Onze Provinciale Bibliotheek.
Christelijk Dagblad voor Zeeland
DAGKALENDER.
Binnenland
Wanneer verduisteren
Uit de Provincie
V R IJ D A G 14 NOV. 1941
56e JAARGANG - No. 39
Duitsche aanval op Kertsj - Luchtaanvallen op
Leningrad en Moscou - Offensief aan den Kau-
kasus? - De dood van generaal Huntzfger.
Met Duitschland
tegen
het Bolsjewisme.
BONNEN VOOR
VOEDINGSMIDDELEN.
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburgs
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Lange Giststraat 34 en Noord weg 155
Directeur-Hoofdredacteurs
A. DE LANGE te Goes
Abonnemeritson|s 2.73 per kwariae
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en pleaisen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers cent
Familieberichten 33 cent oer reael
Overige adverientiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per rfegel
Kleine advertentién f 0.55 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 ct. extra
Bi) contract belangrijke korting
Onze Provinciale Bibliotheek. Zoo
mogen we haar wel noemen, gezien de
financieele band tusschen haar en het
Provinciaal Bestuur. Ze is en zoo voe
len de velen, die geregeld of incidenteel
van haar gebruik maken ons gemeen
schappelijk bezit.
De slag, die haar in de oorlogsdagen
van Mei 1940 trof, was zwaar, leek zelfs
onoverkomenlijk. Het greep ons aan, zoo
vele kostbare werken verloren te weten.
Het verlies wordt geschat op 120.000
werken!
Maar de heer Pieters en zijn personeel
verlorén den moed niet. Zij togen al spoe
dig aan den arbeid, hebben geploeterd en
gezwoegd om eerst wat er gëred was
(ongeveer 25.000 werken) en dat enorme
waterschade had bekomen, te drogen en
aldus te behouden.
Een Comité tot steun van de Biblio
theek werd opgericht, dat giften en boe
ken inzamelde. Een pand op den Dam
werd door de Provincie aangekocht en
de commissie van toezicht deed wat zij
kom om de Provinciale weer op te bou
wen. Zij liet o.a. voor het bewaren der
Zelandica en der kostbaarheden een
kluis bouwen.
Ongeveer 14.000 boeken werden ten
geschenke ontvangen en uit de door
vrienden gezonden gelden werden nog
een aantal aangekocht, zoodat het totaal
bezit thans ongeveer 40.000 werken be
draagt.
Van een oud-Zeeuw uit Den Haag kwa
men niet minder dan 17 kisten vol prach
tige werken; uit Groningen en Friesland
kwamen kisten vol begeerde boeken,
Arnhem en Haarlem bleven niet achter.
Vele oud-inwoners van Middelburg ble
ken de hulp, welke de Provinciale Biblio
theek hun eens bood, niet vergeten. En
Zeeland toonde in daden: de Provinciale
Bibliotheek kan niet gemist worden.
Dank zij de steun, welke de biblio
theek van zoovele zyden mocht ontvan
gen, kon in het eerste halfjaar na de
vestiging op den Dam reeds aan 1500
bezoekers hulp worden geboden, 1700
boeken konden in dien tijd aan studee
renden worden uitgeleerd. Het blijkt dus
wel, dat de bibliotheek in een behoefte
voorziet.
Aan een alphabetischen schrijvers-ca
talogus wordt gewerkt. N
Met het samenstellen van een syste-
matischen catalogus is een aanvang ge
maakt, waarbij natuurlijk de literatuur
over Zeeland en de Zeeuwen het eerst
aan de beurt komt.
Deze catalogus zal zonder veel zoe
ken antwoord geven op vele vragen,
waarop de oude catalogus het antwoord
schuldig bleef.
Er komt dus meer orde in de werk
zaamheden. Men krijgt steeds meer over
zicht van wat er nu is.
Natuurlijk is de boekenschat nog niet
op peil. Er zijn nog tal van wenschen
en verlangens. Dus, lezers, geschenken
(boeken en giften) zijn nog hoogst wel
kom!
Over de zeer interessante tentoonstel
ling van drukken uit de 15e en 16e eeuw,
die morgen tot volgende week Zaterdag
wordt gehouden, hopen wij morgen iets
te vertellen.
VERPLICHTE OPENSTELLING
VAN WINKELS.
Het is gebleken, dat de naleving van
de verplichting tot openstelling van win
kels in sommige gevallen moeilijkheden
meebrengt. Ter tegemoetkoming daarvan
werd het gewenscht geacht enkele wij
zigingen te brengen in het Winkelslui-
tingsbesluit.
De burgemeester krijgt thans, behal
ve voor bijzondere gevallen van kort-
stondigen aard ook voor die gevallen,
waarin de naleving van bedoelde ver
plichting tot openstelling bijzondere be
zwaren voor eqn winkelier zou medebren
gen, de bevoegdheid ontheffing van de
verplichting te verleenen.
Voorts is ontheffing, die in verband
met de naleving van de verduisterings
voorschriften voor afzonderlijke winkels
werd verleend, iets gewijzigd.
Tot nog toe kon slechts ontheffing
worden verleend van 5.30 uur tot 6 uur
des namiddags op de dagen, dat de zon
vóór 6 uur ondergaat. Nu gaat de ont
heffing een kwartier, onmiddellijk voor
afgaande aan het tijdstip van zonson
dergang, in op de dagen, waarop de zon
vóór 6.15 uur des namiddags ondergaat.
Tenslotte zal 's Maandags van 10 uur
vm. tot 1 uur nm. de openstelling niet
meer verplicht zijn. Intusschen wordt er
op aangedrongen, dat de winkeliers, voor
wie deze verplichting thans is vervallen,
zooveel mogelijk hun zaken ook 's Maan
dagmorgens Voor het publiek open zullen
houden.
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
EUROPA.
Het opperbevel van de Duit
sche weermacht maakt bekend:
Op de K r i m vallen de Duit
sche troepen de versterkingswer-
ken van K e r t s j aan. Verschei
dene kustversterkingen vlak ten
Zuiden van de stad, zijn genomen.
Sterke gevechtsvliegtuigformaties
vielen Sowjetschepen in de haven
van Sebastopol, de straat van
K e r t s j en de Noordoostkust
van de Zwarte Zee aan. H i e r-
werden drie kruisers, een
torpedojager en vijf groo-
te koopvaardijschepen
zwaar getroffen. Bomvol-
treffers richtten ook in de haven
gebieden groote schade aan.
Zware legerbatterijen beschoten
voor den oorlog van belang zijn
de doelen te Leningrad en
haven- en werfinstallaties van
Kroonstad.
Krachtige luchtaanvallen waren
op Leningrad en Moskou
gericht.
OPERATIES TEGEN DEN KAU-
KASUS TE VERWACHTEN?
Het zwaartepunt van den oorlog tegen
de Sowjetunie is nu weer bij den zuide
lijken sector komen te liggen, meldt de
N. R. C. Leningrad zal, naar Duitsche
opvatting, zooals bekend, door uitput
ting in de handen der Duitschers vallen.
In het midden van het front by Mos
kou lijden de operaties onder de buiten
gewoon slechte weersomstandigheden.
Niettemin gaan de gevechten voort en
in weerwil van den onverwacht taaien
tegenstand der Sowjets zijn volgens
Duitsche militaire gegevens ook hier
geregeld vorderingen aan te teekenen.
De operaties in den Zuidelijken sector
schrijden echter in nauwelijks onvermin
derde mate voort. Het offensief tegen
Rostow is tot in de directe nabijheid van
deze belangrijke haven gevorderd.
De Duitsche troepen zijn tot het sterk
verdedigde Kertsj doorgedrongen. Men
wacht nu met spanning af, of de Duit
sche troepen, nadat Kertsj ingenomen
zal zijn, pogingen zullen ondernemen de
straat van Kertsj over te steken om op
den anderen oever bruggehoofden op te
richten.
De strategische voorwaarden acht
men niet ongunstig.
Indien dit gelukt, acht men het offen
sief naar den Kaukasus ingeleid.
Wanneer er toe zal worden overge
gaan, dit 5 km breede water over te
trekken, kan men aannemen, dat alle
wapens, ook de valschermjagers, en de
zich in de Zwarte Zee bevindende Duit
sche marine-eenheden, hieraan zullen
medewerken.
DE VERLIEZEN VAN DE
BRITSCHE LUCHTMACHT.
D.N.B. De Britsche luchtmacht
heeft in het luchtruim boven Broot-Bri-
tannië, de bezette gebieden, in het Wes
ten en boven Noorwegen, alsmede bij
vluchten boven het Duitsche rijk van 1
Januari 1941 tot 31 October 1941 in to
taal 2501 vliegtuigen verloren en wel
1192 jachtvliegtuigen en 1309 bommen
werpers. Tegenover dit verlies van 2501
Britsche vliegtuigen staat een verlies
van 602 Duitsche vliegtuigen.
DE SOWJET-VLOOT.
D.N.B. De havens Sebastopol
en Kroonstad, welke opnieuw zijn
bestookt, zijn de twee Sowjet-vlootbases,
waarop het streven naar macht ter zee
steunde.
De oorlogsschepen die in deze twee
havens zijn gevlucht, zijn niet in staat,
ergens aanvallend in den strijd in te grijr
pen. De Sowjets hebben weliswaar een
betrekkelijk groote vloot, maar deze was
noch in het Zuiden, noch in het Noorden
in staat haar gevechtskracht in de
schaal te werpen,
Zij dient thans alleen nog tot dekking
van het wegvoeren der verslagen Sowjet-
troepen van De Krim en zij lijdt daarbij
zware verliezen door het optreden van
do Duitsche. luchtmacht en van de Duit
sche artillerie.
DE DOOD VAN GENE
RAAL HUNTZIGER.
(D.N.B.) Omtrent het vliegtuigon-
geluk, waarbij de Fransche minister van
oorlog, generaal Huntziger, om het le
ven kwam, wordt nog gemeld:
Terwijl op het vliegveld van Vichy alle
voorbereidingen voor de ontvangst van
"den minister van oorlog getroffen wer
den, kwam van de machine het radiobe
richt, dat zij wegens den heerschenden
storm en het gevaar voor ijsafzetting ge
dwongen was in zuidelijke richting te
rug te keeren. De bestuurder heeft toen
kennelijk weer geprobeerd Marignane te
bereiken, doch schijnt in het laaghan
gende wolkendek den koers volkomen te
zijn kwijtgeraakt.
In het Fransche ministerie van lucht
vaart neemt men aan, dat het vliegtuig,
dat wegens het gevaar voor ijsafzetting
genoodzaakt was laag te vliegen, daarbij
tegen het gebergte is gestooten.
Het vliegtuig werd door de bewoners
van een arbeidskamp volkomen uitge
brand gevonden. De lijken, waarvan er
slechts zes ontdekt werden, waren ver
koold en konden niet geïdentificeerd
worden.
Aan boord bevonden zich de volgende
passagiers: de minister van oorlog, ge
neraal Huntziger, de chef van zijn ci
viele kabinet, Labusquière, zijn ordon
nans-officier, de bestuurder, een marco
nist, een mecanicien, een fotograaf en
een kamerdienaar.
De. Fransche regeering heeft besloten,
dat het stoffelijk overschot van de
slachtoffers van het vliegtuigongeluk bij
Vigan op staatskosten zal worden be
graven.
Generaal Huntziger was lid van het
beperkte kabinet, aan welks zittingen
de andere staatssecretarissen niet deel
nemen. In welingelichte kringen verze
kert men, dat in de kwestie van het be
noemen van een nieuwen minister van
oorlog geen beslissing zal worden ge
nomen voor de begrafenis. De geruch
ten, die in dit verband de ronde doen
over een mogelijken opvolger, zyn van
allen grond o»tbloot.
Hitier heeft den chef van den Fran-
schen Staat, maarschalk Pétain, bij den
dood van generaal Huntziger telegrafisch
zijn leedwezen tot uitdrukking gebracht.
De dood van generaal Huntziger wordt
te Berlijn in politieke en in militaire
kringen zeer betreurd.
Generaal Huntziger is naast Pétain en
Laval een der leidende personen in
Frankrijk geweest, die de politiek van
Montoire onvoorwaardelijk hebben be
groet en het was vooral generaal Hunt
ziger, die veel heeft gedaan om deze
politiek te doen verwezenlijken.
Korte berichten.
Het vliegtuig, dat Litwinow, den
Amerikaanschen ambassadeur Stein-
hardt en den directeur van het Engel-
sche bureau van voorlichting, Monck-
ton, aan boord had, is over tijd.
tIn het Noorden van het Maleisehe
schiereiland zijn uitgebreide manoeuvres
van inheemsche en Britsche troepen be
gonnen. Dergelijke manoeuvres begin
nen volgende week in Birma.
(D.N.B.) Duitsche en Italiaansche
afdeelingen hebben den llden Novem
ber in den Zuidelijken sector van het
front van Tobroek afzonderlijke Brit
sche aanvallen met groote verliezen voor
de Britten afgeslagen.
Dank zij de Fransche winterhulp
kan aan 400.000 schoolkinderen te Pa
rijs dagelijks een warme maaltijd wor
den verstrekt.
Bij een aardbeving in het district
Ersindsjan (Turkije) zijn 15 personen
gedood en 64 gewond.
Blijkens een nieuwe beschikking
mogen in Frankrijk motorrijtuigen die
niet op benzine of alcohol loopen het
betreft hier dus vooral voertuigen, wel
ke voornamelijk door middel van gas of
electriciteit voortbewogen worden per
maand ten hoogste 500 km afleggen.
(D.N.B.) Eenige, Britsche vlieg
tuigen, die op den ochtend van 12 No
vember een aanvalspoging ondernamen
op de burgerbevolking van Zuid-Ttalië
ontmoetten hevigen Italiaanschen af
weer en verloren acht toestellen.
BURGEMEESTERS.
H. J. Vennekens is op zijn verzoek
met ingang van 1 Jan. 1942 als burge
meester van de gemeente Neer eer
vol ontslagen.
De voorloopige verlenging van de
ambtsperiode van den burgemeester van
de gemeente O 1 d e n z a a 1, G. H. P.
Bloemen, is met ingang van 12 Nov. 1.1.
geëindigd.
16 Nov. tot en met 22 Nov. 1641.
44-4 brood 4 rants, brood of gebak.
44 brood rants, brood of gebak.
44 vleesch rants, vleesch of vl.w.
44 vl.waren 1 rants, vleesch of vl.w.
44 melk I 1% liter melk.
44-A aardapp. 1% kg. aardappelen.
44-B aardapp. kg. vaardappelen.
2 Nov. tot en met 29 Nov. 1941.
136 algem. 1 kg. suiker.
Ie periode
cacao50 gr. cacao.
137 algem. 250 gr. koffie-surrogaat.
138 algem. 500 gr. jairi.
139, 140, 141,
142 algem. 1 rantsoen bloem, brood
D en E of gebak,
havermout 250 gr. rijst.
143 algem. 250 gr. havermout.
144 algem. 250 gr. gort.
149 algem. 100 gr. vermicelli of
145, 146, 147, maizena.
148 algem. 100 gr. kaas.
2 Nov. tot en met 20 Nov. 1941.
51-52 boter 125 gr. boter.
51-52 vet125 gr. boter m. reductie.
De volgende bonnen zijn binnenkort
niet meer geldig.
Na Zaterdag 15 Nov.: 43 brood, vleesch,
vleeschwaren, melk I, aardappelen.
Na Donderdag 20 Nov.: 51-52 boter en
vet.
Zonder geld nog wel crediet,
Zonder bonden zeker niet!
VRIJDAG 14 NOVEMBER.
Looft, gij volken! onzen God; en laat
hooren de stem zijns roems.
Ps. 66 8.
Zon
op onder
8.59 17.49
Maan
op onder
2.37 15.52
TARIEFSVERHOOGING VOOR
HUURAUTO'S.
De gemachtigde voor de prijzen deelt
mede, dat de steeds terugloopende ben-
zine-toewijzingen een herziening van de
prijzenregeling voor huurauto's onver
mijdelijk hebben gemaakt.
Inde Staatscourant is
een tarief gepubliceerd,
dat met ingang van 17 No
vember van kracht wordt.
De toeslag van 10%, die
t ij del ij k werd geheven,
wordt ingetrokken.
De verhooging zal behalve voor
eleetrisch aangedreven B-auto's voor
alle huurauto's gelden, dus ook indien er
benzine wordt gebruikt. De nieuwe prij
zen zullen op de gebruikelijke wijze in
de wagens moeten worden aangebracht.
Het gratis voorrijden is thans verval
len en de regeling wordt zoodanig, dat
de eerste aanslag jreeds wordt gerekend
van de plaats van vertrek.
Indien de huurauto voorkomt, zal de
taxameter dus reeds een zeker bedrag
aanwijzen.
De tarieven, die niet over den taxa
meter worden berekend, hebben even
eens een verhooging ondergaan.
STRENG OPTREDEN WEGENS DE
HOOGE GROENTENPRIJZEN.
De Gemachtigde voor de Prijzen ha
mert reeds geruimen tijd met groote
hardnekkigheid op het aambeeld der
groente- en fruitprijzen.
Met kracht is opgetreden tegen vele
overtreders van de op dit gebied gege
ven voorschriften.
Bij de inspecteurs voor de prijsbeheer-
sching zijn dan ook zeer veel processen-
verbaal binnen gekomen. Uiteraard wer
den de meeste overtredingen geconsta
teerd bij de detaillisten, waarvan er bijna
800 zijn veroordeeld tot boeten, die dik
wijls f 50 tot f 75 beliepen.
Echter hebben zich ook reeds ruim
125 grossiers in groenten en fruit te ver
antwoorden gehad. De zwaarste der hun
opgelegde straffen bedroeg f 1000. Ver
der zijn 75 telèrs, die hun producten te
duur hadden verkocht, beboet met be
dragen tot ten hoogste f 250. Vijftien
veilingen die zich niet aan de voor haar
geldende bepalingen op prijzengebied ge
stoord hadden, werden eveneens veroor
deeld. Een ernstige overtreding bezorg
de een van hen f 2000 boete.
Ook wegens onvolledige of in sommi
ge gevallen zelfs geheel ontbrekende
prijsaanduiding werden viele groenten-
en fruithandelaren geverbaliseerd.
LOONEN KLEINBEDRIJF METAAL-
EN BAKSTEENINDUSTRIE.
Het college van rijksbemiddelaars
heeft de collectieve arbeidsovereenkomst
voor het kleinbedrijf metaalindustrie met
ingang van 15 November a.s. goedge
keurd. -
Aangezien het college van rijksbemid-
delaars van oordeel is, dat de loonen,
welke aan de arbeiders in de baksteen
industrie worden betaald voor de werk
zaamheden, welke gedurende de winter
maanden maanden worden verricht, laag
19 Nov. Nieuwe maan.
25 Nov. Eerste kwartier.
-1
zijn te achten, heeft het college voor
deze werkzaamheden een Uurloon van 48
cent vastgesteld.
Voorschotten op uit'keeringen aan
arbeiders bij ongeluk.
De rijksverzekeringsbank besloot om
op veel ruimer schaal dan tot dusverre
een voorschot toe te kennen in alle ge
vallen, waarin vaststaat, dat een verze
kerde arbeider b.v. als gevolg van een
ongeluk ongeschikt tot werken is.
Blijkt aohteraf, dat het dagloon niet
juist was berekend of dat de arbeids
ongeschiktheid een gevolg was van ziek
te en dus niet ten laste van de rijksver
zekeringsbank komt, dan zal het reeds
verstrekte voorschot verrekend worden
met volgende uitkeeringen of in het
tweede geval verrekend worden met de
betreffende bedrijfsvereniging of met
den raad van arbeid.
Inkomstenbelasting en Ongevallenwet.
De secretaris-generaal van financiën
heeft bepaald, dat, te rekenen van
1 September j.l/, de blijvende renten
en de renten aan de nagelaten betrek
kingen, welke in gevolge de Ongevallen
wet, de Land- en Tuinbouw-ongevallen-
wet en de Zee-ongevallenwet worden
genoten, aan een voorheffing bij wijze
van inhouding zijn onderworpen.
Op deze voorheffing vinden de be
palingen nopens de inhouding van loon
ingevolge de loonbelasting overeenkom
stige toepassing.
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1941.
's Morgens tot 9.01 uur.
's Avonds van 17.48 uur.
WINTERHULP NEDERLAND.
Wat voor Zeeland beschikbaar is.
Men meldt ons:
Dat Winterhulp Nederland onze pro
vincie niet vergeet, moge blijken uit het
feit, dat de directeur-generaal voor No
vember een bedrag van f 66.000 ter be
schikking heeft gesteld van degenen in
Zeeland, die voor ondersteuning in aan
merking komen.
Hiervan zullen o.a. aan de volgende
gemeenten 4e daarachter vermelde be
dragen ten goede komen.
Aardenburg f 1200Axel f 1400Brui-
nisse f 530Clinge f 2000, Goes f 2030
Graauw en Langendam f 1000's Gra
venpolder f500; Groede f480; 'sHeer
Arendskerke f 1000's Heerenhoek f 650
Hoek f 600Hontenisse f 1600Hoofd
plaat f450; Hulst f730; St. Jansteen
f600; Kapelle f600; Kloetinge f500;
Koewacht f 900Kortgene f 1200Krab-
bendijke f 300Kruiningen f 1200St.
Maartensdijk f 1500Middelburg f 4590
Neuzen f 4500; N. en St. Joosland f 600;
Nieuwerkerk f840; Oostburg f600; O.
en W. Souburg f800; Oosterland f700;
Oostkapelle f 500-; Oud-Vossemeer f 640;
St. Philipsland f 500Poortvliet f 800
Rilland-Bath f 600Sas van Gent f 800
Schoondijke f 400Sluis f 600Stavenis-
se f 600Tholen f 660Veere f 550Vlis-
singen f2500; Vogelwaarde f2100; Wis-
sekerke f 1500Wolphaartsdijk f 500
Yerseke f1000; Zierikzee f2100.
Moge dit nieuwe bewijs van de werk
zaamheid van Winterhulp voor de Zeeu
wen, die het kunnen missen, een aan
sporing vormen de Winterhulpcollecten
ruimer te gaan gedenken, dan zij tot
nu toe deden.
De Winterhulp-bonnen.
Men verzoekt ons van de zijde van
W.H.N. er de aandacht van de winkeliers
op te vestigen, dat op de waardebonnen
van de Winterhulp alleen kleeding, dek
king, schoeisel, brandstoffen en levens
middelen worden verstrekt.
AFD. ZEELAND VAN DEN BOND
VAN CHR. BAKKERSPATROONS.
Deze afd. hield Donderdaggen flink,
zochte vergadering te Middelburg,
die onder leiding stond van den heer C.
Douw te Oudelande.
De voorzitter deed verscheidene mede-
deelingen van het bondsbestuur, welke
grootendeels in verband stonden met da
saneering, met de distributie en met pas
