Christelijk Dagblad voor Zeeland
DAGKALENDER.
Jan, Jannetje en hun
jongste kind.
toeslag op den kinderbijslag.
De Duitsche taktiek aan het Oostfront - Treedt
kabinet-Churchill af? - Japansch succes op
Malakka - Japansch offensief tégen Ned.-lndië
verwacht.
al strijdend naar de
winterstellingen.
treedt het kabinet-
churchill af?
een conferentie.
batavia verwacht spoedig
japansch offensief tegen
nederlandsch-indie.
japansche successen.
nederl.-indisch vracht
schip tot zinken gebracht.
Binnenland
de inzameling van wollen
goederen voor het oostfront.
keuring voor waffen s.s. en
ned. legioen.
maandag 12 jan. 1942.
-MAANDAG 12 JAN. 1942
56e JAARGANG - No. 85
Bureaux Lange Vorststraat 70,i Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middélburg:
Firma Boekhandel j. J. FANOY
lange Gistslraat 34 en Noordweg 155
Directeur-Hoofdredacteur i
A. DE LANGE le Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
Familieberichten 33 cent per regel
Overige advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelmgen 60 cent per regel
Kleine advertentiën f 0.55 bi| vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 ct. extra
Bij contract belangrijke korting
Honderd jaar geleden, in Januari 1842,
schreef Potgieter in „De Gids" zijn be
kende: „Jan, Jannetje en hun jongste
kind". De figuren uit dit stuk proza zyn
onder ons algemeen bekend. Wie heeft
niet gehoord van Janmaat, Jan Cordaat
en Jan Compagnie en wie stelt er prys
op, indien er althans wat pit in hem zit,
om als Jan Salie aan de kaak gesteld te
worden?
Potgieter schreef zijn allegorie in een
tijd, waarin er weinig leven zat in het
grootste deel Van ons volk. Het ging vol
gens velen aardig goed. Men teerde voort
op een rustig verleden en waxe bezieling
om iets grootsdh te verrichten,» werd
slechts bij weinigen gevonden.
Tot die weinigen behoorde Potgieter.
Hy werd geïnspireerd door de d a d e n
van ons voorgeslacht, door de glorie van
den gouden eeuw. Er werd in Potgieters
dagen ook wel gepraat over 't schoo-
ne van ons verleden. Er werden zelfs in
gezwollen taal verzen aan gewyd, waar-
by men tranen van aandoening kon stor
ten, maar zoo iets lag allerminst in de
bedoeling van Potgieter. Hij liet het niet
bij mooie, verheven woorden, maar ver
diepte zich in de studie van het karakter
van ons volk. Hy wilde het geheim van
hun kracht leeren kennen. Hij schetst de
Nederlanders aldus: „een volk dat vrij
heid, verdraagzaamheid, verlichting lief
had, het rijkste, het nijverste, het braaf
ste van alle1, bestond uit burgers, die
naar geen verbloeming van het natuur
lijke streefden; zij bonden psalmen en
bruiloftsliederen in één band; zij waren
sentimenteel noch romantisch, zij waren
menschen, jeugdige, dartele, krachtvolle,
heerlijke menschen".
Hij schreef deze zelfbeschuldiging
neer:
„Weelde ontzenuwt, verslapt, ont
mant. Jan Salie is de zoon van mijn
overvloed. Wat klaag ik over hem, ik,
die mijzelve moest aanklagen".
Potgieter had diepe, zuivere, innige
liefde voer zijn volk. Daarom hanteerde
hij de pen om het aan te sporen de vad
sigheid en gemakzucht af te schudden
en te komen tot uiterste krachtsinspan
ning. In zijn bovengenoemd prozastuk
laat hij het verleden op meesterlijke wij
ze tot het Nederlandsche volk spreken.
Heel hat volk in zijn verschillende gele
dingen treedt op als één groot gezin op
Oudejaarsavond. Jan, de vader, moeder
de vrouw Jannetje en vele Jannen als
him zonen. Krachtige mannen zijn het,
die oudste zoon Janmaat en zijn broers
Jan Cordaat, Jan Compagnie, Jan de
Poëet. In een hoekje zit Jan Salie en
drinkt slemp. Zijn broers hebben een he
kel aan dien slappen Jan Salie en klagen
om beurten hun nood.
„Al weer een jaar, dat ik als landkrab
sleet", verzucht Janmaat, de zeeman.
Jan Contant en Jan Crediet, handelslie
den van beroep, vallen hem by en ver
klaren, dat zy Jan Salie, dien zy een
weekje op hun kantoor hebben ge
had, nooit meer willen terugzien. Jan de
Poëet, „die nu maar Jan de Rymer is",
de/krygsman Jan Cordaat, luchten even
eens hun hart, zoodat Jan Companie ten
slotte een frisscher geluid laat hooren,
dat zijn broeders moed geeft.
Vader Jan belooft plechtig zijn zoons,
dat hij hen nooit meer met Jan Salie zal
lastig vallen. Vanavond mag Jan Salie
nog a^n tafel zitten, maar morgen
wordt hij uitbesteed op een hofje!
„Die lange slungel, die ginder Slemp
schenkt en ginder slemp leptwelke dof
fe oogen! welk een meelgezicht!
welk een houding van slierislariwelk
een ergernis vooral, als ik het u niet ver
helen mag, dat dit ongeluk de jongste
zoon is van Jan en Jannetje, hij de pa
troon aller slaapmutsen, aller soepjur
ken, aller sloffen ten onzent!, hij, Jan
Salie!"
Potgieter geeft in zijn werk, dat nu
een eeuw oud is, een beeld van den volks
aard van zijn dagen.
Maar lezing kan ook nu nog worden
aanbevolen. Het is ook voor dezen tijd
nog van groote beteekenis. Voor ouderen
en voor jongeren
De Persdienst van het N.V.V. meldt:
De verhooging van den kinderbijslag
zal waarschijnlijk plaats hebben in den
vorm. van een toeslag op den kinderbij
slag. Deze bijslag zal behoudens, defini
tieve bekrachtiging door de betreffende
autoriteiten 10 cent per dag bedragen.
Het gaat hierp zooals bekend, om gezin-
nen, die op 1 October 1941 meer dan
twee wettige of gewettigde kinderen be
neden de 15 jaar telden.
De kinderbijslagen worden dan ge
bracht van 10 cent op 20 cent per dag,
van 15 op 25 cent, van 20 op 30 cent,
en van 25 op 35 cent per dag.
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA.
Het opperbevel der Duitsche
weermacht deelde Zaterdag mede:
Op de Krim en in de Zuide-
1 ij k e zone van het 'Oostelyke
front slechts geringe gevechts
actie. Bij Sebystopol en F e o-
d o s i a hebben gevechtsvliegtui
gen en duikbommenwerpers een
transportschip van 4000 ton tot
zinken gebracht en twee vry groo
te koopvaardy schepen, alsmede een
kruiser door bommen beschadigd.
Voor \de Oostkust van de
Zwarte Zee werd een koop
vaardijschip in brand gebombar
deerd.
In den Centralen en een
deel van den Noordelyken
sector houden de zware afweer-
gevechten met onverminderde he
vigheid aan.
In NoordiAfrika hegft de
vijand zijn artillerievuur en zijn
luchtaanvallen in het gebied van
Solloem versterkt. In het gebied
van Agedabia wederzijdsche ver
kenningsactie.
De aanvallen op vliegvelden op
Malta werden met succes voort
gezet. Bij pogingen van Britsche
bommenwerpers om de Fransche
kust aan te vallen, werden vier
vijandelijke bombardementsvlieg
tuigen neergeschoten.
Gisteren werd gemeld:
In den C e n t r a 1 en en Noor
delijken sector van het Oos
telijke front hebben de Duitsche
troepen den vijand bij het afweren
van talrijke aanvallen, die ten dee-
le met samengeraapte strijdkrach
ten en met steun van pantser
wagens werd uitgevoerd, gisteren
bijzondere zware verliezen aan
menschen en materiaal toege
bracht. De luchtmacht bombar
deerde havenwerken te Feodo-
s i a, alsmede aan de Oostkust van
de Zwarte Zee en greep in de ove
rige sectoren van het Oostelijke
front met succes in den stryd te
land in.
In den nacht van Zaterdag op
Zondag werden belangrijke mili
taire havenwerken op het Brit
sche eiland met bommen be
stookt.
In Noord-Afrika duurt de
druk van den vijand op de stellin
gen by Solloem voort. In het
gebied van Agedabia levendige
activiteit van- verkenners. Duit
sche formaties duikbommenwer
pers en gevechtsvliegtuigen vielen
troepenconcentraties van den vy-
and aan.
De luchtaanvallen op vliegvelden
van het -eiland Malta werden
overdag en des nachts met goede
uitwerking voortgezet.
Britsche bommenwerpers vielen
in den nacht van Zaterdag op Zon
dag plaatsen in het Noord-
Duitsche kustgebied aan.
De bevolking leed eenige verliezen
aan dboden en gewonden. Zes der
aanvallende bommenwerpers wer
den neergeschoten.
In den tijd van 3 tot 9 Jan. ver
loor de Sowjet-luchtmacht 112
vliegtuigen. In dénzelfden tyd gin
gen aan het Oostelijke front 16
eigen vliegtuigen verloren.
(D. N. B.). De situatie aan het Ooste
lijk front wordt gekenmerkt door de vol
gens de plannen verloopënde Duitsche
afweergevechten ter dekking van de naar
de winterstelling teruggaande voorste
aanvalsgroepen, zoo verklaart men in
welingelichte militaire kringen.
Hier en daar zijn deze gevechten bui
tengewoon hevig en verbitterd.
De vijand maakt een van zijn grootste
fouten, die hij echter op grond van zijn
geheele houding begaan moet, n.l. het
voortdurend in den strijd werpen van al
zijn militaire machtsmiddelen. De latere
geschiedbeschrijving zal de ontzaglijke
verliezen van de Bolsjewisten in deze ge
vechten om terrein, dat zij op grond van
het verschuiven van het Duitsche front
in bepaalde frontsectoren toch verkregen
zouden hebben, met verbijsterende ge
tallen opteekenen. Deze cijfers zullen
eens ontzetting veroorzaken.
De roekeloosheid, waarmede de Bolsje
wisten met hun Siberische en Kaukasi-
sche divisies omgaan, gaat alle begrip
te boven. Hierin ligt ook het antwoord
op de vraag, waarom de Duitsche troe-
pen^eich niet zonder stryd van den vy-
and losmaken en niet zonder stryd hun
winterstellingen betrekken. Het voorjaar
zal bewijzen, dat de Bolsjewistische di
visies, welke thans doodbloeden en het
Bolsjewistische materieel, dat thans op
gebruikt wordt, dringend noodig zullen
zyn.
De Duitsche verliezen tijdens de af
weergevechten tegen den stormloop van
de Bolsjewistische machinerie bewegen
zich tusschen geheel andere grenzen 'dan
de Bolsjewistische. Het staat den vyand
vnj andere cyfers te noemen. Hy zal
over enkele maanden beleven, in hoever
re zy met de werkelijkheid overeenstem
men. Deze werkelijkheid zal nog vreese-
lyker zijn dan de winterstormen, die nu
over de slagvelden der Sowjet-Unie ra
zen.
Duff Cooper is door de Engelsche re
geering uitgenoodigd, de laatste hand
aan zijn werk te leggen en naar het moe
derland terug te keeren, zoo werd in
Londen medegedeeld. Svenska Dagbladet
vernam nader, /dat Duff Cooper op per
soonlijk verlangen van Wavell is ontsla
gen.
Zijn val is veroorzaakt door de be-
stuurstechnisehe gebreken, welke door
den Japanschen aanval aan den dag zijn
getreden.
(A. N. P.). Volgens een Reuterbericht
acht men met het oog op de ontevreden
heid in het parlement over de militaire
fiasco's in de Stille Zuidzee het integraal
aftreden van het kabinet-Churchill na
terugkeer van Duff Cooper en Churchill
te Londen zeer waarschijnlijk.
De Berlijnsche correspondent van de
N. R. Crt maakt melding van een be
richt uit Londen, volgens hetwelk daar
„een intergeallieerde conferentie" heeft
plaats gehad, om te bespreken, hoe de
personen, die in de bezette gebieden met
Duitschland samenwerken ter verant
woording geroepen en bestraft zullen
worden. De met Duitschland samenwer
kende elementen worden aangeduid als
Quislings en van hen zou men z.g. pro-
scriptenlijsten hebben aangelegd. Voor
Noorwegen betreft dat Quisling en zijn
omgeving, voor Frankrijk Marcel Déat
en zijn medewerkers en wat Nederland
aangaat heeft men Mussert en diens
voornaamste volgelingen op het oog.
Men is iy Duitschland verrast, dat En
geland deze kwestie als actueel be
schouwt, omdat een bestraffing, zooals
Engeland dat wil alleen bij een totale
overwinning en by een wisseling in de
bezetting der betreffende landen moge-
lyk is. Voor het overige ziet men hierin
weinig reëele politiek en veel meer een
propagandistische en agitatorische actie,
welke uitsluitend ten. doel zou hebben
in de door Duitschland bezette gebieden
onzekerheid en afschrik teweeg te bren
gen.
(D. N. B.). Naar de Britsche
berichtendienst uit Bata
via meldt, neemt men in
toonaangevende kringdn
aldaar aan, dat eein groot
Japansch offensief tegen
Nederlandsch-Indië nog
slechts een kwestie van
dagien of misschien zelfs
Van uren is.
De Japanners hebben jeen groote ver-
kenningsbedrijvigheid boven den archi
pel ontplooid,
(D. N. B.) De op Malakka
opereerende Japansche
troepen hebben Kwala
Loempoer veroverd.
Uit de laatste berichten van het front
op Malakka blijkt, dat een groote om-
singelings(tang) beweging voor den aan
val op Singapore wordt voorbereid.
(D.N.B.) Het Japansche hoofd
kwartier maakt bekend, dat de voorhoe
de der Japansche troepen, die met steun
.van legerviegltuigennaar Kwala Loem
poer waren opgerukt, in de nabijheid van
Lelang zijn gekomen. Andere afdeelin-
gen zijn tot bij Rawang opgerukt.
Volgens in Tokio ont
vangen rapporten hebben
de Japanners op 7 Jan.
een groote overwinning
b ij Lim behaald.
De resten der vijandelijke troepen uit
Noordwest-Malakka, alsmede de hoofd
macht van den vyand aan de Westeiyke
kust van Malakka en deelen van het der
de leger, in totaal 30.000 man, werden
beslissend verslagen. Na een stryd van
negen uur braken de Japansche tank
formaties door de 20 km diepe vyande-
ïyke stellingen heen en rukten verder
Zuidwaarts op. De vyand liet vele doo-
den op het slagveld achter, onder wie
de commandant van de 28e brigade.
(D. N. B.) Japansche vliegtuigen
hebben, naar officieel uit Batavia wordt
gemeld, het eiland T a r a k a n gebom
bardeerd. Tarakan, dat voor de Oost
kust van Borneo ligt, is een der ryk-
ste petroleumgebieden van Oost-Azië.
Naar uit Batavia wordt gemeld, is daar-
by „eenige schade" aangericht.
De Daily Express meldt uit Rangoon,
dat de geallieerden het plan hebben tot
een invasie in Thailand.
(A.N.P.) Radio Boston meldt, dat
de Aziatische vloot der Ver. Staten en
kele eenheden op Java heeft gestation-
neerd.
Het Amerikaansche vliegtuigmoeder
schip „Langley"' is ten Zuidwesten van
het eiland Johnston in den Stillen Oceaan
Donderdag door een Japansche duikboot
getorpedeerd.
(D. N, B.) Naar de Britsche berich
tendienst-meldt, is te Batavia officieel
medegedeeld, dat een Nederlandseh-In-
disch vrachtschip in de Javazee door een
vijandelijke duikboot tot zinken is ge
bracht. Volgens de tot dusver ontvan
gen berichten bevinden zich slechts drie
opvarenden in veiligheid.
De inzameling van kleeren, wol enz.
voor de soldaten aan het Oostfront heeft
ook in Nederland een zeer goed resul
taat opgeleverd, waarbij in het bijzonder
genoemd kan worden de breiactie, welke
door Duitsche en Nederlandsche vrou
wen is gehouden. In totaal zijn hierbij
ongeveer 10.000 kg. wol verbruikt, die
verwerkt zijn tot pullovers, sokken, knie
beschermers, oorbeschermers enz. Ook
hebben vele vrouwen zich nuttig ge
maakt bij het sorteeren, verpakken en
eventueel repareeren van de geschonken
kleedingstukken. Gebleken is, dat onder
de geschonken voorwerpen zeer kostbare
stukken zyn en dekens van zeer goede
kwaliteit.
Niet minder dan negentien wagons
konden 'uit Nederland naar het Oost
front worden gezonden, terwijl thans
nog iederen dag twee of drie wagons
daarheen gaan.
In het bijzonder is het opgevallen, dat
de geschenken, die van Nederlandsche
zijde binnenkomen, dikwijls vergezeld
worden door kleine „Liebesgaben" zoo
als sigaretten en bonbons, terwyl ook
dikwyls brieven zyn bygevoegd, waarin
de soldaten voor een bezoek worden uit
genoodigd.
Onder de ingeleverde voorwerpen zijn
vele stukken, afkomstig uit minder be
deelde kringen, en in sommige gevallen
werd zelfs afgestaan van eigen nood
druft.
Het wervingsbureau der Waffen S.S.
Ergaenzungsstelle Nordwest te 's Gra-
venhage, Stadhouderslaan 132, deelt me
de, dat keuring voor de S.S. Standarte
Welgelukzalig Is de mensch, wiens
sterkte in U is, in welker hart de ge
baande wegen zyn. Ps. 84 6.
Zon
op onder
9.45 17.52
16 Jan.: Nieuwe maan.
24 Jan.: Eerste kwartier.
Maan
op onder
4.18 14.22
„Westland" en het Vry'willigers Legioen
Nederland in de onderstaande plaatsen
zal worden gehouden.
Mannelyke personen van 17 tot 40
jaar, minsten 1.65 m. lang, kunnen wor
den aangenomen. Voor de familieleden
van kostwinners wordt zorggedragen.
Kostelooze reisbiljetten voor de reis
van de woonplaats naar de plaats van
keuring kunnen by de Ergaenzungsstelle
Nordwest, Stadhouderslaan 132, 's Gra-
venhage, worden aangevraagd.
Kosten van de terugreis worden ter
plaatse van de keuring uitgereikt, onge
acht of de gekeurde wordt aangenomen
of wordt afgekeurd.
20.1.42 10.00 uur, Tilburg, Werklieden-
vereeniging, Tuinstraat 68.
22.1.42 10.00 uur Maastricht, Hotel Mo-
mus, Vrijthof.
16.00 uur Eindhoven, Huis Maria, Kruis
straat. /-
23.1.42 11.00 uur Arnhem, Deutsches
Haus;
16.00 uur Hengelo, Deutsches Haus.
24.1.42 11.00 uur Groningen, Concert
huis, Poelestraat,
16.00 uur Leeuwarden, Huize Schaaf,
Breedstraat.
25.1.42 10.00 uur, Amsterdam, Deut
sches Haus.
15.00 uur Utrecht, Deutsches Haus.
26.l'42 10.00.uur Rotterdam, Deutsches
Haus.
27.1.42 10.00 uur. Den Haag, Wehr-
machtsheim.
Rotterdamsche tramweg Maatschappij.
Naar de „N. R. Crt." verneemt, heeft
een'te Amsterdam gehouden vergade
ring van enkele groote obligatiehouders
der Rotterdamsche Tramweg My. nader
overleg gepleegd over de stappen, welke
bij het departement en het bestuur der
tramweg-mij. genomen moeten worden.
Men meende dat het vraagstuk om
trent de faillissementsaanvrage niet aan
de orde kwam.
Het werd beter geoordeeld, minnelijk
overleg te plegen met de instanties, daar
men met een faillissementsaanvrage in
dit stadium niets kon bereiken.
Uit het thans gepubliceerde jaarver
slag der Rotterdamsche Tramweg-Maat
schappij over 1940 blijkt, dat de exploi
tatierekening sluit met een nadeelig sal
do van f78.532 (vorig jaar f 70.430).
Het verlies over 1940 bedroeg, excl. af-
schryvingen, f 115.587 (vorig jaar
f112.219).
Ziekenfondsen en uitbetaling aan artsen.
By sommige ziekenfondsen blykt mis
verstand te bestaan omtrent de uitbeta
ling van de honoraria aan de deelnemen
de artsen, tandartsen, enz.
Deze uitbetaling behoort op de gebrui-
kelyke wijze voortgang te vinden. Indien
de kasmiddelen van de ziekenfondsen
daartoe niet toereikend zijn, dient een
voorschot te worden aangevraagd bij
den commissaris, belast met het toezicht
op de ziekenfondsen te 's Gravenhage
opdat de uitbetaling aan de deelnemers
in elk geval verzekerd zij
Een lofwaardig initiatief. Het personeel van een der groote firma's te Amsterdam is begon
nen mét het breien van wollen goederen voor de soldaten aan het Oostfront. Ook de bekende
zwemsters Alie Stijl (links) en Jopie Waalberg zijn van de partij. (Pax-Holland-Dè Haan m)
