DE PIONEERE
Binnenland
"a--
Wat irnt week uwïdtfaztl
AooitUt/uUd/
Wanneer verduisteren
Uit de Provincie
Telegrammen
Verstrekkingen aan aanstaande
I en jonge moeders.
Politieberichten
neer wj het voortbestaan en zelfs de
vermeerdering "an ons kultureele leven
ondank» den oorlog en juist in den oor
log als. een kenmerk van onze kracht
en van nog braak liggende krachtreser
ves aanmerken, dan heeft dit een goede
reden.
Ik sprak daarover, aangezien wij ons
er ln den huldigen toestand rekensohap
van moeten geven, dat een boo hoog
overschot van ongebonden kracht als
voorwaarde en eiBch Is voor de groote
artistieke prestatie voor het groote
kunstwerk misschien niet aanwezig zal
zijn en wij van onze generatie, die zich
in een geweldige spanning bevindt en
zich daarin, ter wille van de toekomst,
misschien ook moet opgebruiken, waar
schijnlijk in het geheel niet zulke pres
taties kunnen verwachten. Gij zult deze
uiting beslist niet verkeerd verstaan als
een -soort- kultuurpessimisme, wanneer
ik tegelijk er aan toevoeg, dat juist deze
tijd én zijn buitengewoon en diep beleven
zelf weer geweldige en op het oogenblik
in het geheel nog niet té overziene
krachten opwekt. Ook geldt dit niet op
dezelfde wijze voor alle gebieden der
kunst. Zoo zullen de kunstvormen welke
ip een direct en elementair verband met
de macht ook in politieken zin staan, in
het bijzonder de architectuur, eerder hun
gedenkteeken van dezen tijd kunnen
oprichten, doordat zij zijn wezen zicht
baren vorm verleenen, dan dat dit even
tueel b.v. in de muziek mogelijk zal zijn,
die zich het allerminste van buitenaf
laat beïnvloeden.
De nieuw te vormen gemeenschaps-
staat moet zich met al deze rechten en
plichten tot een hooger begrip van ver
antwoording samenvattende opgaven be
zighouden. Om op het gebied van de kui
tuur zijn doel te bereiken, moet hij voor
de beide bovenbedoelde gebieden van
werkzaamheid het groeien van de kui
tuur uit de gemeenschap en het werken
ten behoeve van de gemeenschap van
bijzondere middelen ge*bruik maken.
Deze bijzondere instellingen zijn nu ook
in Nederland met de. oprichting en den
opbouw van de Nederlandsche Kultuur
kamer en nu met de inwijding van den
Nederlandschen Cultuurraad "gegeven,
nadat reeds eerder door de oprichting
van het departement van volksvoorlich
ting en künsten de voorwaarde voor het
voeren van eenkultuurkolitiek van
staatswege vervuld werd.
Boven sprak ik van de kultuurpolitie-
ke maatregelen van den staat, voor wel
ke de voorwaarden in' zooverre zakelijk
vaststaan,-als het onderscheid tusschen
positief en negatief, tusschen waardevol
i schadelijk absoluut vast staat. De
aïtuurkamer voert deze maatregelen
uit. Zij is daartoe uitgerust met beschik-
ï-angsbevoegdheid en zelfs met een be
perkte bevoegdheid om straffen op te
leggen. Waar het er in het geheele kui
tuurleven om gaat te oordeelen over goed
en slecht, over de vraag of iets al of niet
waard is bevorderd te worden, kortom
overal waar sprake is van een materieele
waardeering op. het gebied van de kui
tuur, daar vervult de Kultuurraad zijn
tweeledige functie kritiek en initiatief.
Nu is het niet zoo, dat deze functie in het
.Nederlandsche kultureele leven slechts
door den Kultuurraad zal worden ver
vuld, deze moet haar slechts als de
Ipógste verantwoordelijkheid uitoefenen
als het kultureele geweten van de natie.
De Kultuurraad heeft geen andere be
langen te vertegenwoordigen dan die
van het geheele Nederlandsche Kuituur
leven zelf. In deze positie heeft de kul
tuurraad het karakter van een niet on
der een bepaald ministerie staanden raad
van bijstand, die uit hoofde van 'zijn er
varing en zijn verantwoordelijkheidsge
voel het'geheele staatsbestuur en daar
enboven alle Nederlandsche Kuituurin
stellingen adviseerend terzijde staat, die
van haar kant den Kultuurraad de mo
gelijkheid van waarneming advies en
initiatief hebben te verleenen. Zijn. eigen
autoriteit berust évenwei niet op een be
velende bevoegdheid, maar op de per
soonlijke en zakelijke autoriteit en pres
taties van elk zijner leden. De Kultuur
raad is derhalve ook geen lichaam dat
met meerderheid van stemmen beslissin
gen neemt. De meening van elk lid is
evenveel waard en wordt uitsluitend be
paald door haar zakelijken inhoud. Het
is geen vermindering maar een verhoo
ging der beteekenis wanneer ieder zeg
gen kan dat z jn meening beslissend kan
zyn, niet omdat zij 'de instemming van
meerderen- gevonden heeft, maar omdat
zij, ook al is zij misschien alleen geble-
FEUILLETON
46) o—
Heel anders is het met den zoon, die
steeds in de kamer komt, als zij er eeni-
gen tijd is. Gretha heeft er'zich wel eens
op betrapt, dat zij min of meer verlan
gend naar zijn komst uitziet. Hij is een
aangenaam, charmant causeur. Hij lijkt
verbazend veel op Kees Veersema. Vroo-
lijk, luchtig, studentikoos, man van de
wereld,
Toen, op Kerstavond, hefeft zij hem
wel gezien achter in dq zaal. Opeens was
hij toen verdwenen. Later heeft zij hem
gesproken. „Ik heb met genoegen naar
u geluisterd," zei hij. „U hebt onmisken
baar talent."
Er verloopen eenige weken, 't Wordt
Maart. Het-is nog te guur zonder kachel.
Maar na de Paaschvacantie zou de
schuuV wol betrokken kunnen worden.
Om tijdig klaar te zijn, brengt Gretha
het onderwerp op het tapijt, als zij 'in
het salon zit bij de De Bruins. Zij heeft
opzettelijk gewacht op Fred, wetend, aan
ven, toch van doorslaggevende beteeke
nis was. Het inwinnen, de keuze en de
samen"a'ting v?.n deze uwe mesning
vindt plaats door uv:.-n preskiént. Deze
staat in zjn functie in den rang van
secretaris-generaal het geheele staats
bestuur ter zjde. Ik ben er mjj van be
wust, dat het op zich nemen van een
zoodanige verantwoordelijkheid juist
heden misschien blonderen moed, in
elk geval echter een belangrijke zeker
heid van zichzelf en een zeer sterk ge
voel voor den weg en de toekomstige ont
wikkeling vqp het Nederlandsche volk
en zijn kuituur vereischt. Ik twijfel er
echter niet aan dat de benoemde man
nen deze kracht zullen hebben en hun
taak tot bet welzijn van hun volk op de
juiste wijze zullen vervullen, hoewel zij
misschien gedurende langen tüd geen
dank en misschien ook geen waardeering
ervoor zullen oogsten.
Ik wil mijn uiteenzettingen niet slui
ten zonder op een vraag in te gaan die
nauw verband houdt met datgene wat
ons hier tezamen brengt. Op de vraag
n.l. wat mij als vertegenwoordiger der
bezettehde overheid in dit land aanlei
ding heeft gegeven met de instelling van
den Nederl. Kultuurraad een daad
te stellen, welke ook naar mijn bedoe
ling uitsluitend de bevordering en ont
wikkeling van het Nederlandsche volk
moet dienen.
De daad die wij heden hebben'verricht
komt slechts in zooverre voort uit een
belang van de bezettende overheid, als
deze bij een zoo geregeld mogelijken
voortgang van het geheele leven in het
bezette gebied, ook onder de veranderde
omstandigheden, geïnteresseerd is en
hiertoe behoort in de eerste plaats ook
het geheele kultureele leven, dat buiten
gewoon sterk uit het evenwicht was ge
raakt en derhalve een bevordering, die
mét veel begrip te werk moet gaan, van
noode had.
De diepere en verdere beteekenis van
deze daad evenwel leert gij dan kennen,
wanneer gij hem niet als een bestuurs
maatregel der bezettende overheid be
schouwt, maar indien gij mij daarnaast
als den vertegenwoordiger van het Duit-
sche rijk als het Germaansche kernland
ziet. Als zoodanig heb ik u gezegd dat
wij u niet alleen de practische, maar ook
de diepere en essentieele ervaringen ter
beschikking willen stellen, waarbij ik als
vertegenwoordiger uitsluitend van de
bezettende overheid nauwelijks een inte
resse zou kunnen laten gelden.
Wanneer de instelling van den Neder
landschen kultuurraad in de toekomst
werkelijk een mijlpaal in de ontwikke
ling van het Nederlandsche Kultureele
leven beteekent, wanneer zijn arbeid er
toe bijdraagt dat de Nederlandsche cul
tuur uit den voedingsbodem van het
ras en het volkseigen vruchtbaar groeit,
dan opent deze daad tegelijk en noodza
kelijkerwijze ook den weg naar de ge
meenschap van het gelijke bloed, die
reeds heden door de gebeurtenissen der
laatste jaren tot een uiterlijke lotsge-
meenschap lg geworden.
In dezen zin heb ik als vertegenwoor
diger van het Duitsche rijk tot u gespro
ken en de wenschen voor een vruchtba
ren en succesvollen arbeid, die ik u zou
„willen medegeven, zijn wenschen uit het
diepst van mijn hart, want hun vervul
ling is een vervulling voor ons allen.
N.S.B.rUNIFORMEN EN INSIGNES.
(A. N. P.). Nu de N. S. B. de eenige
politieke partij is, die in het bezette Ne
derlandsche gebied bestaat, kan het ver
bod tot het, in dienst of bij gekleed gaan
in uniform, dragen van insignes van de
N.S.B., van haar neven-organisaties en
van de door den Rijkscommissaris erken
de lichamen niet gehandhaafd worden.
Ook het in dienst dragen van 3e unifor
men van de N. S. B., van haar neven
organisaties en van de door den Rijks
commissaris erkende lichamen dient te
worden toegestaan, tenzij voor het ver
richten van den dienst (b.v. bij P.T.T. of
Spoorwegen), bepaalde uniformkleeding
voorgeschreven is.
In verband hiermede hebben de secre
tarissen-generaal van het departement
van Binnenlandsche Zaken en van Op
voeding, 'Wetenschap en Cultuurbescher
ming, in opdracht van den commissaris-
generaal voor Bestuur en Justitie, be
schikkingen uitgevaardigd, waarbij in 't
vervolg insignes en uniformen van de
N.S.B., van haar neven-organisaties en
hem een flinken steun te hebben.
„Het is niet een kwestie van afstaan,"
zegt Gretha, het gezicht van den oude
ziende, dat niet bepaald inschikkelijk
lijkt. „Ik heb opdracht van de commis
sie, om te huren. De noodige veranderin
gen brengen wij zelf aan. Ik hoop van
harte, dat u ons ter wille wilt zijn. We
zitten bepaald- in moeilijkheden. Als u
die kinderen bij Verdonk opéépgepakt
ziet zitten, zoudt u het ook zeggen."
„We gebruiken dat ding toch niet,
vader." zegt Fred de Bruin. „Eigenlijk
had het al lang afgebroken moeten zijn."
„Och neen, wat mij betreft, u kunt het
wel krijgen, als u het zelf zóó laat ma
ken, dat het voor uw doel te gebruiken
is. Maar een mooi schoollokaal is hel
niet."
„Neen," lacht Gretha, blij met het
spoedige antwoord. „Het blijft nog be
helpen. De tijd komt nog wel, dat we
bijvoorbeeld een lokaal bouwen. Maar
voorloopig willen wij het zóó eens pro-
beeren."
„Nu, laat ons het dan maar voor af
gesproken houden," zegt de oude De
Bruin. „Het ding kan me niet veel
van de door den Rijkscommissaris erken
de lichamen door ambtenaren, hooglee
raren, onderwijzers, enz. in dienst mogen
worden gedragen.
Voorts is door den secretaris-generaal
van het departement van Opvoeding,
Wetenschap en Cultuurbescherming be
vorderd, dat het aan studenten van uni
versiteiten en hoogescholen, zoomede aan
leerlingen van onderwijsinrichtingen in
den uitgebreldsten zin des woordslz toe»
i gestaan de evenbedoelde insignes en uni
formen te dragen in de gebouwen en op
de terreinen der universiteiten en hoo
gescholen en inrichtingen van onderwijs.
BOETE VAN 10.000.
Niettegenstaande herhaaldelijk gege
ven waarschuwingen, blijkt bij controle
op bedrijven, o.a. van boter- en kaaspro
ducenten en bij de betreffende handela
ren, dat deze niet voldoende distributie
bonnen, resp. toewijzingen kunnen over
leggen over de door hen afgeleverde pro
ducten.
Met nadruk wordt er van de zijde vap
het Rijksbureau voor de voedselvoorzie
ning in oorlogstijd nogmaals op gewe
zen, dat de bonnenadministratie steeds
nauwkeurig en volledig dient te worden
bijgehouden en dat steeds het juiste aan
tal bonnen en toewijzingen op het bedrijf
aanwezig dient te zijn, evenals de voor
raad producten, zooals deze volgens de
administrate moet bedragen.
In dit verband verdient het de aan
dacht, dat een boterhandelaar in 't Wes
ten des lands, onlangs doo? den tucht
rechter tot een boete van f 10.000 is ver
oordeeld wegens een tekort aan distribu
tiebescheiden.
DE DAG VAN DE DUITSCHE
POLITIE.
De dag van de Duitsche politie is door
de in Den Haag gelegerde afdeeling van
de Deutsche Ordnungspolizei Zaterdag
morgen ingezet met een eerbetoon aan
de gesneuvelden op de algemeene be
graafplaats aan de Kerkhof laan.
Verder werd een tentoonstelling van
kinderspeelgoed in de kleine zaal van
den Dierentuin gehouden. Dit speelgoed
is door de mannen in hun vrijen tijd'uit
oude materialen vervaardigd. Het zal
onder Duitsche en Nederlandsche kinde
ren worden verdeeld.
Des avonds werd in de Dierentuinzaal
een bonte avond gegeven.
s Morgens storm en regen
weinig kans op opklaring.
Doornat en koud begint U
Uw dagelijksch werk.Gevolg:
een stevige verkoudheid.
Neem 's avonds 2 Aspirin-
tabletten en den volgenden
ochtend bent U weer een
stuk opgeknapt.£k
DuiiJ* 20 Ublattan 55 et Zokj« 2 Ubisttan 7 ct,
DINSDAG 17 FEBR. 1942.
's Morgens tot 8.53 u.
's Avonds van 18.57 u.
Middelburg.
Concert op den) Dam. Zaterdagmid
dag heeft een militair muziekkorps voor
de graanbeurs op den Dam van 5 tot 6
uur een uitvoering gegeven van mar-
schen en andere nummers, dat door de
uitstekende uitvoering vele omwonenden
schelen. En huur? Och, wat zullen we
daar nu voor vragen?"
„Niets," zegt Fred kort.
Het is in orde. De oude heer vindt het
goed. Even later verlaat hij het vertrek.
'Hij loopt gebogen, merktGre'tha op.
Voor het eerst ziet zij dat nu. Het is,
of de man zorgen heeft.
Fred blijft. Zij praten honderd uit.
Mevrouw De Bruin kan ook converseeren.
Z,ij mag Gretha blijkbaar wel. Dat die
anders denkt dan zij, neemt zij op den
koop toe.
„Als u het goe'd vindt, fiets ik een
endje met u mee," zegt Fred, wanneer
Gretha vertrekken gaat.
„Dat is heel vriendelijk van u, maar
ik moet naar het dorp. Naar Verdonk.
En nog een jjaar bezoeken afleggen. Een
van de kindéren is ziek."
„Dan gaat het niet," zegt hij.
Duidelijk hoort zij in zijn stem teleur
stelling klinken. Enietwat verward,
neemt zij afscheid van mevrouw en haar
zoon, die haar tot, de deur brengt. Het
is of hij daar wat zeggen wil. maar hij
zwijgt.
(Wordt vervolgd.)
en voorbijgangers deed genieten van de
goede muziek.
De politie verbaliseerde zekeren
S. wegens het overtreden van het pr(js-
aanduidingsbesluit, door niet den prijs
aan te geven van een ten verkoop aan
wezig artikel.
Goez.
De belangen van volkefulndere. De
genen, die pootgood, kunstmest, enz.
wenschen aan te vragen voor volkstuin
tjes, kunnen zichi wenden tot de com
missie, die hier ter stede de belangen der
volkstuinders behartigt. Zij bestaat uit
de heeren A. de Dreu, Westhavendijk, C.
Karelse, 's H. Hendrikskinderendijk, en
Ir. J. Versteeg, Leliestraat.
Zuid-Beveland.
Yerseke. De herbouw van
kerk en toren. Men meldt ons
Woensdagavond j.l. kwamen de kerk
voogdij, het college van notabelen en de
kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente bij
een, met „het oog. op den wederopbouw
der kerk. Mede aanwezig was burge
meester Gunning, die samen met den
pres.-kerkvoogd, den heer P. de Koejjer
Lz., onlangs in Den Haag besprekingen
gehouden heeft met de gemachtigden
voor den wederopbouw. De regeering
heeft besloten de kerk op haar oude fun
damenten op te bouwen. Vermoedelijk
zal de huidige toren geheel worden ge
sloopt en door een nieuwe worden ver
vangen. Bovendien zullen dan links en
rechts van den toren een doopkamer en
een predikantenkamer worden aange
bracht. De hoofdingang wordt verlegd
van het Kerkplein naar de'Oude Toren
straat. De ingang aan het Kerkplein
wordt opgeheven. De galerij tegenover
den' kansel zal vervallen. Inplaats daar
van zal in elk der beide zijbeuken een
galerij worden aangebracht. Het bericht,
als zou de herbouw geheel voor rijksre
kening komen, is foutief. De Hervormde
Gemeente van Yerseke zal 20 pet. van
het totaal der bouwkosten van de kerk
moeten bijdragen. Momenteel is dat een
bedrag van f 30.000. De toren blijft, ge
lijk voorheen, eigendom der burgerlijke
gemeente. Deze laatste zal ook ponds
pondsgewijze in het herstel van den to
ren moeten bijdragen. Staat het Departe
ment van financiën f 130.000 voor den
opbouw der kerk en een evenredig bedrag
voor dien van den toren toe, dan kan
reeds vóór het einde van den oorlog met
den herbouw worden begonnen. Alleen
degelijk materiaal zal voor den bouw
worden gebezigd. (Verbeterd bericht.)
Walcheren.
Vrouwenpolder1. Donderdagavond hield
de Werkmansbond zijn jaarvergadering
onder voorzitterschap van Ds de Bie. De
penningmeester meldde een batig saldo.
Dhr C. Vermeule leverde een Bijbel-in
leiding
Tholen en St.-Philipsland.
Tholen. De laatste week zijn de dief
stallen in het eiland niet van de lucht.
Eiken dag komen er aangiften bij de
politie van diefstal van konijnen, hout,
kolen, fietsbanden en etenswaren.
Door het bestuur der Vrije polders
onder Tholen, is bij B. en W. een ver
gunning gevraagd tot ombouw van het
motorgemaal in een gemaal gedreven
door electromotoren, zoomede het aan
brengen van een nieuwe centrifugaal-
pomp en vacuumpomp in dit gemaal.
De politie en crisiscontroledienst
hebben bij verschillende personen huis
zoeking verricht. Daardoor is men op
het spoor gekomen van een smokkel
handel in boonen, granen enz.
N TANGER. (D.N.B.) Britsche krui
ser beschadigd. Een Britsche kruiser,
die in de Middellandsche Zee door een
vliegtuigbom werd getroffen, is de ha
ven van Gibraltar binnengeloopen. Er
werden verscheidene dooden en 15 ge
wonden aan land gebracht.
- (Stefani.) In Argentinië zijn
twee ernstige spoorwegongelukken ge
beurd. De sneltrein naar Cordova is in
botsing gekomen met een anderen trein,
waarbij twee reizigers werden gedood en
32 gewond.
In de provincie Jujux is een trein ont
spoord, waarbij eveneens een aantal
slachtoffers te betreuren zijn.
Den laatsten tijd zjn eenige verande
ringen aangebracht in de verstrekkin
gen aan aanstaande en jonge moeders.
Ingevolge de nieuwe regeling d.d. 17
Januari j.l, kunnen a.s. en jonge moe
ders, gedurende 26 weken, n.l. 20 wekon
voor den vermoedeiyken datum van be
valling en 6 weken daarna bonnen ver
krijgen voor een extra hoeveelheid
van 31/» liter melk per week benevens,,
naar keuze 1000 gramv havermout per
week, of 1000 gram gort per week, of
1000 gram brood per week, of 750 gram
brood en 125 gram boter per week.
De uitreiking van deze extra-bonnen
geschiedt door den plaatselijken distri-
butiedienst voor de geheele periode van
26 weken tegelijk op aanvraag van be
langhebbende. By de aanvraag moet een
attest van een medicus of vroedvrouw
worden overgelegd.
Toiletzeep: aan a.s. moeders, die
op een attest van een medicus of vroed
vrouw extra-rantsoenbonnen voor melk,
havermout enz. hebben ontvangen, kan
één bon „een rantsoen toiletzeep" wor
den verstrekt, wanneer de bevalling
thuis zal plaats hebben.
"Vaste brandstoffen: bij be
vallingen kunnen sedert 27 October
vorig jaar, èxtra-brandstofferi worden
verstrekt op vertoon van de distributie
stamkaart van de(n) jonggeborene. De
extra-verstrekking kan ook plaats heb
ben indien het kind levenloos ter wereld
komt of vyel 'kort daarna overlijdt.
In plaats van vaste brandstoffen kan
ook een extra-rantsoen gas of electrici-
teit worden toegestaan.
Textiel: voor den baby-uitzet kan
tegen overlegging van een schriftelijke
verklaring van een geneeskundige of
vroedvrouw aan de a.s. moeders een
baby-textielkaart worden uitgereikt.
Voor het benoodigde beddegoed voor
een wieg of kinderledikantje kunnen
speciale punten worden verstrekt, ter
wijl voor bekleeding van de wieg even
eens punten kunnen worden afgegeven.
Indien de bevalling thuis plaats heeft,
kunnen ten behoeve van de moeder spe
ciale punten voor beddegoed worden
verstrekt.
Voor een positie-japon worden in het
algemeen geen speciale punten ver
strekt. Alleen indien de a.s. moeder op
haartextielkaart geen voldoende aan
tal punten meer beschikbaar heeft kun-
j nen haar het ontbrekende aantal pun
ten worden afgegeven.
Aanstaande moeders kunnen voorts 3
a 4 maanden voor de bevalling een speci
ale vergunning en speciale punten ver
krijgen voor een positiewintermantel,
een positie-zomermantel en bustehou
ders.
t .Geringe stagnatie in de aflevering van
kindermeel en havermout "werd veroor
zaakt door de vervoersmoeilijkheden.
i Dit komt echter weer in orde.
Wat de aflevering van wol op punten
betreft, kan niet worden gegarandeerd,
dat deze in iedere zaak, doch wel dat
deze hier en daar verkrijgbaar is.
Haring' wordt goedkooper.
Met ingang van 15 Febr. zijn er maxi
mumprijzen vastgesteld voor haring en
haringproducten, die aanzienlijk lager
zijn dan die, welke tot nu toe in dén win
kel werden gevraagd.
Waarschuwing.
De commissaris van politie te Bergen
op Zoom vestigt de aandacht op Johan
nes Lodewijk Marinus Voorzanger, Ne
derlander, geboren te Borgerhout op 28
Mei 1912 en woonachtig te Antwerpen.
Genoemd persoon is ontslagen uit de
Waffen-SS en vervoegde zich daarna bij
een familie te Bergen op Zoom, die een
zoon bij dit wapen heeft. Hij geeft voor
met verlof t© zijn, brengt de groeten van
den zoon over en verzoekt uit diens
naam vooral geld, rookgerei e.d. mee te
geven. Dit zal hij dan na zjn verlof voor
den betrokkene meenemen. Hiervan komt
echter, zooals te begrjpen is, niets te
recht. Men zj dus gewaarschuwd.
Op 14 en 15 Febr. wordt de „Dag van de Duitsche Politie" gevierd. Dat de Duit
sche Politie ook een bijzondere taak in de gemeenschap heeft te vervullen, be
wees zj het vorige jaar, ,toen zij allerwege voor de jeugd maaltijden organiseer
de. Hierboven een overzicht tijdens den- maaltijd, welke in 't Koloniaal Instituut
te Amsterdam was aangericht. Pax Holland-De Haan.)
