Nederland in de kentering der tijden.
Christelijk Dagblad voor Zeeland
sloten.
Dankdag voor het gewas.
DAGKALENDER.
SDAG (DANKDAG)
- GOES
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg:
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Lange ©islstreat 34 en Noordweg 1&&
Directeur-Hoofdredacteuri
A. DE LANGE te Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartoa
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
IEKER.
nieuwe pachtverordening.
Dultsohe troepen nemen SolnetsJnogorskI.
De slag In Noord-Afrika duurt voort - De
verjaardag van het antl-Komlnternpaot.
Met Duitschland
tegen
het kapitalisme.
weer uitvalspogingen
bij leningrad.
de toestand te moscou.
de strijd in afrika.
de verjaardag van het
anti kom intern pact.
Amerika bezet Nederlandsch
koloniaal gebied.
thans ook suriname in
„bescherming" genomen
washington geeft de
bezetting toe.
REDE VAN DEN RIJKSCOMMISSARIS TE KEULEN.
GD!
jij
ijs
Soendanees en zijn
{vonden tot het Evan-
nema: Wat hij miste.
j f 030 nw f 0.15.
Jongetje, dat weer een.
In een goeden vader
|n groot musicus werd.
Kruis en Kroon» gec.
0.40 nu f 0.26.
It den tijd der geloofs-
|n het einde der 17e
ieeltelijk in Frankrijk
Ireevoort; De meisjes
e, gec. 96 bladz., van
etjes zitten in de zes-
^n het heel slecht vin-
Irouw. Tenslotte komt
[en vergezelt „juf" de
vacantietocht.
Sen Zoon der Alpen,
van f 030 nu f 0.30.
Hervtormingsveyhaal,
historische gegevens
De Vreemdeling der
8 bladz., van f 030 nu
historisch verhaal uit
lldenzen.
ijd ere Zegepraal, gec.
0.50 nu f 0.30.
levensverhaal van den
ner Dr Maarten Lu
ieren verteld.
Ireevoort: In de Vle»
bladz., van f 0.50 nu
;en, die slechte vrien-
tot bekeering komt,
lering van stakers zijn
len verdedigd. Als een
keert hij in de armen
terug.
Diemen de Jel: S.O.S.
gec. 152 bladz., van
|ven, dat uit den greep
uit de klauwen van
|God wordt gered.
De Maarten® en de
bladz., van f 0.50 nu
:t zoo fijn gesponnen
aan de zonne", zegt
En dat het dit te-
laait dit boek.
reta's Offer, gec. 168
i nu f 030,
felfverloochening leert
gedurende haar ziekte
(ffer, dat zij brengt,
Ir zegen.
Wehl: De grote taak
I geb. 12Ö bladz., van
grhaal van een meisje,
elpt verzorgen in den
burgeroorlog.
IZwet: De Gieren zoe-
fbladz., van f 0.60 nu
verhaal uit de jungle
goed boek; wat men
veel van dergelijke
leggen kan. Het laat
vaar „verslinden",
fcdsheer: In het spoor
r, geb. 112 blz., van
jnis van padvinders en
jigineel van o'pzet. Een
■i!
ersma=SmitFeesten,
vam f 0.65 nu f 0.40.
in de maand Decem-
jiristelijke nu eens niet
jaar binnen in zit.
mmanue!: Anna Ros»,
ie druk, van f 030 nu
|denares en eenbrand-
later velen ten zegen
fis v.' d. Spiegel: Rienk
bladz., van f 032 H
igers en dierenvrien-
ongensboek.
lummers is voldoende*
voeging: Vreugd voor
uitverkocht geraken;
Iele reserve-titels ver-
f 2.50 gaan franco.
DINSDAG 25 NOV. 1941
56e JAARGANG - No. 48
Familieberichten 33 cent oer reoel
©verige advertentièn 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 «ent per reoel
Kleine advertentièn f 0.55 bl| vooruitbetaling
Advertentièn onder letter of motto 10 ct. extra
Bi| «cotract belangrijk* korting
ilING 55560.
Naar gewoonte zal het morgen
ln de meeste kerken van Zeeland
dankdag voor heft gewas zijn. Deze dag
draagt vooral ln de dorpen vrijwel het
karakter van den Zondag.
In de -steden, vooral bulten Zeeland, ls
er van deze traditie weinig meer over
gebleven en bepaalt men zich tot een
dankuur op een avond in de week of
tot een dankstond op Zondagmorgen of
-avond.
De dankdag voor het gewas zal wel
licht voor velen nu dieperen zin hebben
dan vóór den oorlog. Groote groepen on
zer bevolking leefden voorheen in de
meening, dat, als de Nederlandsche bo
dem niet genoeg opleverde, het noodige
graan wel elders kon gekocht worden. De
wereldlandbouw leverde in totaal wel ge
noeg op, hier minder en daar wat weer,
en we konden ons voldoende voeden, het
zij met Nederlandsch, hetzij met buiten-
landsch koren. Men vermoeide zich niet
met de vraag, hoe het den Nederland-
schen boer verging en dacht nog veel
minder aan de Schriftuurlijke waarheid,
dat het God is, Die het gewas des velds
doet groeien.
De stedeling verving dan ook den
dankstond voor- het gewas door een
dankstond voor maatschappelijke zege
ningen.
Toch school hierin een veronachtzamen
van de waarheid, dat heel het menseh-
dom, stedeling en plattelander, voor zijn
levensonderhoud afhankelijk is van het
geen akker en weide opbrengen.
Deze tijd met'zijn voedings- en distri
butieproblemen kan er toe leiden, dat wij
ons deze wdarheid weer meer gaan her
inneren. Vooral nu gevoelen boer en ste
deling zich diep afhankelijk van God,
den Schepper en Onderhouder aller
dingen.
Wat waren we bezorgd, toen de stort
regens „in den tijd des oogstes" dag op
dag neerplensten. Als we de schooven op
het doorweekte land zagen staan,
gevoelden we ons zoo heel klein en hul
peloos. Er was hard gewerkt in voorjaar
en zomer, al het mogelijke was gedaan,
om de bodemproductie tot het uiterste op
te voeren, maar we stonden allen mach
teloos.
Heerlijk kan nu de gemeenschap der
heiligen hierin uitkomen, dat stedeling
en landbouwer hun dank den Heere wij
den voor de vruchten van den akker, in
de schuren bijeengebracht.
We mogen ook wel de vraag stellen; i
zijn we werkelijk dankbaar? Of heeft de
zorg de overhand?
Zeker, 'we moeten toegeven, dat we
nog veel mochten behouden, en dat we
daarvoor ook wel dankbaar moeten zijn,
maar de rechte houding van kinderlijke
erkentelijkheid wordt moeilijker dan
ooit aanvaard. Die Houding wordt eerst
dan, maar dan ook volkomep-gevonden,
wanneer we met den schrijver der Klaag-
lideren kunnen zeggen, dat de goeder
tierenheden des Heeren niet in de laat
ste plaats hierin bestaan, dat wij niet
vernield zijn, ja dat ons ondanks
Zijn barmhartigheden geen einde heb
ben. Allen morgen zijn ze
n i e u w. We moeten het, met Job, weer
zoo gaan zien, dat alles, wat ons weder
vaart, het goede en het kwade, ons we
dervaart van den Vader. De schrij
ver der Klaagliederen kon zeggen: „Uw
trouw is groot."
Als wij belijden, dat goede en minder
goede tijden ons van Boven worden ge
zonden, dan zien we licht in het vaak
donkere leven. Dan kunnen we in ant
woord op des Heeren trouw er naar stre
ven, zelf trouw te zijn. Dan veronacht
zamen we ook nu niet dén dank voor
den oogst en voor maatschappelijke ze
geningen, doch dan gaat deze dank voor
al thans gepaard met diepe verootmoe
diging.
Danken en ons verootmoedigen, dat be
hoort voor den Christen, die zich klein
voelt onder Gods Almacht en Liefde, sa
men te gaan.
Uitgevaardigd, is een nieuwe paóhtver-
ordening, die een groote hervorming van
het pachtwezen bevat.
In tegenstelling met vroeger brengt de
nieuwe pachtregeling vaste pachtperio-
den en wel voor boerderijen als geheel
voor den duur van 12 jaar en voor losse
landerijen voor den duur van zes jaar.
Een variabele pachtcanon is princi
pieel ontoelaatbaar. Pachtovereenkom
sten móeten schriftelijk worden vastge
legd.
Een pacht kan door den pachtrechter
worden verlengd.
Tï® pachtbureaux worden publiekrech
te tjke lichamen met den naam „grond
kamers".
Verder worden nadere bepalingen ge
geven omtrent de pachtrechten en een
aantal overgangs- en slotbepalingen.
DUIT8CHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA.
Het opperbevel der Duitsche
weermacht deelt mede:
In den centralen sector
van het Oostelqk front
heeft onze aanval verder
terrein gewonnen. Na ver
bitterde gevechten werd de stad
Solnetsjnogorski op 50 km ten
Noordwesten van Moskou door
pantsertroepen genomen. Geslaag
de luchtaanvallen waren gericht
tegen spoorwegwerken in het ge
bied rondom Moskou. Verschei
dene spoorlijnen werden door vol
treffers van bommen verbroken.
Voor Leningrad stortten
uitvalspogingen van den tegenstan
der weer onder zware verliezen1,
ineen. Zware artillerie van het
leger zette de bestrijding van doe
len te Leningrad, welke van be
lang zijn voor de oorlogvoering,
voort.
Aan de EngelscheZuid-
West-kust werden eenige ha
vens gebombardeerd. Bij aanvals-
pogingen van Britsche jachtvlieg
tuigformaties aan de Kanaal-
kust werden zeven vijandelijke
toestellen neergeschoten.
In Noord-Afrika verliep
de door de Duitsche en Italiaan-
sche leger- en lüchtmachtformaties
in beproefde wapenbroederschap
uitgevoerde tegenaanval ook gis
teren met succes. Opnieuw werden
talrijke vechtwagens vernield. De
aantallen gevangenen en de buit
nemen toe. De slag ten Zuiden
van T o b r o e k, alsmede aanval
len van sterke Britsche strijd
krachten tegen het front bij S o 1-
1 o e m en B a r d i a, zijn nog aan
den gang.
(D.N.B.) Terwijl bij een aanval van
de Duitsche troepen in den centralen sec
tor van het Oostelijk front opnieuw ter
reinwinst werd gemaakt, trachtten de
bolsjewiki wederom de omsingeling om
Leningrad te doorbreken. Deze uitvals
pogingen bewijzen, dat de toestand in de
omsingelde stad steeds ondraaglijker
wordt. De uitvalspogingen zelf zijn vol
maakt kansloos.
(D.N.B.) De vertegenwoordiger van
„Esahi Sjimboen" te Moskou meldt, dat
men in de straten van Moskou bijna uit
sluitend oude mannen en vrouwen en
kinderen ziet. De stad maakt een troos-
teloozen indruk. Alle jonge mannen zijn
blykbaar naar het front gestuurd. Op
pleinen en plantsoenen krijgen de arbei
ders hun eerste militaire opleiding. Men
is vrijwel gereed met het opwerpen van
barricades.
"Het Italiaansche hoofdkwartier meldt;
„Ook gisteren, op den vijfden dag van
den grooten slag in de Marmarische
woestijn tusschen de Duitsch-Italiaan-
sche en de Britsche strijdkrachten, rust
ten de wapenen geen oogenbllk van den
ochtend tot den avond; in den vierhoek
woestijn van TobroekBir el GobiSidi
OmarSolloem werden opnieuw hard
nekkige gevechten te land en in de lucht
geleverd. Nieuwe door den vijand met
vele gepantserde strijdmiddelen onderno
men uitvallen uit de vesting Tobröek
werden op doeltreffende wijze door onze
infanterie en artillerie, in nauwe samen
werking met Duitsche detachementen,
bestreden. In dezen sector leed de vijand
zware verliezen.
Eenige Britsche afdeelingen hadden
zeer te lijden of werden geheel vernie
tigd. zooals de vierue pantserbrigade,
welker commandant, generaal Sperling,
gevangen werd genomen.
Aan het front van Solloem volgden
aanval en tegenaanval elkaar voortdu
rend op. Talrijke gepantserde voertuigen
van den vijand zijn reeds vernietigd of
onbruikbaar gemaakt. Onze strijdkrach
ten, die hardnekkig verzet bieden, heb
ben den aanvaller groote verliezen toe
gebracht.
De gemotoriseerde Britsche colonne,
die in de woestijn van Cyrenaiea was
doorgedrongen, heeft een aanval gedaan
op een onzer kleine vooruitgeschoven
stellingen ten Zuiden van de oase Dzala,
welker bezetting na een hardnekkige
verdediging, waarbij den vijand verliezen
werden toegebracht, werd overweldigd.
Ten westen van Marsa Matroeh is een
groot vijandelijk stoomschip, dat door 4
torpedobootjagers begeleid werd, door
2 torpedo's van onze torpedo-vliegtuigen
getroffen. Ten Westen van Tobroek is
een gewapend Engelsch motorvaartuig
opgebracht.
Naar het D.N.B. uit Berlijn meldt,
1 komen ter gelegenheid van den verjaar
dag van het antikKominternpact, geslo
ten in 1936, tal van leidende staatslie
den van de mogendheden, die vereenigd
zijn in den strijd tegen het bolsjewisme
heden te Berlijn bijeen om uiting te ge
ven aan hun strijdbaarheid tegen het in
ternationale bolsjewisme.
Graaf Ciano, de Italiaansche minister
van buitenlandsche zaken is reeds te
Berlijn aangekomen. Later is von Bar-
dossy, de Hongaarsche minister van bui
tenlandsche zaken gearriveerd.
Tevens zijn aangekomen de Kroati-
tisehe, dé Slowaaksche, de Bulgaarsche
en de Deensehe ministers van buiten
landsche zaken.
Hedenmiddag vindt in de nieuwe rijks
kanselarij een plechtige bijeenkomst
plaats, waaraan de in Berlijn aanwezige
buitenlandsche staatslieden zullen deel
nemen.
De Finsche regeering
heeft besloten, dat Fin
land zich bij het anti-Ko
minternpact aansluit.
United Press meldt uit Berlijn, dat
men aldaar verwacht, dat er eventueel
sprake zou kunnen zijn van een elf-
mogendheden-conferentie, bestaande uit
Duitschland,'Italië, Japan, Spanje, Hon
garije, Finland, Bulgarije, Roemenië,
Slowakije, Kroatië en Nanking.
J
Kort» berlohten.
Het stadbestuur van Dakar heeft
aan maarschalk Pétain een telegram
gezonden, waarin nogmaals wordt ver
klaard, dat Dakar onvoorwaardelijk ach
ter de regeering van Vlchy staat.
Duitschland heeft het Finsche ver
zoek Ingewilligd, om in den komenden
winter 75.000 ton broodgraan aan Fin
land te leveren. Duitschland heeft deü
afgeloopen zomer reeds 50.000 ton graan
aan Finland gezonden.
Het definitieve resultaat der volks
stemming in Roemenië is thans officiëel
bekend gemaakt. Er zijn 3.446.889 „ja"-
stemmen en 68 „neen"-stemmen.
DINSDAG 25 NOV. 1941.
Die God is ons een God van volkomene
zaligheiden bij den HEERE, den Heere,
zijn uitkomsten tegen den dood.
Ps. 68 21.
Zon
op onder
9.18 17.36
Maan
op onder
14.24
STOCKHILM. (A.N.P.) De naar
Londen uitgeweken voormalige Neder
landsche regeering heeft een communi
qué gepubliceerd, waarin verklaard
wordt, dat de bauxietmijnen in Surina
me, die ruim zestig procent van de be
hoeften der Amerikaansche aluminium-
industrie dekken, onder bescherming van
Vandaag Eerste kwartier.
3 Dec. Volle maan.
de Vereenigde Staten zullen worden ge
steld.
Amerikaansche troepen zullen naar
Suriname worden gezonden.
NEW YORK. (D.N.B.) Het Witte
Huis heeft officieel bekendgemaakt, dat
de Amerikaansche regeering een contin
gent troepen naar Nederlandsch Guyana
(Suriname) zal sturen. Het optreden
wordt gemotiveerd met de verklaring,
dat de bauxietmijnen aldaar „beschermd"
moeten worden. Deze bauxietmijnen zijn
voor de Amerikaansche aluminium-in-
dustrie van groote beteekenis.
Kostbare snuisterijen en sieraden maken deel uit van de barnsteenten
toonstelling, welke Dinsdag in het Rijksmuseum te Amsterdam wordt
geopend en waarop prachtige stukken, vervaardigd uit het „goud der
zee", te bewonderen zijn. Pax-Holland-De Haan m)
(A.N.P.) Donderdag 13 Nov. heeft de
Rijkscommissaris, Rijksminister Seyss-
Inquart, te Keulen een groote rede ge
houden over het onderwerp; „Nederland
in de kentering der tijden".
De Rijkscommissaris herinnerde in de
eerste plaats aan den heroieken inzet
van de militaire botsing op 10 Mei 1940,
in den loop waarvan het noodzakelijk
was gebleken het Belgische en Neder
landsche gebied onder de bescherming
van het Duitsche leger te stellen, aan
gezien de Westelijke mogendheden dit
gebied hadden uitverkoren voor een
flankaanval op het hart van het Ruhr-
gebied.
Voor de beoordeeling van de politieke
en militairen toestand is het van eenig
belang, dat met Nederland geen wapen
stilstandsverdrag is gesloten. Groote be
teekenis moet verder worden gehecht
aan de omstandigheid dat de regeerings-
bevoegdheden in het bezette Nederland
sche gebied evenals in Noorwegen zijn
overgedragen aan een Rijkscommissaris,
in tegenstelling tot de situatie in andere
bezette gebieden, die de Duitsche weer
macht onder haar hoede heeft geno
men.
Het onderscheid tusschen een Rijks
commissaris en een militair bestuur is
gelegen in het feit, dat het laatste een
uitvoerend orgaan vormt van de weer
macht, terwijl de Rijkscommissaris
rechtstreeks lasthebber is van den Füh-
rer en de belangen van het Rijk moet
behartigen en bekleed is met de hoogste
regeeringsmacht ten aanzien van de ci
viele zaken. De bijzonderheid van deze
regeling heeft een diepere politieke
reden.
Nederland en Noorwegen behooren tot
de Germaansche volkenfamilie en daar
om is het ook de wensch en de wil van
den Fiihrer in deze beide landen in zoo
snel mogelijk tempo normale toestanden
te herstellen en ze er toe te brengen,
dat zij krachtdadig, uit eigen gewonnen
inzicht, medewerken aan den nieuwen
opbouw van Europa.
Zoo heeft de Rijkscommissaris zorg te
dragen voor de beveiliging van het open
bare leven in zijn geheel, maar vooral
heeft hij de geestelijke verschijnselen,
voor zoover zij uitwerking hebben op het
politieke leven, te bevruchten.
Wat het openbare leven in Nederland
in den tegenwoordigen 'tijd betreft, kaïj
worden gezegd, dat rust en orde verze
kerd zijn. De handhaving daarvan is
echter slechts een onderdeel van de taak
van den Rijkscommissaris. Een even
groote beteekenis komt toe aan de eco
nomische aanpassing van Nederland aan
Midden-Europa. In het bestek van deze
economische aanpassing zijn speciaal de
douanegrens en de deviezengrens tus-,
schen Duitschland en Nederland opgehe
ven.
Spreker behandelde vervolgens de geo
politieke problemen van Nederland en
verduidelijkte in welke mate Engeland
er in den loop van vele eeuwen naar
heeft «gestreefd de belangrijke Oceaan
poort van de Rijn-Scheldemonding te be-
heerschen en onder zjjn invloed te bren
gen.
Indien het gelukt, aldus vervolgde de
Rijkscommissaris, de Nederlanders voor
de gedachte van het nieuwe Europa te
winnen, zouden wij niet alleen negen
1 millioen buitengewoon waardevolle me
dewerkers aan onze zijde hebben, maar
ook een der beslissende geo-politieke
stellingen van 't vasteland betrekken in
het groote Europeesche gebied.
Als wij onszelf de vraag voorleggen, of
de Nederlander Duitscher is of niet,
moet worden gezegd, dat hij naar af
stamming behoort tot Friezen, Neder-
Saksers en Franken. Al beschikt hij ove
rigens ook over dezelfde raseigenschap
pen als het Duitsche volk eigen zijn, toch
bestaat er in zooverre verschil, dat hij
niet dezelfde ontwikkeling op geestelijk'
en militair gebied heeft gehad. Om vol
strekt gemeenschappelijke oriënteering
te bereiken, is ontwikkeling noodig met
oriënteering op een doel, dat van beide
kanten duidelijk onderscheiden en be
wust nagestreefd wordt.
Bq de behandeling van dit probleem
nu wordt tegenwoordig vaak gesproken
van onafhankelijkheid, zelfstandigheid.
Kameraadschap is ten slotte nooit onaf
hankelijkheid in den traditioneelen zin.
Noodzakelijk is, dat rekening wordt
gehouden met de belangen van alle
deelnemers en derhalve zal het
komende Europa een gemeenschappelijk
gebied zijn, waar voor niemand volstrek
te onafhankelijkheid bestaat en kan be
staan. Want een gemeenschappelijk ge
bied eischt, naar buiten gemeenschap
pelijk optreden, ook tot de grens der ge
meenschappelijke verdediging en naar
binnen een gemeenschappelijk econo
misch stelsel.
Anders is gesteld met de zelfstandig
heid, die in wezen bestaat uit het berei
ken van de grootst mogelijke ontwikke
ling op geestelijk en cultureel gebied van
het eigen volk.
Gelijkgerechtigdheid.
In wezen gaat het echter om de gelijk
gerechtigdheid. Dat is het grootste, dat
het Duitsche volk heeft te vergeven en
ook het schoonste, dat aan een volk ge-
geven kan worden.
Zoo is het ook de ernstige wil van den
Fiihrer de Nederlanders als gelijkge
rechtigde- kameraden in het Germaan
sche gebied op te nemen.
Bij de mannen, die thans de verant
woordelijkheid in Nederland dragen,
treedt steeds meer het streven aan den
dag in de toekomst samen met het Duit
sche volk op te trekken, een gemeen
schappelijke vertegenwoordiging van
alle belangen naar buiten te vormen,
maar daarenboven ook zoo noodig door
een gemeenschappelijk bloedoffer het ge
meenschappelijke bestaan te beveiligen.
Veel Nederlanders, die de toekomst
met helderen blik beschouwen, zien in
den Fiihrer van het Duitsche volk de
groote persoonlijkheid, die het lot van
EUropa en vooral van de Germaansche
volken beheerscht en vormt.
(Herplaatsing wegens misstelling.)
Notariaat,
Mr E, L. J, Besier, candidaat-notaris
te Utrecht, is benoemd tot notaris bin
nen het arrondissement Utrecht, ter
standplaat? de gemeente Utrecht.
A. R. Mennega, candidaat-notaris te
Amersfoort, is benoemd tot notaris bin
nen het arrondissement Utrecht, ter
standplaats de gemeente Driebergen-Rij-
senburg.