Christelijk Dagblad voor Zeeland
Binnenland
DAGKALENDER.
1
DINSDAG 17 FEBRUARI 1942
56e JAARGANG - No. 116
Het huisgezin en de maatschappij
Zware verliezen der Sowjeis - Duitsch-
Italiaansche successen in Noord-Afrika
en op de Middellandsche Zee
capitulatie van Singapore.
Na de
BONNEN VOOR
VOEDINGSMIDDELEN,
Plechtige installatie Nederl. Cultuurraad.
Antwoordrede van Prof. Snijder.
"Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg:
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Lange Giststraat 34 en Noordweg 155
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
Directeur-Hoofdredacteur!
A. DE LANGE te Goes
Familieberichten 33 cent per regel
Overige adverlentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine adverlentiën f 0.55 bij vooruitbetaling
Adverlentiën onder letter of motto 10 ct. extra
Bl| contract belangrijke korting
In zijn bekende boek „Huisgezin en
Maatschappij" wijst Prof. Dr H. Bavinck
op de buitengewone beteekenis van het
huisgezin voor den geestelijken welstand
der maatschappij. Hij zegt daarover o.m.
het volgende: -
„En van daar (het huisgezin) dragen
wij de zedelijke verhoudingen dan over
in de maatschappij. Wie zijn vader heeft
leeren eeren, eerbiedigt later ook het ge
zag van hen, door wie het God belieft
hem te regeeren. Wie zijn moeder waar
lijk heeft liefgehad, kan zich niet ver
grijpen aan de eer der vrouw. Wie zijn
dienstboden als zijn" huisgenooten be*
schouwt, kan geen tiran voor zijn dienst
knechten zijn.
Het huisgezin is de kweekplaats der
liefde en ent deze op de maatschappe
lijke verhoudingen in. Erf die liefde heb
ben wij noodig, indien er van een her
vorming der maatschappij sprake zal
zijn.
Geen zelf-, of geld-, of heerschzucht,
maar liefde is het fundament en het ce-v
ment der Christelijke maatschappij. Het
Christendom is niet de architect, maar
het is de ziel der maatschappij. Wie het
huisgezin verwoest, graaft de zedelijke
grondslag weg, waarop de maatschappij
als zedelijk instituut gevestigd is. Maar
wie het huisgezin verheft en aan de lief
de de heerschappij boven de zelfzucht
verschaft, die doet een Gode welgeval
lig werk. Want God is liefde, en liefde
is de wet van Zijn koninkrijk."
NEDERLANDSCHE OFFICIEREN BIJ
ROOSEVELT.
Het A.N.P. meldt uit Washington:
President Roosevelt heeft Vrijdag in
het Witte Huis geconfereerd met de
chefs van de Nederlandsche militaire
en marine-delegatie, die hier onlangs
uit Londen zijn aangekomen. x
Generaal Dijxhoorn en schout-bij
nacht Termijtelen werden aan Roose
velt voorgesteld door den 'Nederland-
schen gezant.
Bij het verlaten van het Witte Huis
verklaarden de' officieren, dat zij mili
taire én vloot-aangelegenheden hadden
'besproken, maar zij weigerden iets na
ders mede tê deelen.
DE STOPZETTING VAN DE
AFLEVERING VAN BIER.
Dezer dagen is gemeld, dat de brouwe
rijen voorloopig geen bier meer zullen
afleveren. Hierover deelt 'het rijks
bureau voor de voedselvoorziening in
oorlogstijd nog het volgende mede:
Tengevolge van verschillende omstan
digheden moest het brouwen van bier
reeds zeer worden beperkt.
In de eerste plaats zullen thans de
biervoorraden tegen bederf moeten
worden beschermd. Deze biervoorraden
zijn zeer aanzienlijk; er, ligt immers
steeds veel jong bier in de kelders der
brouwerijen te rijpen.
Teneinde deze voorraden zoolang mo
gelijk te beschermen, is besloten de bier
aflevering door alle brouwerijen stop te
zetten.
Wijziging Visscherijreglementen.
In de Staatscourant van 16 dezer is
opgenomen een besluit van den secre
taris-generaal van laiidbouw en vissche
rij, waarbij eenige visscherijreg^ementen
worden gewijzigd.
De bedoeling Van de eerste wijziging
is het verminken van de vischsoorten
waarvoor een minimum-maat is vastge
steld om zoodoende het bepalen van.
de juiste maat onmogelijk te maken, te-
bestrijden. Daarom wordt opzettelijk
verminkte visch als ondermaatsche be
schouwd. De tweede wijziging beoogt
het Zeeuwsche stroomenvisscherij-
teglement mefcr in overeenstemming te
brengen met do overige reglementen. De
bedoeling van het derde artikel is, om
overtreders van een voorwaarde, welke
doofi het districtshoofd in een verleende
schriftelijke vergunning is opgenomen,
strafbaar te stellen.
De oveAlijvende artikelen betreffen
alle het bijzondér visscherijreglement
voor de afgesloten Zuiderzee.
Officieele berichten.
Met ingang vhn 15 Febr. 1942 is aan
den koloriet van den generalen staf op
non-activiteit H. H. Thoden van Velzen
op zijn verzoek eervol ontslag verleend
als lid van het dagelijksch bestuur van
het Ned. Roode Kruis.
J. W. H. Houbiers is met ingang
van 28 Maart 1942 opnieuw tot burge
meester van de gemeente Bocholtz be
noemd.
H. Houtkoper is op zijn verzoek,
met ingang van 20 Febr. 1942 als burge
meester der gemeenten Echteld en Lien-
den eervol ontslagen.
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA.
Het opperbevel der Duitsche
weermacht maakt bekend:
In den centralen sector van
het Oostelyk front werd een
der ingesloten vijandelijke forma
ties vernietigd. Achthonderd ge
vangenen en 43. kanonnen vielen
ons in handen. Ook in de andere
frontsectoren leed de vijand nieu
we zware verliezen. In den strijd
tegen de bolsjewistische lucht
strijdkrachten werden gisteren bij
twee eigen verliezen 46 vijande
lijke vliegtuigen vernield.
In het Kanaalgebied
plaatste een blokkadebreker in een
kort gevecht met vijandelijke mo-
tortorpedobootên verscheiden tref-
gers. «De ondergang van een Brit-
sche motortorpedoboot is waar
schijnlijk.
In Noord -A f r i k a hadden
plaatselijke aanvallen van Duitsch-
Italiaansche strijdkrachten een ge
slaagd verloop.
Op Malta werden door bom-
treffers van Duitsche formaties
gevechtsvliegtuigen aanzienlijke
vernielingen onder de militaire in
stallaties en kade-inrichtingen van
de haven van La Yaletta aange
richt. Bij luchtaanvallen op vlieg
velden van het eiland werden drie
op den grond staande Britsche
bommenwerpers vernield en ben
zinedepots in brand geworpen. In
luchtgevechten boven Malta en
in het Oostelijk deel van de Cy-
r e n a i c a schoten Duitsche jagers
zonder eigen verliezen 15 Britsche
vliegtuigen neer.
In het slagen van de doorbraak
onzer zeestrijdkrachten door Het
Kanaal hebben de onder bevel van
kapitein-ter-zee en commodore
Ruge staande mijnenvegers als
mede escortevaartuigen een groot
aandeel gehad.
ITALIAANSCH WEERMACHTS-
BERICHT.
Het Italiaansche weermachtsbericht
meldt
Lucht- en zeestrijdkrachten van de
spil hebben in succesrijke welberekende
samenwerking een schitterend succes be
haald door op te treden van de verschil
lende steunpunten in de Middel-
1 a'ndsche Zee uit.
Het groote vijandelijke konvooi, dat
gesignaleerd werd door onze verkenning
bij zijn poging om, verdeeld in verschei
dene groepen en onder sterk escorte van
Alexandrië uit Malta te berei
ken, werd weer herhaaldelijk aangeval
len. Een deel van het konvooi werd ver
nietigd, een ander deel gedwongen
rechtsomkeert te maken.
Tijdens de gevechtsl\,an-
de.lingen van 13 tot 15 de
zer zijn in totaal naar is
geconstateerd, zeven koop
vaarders, een torpedoboot-
jager en een klein escorte-
schip in den grond ge
boord. Acht koopvaarders,
vijf kruisers en twee tor
pedoboot jagers werden
be-schadigd, twee vlieg
tuigen vernietigd.
Ook in de Cyrenaica heeft de
Duitsche en Italiaansche luchtmacht bij
zonder levendige bedrijvigheid ontplooid.
Zij bestookte in scheervlucht op stout
moedige wijze auto's, artilleriestellingen
en troepenconcentraties van den tegen
stander met mitrailleurvuur en bracht
hem zeer zware verliezen toe.
Escadrilles van onze jagers hebben in
den strijd met een groot aantal Curtiss-
toestellen vier tegenstanders neerge
schoten en vele andere getroffen. Een on
zer toestellen is niet teruggekeerd.
Duitsche en Italiaansche formaties
hebben herhaalde malen de doelen op
Malta met zichtbaar succes met bom
men bestookt. Omvangrijke branden
werden nog op grooten afstand van het
eiland tijdens den terugtocht door de
vliegers waargenomen.
Een onzer duikbooten is niet op haar
basis teruggekeerd.
De vijand heeft zonder succes aan
vallen gedaan op Tripolis en Ben-
g a z i. Talrijke bommen, die in de eer
ste ochtenduren van gisteren werden uit
geworpen boven Augusta, Syra-
1 cuse'en Florida, beschadigden en
kele gebouwen zwaar. Deze aanvallen
eischten enkele dooden en gekwetsten
onder de burgerbevolking.
DE DUITSCHE SUCCESSEN IN
DE AFGELOOPEN WEEK.
D.N.B. Behalve het gevecht, dat
Duitsche zee- en luchtstrijdkrachten in
het Kanaal en in het Westen van de
Noordzee met succes hebben doorstaan,
waren Duitsche duikbooten de geheele
week actief op den Atlantischen Oceaan,
waar zij de Britsche en Amerikaansche
scheepvaart wederom zware schade heb
ben berokkend. In den loop van de week
hebben Duitsche duikbooten in totaal 11
vijandelijke koopvaarders met in totaal
77.000 brt. inhoud vernield, benevens
twee corvttten, terwijl vier vrachtsche
pen door torpedotreffers zwaar bescha
digd werden.
In den strijd tegen Groot-Brittannië
was ook het Duitsche luchtwapen in de
afgeloopen week met succes -werkzaam.
In herhaalde aanvallen overdag en dès
nachts werden vliegvelden, haveninstal
laties, benzine-opslagplaatsen en een
groote fabriek met bommen bestookt.
Tegen eenheden van de Britsche ma
rine zijn Duitsche gevechtsvliegtuigen in
het gebied van de Middellandsche Zee
opgetreden. Zij bèschadigden drie vijan
delijke kruisers en twee torpedobootja-
gers. Waarschijnlijk is het, dat nog een
torpedobootjager en een transportschip
van 10.000 brt. in den grond zijn ge
boord.
Tijdens luchtgevechten verloren de
Britten, behalve de 43 vliegtuigen boven
het Westen van de Noordzee alleen in
Noord-Afrika 23 jagers en gevechtsvlieg
tuigen, tegenover slechts zeer geringe
Duitsche verliezen. ,r
NA DEN VAL VAN SINGAPORE.
Volgens de verklaringen van Britsche
soldaten, die in een niet-genoemde N e-
derlandsch-Indische haven
zijn aangekomen, leek de stad Singapore
in haar laatste uren op een laaiende hel.
De Engelschen trachtten aan deze hel
te ontkomen, doch Japansche duikboo
ten en bommenwerpers versperden hun
deh weg. Slechts enkele wisten te ont
snappen.
Het Japansche keizerlijke hoofdkwar
tier heeft medegedeeld, dat de Japan
sche vloot bij een aanval op Geallieerde
convooien ten Zuiden van Singapore in
het totaal 32 schepen tot zinken bracht
of beschadigde.
Men kan aannemen, aldus het hoofd
kwartier, dat o.a. de Britsche lichte krui
ser „Arethusa" (5220 t.) in den grond is
geboord. Voorts werden tot zinken ge
bracht: een hulpkruiser, een duikboot,
twee kanonneerbooten, een mijnenlegger,
een hulpschip en acht transportschepen.
Voorts werden een Nederland
sche kruiser, een Britsche torpedoja
ger, een torpedoboot, twee hulpschepen
en tien transportschepen beschadigd. Bo
vendien werden een mijnenlegger en een
transportschip gedwongen aan den grond
te loopen.
(V.P.B.) Uit de tot dusver nogal
magere Engelsche commentaren op de
val van Singapore blijkt duidelijk, dat het
de bedoeling is geweest, om de Britsch-
Australisclje en Indische troepen naar
Sumatra en Java te evacueeren. Deze
tactiek is volkomen mislukt, vermoedelijk
in de eerste plaats, doordat vice-admi-
raal Helfrich had geweigerd een door
oorlogsbodems beschermde transport-
vloot van Java naar Singapore te- stu
ren. Ook de evacuatie van vrouwen en
kinderen heeft veel te wenschèn overge
laten.
Een klein gedeelte der Australische
troepen is. op Java aangekomen. Voorts
kwamen daar 500 vluchtelingen aan met
een klein schip, dat gewoonlijk slechts
50 personen vervoert.
Radio Mundial meldt uit Londen:
Volgens hier uit Batavia ontvangen
berichten is tot dusverre nog slechts één
oorlogsschip met 1634 weggeleiden uit
Singapore in een haven van Sumatra
aangekomen.
Gisterochtend om 8 uur (Japansche
tijd) zijn de eerste gesloten Japansche
colonnes, de tankformatie Kitajama aan
de spits, de stad Singapore binnen ge-
,rukt.
Radio Mundial meldt uit Tokio:
Van bevoegde zijde wordt vernomen,
dat het eerste Japansche oorlogsschip
reeds de haven van Singapore is binnen-
geloopen.
Naar Domei meldt, zouden de vijande
lijke strijdkrachten, die op de eilandves
ting Singapore tot de overgave genood
zaakt werden, ongeveer 60.000 man sterk
(Voor vervolg zie pagina 2.)
IS Febr. tot en met 21 Febr. 1942.
09 A brood 4 rants, brood of gebak.
09B broody2 rants, brood of gebak.
09 A vleesch 1 rants, vleesch of vl.w.
09 B vleesch rants, vleesch of vl.w.
25 Jan. tot en met 21 Febr. 1942.
197 algem.1 kg. suiker.
05 C, 05 D
reserve 50 gram cacao.
198 algem.500 gram jam.
199 t/m 202
algem. 1 rants, bloem, brood of
gébak.
06 D07 D
reserve 250 gram rijst.
203 algem.250 gram havermout of
peulvruchten.
209 algem250 gram gort.
210 algem.100 gram vermicelli of
maizena.
204 t/m 208
algem. 100 gram kaas.
06 A t/m 09 A
melkl sy2 liter melk.
06 B t/m 09 B
melk I 1liter melk.
10 Febr. tot en met 18 Febr. 1942.
08 boter125 gr. boter
08 vet125 gr. boter zonder red.
of 125 gr. Margarine.
BIJZONDERE RANTSOENEN.
28 Dec. tot en met 21 Febr. 1942.
193 algem. 250 gram koffiesurrogaat.
8 Febr. tot en met 21 Febr. 1942.
212 algem250 gr. peulvruchten.
08 A aardapp. 1% kg. aardappelen.
08 B aardapp. y2 kg. aardappelen.
15 Febr. tot en met 28 Febr. 1942.
09 A aardapp. 1% kg. aardappelen.
09 B aardapp. kg. aardappelen.
Geldig t/m 18 Febr. blijven: Bon 06 en
07 boter en vet.
Geldig t/m 21 Febr. blijven: Bon 195
algem. (Peulvruchten), 04 B, C, D reser
ve (eieren).
DINSDAG 17 FEBR. 1942.
Want Gij, Heere! ztjt mijn Toevlucht!
Ps. 91 9 a.
Zon
op onder
8.53 18.57
23 Febr. Eerste kw.
3 Maart Volle maan.
Maan
op onder
9.46 21.36
Geldige bonnen voor diverse artikelen.
28 Dec. 1941 tot en met 21 Maart 1942.
15 petroleum2 liter petroleum.
4 Jan. tot en met 31 Maart 1942.
26 petroleum2 liter petroleum.
Tot 30 April 1942.
07 K.F. brand
stoffen x) 1 eenheid brandstoffen.
08 K.F. brand
stoffen1) 1 eenheid brandstoffen.
05 t/m 07 H.K.
brandstoffen 11 eenheid brandstoffen.
13 en 17 H.K.
brandstoffen 1 eenheid brandstoffen.
08 H.K. brand
stoffen 2) 1 eenheid brandstoffen.
12 t/m 20 C.V.
brandstoffen, 1 eenheid brandstoffen.
Tot 30 April 1942.
23 t/m 28 C.V.
brandstoffen 1 eenheid brandstoffen.
Ie t/m 8e per.
brandstoffen 1 eenheid brandstoffen.
1 Febr. tot en met 28 Febr. 1942.
-211 algem.1 rantsoen zeep.
G zeep1 rantsoen zeep.
G toiletzeep 75 gram toiletzeep 80
1 Jan. tot en met 30 April 1942.
L textiel
s (mannen) 50 gram scheerzeep.
1) Hierop geen anthraciet verkrijgbaar.
2) Hierop uitsluitend turf verkrijgbaar.
In antwoord op de rede van den Rijks
commissaris sprak hierna Prof. Dr G.
A. S. Snijder, president van den Neder-
landschen Kultuurraad, in het Neder-
landsch
„Mijnheer de Rijkscommissaris,
U hebt den Nederlandschen kuituur-
raad het kultureele geweten van het Ne
derlandsche volk genoemd en daarmede
zijn grondslag en zijn taak aangewezen.
Grondslag kan steeds slechts "het volk
in zijn geheel zijn, de Nederlandsche na
tie, niet in staatschen zin, maar in de
oorspronkelijke beteekenis eener ge
meenschap door gelijkheid van ras in
nerlijk en uiterlijk verbonden en door
een gemeenschappelijk beleven van haar
geschiedenis tot een bewuste eenheid ge
worden.
Wij deelen met het Duitsche volk on
zen aard en ons bloed. De geschiedenis
van het Duitsche volk is echter slechts
ten deele ook de onze en juist de laatste
eeuwen hebben geleid tot een toenemen
de verwijdering, welke zijn grond in de
zeer sterke historische belevenissen van
onzen tachtigjarigen oorlog, onzen op
stand tegen een overheersching, die niet
met onzen aard strookte, vond die dan
tot een vervreemding werd, welke de
laatste jaren bovendien nog door een
angstpsychose werd belast."
Hierop schetste spr. hoe 'juist deze
vervreemding tot een bovenmatige waar
deer ipg van het begrip „staat" leidde,
ten gevolge waarvan de beteekenis van
het volk miskend en de overtuiging, dat
een volk een eeuwig wordend, zich ver
nieuwend wezen is, dat gelijk ieder le
vend wezen naar zelfverwerkelijking
streeft, verloren ging. Deze ontwikkeling
werd dan nog verhaast dOor factoren
van uiterlijken aard als industrialisee-
ring en vlucht naar de groote steden,
waardoor het probleem der „massa" ont
stond.
Daar ik overtuigd ben dat al wat'men
voor kuituur kan doen van een gezond
volk dient uit te gaan en in een
gezond volk ook slechts zijn grond
slag kan vinden, is het mij een
bijzondere voldoening dat U juist ook
de zorg voor de volkswaarden (Volks-
tumpflege) als behoorend tot het gebied
van den N.K.R. hebt aangewezen. Wij
zullen daaraan bijzondere aandacht wij
den en->het als een onzer voornaamste
taken beschouwen het volksche bewust
zijn van den Nederlander weer aan te
kweeken en aan té sterken. Daartoe zal
het in de eerste plaats noodig zijn den
Nederlander te bevrijden uit zijn kramp
achtige op den staat ingestelde bewust
zijnsvernauwing en hem terug te leiden
tot de ruime binding aan zijn volk. Ook
daarom is het van belang de verbonden
heid als volk die tusschen het Duitsche
en het Nederlandsche volk aan deze en
gene zijde der staatsgrenzen bestaat weer
tot bewustzijn te brengen. Dat wil geens
zins zeggen, dat wij een versmelting be
oogen. Een dergelijke oplossing van het
probleem zou een groot verlies beteeke-
nen en het zou ook niet den zin van
den Führer zijn, wanneer op die wijze
de rijkdom der Germaansche verschei
denheid lichtvaardig werd prijsgegeven.
Gij zelf, mijnheer de Rijkscommissaris,
hebt ons immers het woord van den Fiib-
rer gebracht dat luidde: Niemand zal ge
lukkiger zijn dan ik, wanneer wij in de
menigvuldigheid en verscheidenheid van
de Germaansche ruimte in Europa de
oude Nederlandsche kuituur tot een nieu
we en hooge bloei zien opgroeien en ont-
luiken".
Deze verzekering onzer kultureele zelf
standigheid, welke de leider der N.S.B.
als kostbaar geschenk van den Führer
onilangs heeft bekrachtigd, zullen wij
hoog schatten en behouden. Maar deze
zelfstandigheid mag niet opnieuw tot een
scheiding tusschen ofize volkeren leiden.
Verhooging der eigen
kracht op grondslag der
v-uj lkswaarden schijnt mij
de taak van den N.K.R. te z ij n.
Ik leg den nadruk op eigen
kracht.
En juist bij, de beslissing over de vraag
wat eigen, wat vreemd en wat verkeerd
is, moeten wij ons bewust blijven van
onze door u gestelde taak het geweten
van het volk te vertegenwoordigen. Wat
is geweten? Het geweten is eenvoudig
het absolute niet aangeleerde maar aan
geboren weten zonder meer, het weten
dat zich bij den enkeling op goed en
kwaad, bij een volk op juist en verkeerd
richt. Het is een, bijna instinctief weten
dat waarschuwend of gebiedend, verhoe
dend maar ook aanzettend zich doet ge
voelen. Zoo dient ook de taak van den
N. K. R. niet slechts een het verkeerde
verhinderende, maar ook een het juiste
bevorderende te zijn.
Vervolgens stelde spreker de vraag:
Wat is juist, wat is verkeerd? en be
toogde, dat het niet mogelijk is uitslui
tend uit een beschouwing van het ver
leden het wezen van het Nederlandsche^
vollt te kristalliseeren en dat als maat-''
staf van juist of verkeerd te nemen. His
torisch bezien, vertoont de Nederland
sche kuituur tal van radicale wendingen.
Aanschouw de kathedraal van Den
Bosch, het Amsterdamsche raadhuis van
Van Campen en de Beurs van Berlage,
en „men ziet een verschil zoo groot, dat