Rondgang door den Dam-doolhof.
DAGKALENDEP.
HI EDAM
ZATERDAG 14 FEBRUARI 1942
56e JAARGANG - No. 114
Bureauv Lange Vo/sfsiraal 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goe^ en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
De ondergang van Reimerswaal.
.mmen.
iallatie Nederl. Cultuurraad.
Jjkscommissaris. (Vervolg.)
garantie 1
en ViuoherlJ.
Dgstijd maakt
jzeri inclusief
a nohrnilrpra-
Bijkantoor Middelburg!
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Lange Gislslraal 34 en Noordweg 155
Familieberichten 33 cent per regel
Overige advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine advertentiën f 0.55 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 ct. extra
Bij contract belangrijke korting
blijft er
erst ver
water op
komen de
enblikje
ecies het
|t ze eens
jyuwen en
of zeil
Jts, zoo'n
als ijs!
Izetten en
uit komt
It.
natte
er on-
vee kan
tine bij
wel even
in de
het na
moeite
naar dat
lekt in
Dan zyn
Er spat
uw gaat
heet gaat
en na
elooft ze
ig, toch
is dan
in de
Iet geluid
dit zQn
nen!
pit komt
pm tege-
schoor-
iltjes.
een paar
al over.
In een
Irzen aan,
laatste
och zeker
mee. Het
enoeg. We
oaken, een
hier kun-
bij. Mis
dragen?"
or elkaar,"
gveld over
geen gras
die secre-
Jden is, en
goedkeu-
of de De
og willen
moed op.
|ir niet ge
had?
is zij op
Intimiteit
lel niet ko-
loopen te
er steeds
Ij soms het
ot de oude
laid welve-
'dheid zelf.
vervolud.1
it, verpakking
T.A.K.-gekeurd
(coöperaties)
odsche Akker
mogen door
ien N-A.K. op
plombeering
N.A.K.
den uiteinde
de desbetref-
net ƒ1.50, in
•halve niet de
kleinere hoe-
ld.
JUDAS ISKARIOT.
Het leven van Judas Iskariot is een
ernstige boodschap. Men kan behooren tot
den intiemsten kring van Jezus' discipelen,
men kan vooraan staan in het kerkelijk
leven, men kan onder de eersten geteld
worden, die het opnemen voor den naam
van Christus en toch verloren gaan!
Deze vriend van den Heiland wordt Zijn
verrader. Deze discipel komt voor eeuwig
om. Hij heeft nooit in waarheid zich aan
den Heiland overgegeven. Hij is met zijn
zonden niet naar Jezus gevlucht, biddende:
Vergeef mg.
Daarom moet het bericht van Judas ons
ernstig waarschuwen.
„Jongen, het stroomt! We loopen heele
maal onder! Hoe vindt je mijn pak?"
In de keuken is het dweilen en dweilen.
De eene emmer vol na de andere.
Het water blijft doorstroomen en is met
emmers niet op te vangen.
Naar de bovenburen. Dat lijkt haar het
eenige redmiddel.
De mevrouw van boven brengt een groote
teil naar beneden, die ze onder de schoor
steen plaatsen. Zoo, diè zal voorloopig ten
minste niet overloopen.
Vijf minuten later staan ze samen op het
platte dak boven de rommelkamer, waar
door het water evenals door de keuken
schoorsteen en door het plafond lekt.
Een flinke sneeuwberg. Daarnaast een
smal paadje.
„Die sneeuwberg moet weg!" zegt me
vrouw resoluut. Zelf hanteert ze de schop
en Gine krijgt een blik.
Met doffe ploffen valt de sneeuw in een
tuintje.
Even blaast Gine uit van het ongewoon
zware werk.
Dan plots in de stilte een stem van bene
den.
„Heidaar, wilt u ophouden! Het water
loopt tóch al de kamer binnen.
Een beetje onthutst staken ze hun werk.
Meneer had eerst per telefoon toestemming
gegeven.
Wat nu?
„Een goot er omheen", stelt mevrouw
voor. Dat is nog beter, dan kan het water
weg".
Ze graven en scheppen opnieuw en berei
ken hun doel, langs de witte berg een
smalle, donkere goot.
„En laten we nu maar eens gaan kjjken
of het helpt".
Hans kan het in bed haast niet mem1 uit
houden.
Hjj heeft het geloop gehoord, het geluld
van emmers. Het rumoer boven. Wat voe
ren ze toch uit?
„Gine!!!"
Hjj brult het uit, zoodra de gangdeur op
nieuw opengaat.
„Ja, ik kom al!"
Nog één keer dweilt ze de keuken en de
rommelkamer.
Het lijkt of het lekken iets minder is. In
leder geval, de groote teil helpt goed. Voor
het naar bed gaan nog een laatste inspectie.
Er hoeft niet meer gedweild. Het lekken
mindert zienderoogen.
Nog één keer alles leeggooien
De wekker wordt op drie uur gezet. Pre-
cier op tijd loopt hy af.
„Gine, pak je goed in. Doe iets warms
aan. Als je kou vat, zóó uit je warme bed".
Op haar teenen gaat ze over de gang.
Alles is stil.
In de keukenIn spanning opent Ze
de deur....:, stilte. In de rommelkamer
stilte.
Géén drup meer. Nérgens.
„Ben je nu heelemaal tevreden?" vraagt
Hans, als ze rillend weer onder de dekens
kruipt.
„O ja, best", zegt Gine met een geeuw.
„Nu kunnen wjj ook meepraten. Nu tellen
we heelemaal mee".
Den volgenden morgen, met de koffie,
komt een vriendin even aanwippen. Gine
vertelt van haar groote avontuur.
„Och kind, dat is niets!"
En dan hooren Hans en Gine een ver
haal van twee jaar geleden. Van veel meer
water en nog veel langer dweilen.
Gine zegt niet veel meer. Zoo is het nu
altijd. De mensehen willen je „plezier" al
tijd verkleinen. Zelfs zulk plezier!
Langs haar vriendin heen wisselt ze een
blik van verstandhouding met Hans.
En later weer samen, zegt Gine voldaan:
„Maar zij heeft niet in een donkere avond
hoog op een dak, een sneeuwberg afgegra
ven en weer opgegooid".
(Slot.)
Op 2 en 3 November 1555 brak de inmid
dels herstelde dijk door, maar zwaarder
dan ooit te voren werd Reimerswaal ge
teisterd door de storm van 12 en 13 Ja
nuari 1557.
Met deze ramp was het lot der stad vrij
wel beslist, daar Reimerswaal thans geheel
door het water ondermijnd was.
Tot 1574, dus 34 jaar lang, hebben de
bewoners om het behoud der stad met de
zee geworsteld. Helaas, het was te laat.
Telkens brokkelden gedeelten af, spoedig
lag Reimerswaal aan alle zijden in het
water.
De golven der Schelde spoelden aan alle
kanten tegen de muren der stad. Deze wa
ren natuurlijk niet gebouwd om als een
zeewering de golven te stuitten en het was
dan ook geen wonder, dat in 1557 een
groot gedeelte van de ringmuur instortte
en het water vrij en ongehinderd door de
straten der stad spoelde.
Achtereenvolgens stortte ook het onder
mijnde stadhuis, met zgn toren en uur
werk, benevens ook de daaraan vastge-
bouwde gevangenis in.
Daarna ging ook de kerk het begeven,
die het fraaie marktplein versierde. Het
was een prachtig monument, en bevatte
een fraai orgel en minstens zes altaren.
Ook de twee fraaie kloosters werden het
slachtoffer van het golven-geweld.
En alsof de maat van haar rampen nog
niet volgemeten was, brak op 31 Augus
tus 1558 wederom een felle brand uit in
de reeds haast tot bouwval geworden stad.
Daar al het omliggende land verzwolgen
was sprak het vanzelf, dat men de benoo-
digde levensmiddelen van buiten de stad
moest halen, zoodat de Reimerswalers naar
Goes of Bergen op Zoom moesten, om zich
hiervan te voorzien.
In 1626 begonnen de bewoners af te bre
ken, wat er nog was, nJL het zink van de
daken, de schoorsteenen en wat maar te
gelde kon worden gemaakt.
In 1634 verkochten de Staten van Zee
land de resten der stad, zooals straatstee-
nen, fondamenten, een nog niet ingestorte
stadhuisvleugel, enz. voor de som van
f540.90.
In 1643 vertrok de laatste inwoner der
stad, terwijl het in 1684 slechts een hoog
gelegen eilandje meer was.
Zoo is de trotsche stad Reimerswaal ver
dwenen. Bjj laag water kon men nog lan
gen tijd de fundamenten van haar gebou
wen zien.
B. 1L Slabbckeem,
•0*.
Om „De Zeeuw-wisselbeker".
Wedstrydprobleem nr 15, Groep A.
Auteur A. Rijk, Oudelande.
1 2 3 4 5
Zwart 14 sch. op: 7. 8. 9. 14. 15. 17. 19.
21. 22. 23. 27. 28. 29. 33.
Wit 14 sch. op: 25. 26. 30. 34. 36. 37.
38. 40. 42. 44. 45. 46. 47. 50.
Wit begint en wint.
Wedstrijdprobleem nr 15, Groep B.
Auteur J. Kaat, Kapelle.
Zwart 10 sch. op: 4. 8. 9. 10. 19. 20. 22.
27 28. 40
Wit 10 'sch. op: 29. 31. 33. 34. 38. 39. 43.
45. 47. 48.
Wit begint en wint.
Oplossingen in te zenden vóór 24 Febr.
nnn den redacteur.
Oplossing probleem nr 12, Groep A.
Auteur M. C. Deurloo, Zierikzee.
Zwart 10 sch. op: 2. 7. 9. 10. 13. 18. 26.
28. 29. 36.
Wit 11 sch. op: 20 25. 27. 37. 38. 40. 42.
43. 46. 47. 48.
1. 4741 36X47
2. 37—31 26X37
3. 42X31 47X33
4. 48—42 33X47
5. 4641 47X36
6. 27—22 36X35
7. 22X24 35X19
8. 20—14 9X20
9. 25X1 wint.
Deze auteursoplossing is zeer mooi, en
zelfs voor geroutineerde oplossers niet ge
makkelijk. Het is daarom zeer jommer dat
er een bij-oplossing in dit probleem schuilt.
Bij-oplossing:
1. 47—41 36X47
2. 38—33 47X35
3. 33X24 35X19
4. 20—14 9X20
5. 25X1 en wint.
Bjjna alle oplossers in deze groep hebben
zoowel de aueurs-, als de bij-oplossing ge
vonden. Ook zq, die alléén de bij-oplossing
gevonden hebben, wordt één punt toege
kend.
Goede oplossingen ontvangen van: M. J.
v. d. Weele, A. C. M. Deurloo, J. Schipper,
W. Traas, D. v. d. Kreeke, J. Mange, C.
van Biemen, allen te Goes; J Strooband,
C. K. Kaan, W. Boogaard, W. Lente, P. v.
Hemert te Middelburg; P. de Visser en S.
Blaas te Aagtekerke; M. F. de Jonge te
KIoetingeA. W. Beukema te Nieuwdorp;
A. Rgk te Oudelande; O. Scherp te Kort-
gene.
Oplossing probleem nr 12, Groep B.
Auteur C. van Biemen, Goes.
Stand: Zwart 7 sch. op: 7.18.19. 20. 22.
27 28.
Wit 7 sch. op: 31. 33. 38. 39. 44. 45. 47.
1. 4440 27X36
2. 39—34 28X30
3. 47—41 36X47
4. 40—34 47X40
5. 45X1 en wint.
Aardig miniatuur, zooals we dat van de
zen auteur gewoon zijn.
Goede oplossingen ontvangen van: J. v.
d. Kreeke, M. Traas, H. v. Oosten, J. Stok
man, allen te Goes; J. Bliek, H. Bakker te
MiddelburgJ. en A. Kaat te Kapelle; J. de
Jonge te KloetingeJoh. Breure te Colijns-
plaat; J. Pieper en J. van Fraassen t*
Waarde, W. Wouters te Aagtekerke.
Dhr C. K. Kaan deelde ons mede dat h$
een tweede match bezig is te spelen tegen
mej. R. Midema. Dames die damwedstrijde»
spelen, komen heel weinig voor. Met genoe-
ZATERDAG 14 FEBR. 194fe.
Die in de schuilplaats des Allerhoog-
sten is gezeten', die zal vernachten in de
schaduw des Almachtigen.
Ps. 91 1.
:hts-
leelt
:eeft
don-
be
en
ver-
ogel
.r gjava
igee-
e e f t
dit
De Ne
stellen
-;rs aan
n, wei
zonder
opwe
kt con-
jonden
fouten
en on-
hoofd-
on Ne-
lig be
en den
en de
c eens
lucht-
Zon
op onder
8.59 18.51
15 Febr. nieuwe mun.
23 Febr. Eerste kw.
Maan
op onder
8.12 17.59
ZONDAG 15 FEBR. 1942.
Hoe groot is uw goedgunstigheid!
Hoe zijn uw vleuglen uitgebreid!
Hier wordt de .rust geschonken;
Hier 't vette van uw huis gesmaakt:
Een volle heek van wellust maakt
Hier elk in liefde dronken.
Ps. 36 2 b.
dm
op onder
8.57 18.53
Maan
op onder
8.48 19.13
Korte berichten.
De kanselier van de Britsche schat
kist, Sir Kingsley Wood, heeft ver
klaard, dat het koninkrijk dagelijks 12
millioen pond voor de oorlogvoering uit
geeft.
Naar de Engelsche berichtendienst
meldt, heeft de Australische minister
van Oorlog, Forde, medegedeeld, dat de
Australische mannelijke staatsburgers
tot 45 jaren onder de wapenen zijn ge
roepen.
0 van-
mis-
:h zelf
dering
ele le-
waren
•osters
ij. Het
.en in
direct
•-.anden
rmede
over-
«m der
:n der
igenis-
zitten.
betee-
alge-
welis-
g van
-tracht
an een
kelijk-
schet-
zicht-
t aan-
re po-
cultu-
zoo-
dat
en de
>e be-
1 wel-
zoo-
en en
de in-
d van
et als
t be
gaan-
als de
volk
■ud en
volks-
'anuit
m wij
De
geeft,
en de
tot de
wel-
jchap-
stuura om ae iveaenaaïtscfte strijd
krachten te steunen bij de verdediging
van deze eilanden.
Ook Venezuela zal medewerken aan
ae zoogenaamde beschermingsmaatrege
len. Dienovereenkomstig heeft Vene
zuela met de uitgeweken Nederlandsche
regeering een overeenkomst gesloten.
In welken vorm Venezuela aan de be-
tmg van Curagao en Aruba zal deel-
emen, is uit de Amerikaansche ver
klaring niet op te maken.
DE VERDEDIGING VAN SURINAME.
(S.P.T.) Tusschen de Vereenigde Sta-
en, Brazilië en Suriname is een overeen-
omst gesloten omtrent de verdediging
an deze Nederlandsche kolonie.
iucin.ijaa.uiiu aaiigevauen. H/naeie tanK-
auto's en talrijke motorvoertuigen vlo
gen in brand.
Tijdens luchtgevechten boven Malta
en het centrale deel van- de Middelldnd-
sche .Zee schoten Duitsche toestellen drie
Engelsche vliegtuigen neer. De Duitsche
luchtmacht heeft belangrijke militaire
objecten doeltreffend aangevallen. Een
benzine-opslagplaats bij La Valetta werd
door bommen van zwaar kaliber getrof
fen en vloog in de lucht.
Bij een aanval op T r i p o 1 i s werden
eenige gebouwen beschadigd. Er vielen
zeven gewonden onder de inlandsche be
volking. Vijandelijke vliegtuigen hebben
In den nacht van 11 op 12 en van 12 op
1 13 Februari brand- en brisantbommen
gcrLiujAJAcii öctuei, suetius cuciiier naar ae
stellingen toe.
In de handelshaven van Singapore,
alsmede in de nabijheid van het fort
Ranjang aan de kust ten Zuid-Westen
van Boekit Timah zijn in totaal onge
veer dertig Britsche schepen voor eva
cuatie-doeleinden verzameld. Blijkbaar
zijn de Engelschen van plan, op het
laatste oogenblik op deze schepen te
vluchten.
1^ Volgens V.P.B. hebben de Engelschen
"zich tot de regeering van Neder-
landsch Indië gewend om
transportschepen en escortevaartuigen
der *N ederlandsche marine ter
beschikking te stellen, ten einde de in
gesloten Britsche, Australische en Indi-
stand
woxul er nugmaais ae aanaaent op ge
vestigd, dat ik hier het begrip staat niet
in de beteekenis van het bestuursappa
raat gebruik, dat voor het goed func-
tionneeren van het openbare leven en
voor het bewaren van het evenwicht tus
schen de hierin werkzame onderling ver
scheidene krachten en spanningen nood
zakelijk is. Staat beteekent veel meer de
eenheid tusschen de beweging als draag
ster van den politieken wil van het volk
en het bestuursapparaat als het instru
ment, dat dezen wil uitvoert, om de
volksgemeenschap tot werkelijkheid te
doen worden.
Als wij het resultaat van alle hier
voorgedragen gedachten op dit gebied
samenvatten, namen wij kennis van in
feite drie arbeidsgebieden voor de kui
tuur-politiek van den staat:
In de eerste plaats heeft hij het kultu-
reele leven van alles te reinigen wat ken
nelijk ziekte of ziektekiem of reeds uit
was als gevolg der ontbinding en vernie
tiging van de nationale kuituur is.
Dit is overal het geval waar zich pa
rasieten van een vreemd ras binnen het
lichaam der nationale kuituur hebben
vastgezet. B.v. is in het bijzonder de uit
schakeling der Joden en der typisch
Joodsche kuituurproducten de eerste
maatregel welke den 4*eg voor een posi
tieve kultuurpolitiek vrijmaakt. Veel
moeilijker is de vraag daar waar het
gaat om de uitschakeling van zoodanige
evenzeer ontbindende ziekelijke en
vreemdsoortige kuituurproducten, welke
evenwel door hen worden voortgebracht
die tot het eigen volk behooren, maar
die op de een of andere wijze of te eeni-
ger tijd door het vreemde vergif geïn
fecteerd zijn zonder dat men clit nu nog
afzonderlijk kan vaststellen en bewijzen.
Daar echte cultuur slechts uit den voe
dingsbodem van het uit het bloed" ge
groeide volk kan ontstaan en elke ver
menging die in strijd met het ras is ont
aarding beteekent, kan ook hier geen
sprake zijn van echte kuituurgoederen.
Evenmin als een Jood, al doet hij nog
zoo Duitsch of Nederlandsch ooit Duit
sche of Nederlandsche kuituur kan
voortbrengen, evenmin kan een Duitscher
of Nederlander onder den invlQed van
een geest en levenshouding, die in strijd
is met het ras, werkelijk Duitsche of Ne
derlandsche kuituur scheppen. Wel ech
ter zal ook hij den weg tot de bronnen
der nationale kuituur kunnen terug vin
den, wanneer elke vreemde invloed is
uitgeschakeld.
Op langen termijn beschouwd bestaan
deze moeilijkheden slechts voor een over
gangstijd, zoolang n.l. totdat de schei
ding en de waardeering daardoor onpro
blematisch zijn geworden, doordat het
eigene den boventoon heeft gekregen.
Aangezien wij echter zeker zijn van de
waarde van ons bloed, vertrouwen wij
ook op dit bloed. Dit vertrouwen doet
ons 't gevaar vermijden door een „Beck-
messerhouding" het initiatief op het ge
bied der kunst te dooden. Wanneer ik
hierbij practische voorbeelden uit uw
omgeving moet noemen, dan verwijs ik
naar den maatregel tot uitschakeling
van het Jodendom uit het Nederlandsche
kultureele leven, welke op wettige wijze
en met de oprichting der Nederlandsche
Kultuurkamer zijn genomen. Van ons uit
zijn deze maatregelen wel in de eerste
plaats als de uitschakeling van onze ge
boren vijanden uit het gebied der kui
tuur gedacht, welke uitschakeling in de
zen totalen, alle levensgebieden omvat-
tenden oorlog noodzakelijk is. Voor ons
.is zij derhalve een politieke maatregel,
aan U geeft zij evenwel door haar indi
recte uitwerking de mogelijkheid tot een
kultuurpolitiek van staatswege.
Het voornaamste middel voor deze
kultuurpolitiek ligt op het tweede ge-
