Christelijk Dagblad voor Zeeland
DAGKALENDER.
Sowjet-troepen teruggeworpen - De begrafenis
van Rijksminister dr Todt - Japar.sch ultimatum
door Singapore afgewezen.
De strijd in Ned. Oost-Indië.
binnenland
BONNEN VOOR
VOEDINGSMIDDELEN.
Installatie Nederlandsche Cultuurraad.
Rede van den Rijkscommissaris,
VRIJDAG 13 FEBRUARI 1942
56e JAARGANG - No.'113
Bureaux Lange Vorsfslraaf 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg:
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Lange Giststraat 34 en Noordweg 155
Directeur-Hoofdredacteure
A. DE, LAN GE te Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
Familieberichten 33 cent per regel
Overige advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine advertentiën f 0.55 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 ct. extra
Bij contract belangrijke korting
DUrTSCHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA.
Het opperbevel van de Duitsche
weermacht mankt bekend:
In het Oosten werden nieu
we, talrijke aanvallen van den
vijand afgeslagen. Aan het D o -
netzfront wierpen Duitsche,
Roemeensche en Kroatische troe
pen tijdens de voortzetting! van
hun aanval den vijand in weerwil
van den taaien tegenstand verder
tedlg. In den centralen sec
tor van het front werd een sinds
dagen ingesloten vijandelijke groep
na hevige gevechten nog nauwer
ingesloten.
In N q o r d - A f n i k a aan bei
de zijden levendige activiteit van
verkenners. Duitsche formaties
jachtvliegtuigen en gevechtsvlieg
tuigen bestookten doeltreffend ge
motoriseerde colonnes van den vjj-
and.
In het zeegebied, rondom M a 1 -
t a werd een kruiser van de „Dido"-
klasse door bommen van Duitsche
gevechtsvliegtuigen zwaar getrof
fen. Aanvallen van de luchtmacht
waren -oyerdag en des nachts ge
richt op vliegvelden, havenwerken
en benzine-opslagplaatsen van het
eiland.
Aanvallen van Britsche bommen
werpers op het Zuidweste
lijke Duitsche gebied ver
oorzaakten in den afgeloopen nacht
geringe verliezen onder de burger
bevolking.
In de periode van 31 Januari-
tot 10 Februari verloos de Brit
sche luchtmacht 67 vliegtuigen,
waarvan 38 boven de Middelland-
sche Zee en in Noord-Afrika. In
dezelfde periode gingen in den
strijd tegen Groot-Brittannië 13
eigen vliegtuigen verloren.
Kapitein Baer, „Staffelkapitan"
van een jachtêskader, behaalde
zijn 89e en 90e overwinning in de
lucht.
tTALIAANSCH
WEERMACHTSBERICHT.
Het Italiaansche weermachtsbericht
meldt:
InCyrenaica niets belangrijks
te melden. Concentraties van vijandelijke
gemotoriseerde middelen in de buurt van
El Adem werden door formaties van
de luchtmacht aangevallen en gedeelte
lijk vernield. Een Curtiss werd door de
Duitsche jachtvliegtuigen neergehaald.
Ondanks de ongunstige weersomstan
digheden hebben Duitsche vliegtuigen
overdag en des nachts vernietigingsac
ties ondernomen tegen vliegvelden op
M a 11 a en in de nabijheid van 't eiland
met bommen van zeer zwaar kaliber het
voorschip van een Britschen kruiser ge
troffen.
Vijandelijke toestellen hebben zonder
succes een aanval ondernomen op enkele
onzer eilanden in de Aegaeïsche
Zee.
DE BEGRAFENIS VAN
RIJKSMINISTER DR TODT.
(D. N. B.). Onder groote belangstel
ling van de Berlijnsche bevolking is gis
termiddag Dr Todt ten grave gedragen.
Hitier zelf gaf tijdens de plechtigheid in
de nieuwe Rijkskanselarij, welke de
hoogste autoriteiten bijwoonden, in war
me bewoordingen uiting aan den diepen
rouw van het geheele Duitsche volk. Hij
noemde den overledene een scheppende
persoonlijkheid, in wien Duitschland te
gelijkertijd een trouw man en een .onver-
getelijken kameraad heeft verloren.
De Duitsche Rijksautowegen zijn in
hun ontwerp en uitvoering het w.erk van
de unieke, technische en artistieke talen
ten van Dr Todt. Hij was de eenige man,
die in staat was tegenover de Maginot-
linie een vesting te bouwen, die onder
alle omstandigheden het vitale Westen
van het Rijk tegen iederen aanval kon
beschermen.
Het uitbreken van den oorlog gaf Dr
Todt een nieuwe taak. In zeer korten tijd
moest een systeem van groote opmarsch-
wegen gereed komen.
De overwinning in Noorwegen en het
Westen bracht nieuwen arbeidTodt was
mtusschen tot minister van wapening en
munitie benoemd en kreeg bovendien tot
taak, de veroverde kusten tegen vijande
lijke aanvallen te beschermen1 door den
aanleg van geweldige versterkingen.
Veel van wat hij tot stand heeft ge
bracht, zal eerst na den oorlog ter ken
nis van het Duitsche volk komen en dat
aal zich daarover verbazen.
Hitier zeide reeds eerder het plan ge
had te hebben, een Duitsche orde te
stichten ter erkenning van de hoogste
verdiensten die een Duitscher jegens zyn
volk kan hebben.
Ik verleen thans, aldus Hitier, de
nieuwe orde aan Dr Todt als eerste. Ik
zelf heb in dezen man een mijner trouw
ste medewerkers en vrienden verloren.
JAPANSCH ULTIMATUM DOOR
SINGAPORE AFGEWEZEN.
(D.N.B.) Luitenant-generaal Jamas-
jita heeft tot de Britsche strijdkrachten
die in de vestingwerken in het Noorden
der stad Singapore ingesloten zijn, een
om 10 uur gisteren afloopend ultimatum
gericht, zich over te geven. De Britten
hebben aan dezen eisch geen gevolg ge
geven en bieden nog verzet. i
Daarop zijn de Japansche strijdkrach
ten tegen de door de Britten nog bezette
weerstandsnesten een hevig offensief be
gonnen.
Het Japansche hoofdkwartier deelt
mede, dat sterke Japansche legereenhe
den, bijgestaan door het luchtwapen, een
krachtig zuiveringsoffensief hebben on-
nernomen ter verplettering van den Brit
schen weerstand, die zijn centrum heeft
rondom het-waterreservoir in het cen
trale deel van het eiland.
Japansche eenheden, die van het Zui
den de stad zijn binnengedrongen, heb
ben daarmede den vijand de mogelijkheid
ontnomen, zich naar de haven terug te
trekken en zoo te ontkomen.
Naar Domei meldt, ontwikkelt zich
de strijd om Singapore meer en meer tot
een nieuw Duinkerken, Woensdagmiddag
hebben Japansche bommenwerpers een
vloot van 25 koopvaardij- en oorlogs
schepen aangevallen, die uit Singapore
wilde vluchten. Tien schepen werden ge
troffen, een schip van 2000 ton geraakte
in brand.
(D. N. B.). Naar de laatste berichten
van tiet front op Singapore melden, zijn
de straatgevechten, om 't bezit der stad
Singapore feitelijk reeds geëindigd en is
het geheele stedelijke gebied, met inbe
grip van dë groote installatiesvan de
handelshaven in het Zuid-Westen hecht
in Japansche hapden. Het aantal gevan
genen neemt voortdurend toe.
Natuurlijk moeten nog verdere ge
vechten en zuiveringsacties van grooten
omvang verwacht worden, vooral in het
gebied van de oorlogshaven en van het
vliegveld Seletar.
s>
De Normandië wellicht niet
geheel verloren.
De bladen te New York melden, dat
Amerikaansche bergingsexperts van
meening zijn dat het mogelijk is de
Normandië te lichten en weer in de goe-
"Öe positie te brengen. Men verklaart,
dat het vuur niet onder het hoofddek is
gekomen en dat de machinekamer vol
komen onbeschadigd is.
Korte berichten.
De Londensche correspondent van
Nya Dagligt Allehanda meldt, dat gene
raal Wavell na zijn bezoek aan het front
van Birma teruggevlogen is naar zijn
hoofdkwartier op Java.
(D.N.B.) Naar van militaire zijde
wordt medegedeeld, zijn door de Duit
sche wapens sedert het begin van den
oorlog totT 31 December 1941 8593 Brit
sche vliegtuigen vernietigd. In hetzelfde
tijdvak verloor de Duitsche luchtmacht
in den strijd tegen Groot-Brittannië
slechts 1786 vliegtuigen.
Over de reis van Salazar naar Se-
villa verluidt in ingelichte kringen, dat
een van de resultaten van de besprekin
gen met Franco en Serrano Suner een
nieuw handelsverdrag tussctien Spanje
en Portugal zal zijn.
De Noorsche minister-president
Quisling, is gistermiddag voor een be
zoekt van enkele dagen te Berlijn aan
gekomen. Ook de Rijkscommissaris voor
de bezette Noorsche gebieden, Terboven,
bevond zich in zijn gezelschap.
DE VERDEDIGING VAN
ONZE OOST.
Na den val van Singapore is thans in
politieke en militaire kringen te Londen
het probleem der verdediging van Ne-
derlandsch-Indië, vooral van Sumatra en
Java, in het middelpunt der groote po-
tieke beschouwingeti gekomen. In Reu-
tercommentaar van Annalist wordt o.m.
gezegd: Het verlies van Singapore zal
in de naaste toekomst blijken practisch
onvervangbaar te zijn. Het gevaar voor
Nederlandsch-Indië wordt nog directer
en tastbaarder, zoodra de Japanners van
dit steunpunt kunnen gaan opereeren.
Alles wijst er echter op, meenen de
militaire kringen te Londen verder, dat
de Japanners de geallieerde verdedigers
niet tot rust willen laten komen.
In dit verband wordt in Londen ook
op de toenemendè nervositeit in Batavia
en Melbourne gewezen, waar het gevoel
reeds toeneemt, dat ook de Wavell-linie
reeds moet worden afgeschreven.
Uit Washington verneemt Börsen
Danmarks Handels- og Söfarts-Dag-
blad, dat daar officieel is verklaard,
dat Amerikaansche jagers van het
type P-40 zich op Java bevinden.
P-40 vliegtuigen zijn Curtiss-jagers
en behooren tot de snelste ter wereld.
Bandjermasin bezet.
Het Japansche hoofdkwartier heeft
meegedeeld, dat Japansche troepen op
10 Februari de bezetting van Bandjer-
massin aan de zuidkust van Neder-
landsch Borneo hebben voltooid.
(Bandjermassin is de voornaamste
stad van dit eiland.)
Het Japansche hoofdkwartier heeft
verder medegedeeld, dat Japansche ma
rinevliegtuigen bij den grooten aanval
op de vliegvelden van Batavia op 9 Fe
bruari 20 vijandelijke vliegtuigen heb
ben vernietigd en militaire installaties
hebben vernield.
Ook heeft het Japansche hoofdkwar
tier medegedeeld, dat een speciale» lan
dingsdivisie der marine op 9 Februari
volledig Makassar bezet heeft.
'WEER EEN NORMAAL RANTSOEN
AARDAPPELEN.
De vorige week is medegedeeld, dat
het noodzakelijk was de thans geldige
bon van de aardappelkaart niet één,
doch twee weken geldig te doen zijn.
Het door de tijdelijke halveering van het
rantsoen veroorzaakte tekort zou. wor
den gecompenseerd door het beschik
baar stellen Van 750 gram peulvruchten
op een bon van de aardappelkaart.
Met man en macht is gewerkt om het
aardappelenvervoer ondanks de vrijwel
ongewijzigde omstandigheden, voort
gang te dodto vinden. Dank zij deze
goede zorgen,is1 hetl Rijksbureau voor
de Voedselvoorziening in Oorlogstijd
thans in staat de verheugende mededee-
ling te doen, dat de aanvoeren weer zoo
danig zijn, dat volgende week het nor
male rantsoen aardappelen kan worden
verstrekt. De aangekondigde extra bon
voor 750 gram peulvruchten zal daarom
deze week nog niet worden aangewezen.
TIJDELIJK GEEN BIER.
De brouwerijen in ons land hebben
aan hun afnemers bericht gezonden, dat
zij van overheidswege opdracht hebben
ontvangen het tappen en bottelen van
bier tot nader order te staken. Zulks op
grond van de stagnatie in den aanvoer
van kolen.
In verband hiermede zullen de brou
werijen, na verzending van de gereed
staande hoeveelheden bier, de aflevering
voorloopig moeten staken, met dien ver
stande, dat zij zullen trachten het kwan
tum waarop de afnemers krachtens de
loopende periode van hun toewijzingen
recht hebben, alsnog te zenden. Daarna
echter zal er gedurende eenigen tijd
geen bier meer geleverd kunnen
worden.
Ten aanzien van de wederverkoopers
hebben de brouwerijen bepaald, dat zij
verplicht zijn het nog beschikbare bier
volgens de distributievoorschriften on-
ders hun afnemers te verdeelen.
s
Nederlandsche Artsenkamer in
Den Haag gevestigd.
De secretaris-generaal van sociale
zaken heeft bepaald, dat de Neder
landsche artsenkamer en de Nederland
sche Vereeniging van Ziekenfondsartsen
te 's-Gravenhage is gevestigd.
Posit voor1 Ned. landbouwers in 't Oosten
Nederlandsche landbouwers, die naar
de bezette Oostelijke gebieden zijn ver
trokken, kunnen naar hun familie en be
kenden in Nederland schrijven en ook
van hen post ontvangen.
Wie aan een Nederlandschen landbou
wer in de bezette Oostelijke gebieden wil
schrijven, dient de volgende regelen in
.acht te nemen:
Adres moet het woord „Landwirt-
schafspost" bevatten. Aan de plaats van
bestemming moet het woord „Ostland"
worden toegevoegd.
Afzender. Naam en adres afzen
der nauwkeurig vermelden.
Toegelaten uitsluitend gewone
en aangeteekende brieven en briefkaar
ten. De brieven mogen hoogstens 250 gr.
wegen. Frankeering als voor post
naar Duitschland. Expres* se en an
dere bijzondere behandelingen zijn niet
toegelaten. Nauwkeurige opvolging dezer
voorschriften bespoedigt de aankomst.
19 Febr. tot en met 21 Febr. 1942.
09 A brood 4 rants, brood of gebak.
09 B broodrants, brood of gebak.
09 A vleesch 1 rants, vleesch of vl.w.
09 B vleesch rants, vleesch of vl.w.
25 Jan. tot en met 21 Febr. 1942.
197 algem. 1 kg. suiker.
05 C, 05 D
reserve 50 gram cacao.
198 algem. 500 gram jam.
199 t/m 202
-algem. 1 rants, bloem, brood of
gebak.
06 D—07 D
reserve- 250 gram rijst.
203 algem.250 gram havermout of
peulvruchten.
209 algem.. 250 gram gort.
210 algem. 100 gram vermicelli of
maizena.
204 t/m 208
algem. 100 gram kaas.
06 A t/m 09. A
melk I 3% liter melk.
06 B t/m 09 B
melk I 1% liter melk.
10 Febr. tot en met 18 Febr. 1942.
08 boter125 gr. boter
08 vet125 gr. boter zonder red.
of 125 gr. Margarine.
BIJZONDERE RANTSOENEN.
28 Dec. tot en met 21 Febr. 1942.
193 algem.250 gram koffiesurrogaat.
VRIJDAG 13 FEBR. 1942.
En de lieflijkheid des Heeren, onzes
Gods, zij over ons; en bevestig Gij het
werk onzer handen over ons, ja het werk
onzer handen, bevestig dat.
Psalm 9017.
Zon
op onder
9.01 18.49
Maan
op onder
7.30 16.47
15 Febr. nieuwe maan.
23 Febr. Eerste kw.
8 Febr. tot en met 21 Febr. 1942.
212 algem.250 gr. peulvruchten.
08 A aardapp. 1% kg. aardappelen.
08 B aardapp. y2 kg. aardappelen.
15 Febr. tot en met 28 Febr. 1942.
09 A aardapp. 1% kg. aardappelen.
09 B aardapp. kg. aardappelen.
De volgende* bonnen zijn binnenkort
niet meer geldig: Na Zaterdag 14 Febr.:
08 brood, vleesch; 07 aardappelen.
Geldig t/m 18*Febr. blijven: Bon 06 en
07 boter en vet.
Geldig t/m '21 Febr. blijven: Bon 195
algem. (Peulvruchten), 04 B, C, D reser
ve (eieren).
De bonnen ter verkrijging van levens
middelen, waarvan de geldigheidsduur
op Zondag begint, mogen op de daaraan
voorafgaande Zaterdag worden gebruikt,
met uitzondering van den bon voor
vleesch en vleeschwaren.
(A.N.P.) Woensdagmiddag had te
Den Haag de plechtige installatie
plaats van den Nederlandsehen cultuur-
raad. Een uitgelezen gezelschap was in
Pulchri Studio vereenigd. Een groot
aantal Duitsche en Nederlandsche auto
riteiten was by de plechtigheid aanwe
zig. Van Duitsche zijde onder anderen
de commissaris-generaal voor bijzondere
aangelegenheden oberdienstleiter F.
Schmidt*- de commissaris-generaal voor
bestuut en justitie staatssecretaris dr
Wimmer, gezant Otto Bene, de gevol
machtigde van den Rijkscommissaris
voor Zuid-Holland Rittmeister dr
Schwebel, en de gevolmachtigde van den
Rijkscommissaris voor Utrecht, Som-
mer. Van Nederlandsche zijde onder an
deren prof. dr T. Goedewaagen, secre
taris-generaal van het departement van
volksvoorlichting en kunsten, prof. J.
van Dam, secretaris-generaal van het
departement van gpvoeding, wetenschap
en cultuurbescherming, en luitenant-ge
neraal H. A. Seyffardt.
De bijeenkomst werd opgeluisterd door
muziek van het Zepparoni-kwartet, dat
werken van Schaefer en Schubert ten
gehoore bracht.
De redevoeringen van den Rijkscom
missaris en van prof. Snijder werden
met grooten bijval ontvangen.
Na afloop was er een ontvangst in
da zalen van Pulchri Studio.
Rede van den Rijkscommissaris.
Aan de rede van den Rijkscommissa
ris ontleenen wij het volgende:
Wij zijn hier bijeengekomen, om op
plechtige wjjze den Nederlandschen cul
tuurraad in te wyden. Onder de over
stelpende, de geheele wereld beroeren
de gebeurtenissen, is de instelling van
den Nederlandschen cultuurraad toch
geen onbeteekenende toevalligheid of
een bestuursmaatregel zonder meer als
zoovele andere. Ik geloof veeleer door
dezen .maatregel aan een noodzaak te
gemoet te komen, welke evenzeer voort
vloeit uit den tegenwoordigen toestand
van het Nederlandsche volk, als uit
mijn taak als vertegenwoordiger van het
Duitsche rijk in dit land. Deze heeft my
aanleiding gegeven tot principieele uit
eenzettingen, want de noodzakelijkheid
van dezen maatregel kan uitsluitend be
grepen worden, wanneer de functie van
de cultuur niet slechts in het openbare
lev.en, maar in het leven in het alge
meen, in het worden en werken eener
gemeenschap ons duidelijk is geworden.
Ik wil hier geen verhandeling houden
over al die theoretische vragen en op
vattingen, welke voor de nieuwe wer
kelijkheid, waarin wij ons bevinden, haar
beteekenis verloren hebben.
Niet slechts de resultaten van de we
tenschap en het onderzoek, maar in de
eerste plaats onze eigen persoonlijke be
levenissen, voornamelijk in den oorlog,
waar men zijn bestaan onmiddellijk tot
op den diepsten en elementairsten oor
sprong moet terugbrengen, om „über
haupt" te kunnen bestaan, en ons poli
tiek doorleven van dezen historischen
tijd, waarin wij handelend, werkend en
leidend stonden en staan, hebben ons
geleerd wereld en leven anders en nieuw
te zien. Het was als een wonder en in
derdaad, het was een openbaring: de
openbaring der gemeenschap als het
oorspronkelijke element van ons leven.
Wij hadden in den nood de kameraad
schap beleefd en vonden daarin de ge
meenschap, totdat wy .uit de idee en uit
de werkelijkheid van de volksgemeen
schap eindelijk de kracht putten, waar
door wij weer gezond en machtig wer
den en dat niet slechts in politieken
stiL oï nisii
In het bijzonder werden wij weer
machtig in onze cultuur. Hier niet min
der als op politiek gebied kunnen wij de
verandering, welke zich in tien jaar vol
trokken heeft en zich.verder voltrekt,
nauwelijks begrijpen. De oorzaak ligt
uitsluitend hierin, dat de cultuur in al
hare uitingen en vormen, in plaats van
zich los te maken uit het gemeenschap
pelijk lot, weer daarin betrokken werd
en dat de cultuurscheppende en cultuur-
dragende mensch van zijn eenzaamheid
bevrijd weer aan de gemeenschap van
zijn volk werd gebonden.
Het belangrijkste principe van onze
cultuuropvatting is, dat elke echte cul
tuurprestatie slechts uit den grond en
ui het leven van het volk kan voortko
men en dat zij daarom ook aan dit volk
weer verplichtingen heeft, dat dus de
cultuur haar oorsprong evenals haar
taak altijd vindt in den dienst aan het
leven van het volk. Evenmin ais de cul
tuur als geheel Uit deze samenhang kan
worden losgemaakt zonder ziek te'wor-
den, evenmin kan zich de scheppende
enkeling, die cultureele prestaties vol
brengt, aan de banden van zijn ge
meenschap onttrekken. Cultuur is niets
anders dan de gezamenlijke uitdrukking
der scheppende krachten, die in een
volk leven en door den scheppenden en
keling naar voren worden gebracht - en
gebruikt om het bestaan bjjn vorm te
geven.
Deze omschrijving is eensdeels zeer
ruim, aangezien zij ook alles omvat, wat
wij heden in het algemeen niet meer on-
üiiddellijk tot het gebied der cultuur re
kenen, zooals de krijgskunde, de staat
kunde en de landbouwkundige of zuiver
technische prestaties, daar elke bewuste
vorming van het zijn door den mensch
cultuur in den ruimsten zin van het
woord is. Anderzijds gaat deze omschrij
ving ook niet diep genoeg, want het
volkseigene zelf als de voedingsbodem
van elke cultuur, is reeds een bijzondere
uitdrukking van het samenwerken der
machten van het bloed, dus van de
soort en het ras, en van den bodem,
derhalve van de ruimte en het land
schap, waarin een bepaald ras bepaalde
vormen van de in haar levende werke
lijkheid uitgedrukt heeft, welke in al
haar veelvuldigheid en verscheidenheid
voor altijd en onverbrekelijk uit den eer
sten oorsprong van het ras zijn gespro
ten en slechts daardoor in leven blijven.
Waar deze samenhang verloren gaat of
overheerscht wordt door invloeden van
vreemdsoortige, derhalve rassisch
vreemde levenswetten, daar wordt de
echte, n.l. nog met haar oorsprong ver
bonden cultuur ziek en het geheele volk-
sche leven wordt aangetast.