Christelijk Dagblad voor Zeeland
DAGKALENDER.
MAANDAG 16 FEBRUARI 1942
56e JAARGANG - "No. 115
Succeslooze aanvallen der Bolsjewisten
Dultsohe dulkbooten brengen weer sche
pen tot zinken - De zeeslag In het Kpnaal
Singapore heeft gecapituleerd
Singapore capituleert.
Grootscheepsche Japansche
aanval op Sumatra.
Plechtige installatie Nederl. Cultuurraad.
Rede« van den Rijkscommissaris, (Vervolg.)
X
Bureaux Lange Vorsfstroat 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburgs
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Lange Giststraat 34 en Noordweg 155
Directeur-Hoofdredacteur»
A. DE LANGE te Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent- is
aangesteld f 0.21
Losse nummers cent
Familieberichten 33 cent per regel
Overige advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine advertentiën f 0.55 bi| vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 ct. exlro
Bl| contract belangrijke korting
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA.
Het opperbevel der Duitsche
weermacht deelt het volgende
mede:
In verschillende sectoren van
't O o s t e 1 ij k front heeft de vij
and zonder succes zijn aanvallen
voortgezet. Zij zijn onder bijzonder
hooge' vijandelijke verliezen ineen
gestort. In den sector van één
legercorps heeft de vijand ongeveer
2000 dooden verloren.
Tijdens vele eigen aanvallen zijn
vijandelijke strijdkrachten terug
geslagen, verscheidene ingesloten
groepen van den vijand verder
samengedrongen en van hun ver
bindingen afgesneden onderdeelen
van den- tegenstander vernietigd
of gevangen genomen.
Sterke strijdkrachten van de
luchtmacht hebben vijandelijke con
centraties en ravitailleeringscolon-
nes uiteengeslagen en met goede
resultaten veldstellingen der bols
jewisten, alsmede spoorwegdoelen
bestookt.
Aan het Moermanskfront
hebben formaties jacht-vliegtuigen
een vijandelijk tentenkamp vernie
tigd. De verliezen der Sowjet-lucht-
strijdkrachten bedroegen gisteren
,39 toestellen.
In het -verloop van het zee
gevecht aan den Oostelijken uit
gang van het Kanaal op 12
Februari hebben Duitsche torpedo-
bootjagers en mototorpedobooten
Britsche motortorpedobooten aan
gevallen, waarvan er twee tot zin
ken werden gebracht. Een mijnen
veger redde 35 overlevenden van
't gezonken patrouillevaartuig,
welks ondergang het eenige Duit
sche scheepsverlies bij deze ge
vechten is.
Onderzeebooten hebben bij aan
vallen op konvooien in den A t -
lantischen Oceaan een kor
vet en drie vijandelijke koopvaar
dijschepen van totaal 26.500 ton,
waaronder een groote motor-tank
boot, tot zinken gebracht. Vier
andere schepen werden door tor
pedotreffers ernstig beschadigd.
In het zeegebied ten Noorden
van T o b r o e k hebben Duitsche
gevechtsvliegtuigen treffers ge
plaatst op twee oorlogs- en twee
koopvaardijschepen van een sterk
beschermd konvooi. Rekening kan
worden gehouden met den onder-
igang van een torpedobootjager en
een transportschip van 10.000 ton.
Bovendien werd in de haven van
T o b r o e k een kleiner vracht
schip ernstig beschadigd. In het
Westelijk deel van Marmarica
hebben gevechtsvliegtuigen ver
scheidene Britsche pantserwagens
en vrachtauto's vernietigd. Bege
leidende jagers scholen vijf vij
andelijke jachtvliegtuigen neer.
Op het eiland Malta hebben
gevechtsvliegtuigen en duikbom
menwerpers opslagplaatsen voor
materiaal en benzine in brand ge
worpen.
Britsche /bommenwerpers heb
ben in den afgeloopen nacht eeni
ge plaatsen van West-Duitsch
land aangevallen, waarbij o.a.
een kinderziekenhuis in Essen
werd getroffen. De civiele bevol
king leed eenige verliezen aan
dooden en gewonden. Bij deze aan
vallen werden twee vijandelijke
bommenwerpers neergeschoten,
drie andere vliegtuigen verloor de
vijand door afweer van jagers en
geschut aan de kust van het Wes
telijke bezette gebied.
1TAL1AANSCH WEERMACHTS-
BERICHT.
Het Italiaansche weermachtsbericht
meldt
Beperkte wederzijdsche verkennings
actie in het gebied van M e c h i 1 i. In
herhaalde aanvallen van formaties bom
menwerpers der Almogendheden wer
den depots en opslagplaatsen i^an den
vijand tusschen Tobroek enMersa
M a t r o e h getroffen en in brand ge
stoken.
Eenheden van de Italiaansche en de
Duitsche luchtmacht beschoten strate
gische installaties op het eiland Malta.
Duitsche jagers vernielden in luchtge
vechten acht Engelsche vliegtuigen,.
waarvan v|jf in Libye en drie boven
Malta.
De stad Argos in Griekenland
was het doel van een vijandelijken lucht
aanval. Er zijn geen slachtoffers te be
treuren. Enkele woonhuizen werden licht
beschadigd.
Vijandelijke vliegtuigen vlogen over
de omgeving van Catania en wierpen
brisant- en brandbommen. Te Bianca-
villa en Santa Maria di Li-
co d i a z|jn zes dooden en acht gewon
den onder de bevolking te betreuren.
Aan enkele woonhuizen werd zware scha
de aangericht. In de omgeving van A g-
r i g e n teen gemeente van Santo
Stefano Quisquina, werd een vij
andelijk vliegtuig gevonden, dat vernield
was.
DE ZEESLAG IN HET KANAAL.
(D. N. B). De bevoegde instanties
stellen op het oogenblik een onderzoek
in naar den slag in het Kanaal, aldus
meldt Reuter uit Londen.
De Londensche „Times" schrijft vol
gens radio Mundial over den slag in het
Kanaal, dat een volledig verslag van
deze actie nog niet is ontvangen. De
Duitschers hebben voor hun onderne
ming een maanloozen nacht uitgezocht.
Toen zij Brest verlieten, kon het weer
ideaal voor hun doel worden genoemd.
Waarschijnlijk was het Britsche mini
sterie van luchtvaart op de hoogte van'
de in Brest getroffen voorbereidingen
voor de doorbraak. Dit valt af te leiden
uit het feit, dat Brest in den laatsten
tijd verscheidene zware Britsche lucht
aanvallen heeft moeten doormaken. Drie
uren daglicht waren Donderdag echter
verloren gegaan, voordat het onzen pa
trouilles gelukte den vijand op zee op te
sporen. Hij bevond zich toen reeds ter
hoogte van Boulogne. Alle Britsche sche
pen, die nog eenigszins konden hopen
den vijand te ontmoeten, Ijlden hem te
gemoet om een aanvalspoging te wagen.
Het zware geschut van Dover kwam in
actie, evenals onze jachtvliegtuigen, onze
bommenwerpers en torpedovliegtuigen.
Tijdens zijn vaart werd de vijand ech
ter voortdurend' beschermd door zijn
jachtvliegtuigen, die eskadersgewijs van
de naastbijgelegen vliegvelden opstegen.
De Britsche bommenwerpers waren
door het laaghangende wolkendek ge
dwongen hun bommen te werpen van een
zoodanige hoogte, dat-zij de pantserpla
ten niet konden doorboren.
De Britsche luchtmacht moest na af
loop den dood van een ontstellend groot
aantal dappere vliegers en manschappen
betreuren en zij ziet zich thans geplaatst
voor een aantal pijnlijke vragen, welke
door de openbare meening worden ge
steld.
De „News Chronicle" gelooft, dat „het
vertrouwen der openbare meening, on
verschillig welke opheldering de regee
ring over deze kwestie zal verstrekken,
geschokt is".
„De „Times" schrijft: „Sinds de 17de
eeuw is er in de Ëngelsche wateren niets
gebeurd, wat voor den trots, de zee te
beheerschen, schokkender is geweest dan
dit. Dat wij dezen slag moeten incassee-
ren op een tijdstip, waarop onze hulp
middelen ter zee zulk druk werk hebben
als nimmer te voren, té dübbel treurig.
Aan de slagschepen schijnt, voordat zij
,de veilige bescherming van een haven
bereikten, geen noemenswaardige schade
te'zijn toegebracht.
De Evening Standard drukt in een
hoofdartikel, dat tot opschrift draagt:
„Een raadsel", zijn verbazing erover uit,
dat het Duitsche schepen, ondanks de
Britsche verzekeringen van superioriteit
in de lucht en ter zee gelukt is, het Ka
naal te passeeren. Gedurende den gehee-
len wereldoorlog is geen enkel vijandelijk
schip er in geslaagd het Kanaal binnen
te dringen. Dei Britsche openbare mee
ning heeft door deze gebeurtenis een
zwaren slag gekregen.
De „Daily Hereld" schrijft: „Wij staan
thans tamelijk dom te kijken, nu ons veel
geprezen marinecommando ons voor de
tweede maal in enkele weken tijds heeft
geblameerd. Het zou onverstandig zijn
van de regeering, wanneer zij zou wei
geren antwoord te geven op de vele vra
gen of dit antwoord zou willen uitstellen.
De Duitsche pers gaat voort met com
mentaar te leveren op het zeegevecht in
het Kanaal en noemt de operaties een
operatief en tactisch succes der Duitsche
oorlogvoering ter zee. Er op wijzend, dat
sinds honderd jaar geen vijandelijke
vlootformatie de Straat van Dover heeft
kunnen passeeren, schrijft de „Deutsche
Allgemeine Zeitung": „Het feit alleen,
dat Duitsche slagschepen, kruisers en
escortevaartuigen vlak oriöer Churchill's
neus opereerden, toont aan hoe diep de
Britsche heerschappij ter zee en ln de
lucht reeds gezonken is".
DE 8TRIJD OM 8INGAPORE.
Domei meldt uit Seletar:
De strijdkrachten van .de, keizerlijke
Japansche vloot z|jn de Britsche vloot-
basis Seletar op het eiland Singa
pore binnengedrongen en hebben de
basis in de middaguren bezet.
De Japanners hebben thans een stalen
ring rondom de stad Singapore gelegd,
welke langzaam maar zeker steeds nau
wer wordt aangèhaald.
Alle berichten van het front op Singa
pore aldus meldt het A. N. P. uit To
kio zijn Jaet er over eens, dat het
wanhopige verzet der vijandelijke strijd
krachten nog niet afgenomen is. Overal
worden heftige gevechten geleverdniet
temin slagen de Japansche troepen er in,
den vijand langzaam steeds meer terug
te dringen. In de stad Singapore heer-
schen onbeschrijfelijke toestanden.
De Britsche berichtendienst meldt, vol
gens het A.N.P., dat het grootste deel
der Engelsche vrouwen en kinderen uit
Singapore is geëvacueerd.
In de haven van Singapore schijnt men
met de evacuatie der Britsche en Austra
lische troepen op de gereedliggende
schepen, voor zoover niet door Japan
sche luchtaanvallen buiten dienst ge
steld, begonnen te zijn. Japansche ma
rinevaartuigen hóuden evenwel buiten
de haven wacht om den schepen te belet
ten uit te varen. Ook de Japansche
luchtmacht herhaalt Voortdurend haar
aanvallen.
(A.N.Py) Naar de Britsche
berichtendienst meldt,
heeft Singapore gisteren
gecapituleerd.
De voorwaarden zijn:
le. De Britsche troepen staken Zon
dagavond tien uur het vureif;
2e. De Britsche troepen worden ter
stond in hun stellingen ontwapend;
3e. Ter handhaving van de orde kun
nen 1000 gewapende Britsche politie-
beambten in dienst blijven.
TROEPEN BIJ PALEM-
BANG GELAND.
SHANGHAI. (D.N.B.) Denzelfden
dag, waarop de .verovering van Malakka
met de capitulatie van Singapore werd
voltooid, openden de Japanners een groo-
ten aanval op Sumatra.
Palembang, in het midden van Suma
tra, dat met zijn aandeel in de Ned.-In-
dische petroleumproductie, één der be
langrijkste oliecentra is en bijzondere be-
teekenis heeft voor de verzorging van de
vijandelijke vloot, is het hoofddoel der
Japansche luchtmacht en der Japansche
vloot.
Nadat Zaterdagmorgen, zooals uit Ba
tavia wordt gemeld, uit naar raming 100
vliegtuigen eenige honderden Japansche
valschermtroepen in de omgeving van
Palembang waren geland, waar zij vol
gens het Japansche frontbericht het
vliegveld, alsmede andere militaire pun
ten bezet hadden, kwam Zondagmorgen
ten Oosten van Palembang de Japansche
transportvloot aan en ging, zooals het
legerberlcht uit Batavia toegeeft, tot een
grootscheepsche landing over.
De Japansche landingstroeperi hebben
toen in den loop van den Zondag een
hevige aanval geopend op Palembang.
Japansche vliegtuigen hebben ook het
vliegveld Pakan Baroe in midden-Suma-
tra aangevallen, waar 5 vijandelijke
vliegtuigen op den beganen grond wer
den vernield.
In een luchtgevecht in de nabijheid van
het eiland Banka werden nog 10 bom
menwerpers neergeschoten.
JAPANSCHE LANDING-OP JAVA?
BERLIJN. (V.P.B.) De. Berlijnsche
Maandagochtendbladen ontleenen aan de
Corriera della Sera, dat Japansche troe
pen geland zouden zijn op Java. De zwa
re bombardementen, die de vliegvelden
op Java de laatste dagen hebben ónder
gaan, zouden tot voorbereiding van deze
landing hebben gediend.
GEEN JAARBEURS.
In aansluiting aan de beslissing, welke
is genomen tot het doen vervallen van de
in 1942 in het Duitsche Rijk te, houden
jaarbeurzen, heeft de Rijkscommissaris
voor het bezette Nederlandsche gebied
het gewenscht geoordeeld, dat ook de
Nederlandsche jaarbeurs, welke van 14
tot 23 April a.s. zou worden gehouden,
niet zal plaats vinden. Mitsdien zal de
a.s. voorjaarsbeurs niet worden gehou
den.
Vernietiging bon 196 bonkaart Algemeen
De Secretaris-Generaal van het De
partement van Landbouw en Viascherij
maakt bekend, dat bon 196 van de thans
in gebruik z|)nde bonkaart algemeen
niet voor het koopen van distributie
goederen zal worden aangewezen ,en der
halve kan worden vernietigd.
INLEGVELLEN SPOEDIG REEDS
NOODIG.
De secretaris-generaal van het depar
tement van Landbouw en Visscherij ves
tigt er met nadruk de aandacht op, dat
ieder er in zijn eigen belang voor zorg
dient te dragen, dat hij op de daartoe
door de plaatselijke distributiediensten
bekend gemaakte tijdstippen het inleg
vel voor de distributiestamkaart afhaalt
of doet afhalen. Big de uitreiking van de
bonkaarten voor voedingsmiddelen zal
namelijk voortaan zoowel de distributie
stamkaart als het bijbehoorende inlegvel
dienen te worden meegebracht.
Daar de eerstvolgende uitreiking van
bonkaarten voor voedingsmiddelen reeds
in de maand Maart 1942 zal plaats vin
den, is het noodzakelijk, dat ieder
er zorg voor draagt, in de
maand Februari in het be
zit te zijn van het vereisch-
te inlegvel. Indien men zich hier
aan niet houdt, loopt men de kans de in
Maart uit te reiken bonkaarten niet of
te laat te zullen ontvangen.
Personen, die verzuimd hebben op de
door den plaatselijken distributiedienst
bekend gemaakte tijdstippen hun inleg
vel af te halen, dienen zich zoo spoedig
mogelijk alsnog met den distributiedienst
in verbinding te stellen.
MAANDAG 16 FEBR. 1942.
Ik zal tot den Heere zeggenM|jn Toe
vlucht en m|jn Burg! m|jn God, op wel
ken ik vertrouw! Pa. Dl 2.
Zon
op onder
8.55 18.55
23 Febr. Eerste kw.
3 Maart volle maan.
Maan
op ondes
9.19 20.26
ALLE VEENPRODUCTEN
DEN BON.
OP
In den vervolge mogen driekluiten,
veenbonken, limmertürf en andere soort
gelijke veenproducten, hoe deze ook wor
den genoemd, niet meer zonder bon wor
den verkocht. Slechts aanmaakturf en
bolsterturf mogen zonder bon worden
verkocht.
Op bonnen of toewijzingen mag per
eenheid van deze producten ten hoog
ste 200 kg (luchtdroog) worden afge
leverd.
De maximumprijs van één eenheid is
gelijk aan die van één eenheid bagger-
turf derde soort.
Giftieri voor dö Winterhulp.
-Van 2 tem. 7 Febr. zijn o.m. de volgen
de giften ontvangen:
N.V. Nieuwe Ned. Mij tot vervaardigen
van spiegelglas enz., Sas v. Gent f 3000
N.V. Holl. Kunstzijde Industrie, Breda
f 1000Lever Brothers and Unilever NV
Rotterdam f 225.000. Totaal ontvangen
op hoofd- en prov. kantoren f 282.902,88.
Gij zult u misschien de vraag hébben
gesteld of wij heden ten dage in Neder
land geen dringender en belangrijker ta
ken te vervullen hebben. Zeker is 't he
den noodiger dan ooit dat alle krachten
die bereid en in staat zijn verantwoor
ding voor haar eigen volk en volkska
rakter te aanvaarden, deze verantwoor
ding in de eerste plaats op zuiver poli
tiek gebied op zich te nemen en hieraan
voldoen en dat zij zich niet op de schijn
baar minder belangrijke „randgebieden"
zooals b.v. dat der kultuurpolitieke, te
rugtrekken. Ik zeg schijnbaar; want in
werkelijkheid is het zoo, dat de revolutie
op het gebied der wereldbeschouwing op
alle gebieden van het nationale leven
haar uitwerking heeft. Het is derhalve
geenszins zoo dat de Kultuurkamer en de
Kultuurraad nu in een als het ware
luchtledige rüïmte zijn geplaatst in de
verwachting, dat zich daaruit wel iets
zal ontwikkelen.; zij hebben integendeel
reeds heden enzeker morgén een zeer
belangrijke rol te vervullen; zij moeten
ertoe bijdragen da,t de Nederlandsche
kuituur zonder belangrijk verlies aan
haar gezonde substantie den weg tot
haar volkschen oorsprong en haar bron
nen en dffermede den weg door de gees
telijke en 'politieke omwenteling van
onzen tijd vindt.
Naar aanleiding hiervan zou Ik als
Duitscher u nog het een en ander wil
len zeggen, want w|j hebben op dit ge
bied eën ontwikkeling doorgemaakt, die
harder en ingrijpender was, maar ons
daardoor ook veel duidelijker en helder
der deed zien dan hier te lande het ge
val was eri is. Met de practische ervarin
gen b|j de organisatie, die wij langs ver
schillende omwegen verzameld hebben
en welke wij u op dit zoowel als op elk
ander gebied gaarne ter beschikking stel
len, wil ik u ook essentieele ervaringen,
welke mij onlangs mede tot de oprichting
van dezen Nederlandschen Kultuurraad
aanleiding gaven, mededeelen. Hiertoe
behoort in de eerste plaats de kuituur-
historische beschouwing van onzen toe
stand in het algemeen. Wij hebben een
lange en kultureele ontwikkeling achter
ons van hoog gehalte en dikwijls valt het
ons moeilijk te gelooven dat deze ont
wikkeling nu als het ware een einde ge
vonden heeft en dat wij al is het dan ook
niet juist dat wij van voren af aan be
ginnen, toch een nieuw hoofdstuk moe
ten aanvangen. Niet wij hebben echter
aan de achter ons liggende ontwikke
ling een eind gemaakt, maar zij zelf heeft
een eindpunt gevonden.
Herinneren wij ons slechts die stem
ming, die haar uitdrukking vond in de
meening dat wij noodlottig verdwaald
en vastgeloopen waren, die stemming
van gebrek aan uitzicht op eenige ge
zonde verdere ontwikkeling, waarvan ten
slotte 'de geheele Europeesche kuituur
doordrongen was en welker gemeen
schappelijke kenmerken een ziekelijk en
nihilistisch pessimisme was geworden.
Daaruit bestond slechts één uitweg: de
terugkeer naar den eigen aard. Wan
neer ik over het conservatieve, t.w. het
den eigen' aard behoedend en ontplooiend
karakter dezer revolutie, heb gesproken
dan beteekent dit niet dat deze revolutie
tegen al het vreemde en schadelijke in
niet onverbiddelijk verder gaat. Daarbij
kan het niet vermeden worden, dat zij
ook veel waardeloos maütkt, hetgeen mis
schien voor onze vaderen nog waarde
had, daarvoor,.ontdekt zij evenwel weer
andere oorspronkelijke waarden.
Wat in dit verleden echt en waardevol
was, gaat niet verloren, integendeel wij
winnen het opnieuw, doordat wij het uit
alle oprechtheid opheffen en aan dit on
vergankelijk kültuurgoed de hem toe
komende plaats en rang verzekeren.
Evenmin als echter kuituur uit de poj.
litieke conjunctuur kan groeien, evenmin
kan zij ook als het ware van boven af
bevolen worden. Zij moet van onder af
groeien.
8 Gij zult telkens opnieuw veel moed en
een taaien moed moeten betoonen, want
deze groei kan slechts langzaam plaats
vinden en wij moeten er ons ook bij neer
legden dat het onkruid sneller groeit
dan de vruchtdragende plant. Voor af
zonderlijke takken van kuituur laten zich
wel richtlijnen opstellen volgens welke
z|j zich moeten ontwikkelen en ontplooi
en, maar juist in de kunst kan men geen
dogmatische eischen of zelfs program
ma's opstellen. De kunstenaar die niet
zooveel scheppende intuïtie, d.w.z. diep
inzicht in het wezen der dingen en der
ontwikkeling heeft, dat hij uit eigen be
weging de teekenen des t|jds begrijpt en
de toekomst spekt, zal ook niet van bui
ten af tot het beleven van z|jn t|jd ge
bracht kunnen worden. Zeker, w|j heb
ben zeer bepaalde voorstellingen, b.v.
betreffende het drama of de beeldhouw
kunst en in het algemeen van alle kunst
uitingen die b|j ons passen en aan onze
eischen voldoen. Wij kunnen echter de
vervulling van deze voorstellingen niet
afdwingen of-ook; maar .bespoedigen. De
regel, dat de kunstenaar zijn tijd altijd
vooruit is, heeft geen algemeene geldig
heid. Hij is zelfs twijfelachtig in een tijd
die als de onze zich dagelijks als het ware
zelf vorm geeft en wiens wezen en groot
heid zoo duidelijk zijn dat deze waar
schijnlijk in het geheel niet de artistieke
vormgeviVig van noode hebben om tot
het begrijpend bewustzijn van den tijd
genoot door te dringen. Wel echter Zul
len de nabestaanden, die dezen tijd zelf
niet medebeleven, zijn wezen en zijn
grootheid slechts uit een artistieke vorm
geving kunnen aanvoelen. Dit is de taak
die voor den kunstenaar van heden en
morgen is weggelegd.
En hier zou ik nog een kwestie willen
aanroeren, waardoor wij den - toestand
van de kunst in onzen tijd misschien het
beste begrijpen. Deze tijd stelt zulke
hooge eischen op elk gebied van den
strijd om het bestaan, in de eerste plaats
dus op direct politiek, op militair en op
economisch gebied, hij eischt eep zoo
enorme inspanning van alle krachten
voor deze zeer dringende taken, dat het
nauwelijks denkbaar is dat ergens nog
een overschot van kracht vr|j zou kunnen
zijn.
Dit overschot is er inderdaad. Wan-
