Christelijk Dagblad voor Zeeland
Binnenland
DAGKALENDER.
Bureaux Lange Vorsls^aai 70. Goes
Postrekening 44455 - Telefoon'2438
Bijkantoor Middelburg;
Firma Boeknande! J. 1 FANOY
lange Gisistraar 34 en Noordweg 155
DueaeuuHoofd'edaceurs
A. DE LANGE ie Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
Het Christendom en
sociale wantoestanden
Levendige gevechtsactiviteit aan het Oostfront
- De strijd bij Leningrad - Wijziging in de
Britsche regeering - Offensief tegen Singa
pore nadert.
De strijd in Ned. Oost-Indië.
DONDERDAG 5 FEBRUARI 1942
56c JAARGANG - No. 106
Familieberichten 33 cent per regel
Overige advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine advertentiën f 0.55 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 ct. extra
Bij contract belangrijke korting
Wie beweert, dat het Christendom be
rusting in sociaal onrecht predikt, be
wijst daarmede, dat hy van de beginselen
in Gods Woord neergelegd, voor het
maatschappelijk leven, niet op de hoogte
is. Op tal van plaatsen in den Bijbel
wordt krachtig geprotesteerd tegen on
recht en machtsmisbruik door den soci
aal sterkere tegenover den maatschappe
lijk zwakkere en wordt de eisch van
recht en gerechtigheid voorgehouden.
Toen dan ook in ons land in de vorige
eeuw door tal van oorzaken allerlei so
ciale wantoestanden waren ontstaan, i3
daartegen van het begin af een krachtig
getuigenis uitgegaan van vooraanstaan
de christenen in Nederland.
Zoo schreef de bekende Mr Willem
B i 1 d e r d ij k reeds op 11 Juli 1815,
toen ons land na den Franschen tijd ver
armd was, aan de hoogleeraren M. en
H. W. Tydeman:
„Is er grond, men bebouwe dienis er
zeevaart of visschery, men breide ze uit;
zijn alle drie ongenoegzaam, men stelle
fabrieken in, en zorge dat elk voor zijn
handen en armen werk en door 't werk,
brood voor zich met een vrouw en kinde
ren vinden kan. Men legge op, te wer
ken, stelle vrije en dwangfabrieken, vrije
en gedwongen bouwerijen in, hechte eer
aan den vrijen, schande aan den gedwon
gen arbeid, late niemand, die zich aan
meldt, in gebreke van eerlijken arbeid en
dulde dan ook geen bedelarij. Grond,,
vaart, visscherij, kunstvlijt, zullen de ar
beiders onderhouden en meer behoeft
niet; die winst daarmee beoogt, wordt
door den verkeerden geest gedreven. En
komt er bij den aanleg te kortdaarvoor
geld op te brengen is even zoo plicht, als
het voor de buitenland^che verdediging
op te brengenZie daar, wat men in
het groot, in elk Rijk, elk Land, als eer
ste plicht, tot uitwerking behoorde te
brengen. Niet beraden, hoe men zich van
arme menschen ontdoen of hun vermeer
dering voorkomen zal, maar hen rijk ma
ken door werkzaamheid en hun vermeer
dering in eerbaarheid en godsvrucht, is
waar het op aankomt."
Als fout van het maatschappelijk stel
sel in z ij n tijd wees Bilderdijk aan
„Alles is bedorven, omdat men het geld,
van een bloot middel in de maatschappij,
tot een eerste object, doel en einde ge
maakt heeft. Zoo lang men dit doet,
duurt en vermeerdert de ellende hand
over hand."
Willem van Hoogendorp,
de oudste zoon van Gijbert Karei van
Hoogendorp, die in zijn studententijd on
der invloed van Bilderdijk kwam, en die
enkele Belgische steden, waar de groot
industrie in opkomst was, bezocht,
schreef o.a. aan Da Costa:
„Niet de machine, maar de onevenre
dige verdeeling der goederen is oorzaak
van de maatschappelijke ellende. Wordt
die ongelijkheid van bezit, die een gru
wel moet zijn in Gods oogen, nog eenigs-
zins geëffend, en valt den arbeider een
rechtvaardiger aandeel in het geprodu
ceerde toe, dan zal de machine, die zoo
veel werk voor hem in korten tijd ver
richt, met de vrijgemaakte uren hun tot
zegen zijn. Zoo de man in plaats van 12
of 16 uren zwoegens voor een kommer
rijk loon, waarbij nog vrouw en kinde
ren hongeren, eenige meerdere genieting
en overvloed bekomen kan, voor de helft
of voor een derde van den arbeid, dien hij
verricht, zouden Godsdienst en zedelijk
heid daar zoo veel bij verliezen?"
Vervolgens wees hij in een brief aan
zijn vader in 1824 op het gevaar van de
concentratie van het kapitaal in enkele
handen.
Hieruit blijkt wel, dat reeds direct na
den Franschen tijd van Christelijke zijde
niet gezwegen is, waar spreken plicht
was, maar dat gewezen is op onze Schrif
tuurlijke roeping, (pm recht en gerech
tigheid te betrachten.
Ook in de jaren, die volgden, toen de
sociale verhoudingen zich helaas steeds
meer verscherpten en het liberaal indivi
dualisme opgeld deed, is, telkens weer
dat protest herhaald.
Deze pioniers, deze voortrekkers, heb
ben het echter niet gemakkelijk gehad,
waarop wij bij gelegenheid nog wel eens
willen wijzen.
HET AANTAL DOODEN TE
ROTTERDAM TOT 71 GESTEGEN.
Het aantal slachtoffers van den Brit-
schen luchtaanval op de Rotterdamsche
bevolking van 28 Januari j.l. is opnieuw
gestegen. Doordat enkele zwaargewon
den zijn bezweken bedraagt het aantal
dooden thans 71. Nog 56 zwaar gewon
den liggen in de ziekenhuizen.
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA.
Het opperbevel der Duitsche
weermacht maakt bekend:
Aan het Oostelijk front le
vendige gevechtsactiviteit. Ge
vechtsvliegtuigen hebben in den
afgeloopen nacht havenwerken in
Z.W. Engeland gebombardeerd.
In Noord-Afrika werden
Indische strijdkrachten, die den
Britsche terugtocht moesten dek
ken, verslagen en teruggedrongen.
Duitsche gevechtsvliegtuigen heb
ben autocolonnes in het gebied
rond T 0 b r 0 e k, alsmede vijande
lijke opslagplaatsen van materiaal
nabij Mersa Matroeh met
bommen bestookt.
De luchtaanvallen op vliegtuig
steunpunten, luchtafweerstellingen
en andere militaire werken op de
eilanden Malta en Gozo werden
voortgezet.
SOWJ ET-AANVALLEN
AFGESLAGEN.
(D. N. B.). In de vroege ochtenduren
van 2 Febr. hebben troepen van een
duitsche divisie infanterie in het mid-
den van het Oostelijke front, ver
scheidene opeenvolgende Bolsjewistische
aanvallen afgeslagen. Vijf maal achter
elkaar deed de vijand op dezelfde plaats
een aanval op de Duitsche linies, zonder
ook maar het geringste succes te be
reiken. Elk der aanvallen strandde met
aanzienlijke vijandelijke verliezen op het
afweervuur van de Duitsche infanterie
en de artillerie.
Nadat geconcentreerd Duitsch vuur
op 2 Februari Bolsjewistische aanvallen
op verscheidene plaatsen in het gebied
varfTa g a n r o g voor de Duitsche linies
tot staan had gebracht, zijn Duitsche in
fanteristen uit hun stellingen gekomen
en hebben ondanks den feilen sneeuw
storm tegen de in aanval ineengestorte
Bolsjewistische eenheden een stormloop
ondernomen. In harden strijd werd de
vyand terug geworpen en in vastberaden
achtervolging werd het voorterrein ge
zuiverd. De achteruitwijkende Bolsjewie
ken werden doeltreffend door geconcen
treerd vuur bestreden.
Elders ondernamen de Duitsche troe
pen, ongeacht de zware sneeuwjacht suc
cesrijke aanvallen.
DE STRIJD BIJ LENINGRAD.
(D. N. B.). Sedert weken hebben de
Bolsjewisten met sterke troepenmassa's
getracht op te rukken, teneinde de te
Leningrad ingesloten troepen te ontlas
ten. De Duitsche afweer door Oldenburg-
sche en Holsteinsche troepen heeft ech
ter tot volledig succes geleid. Den Bols
jewisten werd de mogelijkheid ontnomen,
het ingesloten Leningrad te ontlasten. De
arillerie van het Duitsche leger zet de
beschieting van voor den oorlog belang
rijke doelen in de belegerde stad nog
steeds voort.
De troepenmassa's der Bolsjewisten
hebben 123 maal in de afgeloopen weken
storm geloopen op de Duitsche linies en
zijn 123 maal bloedig teruggeslagen. Bij
een koude van vaak 30 gr. onder nul de
den de Duitsche infanteristen in zware
gevechten van man tegen man de Bols
jewistische aanvalsgolven stranden.
Voor de Duitsche linies liggen 7000
i doode Bolsjewisten. Er werden 979 ge
vangenen gemaakt, terwijl de Bolsjewis
ten 2100 gewonden niet meer met zich
mede konden nemen.
HET ITALIAANSCHE
WEERMACHTSBERICHT.
Het Italiaansche weermachtsberieht
meldt:
De Hindoe-strijdkrachten, die tot taak
hadden den Engelschen terugtocht in
Oostelijk Cyrenaica te be
schermen, hebben een zware nederlaag
geleden. De opmarsch der troepen van
de spil, die krachtig door de luchtmacht
gesteund worden, gaat voort in de rich
ting van D e r n a.
Duitsche vliegtuigformaties hebben
militaire werken, hangars èn ook opslag
plaatsen op Malta gebombardeerd. In
de doelen, die verscheidene malen wer
den getroffen, werden branden en ont
ploffingen waargenomen.
WIJZIGING VAN DE
ENGELSCHE REGEERING.
(A. N. P.). Volgens den Britschen be
richtendienst is té Londen officieel de
volgende wijziging in het kabinet bekend
gemaakt;
Lord Beaverbrook heeft het mi
nisterie voor oorlogsproductie, Sir An
drew Duncan dat voor voorziening
en kolonel J. J. L 1 e w e 11 y n dat voor
handel overgenomen.
De Daily Sketch meldt, dat Sir Staf
ford Cripps geen minister van voorzie
ning wil worden. Hy zal wel tot de re
geering toetreden, doch zy'n werkzaam
heid zal een groote verrassing voor het
publiek beteekenen.
DE POLITIEKE TOEKOMST
VAN BRITSCH-INDIE.
(D. N. B.). Naar de Londensche cor
respondent van de Nya Dagligt Allehan-
da meldt, werd de bijeenkomst van het
Hoogerhuis gekenmerkt door een leven
dig debat over het vraagstuk Britsch-
Indië. De onderstaatssecretaris voor In-
dië deed de „definitieve belofte", dat de
Britsche regeering bereid is, het bestuur
over Britsch-Indië in handen Van de In
diërs te leggen.
Het Roods Kruis zertcft
levensmiddelen.
(S.P.T.). De onderhandelingen tusschen
diverse vertegenwoordigers van het in
ternationale Roode Kruis te Genève tot
hulpverleening aan de noodlijdende be
volking van Griekenland door het
zenden van levensmiddelen zijn met po
sitief resultaat afgesloten: Groot-Brit-
tannië en de Ver. Staten zullen levens
middelentransporten voor Griekenland
niets in den weg leggen, Duitschland en
Italië hebben zich bereid verklaard alle
medewerking te verleenen. De eenige
moeilijkheid is nu slechts om voldoende
tonnage voor deze transporten te be
machtigen.
DE STRIJD OM SINGAPORE.
Het algemeens offensief
tegen Singapore nadert,
zoo meldt Domei uit Johore Bahroe. De
inwoners van Johore Bahroe zijn derhal
ve, volgens het bericht, op aanraden van
de Japansche militaire autoriteiten be
gonnen, de stad te ontruimen om zich
naar een veiligheidszone te begeven.
Nu het beleg van Singapore begonnen
is en Moulmein gevallen is, is, volgens
berichten van de Zweedsche pers uit
Londen, de angst om het lot van het Em
pire in Oost-Azië verder toegenomen.
Blijkbaar verwacht men
zoowel Rangoon als ook
Singapore te verliezen.
Het verlies van de Birmaansche hoofd
stad wordt nog gevaarlijker beschouwd
dan de val van Singapore, omdat hier
door ook de Birma-weg voor de gealli
eerden onbruikbaar wordt en hierdoor
China voor den oorlog uitvalt.
De meeste deskundigen zijn het er
thans over eens, dat de positie van Sin
gapore thans wanhopig is, aldus schrijft
de Londensche correspondent van de
Chicago Daily News. Algemeen is men
thans van meening, dat Singapore tegen
luchtaanvallen niet voldoende beschermd
kan worden.
A.N.P. Generaal Wavell heeft, naar
de Britsche berichtendienst mededeelt,
een speciale order tot zijn troepen ge
richt, met betrekking tot de verdediging
van Singapore. Daarin zegt hij, dat het
hun plicht is tijd te winnen voor het
zenden van versterkingen, waartoe En
geland en de Vereenigde Staten het voor
nemen hebben. Verder wordt in deze
speciale order gezegd: wij moeten Azië
redden, door de Japanners te bevechten.
Gij moogt geen duim gronds zonder taai
en strijd prijsgeven en niets onvernield
achterlaten, dat den vijand ook maar
van het geringste nüt zou kunnen'zijn.
Naar het Keizerlijke Japansche hoofd
kwartier meldt, hebben de Japansche
troepen, die in Noor d-B 0 r n e o ope-
reeren, op 24 Januari de stad T a w a 0,
een strategische havenstad óp ongeveer
100 km ten noorden van Tarakan aan
de Oostelijke kust van Britsch-Borneo,
bezet.
(D.N.B.) Onder gunstige weersom
standigheden heeft de Japansche lucht
macht Dinsdag zonder eigen verliezen
massale aanvallen gedaan op Marta-
b a n. Aan militaire objecten $verd zeer
zware schade toegebracht.
Naar uit Stockholm wordt gemeld,
wordt in een United Pressbericht uit
Rangoon, gepubliceerd in Dagens Ny-
heter, gezegd, dat de slag in Birma ge
voerd wordt aan een front van tachtig
kilometer breedte, van de monding van
de Salwien tot aan Paan. De Japanners
probeeren, volgens United Press, deze
rivier in het mondingsgebied over te
steken. Bovendien .trachten zij met
kleine booten ten noorden van Tsjang-
son aan land te komen. Als gevolg van
de Japansche landing by Paan is Mar-
taban in de flank bedreigd.
DE LUCHTAANVAL OP
SOERABAJA.
In het Nederlandsche communiqué
uit Batavia worden nog eenige bijzon
derheden gemeld over den hevigen Ja-
panschen luchtaanval op Soerabaja
en andere plaatsen op Java. De aan
vallende luchtmacht bestond uit 70 tot
80 bommenwerpers benevens tientallen
jachtvliegtuigen. 2 Japansche bommen
werpers en 8 jachtvliegtuigen werden
neergeschoten. De Nederlandsche ver
liezen worden aanzienlijk genoemd. Er is
tamelijk veel schade aangericht. In de
nabijheid van het vliegveld zy'n perso
nen gedood en gewond.
Volgens berichten uit Batavia,
heerscht aldaar groote ongerustheid
over het lot van Singapore. Men vreest,
dat de Engelschen de vesting zullen op
geven. Naar de meening van militaire
kringen te Batavia zou hierdoor de ge-
heele oorlog in den Stillen Oceaan een
voor Japan gunstige, beslissende wen
ding nemen.
In Nederlandsch-Indische kringen is
men om deze reden beslist tegen een te
rugtocht naar Australië, want, zoo ver
klaart men te Batavia, de Japanners zijn
uit de éénmaal ingenomen gebieden,
moeilijk te verdrijven.
(D.N.B.) Omtrent den Japanschen
luchtaanval op Java maakt het te Ba
tavia gepubliceerde legerbericht bekend,
dat 26 Japansche bommenwerpers, geës
corteerd door tal van jagers, de vlieg
velden in den omtrek van Soera
baja hebben gebombardeerd en wel
Malang en Madioen benevens
verscheiden andere, kleinere vliegvel
den. Daarbij is aanzienlijke materieele
schade aangericht. Te Soerabaja
hebben bovendien de marine-installaties
eenige schade geleden. Ook talrijke wa
tervliegtuigen zijn beschadigd.
Naar de Engelsche nieuwsdienst meldt,
hebben de Japanners een belangrijke ha
venstad in het Zuid-Oosten van
Nieuw-Guinea aangevallen. Voorts
zouden aanvallen zijn gedaan op het
Nederlandsche gedeelte van Ti-
mor.
STOCKHOLM. (D.N.B.) Uit een
United Press-bericht uit Batavia blijkt,
dat bij den Japanschen luchtaanval op
Soerabaja 238 personen-in de nabijheid
van de marinebasis zijn gedood of ge
wond.
DONDERDAG 5 FEBR. 1942.
Want Gij zijt de heerlijkheid hunner
sterkteen door Uw welbehagen zal onze
hoorn verhoogd worden.
Pb, 89 18.
DE HEER PIEK OVER WINTERHULP
EN VOLKSDIENST.
Te Amsterdam is een bijeenkomst ge
houden van hoofdambtenaren en direc
teuren van gemeentediensten en -bedrij
ven en hoofdambtenaren van Rijksinstel
lingen.
In deze bijeenkomst heeft de directeur-
generaal van Winterhulp Nederland, de
heer C. Piek, een uitvoerige uiteenzet
ting gegeven van Winterhulp en Ned.
Volksdienst.
Allereerst voerde burgemeester Voute
het woord. Deze zeide, dat aan het werk
van de W.H.N. nog steeds afbreuk wordt
gedaan door fluistercampagnes. Dit is
betreurenswaardig.
Om de onwaarheid van geruchten te
bewijzen, heeft de burgemeester door den
gemeentelijken accountantsdienst een on-
derderzoek doen instellen. Uit het rap
port blijkt, dat al het geld aan de armen
ten goede komt en dat er van exhorbitant
hooge salarissen absoluut geen sprake is.
De heer Piek zette vervolgens uiteen,
hoe de toestand hier enkele jaren gele
den was. Nijpende armoede heerschte in
talloos vele gezinnen op het platteland en
in de steden. Wél werd er aan bedeelende
armenzorg en sociale zorg gedaan door
vereenigingen en particulieren, maar van
de 80 millioen gulden, die deze vereeni
gingen uitkeerden, werd door den Staat
via subsidies 68 millioen betaald. Wan
neer men nu met trots wyst op de ove
rige 12 millioen gulden, die de 400 ver
eenigingen by elkaar brachten, dan mag
Winterhulp Nederland met nog meer
trots wijzen op dè 7 millioen, die zij, on
danks hevige tegenwerking, wist in te
zamelen en uit te keeren. v
De heer Piek betreurde het, dat de
kerkelijke autoriteiten naast de bezitters
en de macht van de Staatsapparatuur,
blijven tegenwerken. - Men heeft steeds
samenwerking gezocht met de kerkelijke
vereenigingen, doch deze bleken onwillig.
Toch wilde de heer Piek blijven hópen
op een beter inzicht. Wat de Staatsappa
ratuur betreft, zeide de heer Piek, dat de
onwillige elementen tenslotte uitgeran
geerd zullen worden. Tegen de groote
instellingen, die niet willen medewerken,
zullen tenslotte eveneens maatregelen
worden getroffen.
Zon
op onder
9..15 18.34
8 Febr. Laatste kw.
15 Febr. Nieuwe maan.
Maan
op onder
23.37 10.59
DE BOMMEN OP ROTTERDAM.
Het zwaar beproefde Rotterdam heeft
op 28 Januari weer een vreeselijken
Engelschen luchtaanval te verduren ge
had. Een paar uur lang regenden de
bommen op een deel der stad en troffen
daar woonwijken, waar op kilometers
afstand geen militair doel te vinden was.
Boven het gefluit en gesis der bom
men zoo deelde men ons mede
ging het gehuil van vrouwen en kinde
ren uit.
Reeds 71 dooden z^jn te betreuren en
nog 56 ernstig gewonden liggen in de
ziekenhuizen. Te vreezen is, dat het
doodental nog zal stijgen.
Officiëel is medegedeeld, dat slechts
woonhuizen en kantoren zijn getroffen
en geen enkel militair doel. Geen won
der dus, dat de Rotterdammers, die
reeds zooveel moesten lijden, zich af
vragen, wat een dergelijke luchtaanval
nu toch te beteekenen heeft.
Wij- herhalen, wat wij vroeger reeds
schreven, dat men risico's loopt, als
men zich in de buurt van een militair
object bevindt. Ook kan men tijdens een
luchtgevecht gevaar loopen. Maar Woens
dag was het, naar ons is verzekerd, in
Rotterdam geheel anders gesteld.
Er werden bommen gestrooid op
woonwijken, ver van. militaire doelen
gelegen.
Ontzaglijk veel leed is weer veroor
zaakt. Met diepe deernis denken wij aan
de gewonden, die al worden zij lief
derijk verpleegd toch zwaar moeten
lijden en aan de vele families, die in
rouw gedompeld zijn.
Maar wederom moet het openlijk wor
den uitgesproken, dat de oorlog toch
geen kansspel mag zijn. Zijn de piloten
die de ontploffingsmiddelen moeten uit
strooien, zoo slecht georiënteerd? Zoo
ja, dan moet daartegen ten krachtigste
worden geprotesteerd. Geëiseht mag
toch worden, dat zij van de situatie wel
op de hoogte zijn en woonwijken van
militaire werken weten te onderscheiden.
Vervolgens, dat zy behoorlijk geoefend
zijn en hun bommen niet kilometers ver
doen neerkomen van de plaats, waar
voor zij bestemd zijn.
Luchtaanvallen,als die van Woensdag
zijn voor ons een raadsel. Wij Nederlan-
1 ders zijn er ons terdege van bewust,
dat wij in bezet gebied wonen, maar
begrip voor het willekeurig uitgooien
van bommen op woonwijken, waardoor
niet anders dan ellende en jammer wordt
veroorzaakt, hebben wij niet. Hier zijn
vragen, waarop wij geen antwoord kun
nen geven en die blijven schrijnen.
Duitsch Theater-gezelschap brengt
Nederlandsche voorstellingen niet in het
gedrang.
(V.P.B.) Naar aanleiding van de
berichten over de oprichting van een
permanent Duitsch tooneelgezelschap in
Nederland, wordt van bevoegde zijde met
den meesten nadruk verklaard, dat
in tegenstelling tot zekere, in omloop
zijnde geruchten de voorstellingen
van dit gezelschap de Nederlandsche
theateropvoeringen op geen enkele wijze
en van geen enkel Nederlandsch gezel
schap in het gedrang zullen brengen.
A.N.W.B. pleit voor een spoedige
opheffing van tollen.
Op 31 December 1941 schrijft de
A.N.W.B. waren er in ons land in
totaal nog 36 wegtollen (met 47 tol-
boomen) en 33 brugtollen, in meer of
minder belangryke wegen, waarvan er
alleen in de provincies Utrecht en Zuid-
Holland resp. 20 en 12 waren. De pro
vincie Noord-Brabant is geheel tolvrij.
Indien men deze obstakels geleidelijk
zou willen laten uitsterven, zullen hier
mede uiteraard nog vele jaren gemoeid
zijn.
De A.N.W.B. acht den tijd thans rijp
om met de eigenaren van tolrechten
overeenstemming te verkrijgen over de
voorwaarden, waarop de tollen kunnen
worden afgekocht. De Bond heeft daar
om aan de commissarissen van acht pro
vincies alsmede, voor wat betreft de
bruggen over de Maas en de Oude Maas
in Limburg, aan de betrokken gemeente
besturen, verzocht hiervoor hun mede
werking te willen verleenen.
