Christelijk Dagblad voor Zeeland
Het Gerucht.
DAGKALENDER.
WOENSDAG 18 FEBRUARI 1942
56e JAARGANG - No. 117
Dultsche dulkbooten opereeren bij Cura9ao -
Duitsche successen In het Oosten/- Verklaring
van Churchill In het Lagerhuis - De Britsche
verliezen op Malakka.
De strijd in het Kanaal en de
val van Singapore.
Zon
op onder
8.51 18.58
Plechtige installatie Nederl. Cultuurraad.
Antwoordrede van Prof. Snijder. (Sloi)
I"
-t
Bureaux Lange Vorslsfreal 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg:
Firma Boekhandel J. J. FANOY-
Lange Giststraat 34 en Noordweg 155
Directeur-Hoofdredacteur:
A. DE LANGE te Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
Familieberichten 33 cent per regel
Overige advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cfent per regel
Kleine advertentiën f 0.55 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 ct. extra
Bij contract belangrijke korting
Met de geruchten, die van mond tot
mond overgaan, moet men erg voor
zichtig wezen, daar zy meermalen zeer
onbetrouwbaar zijn gebleken.
Het is met die geruchten een eigen
aardige zaak.
„Kwaad gerucht neemt altijd toe;
goed gerucht wordt spoedig moe", zegt
een rijmpje. De menschen vertellen over
het algemeen graag kwade dingen, en
onderstreepen ze, ja dikken ze somtijds
nog wat aan, zoodat de mededeeling ten
slotte meer leugen dan waarheid be
helst. Maar moet er iets goeds verteld
worden, dan is het net, alsof daar niet
zooveel aan is't gaat zoo wat tusschen
neus en lippen, en 't is gauw weer ver
geten.
Toch zegt de Catechismus, dat we
de waarheid zullen liefhebben en op-
rechtelijk spreken". Wat we zeggen,
moet zuivere waarheid zijn. Deze om
schrijving van het negende gebod
plaatst ons voor een strengen eisch. We
mogen er maar niet op los praten. We
moeten critiek oefenen op wat ons ver
teld wordt, alvorens het zelf verder
te brengen. Ook hier past een herinne
ring aan de bede van Ps.141:
Zet, Heer, een wacht voor mijne lippen;
Behoed de deuren van mijn mond,
Opdat ik mij tot geenen stond
Iets onbedachtzaams laat ontglippen.
Er zijn menschen met een heel leven
dige phantasie. Met deze levendige
phantasie gaat in den regel een minder
scherp geheugen gepaard. Het zijn ge
vaarlijke menschen.
Een groote fout, waaraan wij zelf en
velen met. ons lijden, is ook deze, dat we,
wat ons verteld wordt, maar al te dik
wijls zonder critiek aanvaarden. In ge
wone, norrpale, rustige tijden lieten we
ons lang niet zooveel wijs maken. Dan
waren we veel meer op onze hoede. Te
genwoordig gaat alles er bij menigeen
in als koek.
Het is echter geen onschuldige lief
hebberij, al dat verspreiden van geruch
ten. Het kan heillooze gevolgen hebben.
Laten we ons schrap zetten. Laten we
onze kalmte bewaren. Vergeten we de
kritiek niet op wat ons verteld wordt.
Laten we denkenzou het welt wa^r
zijn? En vragen: hebt ge het zelf ge
zien? Of van wien hebt ge het? Een
beetje minder toeschietelijkheid in het
accepteeren en verspreiden van sensa-
tioneele geruchten is een dienst, die we'
aan» ons zélf en anderen, ja aan ons
heele volk bewijzen.
AANWIJZING NIEUWEN BON
BOTER- EN VETKAART, ALSMEDE
VERLENGING DIVERSE BONNEN.
Gedurende het tijdvak van Donderdag
19 Februari tot en met Vrijdag 27 Fe
bruari 1942 geeft eik der met „09" ge
nummerde bonnen van de boterkaart
recht op het koopen van 125 gram boter
of 100 gram rundvet. Dit laatste kan
uitsluitend worden betrokken door hen,
die in de periode van 2 tot en met 5
Februari j.l. bon 09 bij hun slager heb
ben ingeleverd. Gedurende het tijdvaü
van 19 tot en met 27 Februari a.s. geeft
voorts élk der met „09" genummerde
bonnen van de vetkaart recht op het
koopen van 125 gram boter zonder
reductie of margarine.
Voorts wordt de geldigheidsduur der
met „08" genummerde bonnèn van de
boterkaart en ^an de vetkaart verlengd
tot en met Vrijdag 27 Februari 1942.
De geldigheidsduur der met „204" tot
en met „208" genummerde bdnnen van
de bonkaart algemeen, welke tot en met
21 Februari a.s. elk recht geven op het
koopen van 100 gram kaas, wordt ver
lengd tot en met Zaterdag 28 Februari
1942.
Ten slotte wordt er de aandacht op
gevestigd, dat de. bon van de bonkaart
algemeen, welke gewoonlijk wordt aan
gewezen voor het koopen naar keuze van
havermout of peulvruchten, gedurende
het vierwekelijksche tijdvak, hetwelk op
zondag 22 Februari a.s. begint, uit
sluitend recht zal geven op het koo
pen van peulvruchten.
2000 OPLOSSINGEN OP BANDEN
PRIJSVRAAG.
De prijsvraag naar een nieuw gëcon-
strueerden rijwielband ter vervanging
van den rubberband, verleden jaar door
het Gentraal Instituut voor Industriali
satie uitgeschreven, nadert haar einde.
t)e schifting onder de meer dan 2000
ingezonden voorstellen in die, welke wel,
en welke niet voor een prijs in aanmer
king komen, is thans reeds zoover gevor
derd, dat de eerste groep nog slechts
uit 40 inzendingen bestaat. Binnenkort
komt de jury weer bijeen. Het is geens
zins uitgesloten, dat zij voor het einde
van deze' maand in staat zal zijn, de
prijswinners aan te wijzen.
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA.
Hét opperbevel der Duitsche
weermacht maakt békend:
Bij de gevechten in den mid--
densector van het O o s t q,l y'k
front had een groep vijandelijke
strijdkrachten kans gezien 80 K.M.
ten Zuidoosten van Wjasma
door onze linies heen te breken.
Na zwaren strijd werden zij in een
tegenaanval ingesloten en vernie
tigd. Hét overblijfsel van 1848 ge
vangenen benevens 17 tanks, 86
stukken geschut, honderden ma
chinegeweren, granaatwerpers en
bespannen sleden alsmede een
groote hoeveelheid ander oorlogs
tuig vielen ons in handen. Boven
dien werden tot dusver meer dan
500 gesneuvelde vijanden op het
gevechtsterrein geteld.
In de periode van 14 tot 16
dezer zijn bij de gevechten in het
Oosten in totaal 78 tanks en 134
stukken geschut buitgemaakt of
vernietigd.
De Sovjet-luchtstrijdkrachten
hebben gisteren 48 vliegtuigen ver
loren. Vier eigen toestellen wor
den vermist.
Duitsche duikbooten zijn de Ca
ribische Zee binnengedrongen,
hebben ter hoogte van de eilanden
Aruba en Curasao drie tank
booten van 17.400 ton in totaal
in den grond geboord en de olie
raffinaderijen en haveninstallaties
met artillerie beschoten.
In Noord-Afrika geen ge
vechtshandelingen van beteekenis.
Bij A l e x a n d r i viel een Duit
sche duikboot een formatie Brit
sche oorlogsschepen van een krui
ser en drie torpedojagers aan.
Twee vijandelijke eenheden wer
den door torpedo's zwaar bescha
digd.
Bij vluchten van afzonderlijke
Engelsche, bommenwerpers naar
de Duitsche Bocht is in
den afgeloopen nacht een vijande
lijk vliegtuig neergeschoten.
Wachtmeester Kirchner, stuks
commandant, die in het wegr-
machtbericht van 15 dezer is ver-
meld, heeft gisteren nog 7 vijan
delijke tanks stukgeschoten.
ITALIAANSCH
WEERMACHTSBERICHT.
Het 626ste Italiaansche weermachts-
b.ericht luidt:
In het gebied van M e c h i 1 i bedrij
vigheid van patrouilles. Gisteren heeft
de Duitsch-Italiaansche luchtmacht ver
scheiden malen belangrijke vijandelijke
doelen in Libye en op het eiland
Malta aangevallen.
Bg verwoede luchtgevechten tusschen
groote luchtformaties werden in totaal
17 Engelsche vliegtuigen neergehaald,
waarvan 15 door Duitsche jagers en 2
door de onze. Andere Britsche vliegtui
gen werden op den grond vernield.
Op de Egeïsche Zee is een vijan
delijk vliegtuig door onze torpedovlieg
tuigen getroffen en in zee gestort.
In de vroege ochtenduren, werd een
poging gedaan, Castel Vetrano
uit de lucht aan te vallen. Het afweer
geschut, dat onmiddellijk in werking
trad. schoot een Wellington-bommen
werper in brand, waarvan de uit zes
Nieuw-Zeelanders bestaande bemanning
werd gevangengenomen. Een ander
vliegtuig van hetzelfde type werd door
een Duitschén jager gedwongen in de
nabijheid van Modica te landen. Het
toestel werd in ongeschonden staat buit
gemaakt en de uit zeven personen be
staande bemanning gevangengenomen.
DOK VAN MALTA VERNIETIGD.
(P.N.B.) Het drijvende droogdok van
La Valetta op Malta is, naar de Duit
sche luchtverkenning heeft vastgesteld,
door Duitsche bomaanvallen verwoest.
Het dok was voor dé grootste schepen
der Engelsche Middèllandsche Zeevloot
bestemd en werd uit de opbrengst der
Duitsche herstelbetalingen na" den vo-
rigen oorlog betaald. Thans ligt het
zwaai* beschadigd in het watera
DUITSCHE SUCCESSEN
IN HET OOSTEN.
(D. N. B.). De Duitsche troepen heb
ben verder terrein gewonnen, doordat zij
in het centrale deel van het Oostelijke
front hardnekkig verdedigde heuvelstel
lingen der Sowjets veroverden.
Deze heuveletellingen vormden een
sleutelpunt voor de Sowjets.
In het Zuideiyke deel van het Oos
telijke front hebben de Bolsjewieken ver
scheidene regimenten opgeofferd, zonder
daarmede ook maar het kleinste succes
te verwerven, zy werden met aanzieniyke
verliezen teruggeslagen.
Op den Oostelyken oever van een om
streden rivier waren Duitsche tegenaan
vallen byzonder succesvol. Hier werden
de Bolsjèwistische aanvallers niet alleen
afgeslagen, maar in tegenaanvallen te
ruggeworpen.
REDE VAN CHURCHILL
IN HET LAGERHUIS.
(A. N. P.). Volgens een bericht van
den Engelschen berichtendienst he/gft
Churchill gisteren in het Lagerhuis ten
aanzien van de succesvolle doorbraak der
Duitsche oorlogsschepen „Scharnhorst"
en „Gneisenau" en „Prinz Eugen" door
het Kanaal en aangaande den val van
Singapore zijn standpunt uiteengezet.
Hij verklaarde, dat de Duitsche vloot
acties voor Engeland beslist voordeelig
zijn geweest en de Britsche positie in den
Atlantischen Oceaan hebben verbeterd.
Hij deelde verder mede, dat op voorstel
van de admiraliteit en het ministerie van
luchtvaart wordt onderzocht, waarom de
beweging der vijandelijke oorlogsschepen
zoo laat is ontdekt en of de samenwer
king tusschen luchtmacht en marine zoo
mauw is geweest als zij had moeten zijn.
Ten aanzien van Singapore verklaarde
Churchill geen verdere mededelingen te
kunnen doen en gaf hij den raad zich te
onthouden van „opgewondenheid en be
schuldigingen".
Hij was van meening, dat „een zeer
verhit debat» op dezen middag, zoolang
%nze gedachten nog door de gebeurtenis
sen versomberd en beïnvloed worden"
slechts als uitwerking zou hebben, dat
„in de geheele Wereld zeer slechte en
ongunstige reacties zouden ontstaan".
Deze woorden van Churchill werden
met levendig „Hoort! Hoort!"-geroep
ontvangen. Het Lagerhuis keurde de
verdaging van de debatten over den oor
logstoestand tot een der volgende byeen-
komsten goed.
De Britsche berichtendienst meldt uit
betrouwbare bron te vernemen, dat
Churchill niet voornemens is een specia-
len minister voor de defensie te benoe
men.
RUIM 3000 LUCHTAANVALLEN OP
SCHARNHORST EN GNEISENAU.
(D. N. B.). Naar de Britsche berich
tendienst meldt, is officieel medegedeeld,
dat de Britsche luchtmacht de slagsche
pen „Scharnhorst" en „Gneisenau" toen
deze in een Fransche haven lagen, 3299
maal met vliegtuigen heeft aangevallen
en daarbij 4000 ton bommen heeft gewor
pen. De Britten verloren daarby 247 man
en 43 vliegtuigen.
BRITSCHE VLIEGTUIGEN VOOR
DE NEDERLANDSCHE KUST.
(D.N.B.) Afzonderiyk vliegende
Britsche toestellen hebben gisteren ge
tracht over de Nederlandsche
kust te vliegen. De Duitsche marine-ar
tillerie nam hen onder vuur en schoot
een der vliegtuigen neer. De overige wer
den gedwongen terug te keeren.
AANZIENLIJKE VERLIEZEN
DER BRITTEN OP MALAKKA
(D. N. B.) Naar „Exchange
Telegraph" uit Ra n g o o n
meldt, zijn de Japansche
voorbereidingen voor een
offensief tegen Rangoon
reeds duidelijk waarneem
baar.
(Voor vervolg zie pagina 2.)
NIEUWE COMMISSARIS VAN
JGR9NINGEN,
Het RijKscorrmussariaat maakt be
kend:
De Rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied benoemde op
grond van par. 1 zijner vérordening nr.
108-1940 den vroegeren Regeeringscom-
missaris voor de Bestuurshervorming
in Nederlandsch-Indië, C. F. Staar-
gaard té Laren tot Commissaris der
Provincie Groningen.
Christiaan Frederik Staargaard, ge
boren te Soerabaja, 28 Febr. 1885, be
zocht de H.B.S, te Amsterdam en stu
deerde te Leiden. Van 19051917 was
hij bestuursambtenaar en van 1917
1928 was Jmj onderhoofd, later hoofd
van het kantoor Bestuurszaken der
Buitengewesten van het Departement
van Binnenlandsch Bestuur. Van 1928
1932 .was de heèr Staargaard Regee-
ringscommissaris voor de Bestuursher
vorming,
Het Engelsche volk moet de laatste
dagen wel veel verwerken. De 'Britsche
radio sprak, volgens D. N. B., van
een zwart week-end, daarmede doe
lende op den zeestrijd in het Kar
naai en de val van Singapore.
Deze twee groote tegenslagen gezamen-
hjk maken, dat de publieke opinie in En
geland zeer teleurgesteld is en dat de
atmosfeer in het Lagerhuis wel zwaar
geladen zal zijn. Er rijzen tal van vra
gen, waarop het Britsche volk een ant
woord hebben wil.
Twee Duitsche slagschepen, die naar
wel eens was beweerd, reeds lang gezon
ken waren, en een zware kruiser, die in
een Fransche haven hadden gelegen, heb
ben vorige week zee gekozen en zijn door
het Nauw van Calais en over de Noord
zee gevaren, zonder dat de Britsche zee-
of luchtmacht dit kon beletten. Er waren
blijkbaar geen Engelsche linieschepen in
de buurt, die den strijd konden aanbin
den, terwijl Engeland bovendien nog
meer dan veertig vliegtuigen bij deze ge
legenheid verloor en twee torpedojagers
buiten gevecht zag gesteld.
Geen wonder, dat de Engelsche pers
scherpe artikelen schrijft. Er komt nu
een commissie ,van onderzoek, maar het
feit is geschied en het geloof in de En
gelsche heerschappij ter zee heeft bij het
Britsche publiek ëen deuk gekregen.
Daarbij kwam dan nu Zondag de val
van Singapore, welk feit ook hier te
lande een diepen indruk heeft gemaakt,
omdat nu de verdediging van Sumatra
en "Java in het middelpunt dgr belang
stelling komt te staan. Reeds is Palem-
bang op Sumatra door de Japanners
bezet.
Singapore, waarvan, in 1933 werd ver
klaard,- „dat enkele zwakke plekken, die
nog bleken te bestaan, binnenkort zóó
danig zullen worden versterkt, dat Sin
gapore practisch onneembaar is en niet
kan worden bedreigd door aanvallen te
land, ter zee of in de lucht; de landings
mogelijkheden die tijdens de manoeuvres
minimaal bleken te zijn, zullen ma het
aanbrengen dezer laatste verbeteringen
geheel zijn verdwenen en Singapore zal
het Gibraltar van het Oosten zijn", is
dan nu in Japansche handen. Vijftien
jaar van 1923 tot 1938 is er aan ge
werkt en enorme bedragen zijn er aan
besteed. Maar het onmogelijk geachte is
gebeurd.
WOENSDAG 18 FEBR. 1942.
Want Hy zal zyn engelen van u beve
len, dat zjj u bewaren in al uw wegen,
Ps. 91 11.
23 Febr. Eerste kw.
3 Maart Volle maan.
Maan
op onder
10.11 22.46
Het Lagerhuis zoo werd dezer da
gen aangekondigd zal willen weten,
waarom aan de verdediging aan de
1 a n d zijde,waarde Japanners zijn bin
nengekomen, zoo weinig aandacht is ge
schonken. Men had van die zijde blijk
baar geen vijand verwacht.
Zoo kreeg Engeland hevige slagen te
verduren. In dit verband verdient ook
aandacht het feit, dat een Neder-
landsch zèe-officier aan het hoofd der
gezamenlijke zeestrijdkrachten werd ge
steld.
Cripps, de vroegere Engelsche gezant
te Moscou, schijnt gezegd te hebben, dat
het Engelsche volk nog niet voldoende
begrijpt, dat het om zijn leven gaat, dat
het zich nog niet genoeg inspant en nog
niet genoeg offers brengt. Indien dit zoo
is, dan zijn de twee bovenbedoelde fei
ten wel ernstig genoeb, om het 't noodige
begrip over de realiteit van vandaag bij
te brengen. De Engelsche wereldheer
schappij heeft door het verlies van S n-
gapore'een gevoelige knak gekregen
Naar te voorzien is, is een verschui
ving in het machtsevenwicht in het ge-
"bied van den Indischen en Stillen Oceaan
teweeg gebracht, die groote gevolgen met
zich zal sleepen.
Op 5 Januari 1942 schreef de Daily
Mail, dat de val van Singapore zoo goed
als zeker zou leiden tot het verlies van
Nederlandsch-Indië.
En op 28 Januari 1942 de Daily Tele
graph: „Het verlies van Singapore zou
niet slechts den weg effenen naar Neder
landsch-Indië en Australië, doch ook
den vloten der geallieerden de basis ont
nemen, om met alle kracht te worden
gebruikt.
Vandaar, dat wij, Nederlanders, met
zorg en vrees over het lot van Neder
landsch-Indië vervuld zijn.
Spr. betoogt vervolgens, dat wy van
het inzicht uit moeten gaan, zelf voor al
les lid eener gemeenschap te zyn; dan
slechts kan in onze stem ook die van
ons volk klinken, slechts dan kunnen wy
de richting waarin het geheel zich be
weegt aanvoelen. „Richting" kan men
echter slechts erkennen als men voor
waarts blikt en een doel voor ocgen
houdt. Wanneer wy de richting, die ons
volk nemen zal, omdat het moet kennen,
zoo zullen wy misschien moeizaam den
weg moeten zoeken, maar missen zullen
wy hem niet, ook al zouden wy hem
moeten banen!
Het verleden heeft ons geleerd, dat de
weg "Van het Nederlandsche volk niet
rechtiynig verloopt. En zooals ieder on
zer in zyn eigen leven keerpunten heeft
gekend, zoo staat ook het Nederlandsche
volk heden aan een keerpunt en moet in
en onbekende en ongewone zyn weg zoe
ken. Het was steeds onze trots, dat ons'1'
volk zich eens een eigen weg in de we
reld gebaand heeft: Wie thans begrypt,
dat hier een nieuwe wereld ontstaat, die
heeft de plicht den nieuwen weg te zoe
ken en te helpen banen".
„Wanneer het uw bedoeling is, dat de
Nederlandsche Kultuurraad het kultu-
r?ele geweten vah het Nederlandsche
volk is, zoó kan deze dit slechts zyn wan
neer hij positief tegenover de beslissing
van het heden staat. Daardoor wordt ons
onze richting aangewezen. Wy zien de
gebeurtenissen niet als „veranderde
tijdsomstandigheden", maar gelooven
aan een hoogere leiding, die zich daar
in verwerkelijkt. Aan dit inzicht ontlee-
nen wij den moed ook de consequenties
te aanvaarden en de verplichting mede
te werken, mede te handelen en te leiden
U zult heden géén concrete plannen
van mij verwachten. Wij zullen steeds
dat doen, wat ons dienstig schijnt tot het
hoogere doel en in overeenstemming mét
de richting van het geheel. Daardoor
hoopt de N. K. R. het best het Neder
landsche volk en dat niet alleen
te dienen. Dat u den N. K. R. hebt inge
steld om de belangen van de Nederland
sche kuituur te behartigen is ons een be
wijs, dat ook gy overtuigd zyt, dat voor
het nieuwe Europa een zelfstandige kui
tuur eén waardevol en onontbeerlyk ber
standdeel zal zyn.
In deze overtuiging vatten wy onze
taak op, vertrouwend dat het Nederland
sche volk, wanneer het eenmaal zijn weg
gebaand, zijn plaats in de nieuwe ge
meenschap veroverd heeft, den Führer,
die ons allen de nieuwe wegen wijst en
thans het lot van Europa in zijn sterke
handen houdt, en u, mijnheer de Rijks
commissaris, als den voltrekker van zijn
wil dankbaar zal zyn.
Hierna begroette Prof. Snijder de ge-
neraal-commissfarissen en de secretaris
sen-generaal eh richtte hij meer in het
bijzonder het woord tot de leden van de
eind 1940 door hem opgerichte^ Neder-
landschen Kuituurkring.
Dames en heeren.
Het is al meer dan een jaar geleden
sinds wy voor het eerst byeenkwamen
en er is in dit jaar veel gebeurd. Van
den beginne af aan hebben wy gestreefd
naar samenwerking met de bezettende
oveiheid omdat wij inzagen dat dit de
weg was voor ons volk op grond van ona
verleden, onzen ingeboren aard en met
het oog op onze toekomst die wij niet
anders dan in een groot Europeesch ver
band kunnen zien. De grondslag van
deze samenwerking als gelijkgerechtigde
partners ligt in ons zelfbewustzijn als
Nederlanders en de erkenning daarvan
door de Duitschers die in het nieuwe
Europa de leiding zullen hebben.
Wij kunnen deze leiding te gereeder
aanvaarden omdat ons niet eens, maar
herhaaldelijk onze kutureele zelfstandig
heid, dat wil zeggen ons bestaan als
zelfstandig volk is toegezegd.
Wat kon noodzakelijker zijn, dan een
orgaan te scheppen dat het Nederland
sche kuituurleven vertegenwoordigend
tevens het vertrouwen van het hoogste
gezag in ons land bezit. Zoo is de Neder
landsche Kultuurraad ontstaanhet
kultureele geweten van
het Nederlandsche volk.
Dat wil dus zeggen, dat de kultuurraad
in de eerste plaats een Nederlandsche in
stelling is die als ee» geweten een waar
schuwende stem kan doen hooren wan
neer Nederlandsche kultuurbelangen be
dreigd worden van welke zyde ook. Maai
het geweten verhindert niet slechts. Be
langrijker is, dat het aandrijft tot han
delen ten goede. De taak van den ku1-
tuurraad is derhalve raadgevend in alle
opzichten. Maar anderzyds zyn maatre-
