Christelijk Dagblad voor Zeeland
Onze woningbouw.
Binnenland
DAGKALENDER.
DONDERDAG 29 JAN. 1942
56e JAARGANG - No. 100*
Activiteit van de Duitsche luchtmacht - De
Japanners naderen Singapore - Hevige lucht
aanvallen op plaatsen In Ned. Oost-lndië -
Amerikaansche troepen In Ierland.
De strijd in Ned. Oost-lndië,
Drie maal per week aardappels
in de schil.
Bureaux lenge Vorststraei 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg:
Firma Boekhandel J. J. FANOY
longe ©islstraai 34 en Noord weg 155
Directeur-Hoofdredacteur
A. DE LANGE te Goes
Abonnementsprijs''Jf 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
Familieberichten 33 cent per regel
Gverige advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel
JCIelne edvertentlën f 0.55 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder letter oj motto 10 ct. extra
Bij contract belangrl|ke korting
Geen gemakkelijk onderwerp in dezen
tijd. Immers ieder zal bij eenig nadenken
moeten erkennen, dat wij ons thans ook
op dit gebied beperking en soberheid
moeten opleggen. Tal van factoren zijn
oorzaak, dat verschillende wenschen en
verlangens'op dit oogenblik/hiet kunnen
worden verwezenlijkt.
Maar dit mag er 'niet toe leiden, dat
wij nu maar met de handen in den
schoot gaan zitten. Dat willen ook aller
minst de autoriteiten, onder wie de wo
ningbouw ressorteert. Het m o g e 1 ij k e
moet worden gedaan en de kansen, die
er nog zijn, moeten worden aangegrepen.
In verschillende plaatsen, ook in ons
gewest, zijn in dezen oorlogstijd wo
ningen verrezen. Daarbij denken wij in
de eerste plaats aan gemeenten, die door
het oorlogsgeweld getroffen zijn, waar
een' loffelijke activiteit valt waar te ne
men om in snel tempo te herbouwen.
Voor wat men in plaatsen als Middel
burg en Yerseke onderneemt, past
een woord van hulde. Er blijkt uit, dat
onze volksgeest nog gezond is en dat
men zich van de slagen zoo spoedig mo
gelijk tracht te herstellen.
Maar ook in andere gemeenten, waar
in de Meidagen van 1940 geen of slechts
geringe verwoestingen werden aange
richt, zijn ên worden nog voordurend
huizen gebouwd. Als voorbeeld noemen
wij G o e s, waar de woningvoprraad den
laatsten tijd belangrijk is gestegen.
Ook hiervoor willen wij, uit het oog
punt van het algemeen belang, groote
waardeering uitspreken. Immers het
volksbelang is ten nauwste bij den wo
ningbouw betrokken. Een woningtekort
het verleden heeft dit bewezen leidt
tot allerlei misstanden en benadeelt in
ernstige mate het volkswelzijn Het gaat
hier om groote sociale, economische en
zeddïijke belangen.
Ir. van Beusekom, berekent in
„Gemeentebestuur" den noodzakelijken
aanbouw op 32.000 woningen per jaar. Om
de fouten van het verleden te vermijden,
dringt hij aan op instelling van een
bouwprogram, waarbij in 10 jaar de ach
terstand wordt ingehaald en weer een
even groot reserve moet zijn gevormd
als in 1939 aanwezig was.
Gedurende de jaren 1924 tot en met
1939 zijn in Nederland ongeveer 660.000
nieuwe woningen gebouwd. In dezelfde
periode zijn ongeveer 100.000 bestaande
woningen verdwenen (20.000 onbewoon
baar verklaarde en 80.000 gesloopt ten be
hoeve van de uitbreiding van bedrijven,
openbare werken enz.).
De productie zou in de 10 jaar, waar
voor het bouwplan geldt, gesteld moeten
worden óp 500.000 woningen.
Wanneer de aanbouw van een kleine
50.000 woningen per jaar gedurende een
bepaalde periode noodzakelijk wordt ge
acht, moet deze aanbouw geschieden vol
gens een weloverwogen plan. Voor een
deel zal de bouw door het particuliere
bedrijf geschieden, voor een deel echter
zal een actief ingrijpen van de overheid
noodzakelijk zijn. Hoe en waar dit zal
moeten geschieden, zal tevoren moeten
worden overwogen. Er zal moeten wor
den nagegaan, waar de achterstand het
grootste is en waar de opruiming van
krotten het eerst moet worden aange
pakt.
Dat dit laatste ook in Zeeland noodig
is, is wel zeker: Nog niet zoo lang ge
leden is gewezen op slechte woningtoe
standen in Zeeuwsch-Vlaamsche ge
meenten en in Zeeuwsche visschersplaat-
sen.
Het is nu nog wel uiterst moeilijk om
te zeggen, of het program, dat Ir. van
Beusekom zich gedacht heeft, in de prac-
tijk geheel uit te voeren zal zijn. Veel is
nu nog onzeker en duister.
Maar dat er goede leiding Wèrdt ge
geven door middel van plaatselijk uit
breidingsplan, streekplan en nationaal
plan is zeker noodzakelijk. Dat zal
opeenhooping van woningen hier en hui
zentekort ddér, voorkomen.
Dat kan ook beletten, dat er b.v. een
gebrek aan arbeiderswoningen en aan
woningen voor groote gezinnen zou ont
staan. Er moet straks geen chaos op di.t
zoo belangrijke terrein heerschen en het
ergerlijke feit, dat een vader van een tal
rijk gezin geen huis kan huren, mag niet
meer voorkomen.
Alleen maar, de leiding moet vooral
niet strak bureaucratisch zijn. De groote
lijnen dienen van bovenaf getrokken te
worden, maar in de nadere uitwerking
is menige soepelheid en een inschakeling
van alle krachten onmisbaar.
Bijslag voor aan huis bezorgen van kolen.
Naar de gemachtigde voor de prezen
mededeelt, zal het den handelaren in
brandstoffen tot nader bekendmaking
geoorloofd zijn bij het aan huis bezor
gen van brandstoffen een bijslag van
10 cent per H.L. extra te berekenen.
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA.
Een aan de Zuidkust van d e
Krim gelande groep van vijande
lijke strijdkrachten is in gevechten
van eenige dagen op een kleine
rest na vernietigd. Op vele punten
aan het Oostelijke front deden de
Duitsche troepen geslaagde plaat
selijke aanvallenzij maakten pant
serwagens, kanonnen en ander
oorlogsmateriaal buit of vernietig
de het. Voor Leningrad heb
ben afdeelingen der Waffen-S.S.
bij een pioniers-aanval 58 vijande
lijke bunkers en posten vernietigd.
De luchtmacht viel met succes
troepenbewegingen, aanvoer-eolon-
nes, spoorwegen en steunpunten
voor -de vliegtuigen der Sowjets
aan.
In Noord-Afrika weder-
zijdsche verkenningen. Duitsche
gevechtsvliegtuigen bombardeer
den Engelsche barakken-kampen
en concentraties van auto's in
Noord - Cyrenaïca.
Dag- en nachtaanvallen van
Duitsche gevechtsformaties waren
op havenwerken van Malta ge
richt; voltreffers door bommen
van zwaar en van het zwaarste
kaliber richtten vooral in de
staatswerf schade aan.
Bij het afweren van een aanval
van Engelsche bommenwerpers in
den nacht van 26 op 27 Januari
heeft een „nachtjagers-staffel" on
der leiding van kapitein Leut en
den eersten luitenant Prinz te
Lippe-Weissenfeld zijn honderdste
vliegtuig nedergehaald.
JAPANSCHE VOORHOEDE NADERT
DE ZUIDPUNT VAN MALAKKA.
(Domei). In de berichten van 't front ij
wordt gezegd, dat de Japansche opera-; 9
ties in Johore thans zeer vergemakke
lijkt zijn, doordat de Engelschen daar
niet meer over vliegvelden beschikken
en de vier vliegvelden by Singapore fei
telijk onbruikbaar zijn door de voortdu
rende Japansche bombardementen.
De Japansche colonne, die langs de
Westkust van Malakka oprukt, heeft den
rand van Benoet, 50 km ten Noord
westen van Johore Baroe, bereikt. Daar
wordt verbitterd gevochten.
Naaf Domei van het front van Malak
ka meldt, zijn de Britsche strijdkrachten
in Johore Dinsdag den algemeenen te
rugtocht begonnen. Slechts vijf spoor
wegstations scheiden do Japansche voor
hoede nog van de Zuidpunt van het
schieseiland.
DE ACTIVITEIT VAN DE
JAPANSCHE LUCHTMACHT
(D. N. B.). Het keizerlijke hoofdkwar
tier deelt in een overzicht over de activi
teit van de Japansche marineluchtvaart
sinds 22 Januari mede, dat 4-5 vijandelij
ke vliegtuigen, waaronder twee vliegboo-
ten, bij de aanvallen op Balik-Papan, Sa-
marinda (Nederlandsch Borneo), Ambon
(Molukken), Rabaul (New Britian) neer
geschoten of op den grond vernield zijn.
Bovendien hebben de vliegtuigen vernie
tigende bomaanvallen uitgevoerd op mi
litaire doelen. Twee Japansche vliegtui
gen gingen bij deze aanvallen verloren.
Bij de landing in Balikpapan op 24
Januari hebben de marine-eenheden, die
.het konvooi begeleidden, een hevig ge
vecht geleverd met vijandelijke torpedo-
bootjagers en duikbooten. Japansche
vliegtuigen brachten een vijandelijke I
duikboot tot zinken. De Japanners ver
loren vier transportschepen.
VERSCHILLENDE PLAATSEN
GEBOMBARDEERD.
Domei meldt uit fiissabonVolgens
United Press heeft het Ned.-Indische
hoofdkwartier bekend gemaakt, dat Ja
pansche strijdkrachten een landing heb
ben uitgevoerd te Kendari op Celebes en
nu oprukken langs de Oostkust. Japan
sche vliegtuigen hebben verschillende
bases in Ned.-Indië voortdurend gebom
bardeerd. Japansche bommenwerpers
hebben het Ned.-Indische patrouillevaar
tuig Wega (1015 ton) tot zinken ge
bracht.
Domei meldt uit Saigon, dat volgens
radio-Batavia geen nieuws uit de om
streken van Kendari is ontvangen, nadat
de Japanners daar Zaterdagochtend zyn
geland.
(D. N. B.). Uit Batavia wordt groote
Japansche bedrijvigheid in de lucht bo
ven alle deelen van Ned.-Indië gemeld.
Een bijzonder felle aanval is gedaan op
de vlootbasis Amboina in de Molukken.
Het Keizerlijk Japansche hoofdkwar-"
tier deelt mede, dat de Japansche een
heden de bezetting van Balik Papan heb
ben voltooid en dat de eenheden van den
tegenstander zich geleidelijk overgeven.
HET 1TALIAANSCHE WEER-
MACHTSBERICHT.
Het Italiaansche weermachtsbericht
luidt als volgt:
Aan het front in Cyrenaica heb
ben de Duitsch-Italiaansche pantser
divisies gisteren het contact gehand
haafd met de vijandelijke strijdkrach
ten, die zich op den terugtocht bevin
den en door de luchtmacht van de spil
gebombardeerd en met schietwapens
werden aangevallen. De door den vijand
in den loop der gevechten geleden ver
liezen zijn volgens de huidige gegevens
nog gestegen.
Duitsche vliegtuigen hebben een
aanval gedaan op een Engelsch kon
vooi' ten Oosten van Malta en een
vollen treffer geplaatst op een schip
van 8000 ton benevens op een torpedo
jager. De haven van La Valetta en
de vliegvelden van het eiland Malta
werden eveneens herhaaldelijk door
bommen van middelbaar en zwaar ka
liber getroffen.
Van militaire zijde wordt medege
deeld, dat Duitsche vliegtuigen in den
nacht en op den dag van 27 Januari in
verscheidene golven aanvallen hebben
ondernomen op Malta.
LANDING VAN AMERIKAAN-
SCHE TROEPEN IN N.-IERLAND
Het departement van oorlog, te Wash
ington deelt in een communiqué mede,
idat Amerikaansche troepen in Noord-
Ierland (Ulster) zy'h geland; zij staan
onder bevel van den divisie-generaal
Hartle, aldus verneemt het D.N.B. via
Rio de Janeiro.
Uit Dublin meldt de Britsche berich
tendienst, dat de ;;Valèra in een Dins
dagavond gepubliceerde verklaring
heeft geprotesteerd tegen de aankomst
van Amerikaansche troepen in Noord-
Ierland. Hij verklaart, dat zijn regee
ring tevoren noch door de Britsche noch
door de Amerikaansche regeering is ge
raadpleegd.
Omtrent de reactie hierop in Berlijn
meldt de correspondent der „N. R. C."
aldaar aan zijn blad:
Op het bericht van de landing van
een Amerikaansch z.g. expeditie-corps
in Noord-Ierland is te .Berlijn rustig
■gereageerd, mede, omdat men er door
de aankondiging van president Roose
velt destijds, sedert weken op voorbe
reid was. Wel heeft het feit, dat een
landingscorps van zulk een geringen
omvang naar Europa is gestuurd, eenige
verrassing veroorzaakt. Voor zoover
men over informaties te dien aanzien
beschikt, is dit corps niet eens zoo groot
als een brigade op oorlogssterkte.
Tegenover de uitlatingen van minister
Churchill en de Engelsche propaganda,
volgens welke dit corps al» de voor
hoede van een toekomstig reusachtig
expeditie-corps moet worden be
schouwd, dat later het offensief op het
continent beginnen zal, staat men hier
met vrij groote reserve.
Te Berlijn neemt men aan, dat het
zoo juist gelande expeditie-corps op het
oogenblik meer een gevaar voor Ierland,
d.w.z. voor den Vrijstaat en vooral voor
zijn Westelijke havens zal beteekenen,
dan bijv. voor Duitschland en Europa.
DE ENGELSCH—AMERIKAAN-'
SCHE OORLOGVOERING.
Het D.N.B. meldt uit Stockholm
In een witboek wordt, naar de En
gelsche nieuwsdienst meldt, de tekst
weergegeven van die overeenkomsten,
die Churchill en Roosevelt hebben geslo-
ten mét betrekking tot de organisatie
van de gemeenschappelijke commissies.
Deze organisaties bestaan uit een com
missie voor de verdeeling van het oor
logsmateriaal, uit een gemengde com
missie voor de verdeeling van koopvaar-
dijscheepsruimte en een gemengde com
missie voor grondstoffen. De commis
sie voor de verdeeling van oorlogsmate
riaal beschouwt alle hulpbronnen in Gr.-
Brittannië en de Vereenigde Staten aan
oorlogsmateriaal als „gemeenschappe
lijke hulpbronnen". Evenzoo beteekent
in beginsel de instelling van de commis
sie voor de verdeeling van koopvaardij-
seheepsruimte, dat ook hier de hulpbron
nen van beide landen aan koopvaardij-
scheepsruimte als. „gemeenschappelijk"
worden beschouwd.
LABOUR HEEFT VERTROUWEN
IN CHURCHILL.
(D.N.B.) De Britsche berichten
dienst meldt, dat de Labourfractie gis
teren met groote meerderheid besloten
heeft te stemmen voor de door Chur
chill geëischte motie van vertrouwen.
(V. P. B.). Het is prettig, te weten,
dat iedereen het beste met u voorheeft
en bezorgd is voor uw welzyn. Maar niet
iedereen was daarvan dadelijk overtuigd,
toen men hem de vorige week voor het
eerst bij een maaltijd, genoten in een
restaurant, ongeschilde aardappelen
voorzette. Wij zijn in den loop der tijden
zoo gewend geraakt aan die gezellige
kleur van een schaal dampende, versch
gekookte en geschilde aardappelen op
onzen disch, dat men aanvankelijk ver
baasd opkeek, als er plotseling een
schaaltje piepers werd opgediend van de
grauwe kleur van pakpapier.
„Er waren aanvankelijk menschen"
zoo vertelde ons de chef van een groote
eetgelegenheid „die niet wisten, wat
ze met die aardappels-in-de-schil moes
ten uitvoeren. Zij knoeiden er mee, tot
er alleen wat purê overbleef, met de
schillen er door. Sommigen, die er al
meer ervaring in hadden, die bijvoorbeeld
in Amerika gereisd hebben, kenden het
foefje nog: een kruis in de schil en je
drukt de aardappel zoo uit zijn velletje.
Maar de meest gebruikelijke methode ls
nog altijd: op den vork prikken en met
het mes in de hand schillen. Ook daarin
bereikt men spoedig een groote vaardig
heid en we hebben nu al klanten, die het
na drie keer verrassend snel blijken te
kunnen".
„In het begin hebben wij er nog al
eens drama's mee beleefd, met die on
geschilde aardappelen", gaf de bedrijvi
ge dienster in een groot, populair volks
restaurant ten antwoord. „Er waren
menschen, die er met geen geweld aan
wilden en er zich op beriepen, dat het
geen voorschrift voor de zaak was om
de aardappelen ongeschild op te die
nen, ook al moesten ze in de schil ge-
ko o kt worden. Maar het is onverander
lijk zoo, dat men dan tenslotte omdat
het niet anders gaat, er maar eens even
aari begint en in negen van de tien ge
vallen is de klant er na de proef content
mee. Want het schijnt toch wel degelijk
waar te zijn, dat de fijnste smaak van de
aardappelen vlak onder de schil zit. En
wat ons bij het bedienen altijd opvalt, is,
dat het gemeenschappelijk schillen van
de aardappelen de gezellige sfeer onder
de gasten aan tafel bevordert".
De aardappels-in-de-schil, die men nu
den eter in de restaurants drie maal per
week voorzet, blijken dus over het geheel
genomen nogal in den smaak te vallen.
Zij, die er niet aan wennen kunnen, mo
gen zich troosten met de gedachte, dat
het om de vitaminen gaat.
DE HUISVROUWEN KRIJGEN
VOORLICHTING.
Het Voorlichtingsbureau van den Voe
dingsraad schrijft:
Het publiek, dat de regelmatig, zoo
wel in de dagblad- als periodieke pers
verschijnende artikelen en raadgevingen
van het Voorlichtingsbureau van den
Voedingsraad leest en opvolgt, zal thans
ook op andere wijze benaderd worden.
Door middel van middenstandsorgani
saties zullen binnen korten tijd een groot
aantal vouwbladen kosteloos onder het
publiek worden verspreid. Nog deze week
verschijnen de eerste vouwbladen, n.l.
„Bestrijd het bederf" en „Gort". Daarna
verschijnen binnen eenige weken vouw
bladen over de volgende onderwerpen:
aardappelen; koolsoorten; wintergroen
ten; peulvruchten; kaas; eenige andere
onderwerpen zyn nog in studie.
Behalve tal van recepten (bereidings
wijzen) bevatten de vouwbladen o.a. ad
viezen over de beste wijze van bewaren
der betreffende levensmiddelen; vooral
ook de voedingswaarde hiervan zal in
het bijzonder worden behandeld.
De winkeliers, by wie deze vouwbladen
kosteloos verkrijgbaar zullen worden ge
steld, zullen tegen hun winkelraam een
strook plakken, waarop, behalve het em
bleem van het Voorlichtingsbureau van
den Voedingsraad, vermeld staat:
„Kostelooze adviezen van het Voorlich
tingsbureau van den Voedingsraad, al
hier verkrijgbaar".
Behalve deze „papieren propaganda",
heeft het Voorlichtingsbureau aan een
groep kruideniers een aantal opbouwbare
étalages beschikbaar gesteld, teneinde
hun uitstallingen aan de onderwerpen:
„Bestrijd het bederf" en „Besteed het
gortrantsoen verstandig" te kunnen wij
den. Ook eenige andere onderwerpen zijn
in studie genomen om op laatstgenoem-
DONDERDAG 29 JAN. 1942.
Ik zal de goedertierenheden des Hee-
ren eeuwiglyk zingen; ik zal Uwe waar
heid met mijn mond bekend maken, van
geslacht tot geslacht. Ps. 89 2.
Zon
op onder
9.26 18.21
Maan
op onder
15.56 6.59
1 Febr.: Volle maan.
8 Febr.: Laatste kwartier.
de wijze onder de aandacht van het pu
bliek te worden gebracht.
Het Voorlichtingsbureau van den Voe
dingsraad vertrouwt, dat aan deze cam
pagnes niet alleen de middenstandsorga
nisaties haar medewerking zullen verlee-
nen, doch hy is er van overtuigd, dat de
onder deze organisaties ressorteerende
winkeliers ten volle zullen medewerken,
teneinde iedere huisvrouw in staat te
stellen van de gegeven adviezen recht
streeks kennis te nemen.
DE ZIEKENFONDSVERZEKERING.
De persdienst van het N.V.V. schryft
ons:
In afwachting van een regeling van de
ziekenfondsverzekering voor werkloo-
zen heeft de commissaris, belast met het
toezicht op de ziekenfondsen, bepaald,
dat de arbeiders, die een gedeelte van
een week werkloos en het overige ge
deelte verzekerd zijn, gedurende de ge-
heele week als verzekerd moeten worden
beschouwd. Met het wegvallen van en
kele dagcoupons kan dus in deze geval
len genoegen worden genomen.
BARNSTEENTENTOONSTELLING TE
'sGRAVENHAGE GEOPEND.
De onder beschermheerschap van den
Rijkscommissaris door de Staatliche
Barnsten Manufaktur Königsberg geor
ganiseerde tentoonstelling „Barnsteen,
goud der zee" is in het Mauritshuis te
's Gravenhage geopend in aanwezigheid
van mevrouw Seyss-Inquart, een verte
genwoordiger van den Rijkscommissaris,
Prof. Dr T. Goedewaagen, secretaris
generaal van 't departement van Volks
voorlichting en Kunsten en Prof. Dr F.
Wehofsich.
Prof. Goedewaagen hield de volgende
rede:
Men kan de werken der ruimte-kun
sten niet naar waarde schatten zonder
zich tevens te verdiepen in den aard en
mogelijkheden harer grondstoffen.
Verschillende culturen hebben in haar
artistieke vormgeving verschillende ma
terialen gebruikt. Het marmer past in
Athene en Rome en de baksteen hoort
thuis in Amsterdam en Den Haag. Het
eikenhouten meubel en het vaatwerk uit
Nederlandsche aarde hebben hun vader
land, waaruit zy als het ware zijn ge
groeid. En zoo heeft ook elk land of
werelddeel zyn eigen materiaal om het
sieraad, zyn sieraad, te scheppen of ver
siering aan te brengen.
Homerus kende reeds barnsteen als
wandversiering en als materiaal voor
halsketenen.
Het barnsteen is een kunstmateriaal
uit het Noorderland en daarom verdient
dit „goud der zee" de aandacht van onze
kunstnyveren.
Ook de bouwkunst en de kunstambach
ten zyn gebonden aan bloed en bodem, of
anders vervlakken zij tot bloote techniek
en rationeele vindingrijkheid. Zjj moeten
in hun vormgeving by de oude motieven
aanknoopen en hen naar het begrip van
onzen tijd doen herleven.
In het kunstambacht paart zich het
nut aan de versiering. Het produceert
voorwerpen van nut, maar ook het sie
raad, zooals het ook het nuttige voor
werp versiert, waarby het nut in het
spel overgaat.
Den inrichters dezer tentoonstelling
wil ik hier, als leider van het departe
ment van Volsvoorlichting en Kunsten
dank zeggen voor hun streven, ook het
Haagsche publiek er van te overtuigen
dat in dit spel een edel materiaal tot
edele vormen kan komen.
Dr Hellbeck, leider van de pers- en
propaganda-afdeeling van de Barnstein-
Manufaktur, gaf hierna een voordracht
over „Barnsteen in de cultuur van vroe
ger en thans" en sprak de hoop uit, dat
deze tentoonstelling mocht bijdragen tot
verbetering van de verstandhouding tus-
schen het Duitsche en het Nederlandsche
volk.
Prof. Wehofsich opende daarop in
naam van den Rijkscommissaris deze
schoone tentoonstelling.
HET NUTTIGEN VAN RAU,WE PEEN
De beperkte broodvoorziening heeft in
vele gezinnen ten gevolge, dat door jon
geren en ouderen vaak rauwe peenen
gebruikt worden, om het hongergevoel
te verdrijven. Het gebruik van deze
