L?
Christelijk Dagblad voor Zeeland
Sociale gezindheid.
Binnenland
DAGKALENDER.
e koop:
keukenkachel
:bruikte emmer-
e koop:
skoe, kalfvaars
(jaarling vaars.
hofstede
|ten gevraagd,
fva a rs,
iwland,
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg:
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Lange Gislslraat 34 en Noordweg 155
Directeur-Hoofdredacteur:
A. DE LANGE te Goes
Weer deelen van het Donetzbekken bezet
^Sebastopol gebombardeerd - Generaal-
vlieger Udet omgekomen - Bommen op Napels
Met Duitschland
tegen
het kapitalisme.
De schoenenbeurzen.
v. d. BERGE, Sme-
i'dorp.
Koudekerke.
TE KOOP:
iERKEN EN MEN-
WAGEN,
goeden staat.
I, Nagelenburg, Veere.
30 H.A.
18, Bureau „De Zeeuw"
tE koop:
de rekening.
Serooskerke (W.)
oor één jaar of langer.
|28, Middelburg.
fE KOOP:
)IE BIGGEN.
|E, Veersche Weg 195,
LEERJONGEN,
a 15 jaar,
tjwielhandel SCHOUT,
|3 Middelburg.
pr.
;00 st.
kg
Detaillistenpr.
ƒ0.12 p. st.
0.07
,0.13
,0.10
,0.08
,0.05
,0.07
,0.39
kg
*1
0.27
0.19
0
,0.47
,1.28
1.21
„1.06
0.99
„0.78
„0.55
0.33
„0.55
„0.40
0.25
0.47
„0.36
„0.21
0.33
0.21
0.28
„0.18
„0.20
0.17
0.14
0.10
0.71
0.47
0-25
0.56
0.40
0.18
0.36
0.18
0.25
0.18
0-10
kg berekend wor-
jden gewogen wordt,
per kg. of per bos
wortelen "vóór het
en fruit mag door
worden boven den
IS STRAFBAAR..
JIK HAAR.
geldig" maken.
Le Cointre N.V., ,Goe5.
WOENSDAG 19 NOV. 1941
56e JAARGANG - No. 43
Abonnemenisorqs f 2.73 per kwartae
Weekabortrtementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangeste'd f 0/21
losse nummers cent
Fomiliebericnien 33 cent oer reoel
Overiqe adverie*ii'ên 30 ceni per reqel
Inqezonden mededeeliigen 60 cent oer reoel
Kleine advertentie" f 0.55 b;i voo-uifbetaling
Advertentiën onder lette' of motte lOcf. extra
Bij contract belangrijke korting
Het is stellig in strijd mét de waarheid
en de werkelijkheid-om alle werkgevers
voor te stellen als uitzuigers en uitbui
ters, wien het alleen om de winst van
het bedrijf gaat en die geen oog hebben
voor de stoffelijke en geestelijke belan
gen van hun arbeiders.
Ruim een jaar geleden stonden wij
aan het graf van een Christen-werkge
ver, die een lange reeks van jaren een
groot aantal werklieden in zijn dienst
had, van wien een lid van het perso
neel verklaarde, dat er steeds een bij
zondere verhouding had bestaan tus-
schen den overledene en zijn arbeiders.
H\j was niet in de eerste plaats werk
gever, maar patroon, die meeleefde met
zijn personeel, die deelde in hun blijd
schap en die troost bracht in de arbei
dersgezinnen, waar droefheid heerschte.
Dit laatste deed hij nog op den middag
van zijn sterfdag.
Het is ons bekend, dat deze werkge
ver reeds ongeveer 25 jaar geleden zijn
arbeiders deed meedeelen in de winsten
in zijn zaak gemaakt.
Aan zijn graf werd door een anderen
spreker getuigd: hij was iemand, die het
in z\jn leven heeft bewezen, dat men
Christen èn zakenman kan. zijn.
Op een tweede voorbeeld willen wij
wijzen. Dezer dagen overleed een siga
renfabrikant, die onder Gods zegen zijn
bedrijf wist op te voeren tot een, waarin
1400 arbeiders werkzaam zijn. Een all
round zakenman dus.
Het siert ook dezen man, dat zijn per
soneel van hem getuigt: hij was een pa
troon, die zijn Christelijke levensover
tuiging ook op maatschappelijk gebied
wist uit te dragen.
Bij deze beide mannen dus geen strijd
tusschen het beleden beginsel .en de
praktijk van allen dag, maar een harmo
nisch samengaan.
Zulke werkgevers zien hun arbeiders
niet als nummers, als loonslaven, maar
'zien in hen menschen, beelddragers
Gods, die zij niet mogen afschepen met
een fooi, maar wier prestaties zij hebben
te waardeeren door een behoorlijk loon,
waardoor de arbeider met zijn gezin een
menschwaardig bestaan kan leiden.
Dat de arbeid koopwaar is, is een
theorie, die niet aan het Christelijk brein
is ontsproten. Dat ze in de practijk, ,ook
door sommige Christen-werkgevers
bleek te worden gedeeld, valt helaas niet
te ontkennen. k
Er zullen ongetwijfeld werkgevers zijn,
die zich van vele tekortkomingen tegen
over hun personeel hebben te beschuldi
gen. Ook in Zeeland moest lang en krach
tig tegen de economiseh-liberalistische
beginselen en daden van sommige groe
pen werkgevers worden gestreden.
Het is maar al te waar, wat prof.
Romme onlangs schreef:
„Wanneer ten aanzien van de sociale
voorzieningen ons land zou worden on
derworpen aan een vergelijkend examen
met de ons omringende en de verder af
gelegen landen, dan zouden we Ons over
den uitslag allerminst ongerust behoe
ven te maken; een schamel figuur zou
den we ten opzichte van geen enkel an
der land slaan, en op de ranglijst zoudén
we aardig hoog genoteerd komen te
staan. Dat dit evenwel zou beteekenen,
dat we vergelijkenderwijs ook boven've
len verheven zijn te achten ten aanzien
van onze sociale gezindheid, zou ik niet
gaarne beweren."
Daarom doet het temeer weldadig aan
als van Christen-werkgevers openlijk
kan worden getuigd, dat ze ook als pa
troon leesbare brieven van Christus
wa^en.
SANEERING VAN ONS
ORKESTWEZEN.
In het saneeringsplan, -dat doof de
overheid voor het Nederlandsche orkest-
wezen is opgesteld, is de noodzakelijk
heid van het bestaan van acht sympho-
nie-orkesten voor ons land thans offi
cieel erkend. Er is een schema ontwor
pen voor de bezetting en salarieering
van de orkesten. De bestaande orkesten
zijn verdeeld in drie salarisklassen, n.l.
eerste klasseHet Residentie-orkest,
tweede klasse: Rotterdamsch Philh. Or
kest en Utrechtsch Stedelijk Orkest, der
de klasse: Groningsche Orkestvereeni
ging, Haar.emsche Orkestvereeniging,
Arnhemsche Orkestvereeniging en Maas-
trichtsche Stedelijk Orkest. Ais laagste
salarisgrenzen worden aangenomen voor
de eerste klasse f 183, voor de tweede
klasse f 166, voor de derde klasse f 150
per maand. De salarisregeling bij het
Concertgebouworkest ligt reeds grooten-
deeis boven de thans gestelde normen,
zoodat dit orkest buiten deze regeling
valt.
den van Moscou door Duitsche troepen
gevangen genomen werd, heeft verklaard
dat ieder, die het zich veroorloven kan,
Moscou den rug toekeert en naar het
platteland gaat.
LUCHTAANVAL OP NAPELS.
I
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA.
Het opperbevel der Duitsche
weermacht maakt bekend:
Op De Krim hebben gevechts
vliegtuigen en Stuka's vernietigen
de slagen toegebracht aan de ves
ting- en de havenwerken van S e-
bastopol. Hierbij werd een
groote vrachtboot tot zinken ge
bracht en weiden een torpedojager
een een koopvaardijschip bescha
digd.
De operaties in het Donets
bekken werden na verbetering
van het weer en van de wegen
voortgezet. De vijand werd uit zijn
hier en daar taai verdedigde veld-
stellingen geworpen. Er werden
nieuwe deelen van het industrie
gebied bezet. Verscheidene onder
stoom staande goederentreinen
vielen hierbij door verrassend op
treden in onze handen.
ïn het hooge Noorden vernietig
den gevechtsvliegtuigen barakken
kampen der bolsjewisten ten Wes
ten van de baai van Kanda-
1 a k s j a (aan de Witte Zee).
Nachtaanvallen van de lucht
macht waren gericht op Moskou
en Leningrad, benevens op
vliegvelden in het gebied van W o-
1 o g d a.
Onderzeebooten hebben in den
Noordel ij ken Atlanti-
schen Oceaan en in de
Noordel ij ke IJszee vier be
wapende vijandelijke koopvaardij
schepen van samen 21.000 brt. en
een bewakingsvaartuig in den
grond geboord.
In de wateren rondom Enge
land hebben gevechtsvliegtuigen
vijandelijke convooien aangevallen
ten Oosten van Lowestoft.
Drie vrij groote koopvaarders wer
den door bommen zwaar bescha
digd. Andere gevechtsvliegtuigen
hébben havenwerken aan de Zuid-
Oostkust en de Zuid-Westkust van
Engeland aangevallen.
GENERALOBERST UDET
OMGEKOMEN,
(D. N. B.). De Generalluftzeugmeister
Generaloberst Udet, heeft bij proefne
mingen met een nieuw wapen zulk een
ernstig ongeluk gehad, dat hij tijdens
zijn vervoer aan zijn verwondingen is
overleden.
Als blijk van erkentelijkheid voor de
bijzondere prestaties van den jachtvlie-
ger, die tijdens den Wereldoorlog in 62
luchtgevechten de overwinning behaal
de, en uit erkentelijkheid voor de groote
verdiensten, die hij heeft verworven bij
den opbouw van de luchtmacht, heeft
Hitier Generaloberst Udet'onderscheiden
door diens naam te geven aan het derde
jachteskader.
Wijlen Ernst Udet werd op 26 April
1896 geboren en hij is dus 45 jaar oud
geworden.
DE STRIJD IN HET OOSTEN.
(D. N. B.). Het bombardement op de
voor de oorlogvoering belangrijke instal
laties, de wapenfabrieken en de ravitail-
leeringscentra te Leningrad heeft
de omsingelde Bolsjewiki genoodzaakt
het Zuidelijke deel van de stad geheel te
ontruimen.
Onder den druk van de catastrophale
toestanden zijn in de laatste dagen we
derom talrijke inwoners naar de Duit
sche troepen overgeloopen. Zij hebben
o.a. verteld, dat de wijk Kir of tot aan
de Narwa-poort wegens het gevaar voor
instorting van de zwaar gehavende fa
brieksgebouwen ontruimd moest worden.
De geheele omgeving is met kraters als
doorzeefd. Het grootste deel der bevol
king uit deze wijk is naar elders over
gebracht. Duizenden mannen, vrouwen
en kinderen zijn in de scholen onderge
bracht.
De voorhoede van een Duitsche divisie
heeft gisteren in den ceiitralen
sector van het Oostelijk front een vrij
groote plaats veroverd.
De tegenaanval der terug geslagen
Bolsjewieken bezweek in het vuur der
Duitsche artillerie en machinegeweren.
Een professor in de wis- en natuur
kunde te Moscou, P. Iming, die enkele
dagen geleden in een plaatsje ten Zui-
Het Italiaansche weermachtbericht
meldt
Gisternacht hebben vijandelijke vlieg
tuigen Napels aangevallen in opeenvol
gende golven: de materieele schade is
niet ernstig. 28 personen, die zich niet
tijdig naar een schuilkelder hadden be
geven, werden gedood in een gebouw,
dat door een bom werd verwoest, 40 an
dere burgers werden gewond. Het aantal
slachtoffers van den laatsten aanval op
Catania bedraagt in totaal 30 personen.
In Cyrenaïca heeft het Duitsche af
weergeschut twee vijandelijke toestellen
neergeschoten.
IRAK BREEKT MET
FRANKRIJK EN JAPAN.
(D. N. B.). De Amerikaansche pers
publiceert een bericht van United Press,
volgens hetwelk de Irakeesche regeering
bekend heeft gemaakt, dat de diploma
tieke betrekkingen met Frankrijk en Ja
pan zijn verbroken.
De gezantschappen van Frankrijk en
Japan in Bagdad zijn terstond gesloten.
De gezant van Irak te Vichy is terug
geroepen.
VOORZORGSMAATREGELEN
IN AUSTRALIË.
De „New York Journal American"
schrijft, dat Australië zich koortsachtig
voorbereidt op een, oorlog tegen Japan.
Reeds een half millioen van de in totaal
1.2*millioen man op dienstplichtigen leef
tijd draagt een uniform. Óm meer man
nen voor het Australische leger vrij te
krijgen, heeft de Australische regeering
wetten uitgevaardigd, die neerkomen op
het oproepen van vrouwen voor hulpdien
sten.
ROOSEVELT VRAAGT
NIEUWE CREDIETEN.
(D. N. B.). President Roosevelt heeft
het Congres nieuwe credieten voor het
leger gevraagd ten bedrage van 6.687
milliard. Meer dan de heeft van dit be
drag is bestemd voor geschut.
Voorts heeft Roosevelt nog 308 mil
lioen dollar gevraagd voor de marine.
Van dit bedrag zal 120 millioen wor
den besteed voor de bewapening van de
koopvaarders.
TENTOONSTELLING VAN
BARNSTEEN,
De barnsteententoonstelling, die Dins
dag 25 November a.s. in het Rijksmu
seum te Amsterdam geopend zal worden,
toont de herkomst van het barnsteen,
zijn geschiedenis, zijn waarde, zijn ge
bruik in de kunst enz.
Het centrum der tentoonstelling is het
barnsteenkog, dat dezer dagen te Am
sterdam voor anker is gegaan. Dit is
geen gewoon zeilschip, doch een zorg
vuldige nabootsing van een oude oor-
logskog, gelijk ze in de 16e en 17e eeuw
de zeeën doorkruisten.
Sprookjesachtig is het materiaal,
By de verdeeling van de sehoenen-
bonnen, welke iedere maand beschikbaar
zijn, wordt in de eerste plaats gezorgd
voor diegenen, die op doktersadvies,
wegens voetgebreken, bijzonder schoei
sel moeten hebben, daarna komt in
aanmerking de categorie die werk
schoenen noodig heeft en vervolgens de
jeugd.
Beter dan kritiek op de toekenning
van schoenenbonnen, is het initiatief van
hen, die in schoenenruil de oplossing
zien, en daarom schoenenbeurzen stich
ten.
Het Centraal Distibutie Kantoor heeft
tegen schoenenbeurzen niet het minste
bezwaar. Integendeel, het juicht alles
toe, wat er toe bijdraagt, in de meest
dringende behoefte aan schoeisel te
voorzien.
Er moet wel voor gewaakt worden,
dat deze schoenenbeurzen geen gelegen
heden worden, waar onder het mom
van ruilhandel, clandestiene practijken
worden uitgeoefend.
Daarom is het wel voorgeschreven,
dat het C.D.K. in de oprichting gekend
moet worden. Ook reeds bestaande
schoenenbeurzen moeten, indien zij dit
nog niet hebben gedaan, schriftelijk
goedkeuring aanvragen.
Overigens houdt het C.D.K. zich af
zijdig, evenals de plaatselijke distributie
diensten. Het is immers onmogelijk,
vaste normen te stellen ten aanzien van
waarde en bruikbaarheid. Mep kan bij
voorbeeld bezwaarlijk voorschrijven, dat
een paar stevige jongensschoenen, in
prima staat, zonder dat bijbetaling
wordt gevergd, moet worden afgestaan
in ruil voor een paar kinderschoentjes',
die eerst eens grondig moeten worden
opgeknapt.
Schoenenruil kan alleen op bevredi
gende wijze geschieden, als deze het
karakter draagt van onderling hulpbe
toon. Daarom is het heter, dat de
schoenenbeurzen geen overheidsinstel
ling worden. s
De regeling kan het beste ter hand ge
nomen door plaatselijke vereenigingen
of instellingen, die zich op maatschap
pelijk terrein bewegen. Haar medewer
king bij de oplossing van het schoenen
probleem wordt door de distributie-
autoriteiten ten zeerste op prijs gesteld.»
Doch het C.D.K. is er van overtuigd,
dat om de verschillende hierboven ge
noemde redenen, de ruilhandel in schoe
nen dient te worden overgelaten aan
het particuliere initiatief.
waarmede het gebouwd werd, n.l. glan
zende barnsteen, het goud der zee.
Bij de opening der tentoonstelling op
Dinsdag 25 dezer zullen senator Dr
Böhmker en de burgemeester van Am
sterdam, de heer Voute, het woord voe
ren.
DE MAASTUNNEL KOMT IN
GEBRUIK.
Binnen afzienbaren tijd
kan de openstelling van
den Maastunnel te Rot
terdam voor het publiek
worden tegemoet gezien.
Een der eerste vereischten voor de
verzekering van een vrij en veilig ver
keer is, dat het publiek zich stipt ge
draagt, naar de verkeersaanduidingen en
seinen en dat men alleen gebruik- maakt
van die tunnels, welke bestemd zijn voor
de categorie van weggebruikers tot wel-
Barnsteen, het goud van de zee". Onder dezen titel wordt Vrijdag in
het Rijksmuseum te Amsterdam een tentoonstelling vart barnsteen
geopend. Hierboven het model van een oud Danziger Hanse-schip,
dateerend uit 1600. De lengte van dit barnsteenen kunstwerk is 120 cM.
Het werd te Königsberg in den tijd van drie jaar vervaardigd en zijn
wparde bedraagt ongeveer 30.000 R.M. (Pax-Holl.-Rijkscommissariaat)
WOENSDAG 19 NOV. 1941.
God zp ons genadig en zegene ons;
Hp doe zjjn aanschijn aan ons lichten.
Ps. 67 2.
Zon
op onder
9.08 17.42
Maan
op onder
9.16 18.38
Vandaag Nieuwe maan.
25 Nov. Eerste kwartier.
ke men behoort. Voetgangers bijvoor
beeld zullen zich alleen in de voetgan
gerstunnels mogen bevinden.
De reeds algemeen ingevoerde ver
plichting om zooveel mogelijk rechts te
houden, zal in de Maastunnels in vollen
omvang gelden.
Voor den Maastunnel wordt een mi
nimum snelheid ingevoerd, welke, gedif
ferentieerd kan zijn naar de verschillen
de soorten van motorrijtuigen. Kan een
motorrijtuig wegens den toestand, waar
in het verkeert, of wegens den aard of
opivang der belading niet met de voor
geschreven minimum-snelheid rijden,
dan mag het niet van den tunnel ge
bruik maken, doch zal het eventueel zijn
weg moeten nemen over de Maasbrug
gen.
In den Maastunnel zal voorts voor
de motorrijtuigen een stopverbod gel
den; wordt de bestuurder van een mo
torrijtuig echter door welke oorzaak
dan ook genoopt dit verbod te over
treden, dan zal hij verplicht zijn den
motor van het rijtuig in rust te brengen.
VERHOOGING VAN HUREN IN
UITZONDERINGSGEVALLEN.
Eenigen tijd geleden is een officieele
maatregel, die in sommige gevallen ver
hooging vaij den huurprijs van woningen
mogelijk zou maken, aangekondigd. Het
Volk meldt thans, van bevoegde zijde te
hebben vernomen, dat een ver
hooging van het alge-
meene huurpeil uitgeslo
ten moet worden geacht.
Het huurprijsbesluit van December 1940
bepaalt, dat huren niet mogen worden
verhoogd boven het peil van 9 Mei 1940,
behoudens twee uitzonderingen. De eer
ste uitzondering heeft betrekking op een
verbetering van de huizen. Wanneer de
verhuurder dusdanige verbeteringen of
vernieuwingen aan het huis heeft aange
bracht, dat de huurwaarde is gestegen,
dan is hij gerechtigd per jaar 10 van
de betreffende kosten op de huur te leg
gen. De tweede uitzondering betreft het
bestaan van een persoonlijke verhouding
tusschen huurder en verhuurder. Het
komt n.l. voor, dat bijv. de huiseigenaar
aan een familielid een huis tegen een ab
normaal lagen prijs heeft verhuurd.
Wanneer het familielid uit het huis
trekt, dan mag de huiseigenaar het huis
aan een nieuwen huurder verhuren tegen
de normale huur, die voor een dergelijk
pand op 9 Mei 1940 gold.
Bljjkens de voorgenomen aanvulling
van het Huurprijsbesluit zal in bepaalde
gevallen huurverhooging mogelijk zijn.
In dergelijke uitzonderingsgevallen kan
een verzoek tot huurverhooging worden
ingediend.
RUILVERKAVELING.
In een vraaggesprek van het A.N.P.
met den heer J. A. Eshuis van de Ned.
Heide-Mij. is nog eens het groote belang
van ruilverkaveling voor ons land be
klemtoond. Er zijn groote ruilverkavelin
gen onder handen zooals die in den pol
der Kruiningen.
Nog veel meer zou ech
ter in dit opzicht gedaan
kunnen worden, als de al
te sterke hang aan de tra
ditie hier niet vertra
gend werkte. Juist in dezen tijd
echter is de ruilverkaveling piet het oog
op den productieslag zoo belangrijk,
want zij werkt bedrijfseconomisch, d.w.z.
bevordert, dat met een minimum aan ar
beid een zoo hoog mogelijke productie
verkregen wordt. Veel noodeloos arbeids-
en transportverlies wordt immers door
aaneenvoeging van perceelen uitgescha
keld. Zoodoende schenkt ruilverkaveling
een nieuwe basis voor een gezond bedrijf.
Aangezien men vaak ook terugschrikt
voor de kosten, aan ruilverkaveling ver
bonden, heeft de heer Eshuis nog eens
er op gewezen, dat het rijk subsidie ver
leent in de in werkverruiming uitbetaal
de loonen. Zoodoende komen slechts een
klein deel van de loonen en de kosten van
toezicht met bijkomende kosten voor re
kening van de landeigenaren en deze kos
ten worden ook nog door het rijk voor
geschoten. Zij moeten worden terugbe
taald met 3 pet. rente in 30 jaarlijksche
termijnen, waarvan de eerste aanvangt
met/ het jaar, dat volgt op het jaar van
