Rondgang door den Dam-doolhof.
DAGKALENDER.
ZATERDAG 10 JAN. 1942
56e. JAARGANG - No. 84
Uit de historie van Wissenkerke.
hem vervullen.
Bureaux Lange Vórststraai 70, Goes
Postrekening 44455 - T'eiet'oon 2438
Bijkanioor Middelburg;
Firma Boekhandel J. j. FANOY
Lange Gisistraar 34 en Noordweg 155
Abonnementsprijs f 273 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
Familieberichten 33 cent per regel
Overige advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine advertentiën f 0.55 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 cf. extra
Bl| contract belangrijke korting
een vonk de lompen, dan begonnen deze
te gloeien, even er op blazen en men bad
vuur genoeg om een sulfer of zijn pijp aan
te steken.
Later zijn de lucifers gekomen met die
groote koppen, die overal aangestreken
konden worden: aan een lantaarnpaal of
een muur. De boer streek ze aan zijn dikken,
bombazijnen, soms vettig glimmenden broek.
De lucifers van nu hebben niet zoo licht
ontvlambare phosphorkoppen.
De kamer werd verlicht door de ouder-
wetsehe tuitlamp, gevuld met raap- of
patentolie. In de tuit was een katoentje,
dat werd aangestoken. Moest moeder de
vrouw naaien cf stoppen, dan zette ze de
lamp met het licht naar zich toe, waar
door de andere huisgenooten zich met het
half-duister moesten tevreden stellen.
Ook gebruikte men kaarsen, vetkaarsen,
die sommigen zelf maakten. Tot tenslotte
de „schitterende" petroleumverlichting een
eind maakte aan de primitieve ouderwet-
sche lichtbronnen.
M. L. v. W.
Er was een vrome vrouw, welbekend in
geheel haar omgeving om haar eenvoudig
geloof en haar groote kalmte te midden van
vele en velerlei beproevingen. Een andere
vrouw die op eenigen afstand van haar
woonde en het een en ander van haar ge
hoord had, zeide bij zich zelf„Ik moet die
vrouw toch eens gaan opzoeken, om het ge
heim van haar krachtig en gelukkig leven
te leeren kennen!" Zij trad bij haar binnen,
knoopte een gesprek aan met haar en
vroeg: „Zijt gij die vrouw met dat groote
geloof?"
„O neen", was het antwoord, „ik ben
niet de vrouw met het groote geloof; maar
ik ben de vrouw met het kleine geloof in
den grooten God?"
Van de. vele deelen, waaruit Noord-Be
veland oudtijds bestond, was misschien
Kampen wel het oudste. Zeker is het, dat
het reeds in een stuk uit het jaar 936 ge
noemd wordt.
Rondom dat Kampen, welks ontstaan
daar in den uitersten westhoek van het
eiland geheel in den mist der tijden ver
scholen ligt, weefden zich al vroeg fabelen.
Daartoe behoort ook het verhaal, dat Kam
pen een groote stad was, waarheen van
alle kanten reizigers kwamen. Uit hoofde
harer belangrijkheid zou dan ook van den
Walcherschen kant een druk gebruikt veer
zijn ingericht, waarnaar de stad (Camp)-
Veere haar naam kreeg. Zóó prachtig zou
de aanblik van Kampen geweest zijn, dat
men te Veere, om dat schoon recht te kun
nen genieten, den nog bestaanden Kamp-
veerschen toren bouwde.
De waarheid hiervan is alleen, dat Kam
pen inderdaad een welvarende plaats was,
met eenige scheepvaart en wat handel, doch
die het nooit zoover heeft kunnen brengen,
dat zij kon wedijveren met het naburige,
jongere Wissenkerke.
De twee heerlijkheden van dien naam wa
ren van elkander gescheiden door de Scho-
telingèe, waarvan nog eenige sporen zijn
overgebleven in de Geersdijksche en Thorn-
polders. In de 12de eeuw reeds verdween
echter de scheiding door de bedijking van
Gerolfsdijk later Geersdijk en Soele-
kerke.
Evenals de andere stukken van N.-Beve-
land, had ook Wissenkerke veel van het
water te lijden. Nadat het al enkele malen
aan den Zuidkant een paar aderlatingen
ondergaan had in den vorm van grondver-
lies door dijkbreuken, brak in 1352 de
Vlietedijk door. Nu zat Wissenkerke tot
aan den hals in het water. De bewoners
bergden het veege lijf, medenemende zoo
veel ze sleepen konden. Een eind zuidelijker
zetten zij zich neer en bij kennismaking
bleek de plek, waar zij zich bevonden, vrij
geschikt om er te blijven. Men ging spoedig
tot woningbouw over.
Een woonhuis was nogal gemakkelijk
herbouwd; maar met de kerk ging dit zoo
gemakkelijk niet. De oude kerk stond
rondom in het water en bleef zoo staan,
wel een jaar lang. Men besloot eindelijk om,
tegelijk met de droogmaling der Heerlijk
heid, de verplaatsing der kerk ter hand
te nemen.
Het schijnt evenwel, dat de uitvoering
van dit besluit nogal wat voeten in de
aarde had; tenminste Graaf Willem kwam
zelf in het eiland en liet voor eigen gebruik
een keet opslaan, die hij zoolang bewoonde,
tot het werk klaar was.
Dag aan dag stapte de graaf in eigen
persoon er op uit om te zien, of allen hun
plicht wel deden; en wie dit naliet, werd op
staanden voet gestraft met zooveel pond
en zooveel schellingen of „aan den lijve".
De keet, waarin hij verblijf had gehou
den, werd later 's Gravenkeet genoemd.
Het adellijke geslacht, dat te Wissenker
ke troonde, dat wel niet zóó machtig en
aanzienlijk als de Borsele's van der Vere
van Kortgene, maar toch hadden zij ook
heel wat „in de melk te brokken".
Tot zijn grootsten luister kwam het, na
dat in 1430 de kromvingerige Philips van
Borselen van Kortgene gestorven was. Deze
had de betrekking bekleed van Rentmeester
van Bewesten Schelde, de aanzienlijkste in
geheel Zeeland.
Een 10-tal jaren na zijn dood werd de
Heer van Wissenkerke er mee begiftigd.
Deze kreeg zelfs vergunning om het hoofd
kantoor van het Rentmeesterschap te Wis-
sekerke te mogen houden, wat anders te
Middelburg gevestigd was. Dit bleef zoo,
totdat Antonie Janszoon van Wissenkerke
te Middelburg ging wonen. 5 Edelen uit
dit geslacht bekleedden na elkander ge
noemden post tot het jaar 1495.
Na de groote overstrooming van 1502,
die ook alweder van Wissenkerke niets
overliet, ging men heel wat noordelijker
dan het vroegere dorp gelegen had, een
nieuw herbouwen. En ofschoon wij niet be
weren, dat de toen gebouwde huizen er
nog staan, kunnen wij wel zeggen, dat de
plaats, waar de kranige Wissenkerkers
zich toen vestigden, dezelfde is, als waar
nog heden ten dage hun nakomelingen wo
nen, In het jaar 1540 had men weer een
kerk.
Het duurde echter121 jaar n.l. in
1661 eer men een eigen predikant had.
Geersdijk, dat oudtijds, evenals Kampen
en Soelekerke, een plaats van eenige be-
teekenis was, met een eigen kerk of kapel,
werd later ook weer herbouwd, maar het
is toch onder al de dorpen wel het minste
gebleven. Het gehucht Kamperland is ech
ter tot een flink bloeiend dorp uitgegroeid,
dat haar moeder de gemeente Wissen
kerke naar de kroon steekt.
A. M. WESSELS.
Redacteur: H. M. Slabbekoorn,
Oostsingel 60a, Goes.
Om „De Zeeuw-wisselbeker".
Wedstrijdprobleem No. 10, Groep A.
Auteur: A. C. M. Deurloo, Goes.
1 2 3 4 5
6
16
26
36
46
9 1
10
m
Wh
n
m is
9
Kip
mw
m
Wh
In
HP
fü
w
m,
15
25
35
4r
47 48 49 50
Zwart 6 sch. op: 17. 18. 19. 20. 30. 35
en dam op 26.
Wit 8 sch. op: 27. 29. 36. 41. 42. 43. 44
en 48.
Wit begint en wint.
Wedstrïjdprobieem No. 10, Groep B.
Auteur: C. K. Kaan, Middelburg.
12 4
6
16
26
36
46
m
35
15
17 48 49 5i 1
Zwart 6 sch. op: 21. 22. 23. 28. 35 en 42.
Wit 6 sch. op: 31. 37. 40. 41. 43 en 48.
Wit begint en wint.
Oplossingen in te zenden vóór 20 Januari
aan den redacteur.
Oplossing probleem no. 8 A, auteur W.
Lente, Middelburg, stand:
Zwart 13 sch. op: 2. 3. 7. 9. 10. 11. 12.
13. 15. 17. 18. 27. 36.
Wit 13 sch. op: 20. 23. 24. 29. 30. 34. 37.
38. 40. 42. 43. 47. 50.
1. 47—41 36X47
2. 38—32 47X35
3. 32X21 17X26
4. 24—19 35X31
5. 19X6 18X40
6. 6—1 15X24
7. 1X36 en wint.
Dit probleem heeft een mooien begin-
stand, de afwikkeling door meerslagen, is
zeer goed aangebracht, doch de slotstand
is matig. Deze auteur heeft een groote
vaardigheid in het aanbrengen van meer
slagen.
Oplossing probleem no. 8 B, auteur C. K.
Kaan, Middelburg. Stand:
Zwart 4 sch. op: 18. 19. 22 en 23.
Wit 5 sch. op: 26. 27. 32. 33 en 48.
Hierbij hebben we gevraagd de varian
ten aan te geven ter leering voor de be-
ginnenden.
We zullen derhalve deze oplossing met
aanteekeningen geven.
1. 32—28 23X21
2. 26X28
Zwart heeft nu vier voortzettingen en
de gewoonte is te beginnen met de hoofd
variant, en gelijktijdig duidt men door let
ters aan het aantal varianten, welke moge
lijk zijn:
2
18—23 ABC
3. 48—42
23X32
4. 3329 wint.
2A
18—22
3. 28X17
19—24
verplicht.
4. 33—29
24X33
5. 4843 wint.
2B
19—24
3. 4843
24—30
4. 43—39
30—35
5. 3934 en wint.
2C
19—23
3. 28X19
18—22
4. 33—28
22X33
5. 4843 en wint
De meeste inzenders hadden het al aar
dig genoteerd. Anderen hadden het wel
goed opgelost, doch het bleek, dat ze den
vorm van noteering van varianten niet
kenden. Laten zij het bovenstaande dus
goed bestudeeren en bewaren, want de mo
gelijkheid bestaat, dat we nog eens een
probleem met varianten geven en dat dan
ter verkrijging van een punt, de noteering
goed moet zijn.
Goede oplossingen ontvangen van pro
bleem 6, 7 en 8 A van M. J. v. d. Weele,
A. C. M. Deurloo, J. Schipper, W. Traas,
D. v. d. Kreeke, J. Mange, C. v. Biemen,
allen te Goes. J. Strooband, C. K. Kaan,
W. Boogaard, W. Lente, P. van Hemert te
Middelburg. P. de Visser, S. Blaas te Aag-
EN.
Januari
uari a.s.
d tot en
chikbaar
net 04D,
van de
t geven
by den
everd in
luari tot
j. De le-
verzoek
afgege-
i te ver
van de
ingang
luiks zal
ersmoei-
reeds op
verband
men gel-
,g 7 Fe-
VV VCVC» CV7JXUJ.VJ U UU Tl MWWIXyCIW "V3K
geen goede zeden zijn. Welnu, tot het
aankweeken van die goede zeden is in de
eerste plaats^ieder voor zichzelf geroe
pen en voorts het huisgezin als ideale
gemeenschap en oefenschool.
Een nieuw spoorboekje.
Met ingang van Maandag 12 Januari
a.s. zal een nieuw spoorboekje verschij
nen, waarin alle tot nu toe op den win-
terdienst van 6 October 1941 versche
nen aanvullingen, 13,in getal, zullen
zijn verwerkt.
In enkele trajecten van dit nieuwe
boekje zijn wijzigingen aangebracht,
welke op 12 Januari ingaan.
tijdens hun besprekingen te Washington
een strategische afleidingsmanoeuvre in
West-Afrika zouden hebben overwogen.
Volgens berichten uit betrouwbare bron
zouden zich Britsche strijdkrachten in
de haven van Freetown bevinden, waar
de Engelschen bezig zouden zijn kolonia
le troepen te concentreren. Men is van
meening, dat indien de Engelschen den
aanval op Dakar zouden herhalen, tege
lijkertijd een Anglo-Amerikaansche aan
val op de Kaap-Verdische eilanden zou
worden ondernomen.
DUITSCHE TEGENAANVAL
OP EGYPTE?
(A.N.P.) Volgens een telegram van
den Londenschen correspondent van het
DE NIEUWE BONBOEKJES.
Naar de heer Kroon gisteren op de
dagelijksche persconferentie mededeel
de, bereiken den distributiedienst van
verschillende zijden klachten over de
nieuwe bonboekjes. Vroeger werd voor
elk distributieartikel een aparte kaart
gegeven: dit bleek zoowel voor den dis
tributiedienst als voor de huisvrouwen
een last te zijn. De losse kaarten raakten
.licht weg en de uitreiking was veel ge
compliceerder dan thans. Want om aan
deze moeilijkheden te ontkomen, is de
distributiedienst begonnen de kaarten
tot boekjes te bundelen. Dit brengt na
tuurlijk ook zijn moeilijkheden mede,
want het aantal bonnen, dat men' va»
eek noo-
ovendien
bonnen,
er groot
tiedienst
oit voor
kan.
klachten
Het is
;egemoet
p dit ge-
jmmigen
anderen
egen het
is echter
Zoo kan
oare pa-
van b..v.
én soort
dan A
bon van
amenge-
iandsche
ian ver-
lt voort-
i 1 a.s.
n a a r
3 k j e s.
.iedienst,
uiteen
ken, die
:en open
LUIT.
olge ar-
esluit is
■stgesteld
worden
en 2 pet.
>stgevat,
Zieken-
erd zijn
premie
ehouden,
:e-inhou-
n op het
■ulp. Dit
:r verze-
melden
dat zijn
e woon-
3. Eerst
aak ma-
zege het
TUIGEN
d meldt,
3 d e r-
g op de
Austra-
den, die
;rouillee-
langrijke
ke
n.
zijn van*
ganiserd
met het
listribu-
ie daar
toe nun aistriDuuestamKaarten aan deze
bureaux afgeven.
Met nadruk wordt er de aandacht op
gevestigd, dat het publiek hier geheel
op eigen risico handelt.
De personen, die hun distributiestam
kaarten bij de bemiddelingsbureaux af
geven, blijven ten volle aansprakelijk
voor een goede zorg voor deze kaarten
en de hierop uitgereikte bescheiden. Elke
slordigheid met distributiebescheiden,
waaruit onregelmatigheden kunnen
voortkomen, is strafbaar.
Tenslotte wordt er nadrukkelijk op
gewezen, dat de hier bedoelde bureaux
geenszins officieel zijn en geheel buiten
verantwoordelijkheid van de plaatselijke
distributiediensten handelen.
ZATERDAG 10 JANUARI 1942.
Doe uwen mond wijd open en Ik zal
Ps. 81:11b.
Zon
op onder
9.45 17.50
Vandaag: Laatste kw.
16 Jan.: Nieuwe maan.
Maan
op onder
1.47 13.20
ZONDAG 11 JANUARI 1942.
Schaart u om den goeden Herder!
Gij, Zijn schapen, hoort Zijn stem!
Zoekt hier ruste, dwaalt niet verder,
O, het is zoo goed bij Hem.
Zon
op onder
9.45 17.51
Maan
op onder
3.02 13.49
BEZORGDHEID OVER
NEDERLANDSCH-INDIE.
Met stijgende bezorgdheid slaat het
Nederlandsche volk de ontwikkeling van
den oorlog in Oost-Azië gade. Eiken dag
nadert het krijgsbedrijf ons Indië.
Nederlandsch-Indië heeft den oorlog
verklaard aan Japan. Wij hebben verno
men, hoe de Japanners er in slaagden de
Anglo-Amerikaansche machten zware
slagen toe te brengen en dat zij nog
steeds successen op Malakka, de Filip
pijnen, enz. kunnen boeken.
Om de verdediging van het A.B.C.D.-
front in'één hand te geven, heeft Was
hington een nieuw commando samenge
steld. Generaal Wavell heeft zijn hoofd
kwartier in Batavia gevestigd. Wij heb
ben reeds gepubliceerd, dat het „Bata-
viasche Nieuwsblad" constateerde, dat
de samenstelling van het „High Com
mand" in Indië met „gemengde gevoe
lens" is ontvangen. De „Java Bode"
schreef, „dat het bericht in Neder-
landsch-Indië niet met evenveel enthou
siasme is ontvangen als in Londen en
Washington".
„Men vraagt zich", aldus Londen, „in
Nederlandsch-Indië af, welke rol onze
eigen ervaren militaire leiders als gene
raal Terpoorten en vice-admiraal Hel-
frich in het vereenigd opperbevel zul
len spelen". Opmerkelijk is wat generaal
Terpoorten antwoordde op een verkla
ring van eenige Amerikaansche officie
ren, die uit Manilla te Batavia aankwa
men. Deze zeiden, opdracht te hebben
de verdediging van Nederlandsch-Indië
en met name die van Java te organisee-
ren. Generaal Terpoorten wees deze hulp
verleening van de hand met de motivee
ring, dat Indië, wel de reeds lang be
stelde Amerikaansche vliegtuigen drin
gend noodig heeft, maar geen raadgevers
die zouden moeten beginnen met het
bestudeeren van de kaart van Java...!
Het feit, dat van Nederlandsche zijde
geprobeerd wordt generaal Terpoorten
en vice-admiraal Helfrich alsnog in het
opperbevel opgenomen te krijgen, spreekt
duidelijke taal.
Inmiddels zijn de Gouverneur-Gene
raal en de heer Van Mook naar Austra
lië gereisd om daar besprekingen te
voeren.
De heer Van Mook heeft in Australië
verklaard, dat in Nederlandsch-Indische
kringen de hoop verdwijnt, dat het gene
raal Wavell zal gelukken den toestand
op Malakka te redden.
DR GOEBBELS OVER DE
NEUTRALE STATEN.
In het jongste nummer van het Duit-
sche weekblad Das Reich schrijft Rijks
minister Dr Goebbels een artikel, waar
in hij o,a. de neutrale staten verwijt,
weinig begrip te toonen voor de situatie
welke is ontstaan na het- bezoek van
Eden aan Moskóu en de toezeggingen,
die daar aan de Sowjet-Unie met be
trekking tot haar toekomstige posjtie
in Europa zfjn gedaan. Indien de neu
trale staten, zoo schrijft hij,, in hun blin
de miskenning van den algemeenen toe
stand ook maar het primitiefste gevoel
voor hun nationale toekomst en veilig
heid hadden gehad, dan zouden ze thans
weten wat hun te doen staat, n.l. zoo al
niet voor de Duitsche overwinning strij
den, dan toch daarvoor bidden. Ze zijn
echter van God en alle goede geesten
verlaten. De wijsheid van hun politieke
oordeel neemt slechts toe, naarmate de
brigaden van de bolsjewistische revolu
tie naderbij komen; en daar deze nog
veraf zijn, gelooven de Z w e d e n en de
Zwitsers dat zfj zich tegenover ons
de luxe van weerbarstigheid kunnen ver
oorloven.
Zij zullen zeker met ons de overtui
ging toegedaan zijn, dat, indien de Sow-
jetunie militair kan en moet worden
vernietigd, alleen en uitsluitend de Duit
sche weermacht daartoe in staat is en
indien de op het oogenblik aan den gang
zfjnde correcties van ons front in het
