bleven na bomtreffers liggen.
Op Malta plaatsten Duitsche
jachtvliegtuigen en duikbommen
werpers bomvoltreffers op vlieg
veldinstallaties. Zeven Britsche
vliegtuigen werden op den beganen
grond vernield, twee in lucht
gevechten neergeschoten.
den geheelen dag tot 22 Maart. Talrijke
eskaders torpedovliegtuigen vertrokken
van de verschillende lucbtsteunpunten
in opeenvolgende golven in. de richting
van de vijandelijke vlootstrijdkracbten.
Onze vliegers, die met prachtig élan
door het krachtige spervuur en de nevel-
schermen van de begeleidende schepen
drongen, vielen van zeer korten afstand
aan en troffen herhaaldelijk oorlogs- en
transportschepen.
Afnefmeridei Sowjet-aanvallem.
(D. N. B.). Van militaire zjjde wordt
vernomen:
Aan de groote verwachtingen, die de
Bolsjewieken gekoesterd hadden van hun
z.g. winteroffensief, is de bodem inge
slagen als gevolg van den afweer van de
Duitsche troepen.
Hooge bloedige verliezen, zware ver-
plegingszorgen en een sterk merkbaar
gebrek aan wapens en materieel, hebben
de Sowjet-aanvallen doen ineenstorten.
De Bolsjewisten hebben in den voor
middag van den 22sten Maart op het
schiereiland Kertsj nog slechts zwakke,
onsamenhangende aanvallen gedaan.'
In den namiddag van dien dag vielen
de Bolsjewisten in het geheel niet meer
aan.
In het Donetsgebied daarentegen zet
ten de Bolsjewisten hun aanvallen in de
zelfde brandpunten, waar ook de vooraf
gaande dagen zwaar om gestreden werd,
voort. De aanvallen werden tijdens hevi
ge afweergevechten afgeslagen of stort
ten reeds in het spervuur der Duitsche
artillerie ineen. De Bolsjewisten leden
daarbij zware verliezen.
De koude.
Volgens de berichteh, welke het op
perbevel der Duitsche weermacht heeft
ontvangen, hebben de gevechten aan het
oostelijke front in de afgeloopen week
opnieuw zware eischen aan de Duitsche
troepen gesteld. Hoewel de koude in den
zuidelijken sector van het oostelijke
front tijdelijk iets minder hevig was,
werd de gevechtsactie vooral in den cen-
tralen en den noordelijken sector van het
front toch gehinderd door strenge vorst,
enkele sneeuwstormen' en metershooge
sneeuwbarrières.
Het zwaartepunt van de krijgsoperaties
van de afgeloopen week lag in den zui
delijken sector.
In den centralen sector van het front
eischen de krijgsoperaties tengevolge
van de groote koude en de vele sneeuw
zeer zware inspanningen van de troe
pen. Dag en nacht moesten de ravitail-
leeringswegen sneeuwvrij worden gehou
den. Alle vijandelijke aanvallen werden
met zware verliezen voor den vijand af
geslagen.
Cripps in' Nieuw Delhi aangekomen.
Cripps is thans in Nieuw Delhi aange
komen.
(A.N.P.) Naar Reuter meldt, heeft
Cripps aan Indische, politieke leiders
verklaard, dat hij voornemens is slechts
twee weken in Delhi te blijven.
Voor discussies heeft hij niet veel tijd
beschikbaar, daar „talrijke dringende
belangrijke aangelegenheden in Engeland
liggen te wachten". Het voornaamste
doel van zijn bezoek is, de maatregelen
uiteen te zetten, die door de Britsche re
geering zijn voorgesteld en die beoogen
de vroegere beloften in zake het verlee-
nen van autonomie aan het Indische
volk te vervullen.
Londen verwacht Japansche
aanvallen! in Birma.
Wat Birma betreft, aldus meldt S.P.T.,
verwacht men in Londen Japansche aan
vallen, temeer, daar over een week of
vijf de regentijd in dat land begint en
de Japanners alles op alles zullen zetten,
om nog voor dien tijd de zoo begeerde
oliebronnen in handen te kunnen krijgen.
Volgens een bericht van „Exchange
Telegraph" oefenen de Japanners ten
Noorden van Thailand een sterken druk
uit op de troepen vap Tsjoengking. De
correspondent bericht verder, dat troe
pen van Tsjiang Kai-sjek zijn aan
getreden voor-, een tegenoffensief bij
Foe-tsjau.
Korte Berichten.
Uit Washington woréen verschei
dene torpedeeringen gemeld van Ame-
rikaansche vrachtschepen.
(D. N. B.). Volgens de „Ulus" zal
het proces wegens: den bomaanslag op
ambassadeur Von Papen 1 April begin
nen. De zittingen zullen openbaar zijn.
Naar de Britsche nieuwsdienst
meldt, is de Britsche ambassadeur te
Ankara door de Britóche regeering er
van verwittigd, dat inderdaad Britsche
vliegtuigen aansprakelijk zijn voor de
schade, in den nacht van 12 op 13 dezer
te Milas veroorzaakt. De ambassadeur
heeft het leedwezen der Britsche regee
ring overgebracht en meegedeeld, dat zij
zal zorgen voor schadevergoeding.
ITALIAANSCH WEERMACHTS-
BERICHT.
In Cyrenaica zijn vijandelijke
strijdkrachten, die poogden in onze stel
lingen door te dringen, met krachtige
hulp van de luchtmacht in den vorm van
stoutmoedige bomaanvallen in duik
vlucht en mitrailleuraanvallen in scheer-
vlucht terstond afgeslagen. Tal van
tanks werden vernield; vele andere on
bruikbaar gemaakt.
Duitsche jagers hebben drie „Curtiss"-
toestellen neergeschoten.
Onze vliegtuigen vielen tijdens een
verkenningstocht in het Westen der
.Middellandsche -Zee twee Engel-
sche eenheden van geringe tonnage aan.
Een dezer schepen geraakte in brand en
vloog in de lucht, het andere, dat even
eens werd getroffen, leek zwaar bescha
digd te zijn.
Onze duikbootjagers hebben in. de
Middellandsche Zee nog vier Engelsche
duikbooten in den grond geboord.
In 't Oostelijk deel van de M i d d e 1-
landsche Zee nam een onzer duik
booten ondanks bepaald ongunstige
weersomstandigheden laat in den namid
dag van 21 Maart een vrij groot en
krachtig beschermd convooi waar, dat
in de richting van Malta voer. Onze ver
kenningsvliegtuigen volgden dit convooi
de bestuursorganen der regeering op Ja
va zoo min mogelijk te veranderen. Vol
gens een. ander bericht zouden reeds
talrijke Nederlandsche ambtenaren zijn
ontslagen.
Volgens de „Asahi Sjimboen" hebben
de Japansche troepen 150 Duitsche vrou
wen en kinderen, die in de kazerne te
Fort de Cock waren geïnterneerd, in vrij
heid gesteld.
Nederlandsche boeren naar Rusland.
Vrijdag is van het station Oldenzaal
een derde transport boeren, bestaande
uit honderd man, aangeworven door de
Ostdeutsche Landbewirtschaftungsgel-
sellschaft ('s Gravenhage), vertrokken
om in bezet Rusland als bedrijfsleider en
assistent op de boerenbedrijven op te tre
den.
De waarnemend burgemeester van Ol
denzaal sprak de Oostlandboeren, in hun
groene uniformen toe, welke toespraak
met een „hou zee" werd beantwoord.
22 Maart tot en met 28 Maart 1042.
16 A brood 4 rants, brood of gebak.
16 B brood rants, brood of gebak.
16 A vleesch1 rants, vleesch of vl.w.
16 B vleeschv*4 rants, vleesch of vl.w.
16 A aardapp. 1% kg. aardappelen.
10 B aardapp. kg. aardappelen.
22 Maart tot en met 18 April 1942.
260 algem.1 kg. suiker.
3-01 of 4-01
reserve 50 gram cacao.
259 algem250 gram koffiesurrogaat
263 algem.500 gram jam.
257, 261, 265,
269 algem. 1 rants, bloem, brood of
gebak.
4-02,4-03 res.250 gram rijst.
264 algem.250 gr. peulvruchten.
268 algem.250 gram gort
267 algem.100, gram vermicelli of
maizena.
258, 262, 260,
270,274 algem. 100 gram kaas.
16 A t/m 19 A
melk 8liter melk.
16 B t/m 19 B
melk 1% liter melk,
17 tot en mBt 29 Maart 1942.
13 boterrants, boter, margarine,
vet of rundvet.
13 vet y2 rants, boter, margarine
of vet
De geldigheidsduur van de volgende
bonnen Is verlengd:
Tot en met Dinsdag 31 Maart: 211 al
gemeen (zeep); G zeep, toiletzeep,
Geldige bonnen voor diverse artikelen.
1 Maart tot en met 31 Maart 1942.
228 algem.1 rantsoen zeep.
H zeep1 rantsoen zeep.
H toiletzeep.. 75 gr. toiletzeep 80
4 Jan. tot en met 31 Maart 1942,
26 petroleum2 liter petroleum.
Tot 14 'April 1942.
07 K.F. brand
stoffen 1 eenheid brandstoffen.
08 K.F. brand
stoffen x) 1 eenheid brandstoffen.
05 t/m 07 H.K.
brandstoffen 1 eenheid brandstoffen.
13 en 17 H.K.
brandstoffen 1 eenheid brandstoffen.
DINSDAG 24 MAART 1942.
Weet, dat de Heere is God; Hij heeft
ons gemaakt, (en niet wij) zijn volk en
de schapen zjjner weide.
Pa. 100 3.
Zon
op onder
7.35 19.59
Maan
op onder
11.42 2.41
E® Maart: le kwartier.
1 Aprils Valla maan.
08 H.K. brand
stoffen8) 1 eenheid brandstoffen.
09 H.K1 eenheid brandstoffen.
12 t/m 20 CV.
brandstoffen 1 eenheid brandstoffen.
29 t/m 32 C.V.
v. bonkrt L1 eenheid brandstoffen.
1 Maart tot en mot 31 Maart 1942.
„Generator-anthraciet 3e periode" 1 H.L.
en „Generator-turf 3e periode" 50 stuks
baggerturf.
Tot 14 April 1942.
23 t/m 28 C.V.
brandstoffen 1 eenheid brandstoffen,
le t/m 9e per.
brandstoffen 1 eenheid brandstoffen.
1 Jan. tot en met 30 April 1942.
L textiel
(mannen) 50 gram scheerzeep.
1 Maart tot en met 31 Maart 1942.
Bon 15 van de voederkaart voor honden
en katten.
s) Hierop geen anthraciet verkrijgbaar.
2) Hierop uitsluitend turf verkrijgbaar.
Rantsoenen voor moeders.
Het extra-rantsoen grutterswaren, het
welk ten behoeve van aanstaande en
jonge moeders per week beschikbaar
wordt gesteld, is gebracht op 500 gram
havermout, aangevuld met 500 gram
gort. Aanstaande en jonge moeders ko
men dus voortaan gedurende 26 weken,
nl. 20 weken voor en 6 weken na de be
valling, in aanmerking voor 3% liter
melk per week, benevens naar keuze: a.
500 gram havermout plus 500 gram gort
per week of b. 1000 gram brood per week
of c. 750 gram brood plus 125 gram bo
ter per week.
(Slot.)
De Beautragte, de heer Münzjer,
zette zjjn rede als volgt voort:
Om een volledig beeld van de econo
mische en sociale omwenteling in
Duitschland te kunnen geven, ging spr.
op de afzonderlijke maatregelen van de
ze omwenteling dieper in.
De wet ter ordening van den natióna-
len arbeid werd op 20 Jan. 1934 afge
kondigd en gaat van de „werkgemeen
schap", dus van de grondgedachte der
lotsverbondenheid der ondernemers met
al zgn medewerkers uit.
Ondernemer en gevolgschap zullen in
een trouwe verstandhouding tot elkaar
staan, welke verstandhouding in de be-
drijfsgemeenscbap gevestigd is. Een
vertropwensraad uit het gevolgschap
staat den bedrijfsleider terzijde.
Staatsorganen, die voor de naleving
van deze beginselen te zorgen hebben zijn
de vertrouwensmannen van den arbeid en
de eererechtbanken.
Andere paragrafen van de wet ter or
dening van den nationalen arbeid behan
delen: de ontslagbeperking en de ar
beid in openbaren dienst.
Eenigen tijd na de afkondiging van de
wet ter ordening van den nationalen ar
beid voerde Dr Ley, leider van het Duit
sche Arbeidsfront, de reorganisatie op
bedrijfs-organisatorisch vebied van het
Duitsche Arbeidsfront door.
Een onderdeel van het Duitsche ar
beidsfront is de organisatie van den vrij
en tijd, de nationaal-socialistische ge
meenschap „Kraft durch Freude".
Wij moeten alle Duitsche menschen
van de oyerrijke en hooge cultuur van
kunst, muziek, theater en film laten ge
nieten, hen bekend doen worden met de
schoonheden van ons land, hen in het
sportieve leven van ons volk betrekken,
aan de vreugde en schoonheid van het le
ven laten deelnemen. Niet degene, die in
het bezit is van geld en goed, heeft er
recht op het genot van de cultuur te
ondergaan, doch slechts degene, die
daaraan innerlijk behoefte heeft, onver
schillig of hii al of niet met aardsche
goederen gezegend is.
Wij deden door „Kraft durch Freude"
overal gymnastiekzalen, baden, theaters,
ja zelfs heele „K. d. F."-steden te onzer
verpoozing verrijzen. Wij organiseerden
tochten en uitstapjes in het schoone
Duitsche rijk en ook daarbuiten, de wijde
wereld in. Wij bouwden „K. d. F."-sche-
pen, die opzien verwekten in Noorwegen,
Spanje, Portugal, Italië en Griekenland.
Wij vormden tooneel- en andere cultu-
reele gemeenschappen en brachten het
volk weer nader tot het goede boek. Wij
bouwden tuindorpen. Wij stichtten een
bureau voor vacantie-reizen en onder
komen tijdens de vacantie, verder een
afdeeling voor onderwijs en opleiding.
Andere afdeelingen van het Duitsche
arbeidsfront zijn 't bureau van den pres
tatiewedstrijd van de Duitsche bedrijven,
het bureau voor rechtskundigen bijstand,
het wetenschappelijk instituut voor den
arbeid, het bureau voor technische we
tenschappen, het sociale bureau, het bu
reau voor huis en heem, naast het reeds
vermelde bureau voor eigen haard, het
bureau vóór beroepsopvoeding en be
drijfsleiding, het bureau voor volksge
zondheid, en daarnaast vele vakkundige
bureaux, als voor ijzer en metaal, ener
gie, verkeer, banken, handel, bestuur,
enz. Een bureau wilde spr. nog in het bij
zonder vermelden en wel: „de beroeps
wedstrijd voor alle werkende Duit-
schers", waarin zich de prestatiestrijd
van ieder mensch afzonderlijk, voorna
melijk van de jeugd voltrekt.
Reeds de eerste succesvolle beroeps
wedstrijd droeg er het zijne toe bij, om
ongezonde ontwikkeling niet slechts te
stuiten, doch ook om de leerende en wer
kende jeugd weer met hart en ziel aan
hun werk te binden.
De werkende mensch en niet de kapi*
talist bepaalt het lot van de natie. De
beslissing ligt niet bij het geld, doch bij
de scheppende prestatie!
Een bureau heeft als bijzondere taak
de ethische idee van den arbeid weer te
ontplooien„Schoonheid van den ar
beid". Spr. bezocht een groot bedrijf in
de provincie Zeeland en bezichtigde
de werkplaatsen van de leerlingen. Zon
den twijfel waren deze technisch goed in
orde, ook al kan het een vergelijking
met de meeste Duitsche werkplaatsen
voor leerlingen niet doorstaan. Ook de
werktafels van de verschillende leerlin
gen afzonderlijk waren betrekkelijk
schoon. Wat spr. meteen opviel, was,
dat men veel meer op de zindelijkheid
van de werktafels en van het gereed
schap, dan op de zindelijkheid der men
schen had gelet. Deze menschen hadden
