Rondgang door den Datn-donlhnf.
DAfiKALENDER.
Wanneer verduisteren?
Uit de Provincie
Bureaux Lange Vorststraaf. 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg:
Firma Boekhandel J. J.'FANOY
Lange ©iststraat 34 en Noordweg 158
Onze Zeeuw? che Kerkgebouwen.
ZATERDAG 22 NOV. 1941
56e JAARGANG - No. 46
Abonnementspri|s f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangeste'd f 0.21
Losse nummers 6 cent
Familieberichten SS'cent oer reoel
Overige advcientiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 sent per rsoel
Kleine advertentién f 0.55 bij vooruitbetaling
Adverlenliën onder letter of motte 10 ct. extra
Bi) contract belangrijke korting
«f*1
-r t3 i
*a -a
o i>
DE KERK TE KLOETINGE.
Van welken kant men Kloetinge, de
„voorstad" van Goes, nadert, men zal steeds
weer getroffen worden door het beeld, dat
de fiere kerktoren temidden van het ge
boomte biedt en wie dan op het Marktveld
komt, zal stil moeten blijven staan, om te
genieten van dit unieke plekje in. het Zuid-
Bevelandsche dorp. Dit. is vooral in den zo
mer het geval, wanneer de natuur haar
vollen luister ten toon spreidt.
Geheel omgeven door een goed onderhou
den plantsoen en fraaie boomgroepen staat
daar de Ned. Herv. Kerk en haar 60 M.
hoogen toren, die door haar scheven spits
de aandacht trekt.
Nu zwijgt de luiklok, maar sinds het ein
de van de 17e eeuw heeft zij op den dag
des Heeren de dorpsbewoners opgeroepen
zich te scharen rondom het Woord, dat nooit
zwijgt, maar tot aan de Voleinding haar
noodiging om tot Jezus te komen zal laten
weerklinken.
Oude en nieuwe tijd vinden elkaar hier.
Boven op den trans van dezen ouden dorps
wachter is daar de alarmsirene. Welk een
tegenstelling. De klok noodde: „Komt tot
Uw Heiland, toeft langer niet", terwijl haar
moderne plaatsvervangster den mensch tot
vluchten maant.
De kerklok zwijgt, doch de Kerk blijft
de klok des Evangelies luiden, ook in Kloe
tinge. Zoo is het daar al eeuwen geschied
in deze oude dorpskerk.
Dit kerkgebouw dateert uit verschillende
eeuwen, hetgeen afgeleid kan worden uit
den bouwstijl.
Het oudste gedeelte is het Noorderkoor,
dat reeds omstreeks 1300 als kapel in ge
bruik moet zijn geweest. Duidelijk zijn in
den muur hiervan nog de afzonderlijke bid-
of biechtkapelltjes te onderscheiden. Het
koor heeft door een groote spitsboog in
verbinding gestaan met het hoofdkoor of
wandelkerk, dat eveneens niet in gebruik
is en door een muur van de eigenlijke kerk
is afgescheiden. Zooals in vele oude kerkge
bouwen, zijn ook hier de muren door een
kalklaag ontsierd en eenige ramen dichtge
metseld.
Beide koren verkeeren in tegenstelling
met de preekkerk helaas in een verwaar
loosden toestand.
De preekkerk is ruim en licht en heeft
een fraai geschilderd houten koepeldak. De
zware eikenhouten kerkbanken wijzen erop,
dat de gemeente vroeger een goeden wel
stand genoot.
De preekstoel draagt het jaartal 1604 en
is versierd door eenig houtsnijwerk. In vroe
ger jaren stond deze midden in het kerkge
bouw, doch later nog niet zoo heel lang
geleden is hij tegen den muur tusschen
koor en schip geplaatst, dus recht tegen
over den ingang.
Het zich daarboven bevindende lichtgroe
ne glas-in-lood-raam vormt een rustig aan
doende afsluiting van het in gebruik zijnde
kerkgedeelte.
Links van den kansel bevindt zich de
ambachtsheerenbank. Een merkwaardig ge
bruik eertijds was, dat wanneer de vrouw
van den ambachtsheer in deze bank had
plaatsgenomen, de zich daarachter bevin
dende bank niet mocht worden bezet. In
hoeverre hier sprake was van een recht
valt moeilijk uit te maken.
Boven den ingang staat op een galerij,
gedragen door vier zuilen, het orgel, dat
op het einde van de 18e eeuw in de kerk
werd geplaatst. Het is een geschenk van
den Ambachtsheer Zywert Diederich van
der Bilt en werd gebouwd door H. H. Hess
uit Gouda. Het van snijwerk voorziene or
gelfront is een sieraad voor het kerkge
bouw.
Ook in de Kloetingsche kerk liggen ver
schillende ingezetenen uit vorige eeuwen
begraven, o.a. de rentmeester en secretaris
der gemeente, Mr Diderik Schippers Azn
(overleden 1763), Mr Willem van de Bilt,
heer van Cloetinge en burgemeester van
Goes (overleden 1786), Abraham Schippers,
Stadhouder van het eiland Zuid-Beveland
(overleden 1728) en Ds Joh. Rijswercken,
pred. te Kloetinge (overleden 1668). De
grafzerken zijn te zien in het koor, terwijl
buiten om de kerk ook nog eenige oude
graven liggen, waarvan één uit 1488.
De kerk is in kruisvorm en naar go-
thischen stijl gebouwd. In den toren staat
het jaartal 1494 vermeld, waaruit geconclu
deerd mag worden, dat deze omstreeks dien
tijd is gebouwd. Hij bestaat uit vier gele
dingen, heeft aan de Westzijde een boognis
en transen naar Renaissance-stijl. De vier
bovenhoeken moeten vroeger steenen
pinakels gedragen hebben. Het uurwerk
draagt in het Latijn tot opschrift: „De uren
gaan voorbij, doch worden geteld".
Een bijzonderheid bij deze kerk zijn de
vier pergola's, welke vanaf het hek naar de
ingangen der kerk voeren, waardoor dit
kerkgebouw in 't bijzonder in den zomer
zoo'n buitengewoon zeldzame entourage
verkrijgt.
Sedert de Reformatie op Zuid-Beveland
een feit werd, hebben met den tegenwoordi-
gen pastor-loci, Ds H. Boersma, medegere-
kend, 23 predikanten in de kerk van Kloe
tinge het Woord en de Sacramenten be
diend.
Geslachten zijn telkenmale opgegaan naar
dit sehoone bedehuis om te hooren naar de
roepstem van den Godsgezant, die geroepen
werd om dit deel van Christus' Kerk te
leiden. De geslachten gaan voorbij, doch
God heeft de vruchten geteld van het zaad,
dat Zijn dienaar hier in de harten heeft
gestrooid en nog strooit naar Zijn eeuwig
welbehagen.
Redacteur: H. M. Siabbekoom,
Oostsingel 60a, Goes.
Om „De Zeeuw"-wisselbeker.
Groep A, probleem nr 4 (gevorderden).
Auteur Jacs. van Zweeden, Goes.
1 2 3 4 5
47 48 49 50
Stand zw. 12 sch. op: 4, 8, 9, 10, 13, 15,
17, 18, 19, 23, 26, 28.
Wit 12 sch. op: 24, 25, 27, 30, 35, 36,
37, 39, 42, 44, 47, 48.
Wit begint en wint.
Groep B, probleem nr 4 (beginnenden).
Auteur C. K. Kaan, Koudekerke.
1 2 3 4 5
47 48 49 50
Zwart 7 sch. op: 6, 12,13, 19, 22, 25, 32.
Wit 8 sch. op: 24, 26, 29, 35, 39, 43,
45, 48.
Wit begint en wint.
Wij willen de beginners bij het oplossen
van dit probleem een vingerwijzing geven,
n.l. dat er over blijft een stand van zwart
2 schijven en wit 3 schijven. Nu moet men
ook aangeven wie dit eindspelletje wint. De
auteur van dit eindspel is Is. Weiss Men
kan hieruit zien hoe handig de problemist
het probleem heeft samengesteld. Wanneer
men in de huidige problematiek een woord
wil medespreken, is een eerste vereischte
waaraan 't probleem moet voldoen, dat alle
schijven een rol moeten vervullen alvorens
men de winst heeft bereikt. Juist motieven
en eindspelen zijn daardoor goede funda
menten om op verder te bouwen.
Wanneer in een probleem hetzij een witte
of een zwarte schijf heelemaal geen dienst
doet, dan noemt men dit een figurant. Een
probleem met een figurant voldoet niet aan
de scherpe regels van de problematiek.
Goed samengestelde problemen duidt men
dikwijls aan met de verkorting S.R., m.a.w.
zij voldoen aan de Scherpe Regels.
Inzendingen van bovenstaande problemen
worden ingewacht tot uiterlijk 3 Dec. aA
Oplossing probleem nr 2, Groep A.
Auteur Jacs. van Zweeden, Goes.
Stand zwart 9 sch. op: 8, 9, 10, 14, 18,
20, 25, 26, 40.
Wit 9 sch. op: 27, 28, 29, 32, 35, 37, 38,
43, 44.
1. 27—21
2. 32—27
3. 29—23
4. 28—22
5. 38—32
6. 32X34
7. 37—32
40X49
of 26X17
26X17
of 40X49
18X29
17X28
49X38
28X21 of 16
16 of 21X30
8. 35X2 en wint.
De afwikkeling van dit probleem is ver
rassend; men ziet den slag, maar vindt ze
zoo maar niet. Jammer is het van dit pro
bleem, dat de aanvangsstand niet verant
woord is met een zwarte schijf op 40.
Oplossing probleem nr 2, groep B.
Zwart 2 sch. op 29 en 30.
Wit 4 sch. op: 37, 38, 39 en 40.
1. 38—32 30—35
verplicht, daar het offeren van zwart ook
niet baat.
2. 39—33 29X27
meerslag
3. 4034 en wit wint.
Met weinig materiaal is hier een aardig
stukje werk klaar gemaakt, leerzaam voor
de beginners.
Dhr C. K. Kaan, Koudekerke, deelde mede
dat de auteur is dhr Feraud en dat het
probleem voor 'teerst werd geplaatst om
streeks 1925.
Van probleem nr 1 Groep A werden goe
de oplossingen ingezonden door M. J. v. d.
Wiele, A. C. M. Deurloo, J. Schipper, W.
Traas, D. v. d. Kreeke, J. Mange, C. v.
Biemen, M. J. Jeremiasse, allen te Goes.
J. Strooband, W. Boogaard, W. Lente, te
Middelburg, P. de Visser, S. Blaas, D. Hu-
gense te Aagtekerke, M. F. de Jonge te
Kloetinge, M. C. Deurloo te Zierikzee, A.
W. Beukema te Nieuwdorp, O. Scherp te
Kortgene, C. K. Kaan te Koudekerke en A.
Rijk te Ovezande.
Goede oplossingen van probleem nr 1,
Groep B, ontvangen van: J. v. d. Kreeke,
M. B. Traas, H. van Oosten, J. Stokmans,
J. Fokke, allen te Goes, H. Dekker, P. Ph.
de Ruiter, J. Bliek, te MiddelburgA. Kaat,
J. Kaat te Kapelle, J. de Jonge te Kloetin
ge, Joh. Breure Wz., te Colijnsplaat, W.
Wouters te Aagtekerke, J. Pieper en J. v.
Fraassen te Waarde.
WIJ HEBBEN EEN TAAK.
Wij hebben een taak in dezen tijd; en de
wereld om ons heen maakt die niet licht.
Wij kunnen alleen van die taak iets terecht
brengen, als er van den echten Geest ons
wezen bezielt en ons leven drijft. Wij moe
ten getuigen zijn: in eendracht, in geloof,
hoop en liefde moeten wij getuigen van
God, van Christus Jezus onzen verrezen en
verheerlijkten Heer. Zijn wij bereid? Zijn
wij verlangende, vurig begee rende Hem te
dienen? Dan is de Geest er ook voor ons
en dan kan Hij en wil Hij, door ons, Zijn
heilig werk doen.
■ns kwjjt te
>rop waren
e vergade-
rok de Ne
er het ge-
:eker: „Nu
licht opge-
■est betaal-
cunnen be-
.e vergade-
ing er op,
niets van
ika verblij-
lers zou zjj
Nederlan-
t eigen er-
ngeland te
pen in een
e belangen
ergadering
egen werd
maal maar
moest ha-
zjn eigen
sturen.
Nederlan-
oorde, don
een recht-
Hij tracht-
ederlanders
hadden ge-
ergadering
eken. Bij
het tumult
ofoondraad
ïog 'op het
hardhan-
)ep: „Werp
inder meer.
Bloemfon-
jeite geluk-
tdschen ge
in aanzien,
lij trachtte
waarin En-
m en poog-
gadering te
t alleen de
rlanders in
lid van Ne-
gaf de ge-
nd na den
om de be
en de daar
;kommeren.
i vertegen-
Nederland-
niet. Hij
;n door het
De leiding
■n verplicht
v rTO5 vv ui \rcxi npvi gvovnuvciii
Aan het front van G o n d a r strand
den nieuwe krachtige aanvallen van den
vijand, die met een steeds aanzienlijke
overmacht aan strijdkrachten en mate
rieel ondernomen werden, op den dap
peren tegenstand van onze afdeelingen,
die in herhaalde tegenaanvallen den vij-v
and dwongen zich met zware verliezen
terug te trekken.
In den afgeloopen nacht hebben Brit-
sche vliegtuigen opnieuw Napels,
Brindisi en Messina gebom
bardeerd. Woonhuizen werden getroffen.
Te Brindisi werden zes menschen ge
dood en vjjf gewond. Te Messina, waar
de bevolking een voorbeeldige rust en
discipline in acht nam, werden 26 men-
DE BESPREKINGEN TE
WASHINGTON.
(D.N.B.) De „New York Times" meldt
omtrent de. besprekingen, die de minis
ter van Buitenlandsche Zaken, Cordell
Huil, gisteren heeft gevoerd met de Ja-
pansche ambassadeurs Koeroesoe en
Nomoera, dat deze onderhandelingen
volgens het departement van Buiten
landsche Zaken nog steeds van „inlei
denden aard" zijn geweest. Huil heeft
den Japanners evenwel duidelijk ge
maakt, dat op den grondslag der ver
klaring, welke Tokio Maandag heeft af
gelegd, geen regeling mogelijk is.
De Ver. Staten zijnoot geenerlei com-
i e
DCOlUil LC WU1UCI1.
Hij stelde de vergadering de vraag,
wat voor doel het had, zich op te offe
ren voor belangen, die onmiskenbaar
niet in de 'eerste plaats specifiek Neder -
landsche belangen waren. Hij bestempel
de het recruteerftigsbesluit als een pres-
tige-kwestie tegenover Engeland, waar
voor Nederlanders in den vreemde, die
geheel andere ervaringen met de Engel-
schen hadden opgedaan, hun bloed ep
geld moest offeren.
„Wat hebben wij daarmee te maken",
riep spreker uit. „Plotseling schiet het
de Nederlandsche regeering te binnen,
dat wij hier ook nog bestaan, vroeger
heeft men zich nimmer om onze belan
gen bekommerd, het had er eerder den
ZUURKOOL.
ZATERDAG 22 NOV. 1941.
Hij is een Vader der weezen en een
Rechter der weduwen. Ps. 68 6
Zon Maan
op onder op ~onder
9.13 17.39 12.33 21.36
25 Nov. Eerste kwartier.
3 Dec. Volle maan.
ZONDAG 23 NOV. 1941.
Ps. 84 1 (berijmd).
Hoe lieflijk, hoe vol heilgenot!
O HEER, der legerscharen God!
Zijn mij Uw huis en tempelzangen!
Hoe branden mijn genegenheên,
Om 's HEEREN voorhof in te treên
Mijn ziel bezwijkt van sterk verlangen
Mijn hart roept uit tot God, die leeft,
En aan mijn ziel het leven geeft.
Ps. 84 1.
TREDEN.
dt zijn om
m twee le-
■ëmigreerde
14 October
namelijk de
er Ch. J. I,
van Han-
mr H. P.
eer Steen-
Landbouw
.inister van
is benoemd
eur van het
,e Zaken te
Tandel, Be-
enoemd de
:d van den
ndië.
t sinds me-
'ecteur van
.sche Zaken
berstens is
\dische Ka
ïn die func
tie partij te
■rm het tot
Dornamelijk
,an tact en
•rstens kan
eri dan als
N. P.)
VOOR
De gemachtigde voor de prijzen heeft
maatregelen getroffen, dat de zuurkool
voor het komende seizoen aanzienlijk
goedkooper zal zijn. Men zal voor uitge
wogen zuurkool 4 tot 8 cent per kg min
der behoeven te betalen dan voorheen
het geval was.
Eveneens zijn voor zuurkool in vaatjes
én blikken de prijzen vastgesteld, die na
tuurlijk iets hooger liggen, omdat daar
in de kosten van de verpakking zijn ver-
rèkend.
Binnen afzienbaren tijd zullen voor an
dere belangrijke voedingsmiddelen even
eens overeenkomstige maatregelen tot
prijsverlaging worden genomen.
Zon
op onder
9.15 17.38
Maan
op onder
13.19 22.46
DE UITREIKING VAN
ZIEKENFONDSCOUPONS.
Een groot aantal werknemers zal van
daag bij de loonbetaling voor de eerste
maal coupons wegens ingehouden zie
kenfondspremie ontvangen. Voor zoover
dit betreft arbeiders, die weekloon ont
vangen, zullen dit drie weekcoupons
moeten zijn, daar de premie-betaling in
werking trad na het verstrijken van de
eerste volle loonperiode in November.
Voor werknemers, aan wie op Zater
dag 22 November geen loon wordt be
taald, heeft de uitreiking der coupons
voor de eerste maal plaats bij de eerst
volgende loonbetaling na genoemden de-
tum. Bij het aantal aan iederen werkne
mer af te geven coupons moet steeds in
het oog worden gehouden, dat, bij de
eerste uitreiking, zooveel coupons moe
ten worden verstrekt als het aantal ma
len, dat premie-inhouding heeft plaats
gevonden.
AARDAPPELEN VOOR DEN
WINTERVOORRAAD.
Nu de mogelijkheid is opengesteld een
wintervoorraad aardappelen op te doen
op de bonnen 0514 van de V-kaart,
welke kaart belanghebbenden moeten la
ten afstempelen, moeten zij van die af
stempeling hun aardappelhandelaar be
richt zenden, met verzoek tot levering.
Het publiek wordt gewaarschuwd, dat
men niet de kaart mag inleveren aan den
aardappelhandelaar, om daarop te zijner
tijd een wintervoorrad aardappelen ge
leverd te krijgen. De kaart mag pas wor
den afgegeven voor het innemen der
bonnen, nadat de aardappelen zijn ont
vangen.
Overleden.
Gistermorgen is ten gevolge van een
hartverlamming plotseling overleden de
heer F. Schmidt Degener, directeur van
het Rijksmuseum te Amsterdam. Hij was
59 jaar oud.
ZONDAG 23 NOVEMBER 1941.
's Morgens tot 9.15 uur.
's Avonds van 17.38 uur.
MAANDAG 24 NOVEMBER 1941.
's Morgens tot 9.16 uur.
's Avonds van 17.37 uur.
CENTRALISATIE MUZIEK-
VEREENIGINGEN.
Zaterdag 29 dezer zal te Goes, de
heer Harmsen, secr. der Ned. Federatie
van harmonie- en fanfarevereen. een be
spreking komen houden over de centra
lisatie van de dilettanten-muziekvereeni-
gingen in Nederland, welke binnenkort
verplicht zal worden gesteld.
Alle bekende muziekvereenigingen zijn
uitgenoodigd deze belangrijke vergade
ring by te wonen.
Het initiatief hiertoe is uitgegaan van
den Zeeuwschen bond van harmonie- en
fanfarevereen.
Prov. Bibliotheek.
De heer P. J. v. d. Koorde, die sinds 12
jaar aan de Prov. Bibliotheek als hu'p
en schrijver verbonden was, is door het
prov. bestuur met ingang van 1 Dee.
a.s. benoemd tot klerk.
De wnd. Commissaris der Provin
cie Zeeland heeft benoemd als goede
renklerk by den Provincialen Stoomboot-
dienst op de Westerschelde te Hans-
weert, J. B. de Zwarte te Hein-
kenszand.
MIDDELBURG.
Drukkerij Altorffer zond ons een
exemplaar van een keurig uitgevoerden
